Delhi - Kushwant Singh

Sometime last year, I bought a kindle edition of a book called "Collected Novels" by Kushwant Singh. My main reason for this purchase was to read "Train to Pakistan"; yet it came bundled with two more books - "I shall not hear the Nightingale" ( which I read last year, soon after Train to Pakistan ) and "Delhi". Delhi was the book which got left behind, and I've read this on and off throughout the year I think. The delay was mostly my own fault, for the book is a fictional re-write, of  possibly true historical accounts, over a period of 700 years - 1265 to1985, given the Kushwant Singh flavour. I am sure for someone who knows Indian history this book will be an absolute treat. I too read Indian history extensively, but  about nine years back ( for an academic purpose ) , and without a revised course, I couldn't recall most of the characters. Why do you think it warrants such accolades if I don't remember the little Indian history I read ? Because the twentieth century  era, with special emphasis on Mahatma Gandhi and Indira Gandhi, is so captivating in the narration, that I can judge how interesting a book it would be for the reader who is knowledgeable about the history of Delhi.  Think about it this way ? Presume we have ten separate narrations, made by Kings, Invaders, poets, Dealers, Soldiers etc. about various stages of our history - say, from the latter stages of Anuradhapura to say, the assassination of President Premadasa.  Think of it being spiced up by the wit of someone like Kushwant Singh. It starts around the time of the building of Mughal Delhi to its consolidation, and how it went over to the Maraths, the Jats, the Sikhs etc.,  up until the British lays hands on it, to Independent India. It will lead to a terrific read - don't forget that we have a master in the craft of wit. For example this is what he has to say about Gandhi;

"Gandhi asks the Muslims to forgive the Hindus and Sikhs for breaking the marble screen. He tells them he has heard some very good news. One-hundred-and-thirty Hindus and Sikhs have been massacred by Mussalmans in Parachinar near Peshawar in Pakistan. He says it is good news because the Hindus and Sikhs showed 'non-violent courage'. I say shabash! Do you need any more evidence of Gandhi being our greatest enemy"

Who is the narrator, you will then ask for this episode? It is a youth member of the RSS! Yet, we cannot discard this allegation against  Gandhi, for opinion about Gandhi is divided in India.

Then we have similar narrations, in the time of Indira ( however I felt the author has held back his punches with regard to Indira Gandhi. If you want to hear the worst of Indira Gandhi, look no further than Salman Rushdie, and Midnight's Children! );

"The next morning there is silence. Papers carry triumphant headlines: 'Tanks of the Indian army blast Bhindranwale's stronghold.' The BBC says well over a thousand including Bhindranwale have been killed. The bullet-ridden corpses women and infants-in-arms float in the sacred pool. What made Indira Gandhi so such a stupid thing?" 

Besides the Historical narration, in this work of fiction, we have "signatures" of Kushwant Singh interspersed - his escapades with English women, his sex-exploits with a hermaphrodite (hijda) prostitute. And the fun is not restricted to sex. Read this, and find out for yourself about the third joy of his life, detailed over no less than two pages:

"The fifth is the noiseless stink bomb, the Pushkin. Since it is unspoken it is best-suited to be planted on a neighbour as a secret gift-gupta daan. The Donor can assume a 'not-I' look on his face or hold his nostrils and turn towards someone else with an accusing look."

Fun and jest aside, this is an enjoyable read, albeit a lengthy one and a demanding one. At another time, I would've read this in parallel referring an Indian history book ( I have quite a few too- yet, the times didn't  offer that luxury; nor am I helping matters with my gluttony of starting far too many books ). All in all its a book to enjoyed and re-read. I know I didn't glean all I could with this first read. Some books make your

retirement twenty years away, something to look forward to.

All the Light We Cannot See - Anthoney Doerr

"Oh she knows
She takes his hand
And prays the child will understand
At the door they watch the men go by
In the clothes that daddy wore
Mothers pride
Baby boy
His father's eyes
He's a soldier waiting for war
Time will come
He'll hold a gun
His father's son"

      (mother's pride - George Michael, from "listen without prejudice - vol 1" )

       In my mind, while  trying to accept the injustice that Frederick had to endure, and pay a very high price for, the haunting melody of this song started playing repeatedly deeply inside of me. For, to me, Frederick was possibly the strongest, the most mature character in this wonderful novel. For his age, he knew himself well, he knew the terms of the times that he lived in ( quote "Your problem, Werner is that you still believe that you own your life") and despite the fact that he had no one stick up for him - not his parents, not even Werner - he lived life on his own terms, albeit at a very expensive price. Yet am forced to move away from  this rich composed character, for he is, but a secondary character, in this narration which revolves around Marie-Laure LeBlanc who survives the times, and ends up an expert of her own chosen pet field, and Werner Pfennig, the child genius for whom, his belief in his dreams becomes a big let down. While the narration centers around these two main characters, all the secondary characters add so much depth to our understanding of the times, that in hindsight, the tale of Marie-Laure and Werner Pfennig almost has discounted importance. Thus to me, it is the contribution from the secondary characters that nurtured  these two - Daniel, who in the only way he knows paved the path for Marie-Laure to become what she is, despite her condition;  Etienne, who once he overcame his own demons, gave the environment that Marie-Laure so needed; how the rock solid gentle giant Volkheimer,  proved a friend in his own  silent, strange way ( when reading about the traits of Volkheimer, one cannot but be convinced that he just have to be a real life character ), Jutta, who had added that sense of scepticism to Werner, otherwise so blinded with  ambition - that made this book closer to a classic.

The landscape of Paris, Saint Malo and Zollverein described in just sufficient detail to make the reader be part of it - yet not be bogged by too much detail, the breathtakingly beautiful "illustration", which makes us comprehend how a visually impaired person, come to terms with her life, and lives it fully, and the cruelty of war ( this I have not emphasized much ,since this is not the first well written account of war, and nor will it be the last ), all combine to make this a great rewarding reading experience. 

The most recent Booker and Pulitzer award winners that I read were The Golden Finch, The Luminaries, The Narrow Road to the Deep North and A Brief History of Seven Killings. Of these, I'd be challenged, if I am to select the  best among these, and I will select The Narrow Road to the Deep North, A Brief History of Seven Killings and  this book by Anthoney Doerr, and  call it a tie. However among these three, this would be the most readable - wait, possibly this is the most readable among the five books mentioned ( which is not to say that it is THE best), by some length.

Luka and the Fire of Life - Salman Rushdie

 

      I bought this to read with my elder two children, for I thought if Rushdie could make reading his books such a pleasure for an adult, its got to work for the kids, big time. And I also knew that my elder kids, aged 12 and 10 would not be able to read it by themselves - hey, after all it is Rushdie. Reading Rushdie is a challenge, despite all the magic -  But here, the magic doesn't quite work out. The video game setting inside the magical world, the plethora of  Gods, the word play and tons of imagination, contribute little to shed away the feeling of a  laboured effort,  that this book is weighted down with. The background to this novel is that Rashid, Luka's father, the Shah of Blah, falls into a life threatening sleep and Luka must step into a magical world in a setting similar to that of video games, and bring back some of the fire of life, to save his dying father. When I summarise the book thus, in a sentence, the reader would probably look forward to reading Luka's adventures. But let me warn you - the book just doesn't work. This was my fourth magical ride with Rushdie ( The Moor's last sigh, The Satanic Verses and Midnight's Children, were all fabulous ), but there were times I actually felt bored with this book.
As such the book ends up being a trifle too heavy for kids, and less rewarding a read for adults. A case of the book falling between two stools.

The plethora of Gods, who make their appearance towards the latter quarter of the book, reminds one of Neil Gaimon's hugely successful 'American Gods'. But Gaimon makes all characters alive and makes his book a thoroughly enjoyable read (Gaimon says of this book, "A beautiful book...It's like a bridge, built between generations, fabulous and strange and from the heart " - I don't quite agree ), and hence the similarity ends there.

I feel that this book has a private undertone to its narration, from Luka's left-handedness to his interest in video games. Somewhere I read that this was targeted for a son of his. It would've probably worked quite well as a personal narration of magic from that father to his son, with all its nuances, that the two of them share. But for this father it didn't quite work; and unfortunately not for my sons either.

The Idiot - Fyodor Dostoevsky

After "The Brothers Karamazov", "Crime and Punishment" and "The Demons", "The Idiot" is the fourth book that I read by that amazing author, Fyodor Dostoevsky. Of his major work, only "Tales from the Underground" remains unread, along with his main short story collection, "The Eternal Husband and other stories." While reading a Dostoevsky work is some what challenging, at the end of each novel, I have been inspired to read his other works. It is only with a handful authors that I attempt to read comprehensively, by selecting most of his or her work - Albert Camus, Chinua Achebe, Gunadasa Amarasekara, Simon Nawagattegama comes into mind along with Dostoevsky, with probably Alice Munro, in the coming years. When I first started reading Dostoevsky, I didn't really worry about which translation I was reading - but Constance Garnett translations were the most common. But of late, I have been so much taken up with his work, that I have made it a point to read what is now considered his best translations ( i.e. the Pevear and Volokhonsky translations ), and have made it a point to purchase Vintage editions of these translations - even of those work that I have already read ( so that I may re-read them on a more leisured pace, if such  a day of luxury becomes available ).

      The novel centers around the character of Prince Lev Nikolayevich Myshkin who arrives in St. Petersberg,  from Switzerland where he had been recuperating, seeking his only known relation, distant, in  Madame Epanchin, wife of General Epanchin.  He makes quite an impression among the the Epanchin family, the three daughters and the other local crowd. But he cannot help falling for Nastasya, an educated girl, but one who has been "a kept woman" as her benefactor  turned seducer seeks a way out of freeing himself form her. Rogozhin, who competes with the Prince to win her, Agalya, the youngest daughter of the Epanchins, with whom the Prince has a close relationship, the vainglorious Ganya who is also in love with Agalya, the consumptive Ippolit who resents the healthy society around him and is wont to denounce even those who are willing to help him, make up some of the more interesting characters of this grand novel.

   While the novel takes a somewhat long wounded journey through its narration, as is Dostoevsky's trade mark, it is rich with insights on the human mind, their behaviour, and philosophy, which makes reading Dostoevsky so much rewarding. I copy below a few such quotes that made an impression on me.

- "Inventors and geniuses, at the beginning of their careers (and very often at the end as well ), have almost always been regarded in society as no more than fools.... if decorous timidity and a decent lack of originality have constituted among us up to now, according to a generally accepted conviction, the inalienable quality of the sensible and respectable man, it would be all too unrespectable and even indecent to change quite so suddenly. What mother, for instance, tenderly loving her child, would not become frightened and sick with fear if her son or daughter went slightly off the rails:' No, better let him be happy and live in prosperity without originality,' every mother thinks..."

- "Russian liberalism is not an attack on the existing order of things, but is an attack on the very essence of our things, on the things themselves and not merely on their order, not on Russian order, but on Russia itself.... Some of our liberals, still not long ago, took this hatred of Russia for all but a genuine love of the fatherland and boasted of seeing better than others what it should consist of; but by now they've become more candid, and have begun to be ashamed of the words 'love of the fatherland'."

 - "Indeed there is nothing more vexing, for instance, than to be rich, of respectable family, of decent appearance, of rather good education, not stupid, even kind, and at the same time to have no talent, no particularity, no oddity even, not a single idea of one's own, to be decidedly 'like everyone else.'... a proper education, but without knowing what to apply it to; there is intelligence, but with no ideas of one's own; there is a heart, but with no magnanimity, etc... There are a great many people in the world and even far more than it seems; they are divided, as all people are, into two main categories: one limited, the other " much cleverer." The first appear happier. For the limited 'usual' man, for instance there is nothing easier than to imagine himself a unusual and original man and to revel in it without any hesitation. As soon as a man feels in his heart just a drop of some sort of generally human and kindly feeling for something or other, he immediately becomes convinced that no one else feels as he does, that he is in the forefront of general development. As soon as a man takes some thought or other at its words or reads a little page of something without beginning or end, he believes at once that these are 'his own thoughts' and were conceived in his own brain. The impudence of naivety."

- "For socialism is also a product of Catholicism and the Catholic essence. It too, like its brother atheism, came from despair, opposing Catholicism in a moral sense, in order to replace the lost moral force of religion with itself, it order to quench the spiritual thirst of thirsting mankind and save it not through Christ, but also through violence!"

  The Prince here, a epileptic, who at an earlier stage has been of a simple minded nature due to more reasons than his medical condition,wins over the hearts and minds of the society that he associates with. Agalya, who falls in love with the Prince simply based on how he conducts himself,  says this to him before they express their love for each other.

"No one here is worth your little finger, or your intelligence, or your heart! You're more honest than all of them, nobler than all of them, better than all of them, kinder than all of them, more intelligent than all of them! There are people here who aren't worthy of bending down to pick up the handkerchief you've just dropped.."

Each of the characters here are worth pondering over. Rogozhin, who will go to any extreme to have what he wants, even if it means that he wouldn't be able to safeguard it, is the Prince's main antagonist;  Lebedev, a liar and a hypocrite, to whom gossip of his society is essential for his sustenance is presented in such a manner that the layers of the man is revealed at various stages of the narration; Ganya, the handsome mediocre young man, who is overcome with so much ambition that he is willing to rid himself of each ounce of his dignity, for materialistic gains; Natasya, to whom cruel fate has dealt a severe blow whist still a child, who shows instability, and hence is unable to take control of her life, irrespective of the suitors fighting for her; Agalya, the prettiest of the Epanchin girls but idealistic and haughty, leaving her suitors speechless many a time with her ways; all these characters make up a background in 19th century St. Petersberg, in a narration which questions the ideals of the time, passions which cannot be overcome and often results in an unfortunate end. Then the important question as to  who or what makes a person an idiot. Prince Lev, the protagonist in this novel, is startlingly honest. At times his courage is stupendous, and the mere suggestion that he was simple minded at an earlier stage of his life is almost unbelievable. For a reader, the stark, almost childish honesty that is obvious in him makes one attached to this character. Yet, he is a man who errs and has defilements which in turn lead to certain actions.  Not withstanding a few defilements his righteousness wins the reader over, and leaves him sad when he falls.  The character is presented in such depth, that the reader is left a troubling feeling that labeling him as "an idiot", is an injustice and is unwarranted.   Yet the strife of the time, doesn't leave him a chance to mature to his full promise as he comes to an unfortunate end.

This has been a book that I have been looking forward to read, especially due to the reference to it in a previous Pulitzer winner ( Tartt's The Golden Finch ), a couple of years back. With some luck I may be able to finish the aforementioned works by Dostoyevsky.  If I live to do it, a second reading of Dostoevsky's work is due at some stage.

විල් තෙර මරණය - ගුණදාස අමරසේකර

2007 වසරේ දී මුලින් ම ප්‍රකාශ වූ, වියත් ලේඛක ගුණදාස අමරසේකරයන්ගේ "විල් තෙර මරණය" කෙටි කතා සංග්‍රහය කියවූවෙමි. සංග්‍රහයේ නම රැගත් කෙටි කතාව මුඛ්‍ය කෙටි කතාව ලෙසින් පිටු හැත්තෑ නවයක් පුරා දිවෙනතර, ඊට අමතරව සාපේක්ෂ වශයෙන් කෙටි,  තවත්  කතා සතරකින් ද සපිරි ය.

මෑත යුගයේ අප රට විසූ එකම රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයා යැයි සිතිය හැකි, රටක් වටිනා මිනිසෙකු කොටි ත්‍රස්තවාදීන් අතින් ඝාතනය කෙටිකතාවට මූලික පදනම දමන මුත්, ලේඛකයා එම පුද්ගලයාගේ පසුබිම සැලකිය යුතු මට්ටමින් වෙනස් කොට ඇත. සැබෑ රාජ්‍ය තන්ත්‍රවාදියෙකුට, මේ දේශපාලන ක්‍රමය තුලින් කලකිරීම කෙතෙරම් යුක්ති සහගත ද යන්න පසක් කිරීමත්, මේ කලකිරීම තමන්ගේ ආරාක්ෂාව ට අඩු තක්සේරුවක් ලබාදෙනයුරුත් කතුවරයා ගෙනහැර දක්වයි. දේශාපාලනය මුල් කොට ගත් කෙටි කතාවක් ලෙස, මට නම් මෙය ඉතා ඉහළ තලයේ නිර්මාණයක් ලෙස සිතුණි. ඒ සුවිශේෂි පුද්ගලයාගේ පවුල්, ආර්ථික, ආධ්‍යාපනයීක, සමාජ පසුබිමට සාධාරණයක් ඉටු කල අමරසේකරුන්, ඔහුගේ ජනවාර්ගික පසුබිමත් ඊට ඇතුලත් කලා නම් මා පෞද්ගලිකව කැමතිය.

අනෙක් කෙටි කතා ගැන අවධානය යොමු කරන්නේ නම්, "විශ්‍රාමිකයකු ගේ ජීවිතය" මා සිත් ගත් කෙටි කතාවකි. එහි එන දෙබස්, කාලීන බව කිහිප විටක් ම සිතුණු බැවිනි.

"මේ රටේ තියෙන අනාගතේ මොකක් ද? දැන් මේ රටේ අපේ ය කියල සංස්කෘතියක් තියෙනව ද? හැදියාවක් තියෙනව ද? ... අපේ බාසාව වුණත් තව වැඩි දවසක් තියේ ය කියලා තමුසේ හිතනව ද? ...කාට ද ඕනෙ තමන් ගේ දරුවන්ට සිංහල බාසාව උගන්වන්න...? හැම එකාට ම ඕනෙ ඉංග්‍රීසි බාසාව බහ තෝරන දවසෙ ඉඳලා උගන්වන්න...." (96 පිටුව ). මේ කෙටි කතාව ලියැවී ඇත්තේ අප රට ත්‍රස්තවාදි යුද්ධය අහවර වීමට පෙර ය. ඒ වන විට, ඇත්තෙන්ම යුද්ධය දිනන්න පුළුවන් ද යන සැකය අප සිත තුල රජ වූ අතර, දෙමාපියන් දරුවන් ව විදේශ වලට යැව්වේ, මෙහි ඔවුනට අනාගතයක් නැති බව සිතමිනි. අවාසනාවක මහත නම්, යුද්ධය අහවර ව වසර හතක් යන තැන, අද තරම් රට ගැන බලාපොරොත්තු තබා ගත නොහැකි යුගයක් යුද්ධය තිබූ යුගයේ හෝ නොවීමය.  "අපි වගේ එක පයක් ගොඩ අනික් පය වළේ තියා ඉන්න පරපුරට විතර යි රට ජාතිය ගැන කැක්කුමක් ඇත්තේ. ඒකත් ප්‍රභාකරන්ට පින් සිද්ද වෙන්න. උගේ ත්‍රස්තවාදය නැත් නම් ඒකත් නැහැ" ( 92 පිටුව ) - ඉතින් අමරසේකර කිරි ගහට ම ඇණ ඇත!

මෙහි එන "සෙරෙප්පුව කටින් ඇල්ලීම" වූ කලි අප රට දරිද්‍රතා මට්ටමේ සිටිනා අයගේ අසරණ බව,  ඊට පිලියම් යෙදීමේ අපහසුතාව සහ ඇති හැකි අය සහ දරිද්‍රතා මට්ටමේ සිටින්නවුන්ගේ ඇති අයගේ අහස පොළවට වන් වෙනස, විෂය වන කෙටි කතාවකි. කුඩා දරුවකු තම දිවිය අවදානමට ලක් කරගනුයේ, තම දිවි සරි කරගැනීමට ය. ඒ නරඹන අයෙක්ගේ පුතාගේ දිවිය පිළිබඳ ඔහු බිය වන්නේ, කෙළි ලොල් සිය පුතු හෝටලයේ සුවපාසු පිහිනුම් තටාකයේ ගැට්ටේ හිස වදී හානි කර ගැනීම පිළිබඳවය.

 අප රට බොහෝ තරුණ තරුණියන් ට වයස 18-19 වන විට තම මුළු අනාගතය ම තීරණය කෙරෙන සන්ධිස්ථානයකට පැමිණෙන්නෝය.   ඒ උසස් පෙළ සමත්ව රජයේ විශ්ව විද්‍යාල පද්ධතිය ඔස්සේ ඉහළ ට ම නැග ගැනීමේ අවස්තාව තමන් සතු කර ගැනීම ය.  එසේ නැග ගත්තවුන් ගේ කොටසක් ,අන් අයට සලකන්නේ ඉතා අසාධාරණ විදිහට ය. පෞද්ගලික විශ්ව විද්‍යාල වල පැමිණීමත් සමඟ මේ තත්ත්වය තරමක් වෙනස් වෙමින් තිබුණ ද, අදට ද, වෙසෙසින් ගම්බද ව වෙසෙමින් සාමාන්‍ය පෙළින් ඔබ්බට උගෙනීමට නොහැකි වූ අය, දිවි ඇති තුරා ඒ පිළිබඳ ව පසුතැවීමට ඇති ඉඩකඩ බොහෝ ය. "ශල්‍යාගාරයේ වූ සිද්ධිය", මෙම සමාජ තත්ත්වය පිළිබිඹු කෙරෙන කතිකතාවකි. "තමුසෙ ගෙ යාළුවා ඩොක්ටර් අබේසිංහට වාසනාව තිබිලා තියෙනවා ඉණි මඟ දිගේ බොහොම ඉහළට යන්න. අපි ඔක්කොම කරන්නේ ඉණි මඟක් දිගේ ඉහළට යෑමක්... තමුසෙට බැරි වෙලා තියෙනවා ඉණි මඟට ගොන්නඟින්නවත්...ඒක තමයි තමුසෙල දෙන්න ගෙ දෛවයේ හැටි."(133 පිටුව )

"මහල්ලකු ගේ සිහින ලෝකය" කෙටිකතාව ද, අප රට එක්තරා පරම්පරාවක පසුතැවීම ඉතා හොඳින් ග්‍රහණය කරගෙන කෙටිකතාවට ගොණු කරගත් අවස්තාවකි. දෙමාපියන් තම දරුවන්ගෙන් බලාපොරොත්තු වන දේ, විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතියට ඇතුලත් වූ පසු දරුවන් ද "හොඳම ගනුදෙනුවක්" වෙනුවෙන් තීන්දු තීරණ ගැනීම, හේතුවෙන් තම දිවියේ සාරවත් බව අහිමි කරගත් පරම්පරා කිහිපයක් ගැන අපූරු ගෙත්තමකි. "පසුගිය කාලය තුළ මා හමුවට ආ මේ වියේ පසු වන, මේ පසුබිමට අයත් වන රෝගීන් ගැන සලකා බලන විට මොහු බඳුන් වී ඇති මේ මානසික ව්‍යාධිය මේ රටේ එක්තරා සමාජ ස්තරකට, ඒ සමාජ ස්ත්‍රයට අයත් වන පරම්පරා දෙක්තුනකට පොදු වූ එකක් බව පෙනේ.... ගම්වලින් පැමිණ විශ්වවිද්‍යාලට ඇතුළු වී අනතුරු ව රජයේ උසස් රැකියාවල 'තෘප්තිමත් ව' වැජඹී ඉඳ දැන් විශ්‍රාම ගොස් ඇති මොවුන් කෙරෙන් මේ මානසික පීඩනය අඩු-වැඩි වශයෙන් මම දැක ඇත්තෙමි." (157 පිටුව )

   අමරසේකරගේ මෑතකාලීන කෙටිකතා අතිශයින් දේශපාලනිකය; අතිශයින් සමාජ විචාරාත්මකය ; එහෙත් එහි කලාත්මක බව ඇත්තේ ඔහු අප සතු ව ඇති ගැටළු,  අභියෝග තාත්විකවත්, තම දේශපාලන අරමුණු වලට සේවය කිරීම ට යොදා නොගැනීමත්  තුල ය. පිටස්තර ලෝකයේ ඔහුගේ දේශපාලනය ඉතා පැහැදිලිය ( ඊට එකඟ වීම - නොවීම අනෙකකි ). එහෙත් ඔහුගේ මෑත කාලීන කෙටිකතා වල වෙසෙසින් ඒ දේශාපාලන න්‍යාය පත්‍රවලට සේවය කිරීමට ඔහු තම නිර්මාණ යොදා නොගනී. (වෙසෙසින්,  මේ අවසන් පරිච්ඡේදය සංවාදයට විවෘතයි.)

සේරංගාව - සඳරුවන් ලොකුහේවා

    ආදි වාසීන් සහ නිල්ගල,බින්තැන්න, දිගාමඩුල්ල ආශ්‍රිත ජන ජීවිතය පිළිබඳ පරීක්ෂණ කෘති ගණණාවක් ලියා ඇති සඳරුවන් ලොකුහේවා, තම විෂයාශ්‍රිතව ම ලියා 2015 දී ප්‍රකාශ කල සේරංගාව නවකතාව කියවුවෙමි. එය කියවීමට හේතු වූයේ, සිංහල පොත් කියවන අයට ඇතුවත් බැරි- නැතුවත් බැරි රංජන අමරරත්නගේ විචාරයයි. මේ අවස්තාවේදි, එය බොහෝ මධ්‍යස්ථය.   සේරංගාව වූ කලි කුණාටුව ට උක්ත පෙදෙස් හි භාවිත වදනකි. මිනිස් සන්තානයේ කෙලෙස් බරැති බවත්, වරදෙහි ම බැඳීමේ නොනිත් ආශාවත් සන්සිඳුවා ගත නොහැකි බවත්, යන සදාකාලික සත්‍යයන්  පදනම් කොට ගෙන ලියැවුණු රසවත් නවකතාවකි. මෙහි එන සියල්ලෝ යම් සේ තම දිවි නිවැරදි මගට ගන්නට උතසාහ ගත්තේ නම්, එ වැරදි මග ගොස් අච්චු ලැබීමෙන් අනතුරුවය. කිහිපදෙනෙකු ම තම දිවියෙන් ම වන්දි ගෙවුවෝ ය. කාමාශාව, යමක් කමක් හරි හම්බ කර ගැනීමේ ආශාව ආදි ආශාවන් වෙනුවෙන් බොහෝ දේ කිරිමට නොපසුබටනා මේ කැළෑ ගම්මාන වල වෙසෙන ජනයා එහි අයුතු ප්‍රතිපළ විඳින්නෝය. සේරංගවක් ලෙස එම කෙලෙස් සුළියට ඔවුන් ලක් වන්නෝය. (මෙයින් කිසි ලෙසකින්, නාගරිකයින් මෙම කෙලෙස් වලින් මෑත්ව වසන බවක් නො ඇඟවේ. ඔවුහු වඩාත් සූක්ෂමව, සැලැසුම් සහගත වැ, විටෙක මහත්වරු-නෝනාවරු ස්වරූපයෙන් මෙම කෙලෙස් වල ම බැඳෙන්නෝය. )

නවකතාව කියවාගෙන ඉදිරියට යෑමේ දී පාඨකයාට අරුත් යන මුඛ්‍ය කාරණාව නම්, ප්‍රාදේශීය කැළෑ ගම්මාන සහ වැදි ජනයාගේ ජන වහරයි. සියළු දෙබස් මේ කැලෑ සහ වැදි වහරෙනි. නුමුත් මේ බස දෙබස් වලට සීමා නොවේ. ඒ ඒ පිටුව පහළින් අපැහැදිලි වදන් උදෙසා පහසුවක් වෙතත්, කෘතිය කියවාගෙන යාමේදී, යම් තරමකින් මේ භාෂාව සඳහා පාඨකයා හුරු වෙයි. පහළ නිදසුන සෑහේ:
"මො කොයි වෙලාවක හරි පොලෝසියේ එවුන් කොටුකේ ගෙන යනවා. උන් වන්ගියක් මා හොයාන ඇවිත් මා අල්ලා ගන්ට බැරුං ගියා. ඒ,. ත්,. මේ වංගියේ ඔයි තාසින්නා මෙලාටත්,. ආරච්චිලයට පැමිණිලි කේළා ඇති. නඟා වහංවෙලා එද්දින් කාසි ටිකයි, රන් රිදී බඩු ටිකයි ඇන්න ආව එකේ පළිය ඕකා ගන්නවාමයි." (180 පිටුව ).
මෙහි දෙබස් වල සමහර තැනෙක යෙදි ඇති ",." ලකුණු කෙරෙහි අවධානය යොමු කලෙමි. එතැන් හි ඇද ඒ ස්වර හඳ නැගුවොත් මේ දෙබස් වඩා රසවත් වනවා පමණක් නොව, මීට දශක තුනකට වැඩි කලෙක මා දෙමාපියන් සවන් දුන් මුවන් පැලැස්සේ ආරච්චිලා, කදිරා ආදීන්ගේ කතා ස්වරූපය මතක් කරවන සුළු ය.  

මෙහි ප්‍රාදේශීය අර්ථනැංවීම් ද තැනෙක දෙකක වෙයි. මේ එබන්දකි:
"ඩිංගාගේ එකී සුදු කුමී මහ වඳී කියන ගැරහිල්ලෙන් ගොඩ ගියාට, කෙහෙකන් වඳී කියන ගැරහිල්ලෙන් ගැලවීමට නම් තවත් දරු පැටියෙක් වදන්ට ඕනෑ ය. දෙවෙනි වාරෙට වැදුවත් ඒකිට දෑගල් වඳී කියන පටබැඳිනාමෙන් බේරෙන්ට බැරුවා ය. ඒකෙන් බේරෙන්ට ගොහුන් තුන්වෙනි දරුවාත් වදා ගත්තත් 'ලිග්ගල් වඳී' කියනවා ය. ඔන්න හතර වැනි එකා හරි ඒකි හරි  වදාපි නම් තමා ගමේ එකීලාගෙන් බේරුමක් ලැබෙන්නෙ" ( 28 පිටුව )

තව තැනෙක "කිරිමාපොළේ" යන්න අර්ත දැක්වෙන්නේ මෙසේ ය:
"කුළුදුලේ කොල්ලා එහෙ වෙද්දින්, දෙවෙමියා මහ එකාටත් වඩා මහත දෙහෙතට මෝරා හැදීගෙන එන්නේ ඌ කිරිමාපොළෙ එකා හින්දා ය. කුළුදුලේ එවුන් වැඩිමනත් සොබාවෙන් ම කේඩැරියන් ය, සෝමාරියන් ය. ඒ උන්ට හරිහමන් කිරි එරෙන් නැති හින්දා ය. ඊළඟ එකා වදන කොට අරෙයි, කෝඩු තන උක්කුං තනවිලා ය. ඇයි ඉතින් තන පුඩුව කටින් උරල උරලා ගාණට හැඩ ගැන්විලානේ. දෙවෙනි එකා බඩට එන කොට තන ගෙඩිය මඇහත්වෙලා පුඩුව සූප්පු කේන්ට.. කේන්ට.. හොඳ ගානට හැදී එනවා. වී බිස්සට වී පිරෙව්වා ම වගේ තන මල්ල පිරෙන්ට කිරි එරෙන හන්දා, කිරිමාපොළේ කියන්නේ කිරි මුකරපු කාලෙ කිරි බීපු හින්දාවට ය." (84 පිටුව )

මෙහි එන චරිතයන්ගෙ අවග තුග ද විවිධ ය, එලෙස ම කියවීම ට රුකුල් දෙයි. දඩයක්කාරයා ප්‍රධාන චරිතය යැයි පෙනේ. ඔහු ඔහුට ම ආවේණික ලෙස තම දිවිය සරි කර ගත්තේ වුව ද, ඔහු විශ්වාස කරනා සාධාරණත්ව මත පදනම් ව ය. තාසින් මුදලාලි, සියළු දෙනා රවටා තම මඩිය තර කරගන්නවා පමණක් නොව, කාමාෂාව ද සන්තෘප්ත කර ගන්නේ අන් අයට දුක් දෙමිණි. මෙහි එන වරදෙහි බැඳෙන බොහෝ ගැහැනුන් පසුතැවිල්ලෙන් නැවත යහමගට ඒමට යත්න දරන්නෝ ය. කතුවරයා නැවත නැවතත් මතු කරලන එක් කරුණක් නම්, වැදි කැකුළියන් කැකුලෙකු කැන්දන් ආ පසු, බොහෝ විට ඉන් එපිට පුරුෂ ආස්‍රයක් නොසොයන බවකි.

මෙයත්, අනුලා විජේරත්න මැණිකේ ලියූ "වැසී ගිය පෙත්මං"  කෘතියත් 2016 කිසිදු සම්මාන විනිශ්චයක දී අවසන් පූර්ව වටයකට හෝ ඒමට අසමත් වූ කෘතීන් ය. එහෙත් ඒ කෘතීන් දෙකම මා රස වින්දෙමි. සමහර විට සාහිත මණ්ඩල මගින් සොයනා නවකථාවක නැවුම් මාතෘකා ආදි වූ යම් යම් දේ මේ නවකතා වල නැතුවා විය හැකිය. හුදෙක් සාහිත්‍ය ශාස්ත්‍රීයත්වය ට ම නතු නොවී, කෘතිය කියවීමෙන් මා යම් රසයක් වින්දේ ය යන කරුණ මත පදනම් ව යමක් පවසන්නේ නම් මේ කෘතීන් දෙකම, පාඨකයන් සිත්ගන්නා සුළු නිර්මාණ බව කිව හැකිය. දුර්වලතාවක් ලෙස පවසන්නේ නම්, මෙහි සමාප්තය තරමක් ඉක්මනින් කර ඇතුවාක් මෙනි. 

ලොකුහේවා තුලින් පළපුරුදු නවකතාකරුවකුගේ සියුම්බව දැක ගත නොහැකි වීමට පුළුවන. එහෙත් කුතුහලය සහ කතා පුවතෙහි සිත්ගන්නා සුළු බව මගින් හෙතෙම පැසසිය යුතු තරමේ නිර්මාණයක් සිදු කොට ඇත. මේ කෘතියේ සරසවියේ පිටපත් ඇති තරම් විකිණීමට තිබේ. මිල දී නොගත්ත ද, පොත කියවීමේ අවස්ථාවක් ලදහොත්, මෙය නොකියවා නොහිටන ලෙස කියමි.

පරදේසි - එරික් ඉලයප්ආරච්චි

  
තම තුන් ඈදුතු නවකතා යැයි සැලකුණු කෘති වලින් අනතුරුව, කෘතියෙන් කෘතිය විවිධ ඉසවු පිළිබඳ අධ්‍යයන කරමින්, පාඨක ප්‍රජාවට නැවුම් අත්දැකීම් ගෙනෙන කතුවරයෙකි, එරික් ඉලයප්ආරච්චි. මා දන්නා තරමින්, ඔහු තම නවකතා වලට සම්මානයක් කියා දිනා ඇත්තේ "විතණ්ඩ සමය" උදෙසා දිනා ගත් රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානය පමණි. මෑතක ප්‍රකාශ වූ ඔහුගේ නව කතා අන් සියළු සම්මාන උදෙසා ම , අවසන් වටය දක්වා පමණක් පැමිණිනි.
එරික් අවම වශයෙන් තම අවසන් නවකතා ත්‍රිත්වයෙන් හෝ, නවකතාවේ මූලික කතා ධාරාවට අමතරව, කොලාජ් චිත්‍රයක් ආකාරයෙන් අප්‍රධාන ඉසවු පිළිබඳ ව ද පාඨකයා තරමක් හෝ අවදි කරමිනි ඉදිරියට යන්නේ. මට දැනෙනුයේ, වංගු වලින් පිරි කඳුකර පාරක යන ගමන්, එරික් තමන් තෝරා ගත් සමහර පටුමං ද, අවට සිරි විස්තර ද ලුහුඬින් දක්වමින් ඉදිරියට යන බවකි. ඉදින් එහෙව් යන ගමනක මගතොට විස්තර ය වඩා රසවත්; නවකතාව අවසානය කතුවරයාට පහසු නැවතුමකි.
ඉදින් පරදේසි නවකතාවේ ප්‍රධාන චරිතය නොහොත් කථිකයා, ඔහුගේ චරිත ස්වභාව නොවලහා පැවසීම ඔස්සේ අපට හෙළිදරවු වන්නේ, මෙතෙක් සිංහල නවකතාවේ හමුනොවුනාකාරයේ නිදහස්කාමී, මතවාද වල සිර නොවුණු, විටෙක තම පැවැත්ම උදෙසා තම මතවාද උචිතාකාරයෙන් වැළඳගන්නා සුළු අවස්තාවාදියෙකු ලෙසට ය.. තැනෙක ඔහු ගැන ස්වයං විවේචනයක යෙදෙන මුත්, ඔහු ආශ්‍රය කරනා කතුන් හා සබැඳි සිද්ධීන් වලින් ඔහු පිළිබඳ මනා කියවීමක් ලබා දීමට කතුවරයා සමත්ව ඇත. නිදසුන් ලෙස ඊවා ඔහුට ගෙන දෙන අනේකවිධ අපහසුතා සහ නින්දා අපහාසත්, ටිකිරි ට අපහසු අවස්තාවක, ඉතා පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය කාරණාවක් උදෙසා උදවු කිරීමට ඉදිරිපත් වන අයුරුත් ගෙනහැර දැක්විය හැකිය.
මේ කෘතිය කියවාගෙන යාමේදී, මා මීට කලින් කියවා ඇති ඉංග්‍රිසි නවකතා දෙකක් මා මතකයට ආවේ ය. එකක් නම්, ග්‍රහැම් ග්‍රීන්ගේ "Our Man in Havana" ය - කියුබානු දේශාපාලන කියවීමේ දි එහි මතකයට ඒම ස්වභාවිකය. වෙනසකට ඇත්තේ, ග්‍රීන් හසු නොකර ගත් කියුබානු කලාව, සංස්කෘතිය යම් තරමකින්, අප කතුවරයා ඉදිරිපත් කර තිබීමයි. අනෙක් කෘතිය, අර්නස්ට් හෙමිංවේ ගේ "Farewell to Arms" කෘතියයි. වෙසෙසින්, පීරු රාජ්‍යයේ ගත කල අවධිය කියවාගෙන යද්දි මේ කෘතිය මා මතක‍ය ට ආවේය. ඉලයප්ආරච්චි කෘතිය පුරාවට ම තැනින් තැන යම් යම් දේශපාලන නිරීක්ෂණ මගින් තම කෘතිය පොහොසත් කරනුයේ, මුඛ්‍ය ගමන යන අතරතුර සිදුවන අවැදගත් සල්ලාපයක කොටස් ලෙස ය. ඉන් ලේඛක න්‍යාය පත්‍රයක් නො ඇඟෙනවා පමණක් නොව කෘතිය ට බරක් ද නැත. නිදසුන් - රාජනි තිරාණගම ඝාතනය හේතුවෙන් උග්‍ර LTTE විරෝධියෙකු වූ සචිත්තානන්දන් ට පිරබාහරන්ගේ ඝාතනය පිළිගත නොහැකිව රෝගාතුර වීම ; ඊවා, අප ආඛ්‍යායිකයා ලාංකික තරුණියන් නො ඉවසන මුත්, යුරෝපීය කාන්තා ආශ්‍රයේ වරදක් නොදැකීම ; බර කොට නොකියැවෙන මුත්, ඉංග්‍රීසි කතා කරන සමාජයේ රිචඩ් ද සොයිසා අප රට ගම්බද පෙදෙස් වලින් පැමිණි ප්‍රගතිශීලින් කෙරෙහි සහය පළ කිරීම; නිල වශයෙන් අනාගමික කියුබාවේ සාමාන්‍ය ජනතාවගේ කතෝලික ලබ්ධියේ බලවත්කම ; පීරු, බොලිවියා, නිකරාගුවා වන් රට වලින් නොබෙල් සම්මාන ලාභි සාහිත්‍යකරුවන් බිහි ව ඇතත්, ඒ මගින් ඒ රටවල වල සාහිත්‍ය පරිශීලන තත්ත්වය කෙසේ වෙතත්, සාක්ෂාරතාව ඇත්තේ කොහේ ද යන්න ප්‍රශ්ණ කිරීමත් ; අප රට මැදි ආයාදම් රටක් බවට පත් වීමත් සමඟ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන යම් තාක් ඉවත් වීමත් සමඟ, එහි සේවය කල ඉහළ වැටුප් ලද්දන්ගේ ඉරණම - ආදි වශයෙන් විවිධ ඉසවු කෙරෙහි තම නෙත යොමු කරමින්, ආඛ්‍යායිකයා ලංකාවේන් කියුබාවටත්, ඉන් අනතුරුව දකුණු අමරිකානු රටවල් කිහිපයකත් කරක් ගසන්නේ, පාඨක අප ව සමාජ, දේශපාලන,සෞන්දර්යාත්මක චාරිකාවක ගෙන යමින් පමණක් නොව, අවසන දි සියල්ල පෞද්ගලික හේතුන් මත තීරණය වන බවත්, බොහෝ විට මතවාදි ආස්ථානය එම ඉරණමේ දිගුවක් බවත් ඉඟි කරමිනි. කෘතියාවසානය ළඟා වත් ම ඊවා සහ අප ආඛ්‍යායිකයා, දකුණු අමරිකාවේ නැවත මුණ ගැසීම තරමක් අභව්‍ය වුව ද, පරිණත සහ ශික්ෂිත, එනමුත් මනරම් ලියැවිල්ලක තුල එවන් සුළු දොසකට යම් අවසරයක් දිය හැකි සේ ය.

කෘතියෙන් කෘතිය, තමන් ව ම අතික්‍රමණය කරමින්, නව ඉසවු, නව පසු බිම් සොයමින්, මහත් සේ ගවේශන කොට, පැසසිය යුතු තරමේ ශික්ෂාවකින් ඒවා ප්‍රබන්ධගත කරන ඉලයප්ආරච්චි, ඔහුගේ ඊළඟ නවකතාව පිළිබඳ පාඨක බලාපොරොත්තු ඇතිකරවනා සුළු ලේඛකයකි. අද වන විට මට මෙවන් හැඟීම් අන් කතුවරුන් කෙරෙහි ඇති වන්නේ නම් ඒ විජේමාන්න සහ කාරියවසම්ගේ කෙටිකතා පිළිබඳ පමණක් විය යුතුය. තම මතවාද සියුම්ව අනෙකා ගේ මනසේ කොණක තැන්පත් කිරීමේ න්‍යාය පතරයකින් තොරව, තම නිරීක්ෂණ සෞන්දර්‍ය චාරිකාවක් වන් ප්‍රබන්ධමය ගෙත්තමකට හසුකිරීමට සමත් ඉලයප්-ආරච්චි, සිංහල නවකතාව ට සුබ ලකුණකි.

සක්වා ලිහිණි - මහගමසේකර

 මහගමසේකරයන්ගේ පළමු ඒකල කාව්‍ය සංග්‍රහය යැයි ගිණිය හැකි මුල්  වරට 1962 වසරේ දි ප්‍රකාශ වූ "සක්වා ලිහිණි" නම් වූ කාව්‍ය සංග්‍රහය නැවත කියවූවෙමි.

   කාව්‍ය විචාරයේ කිසිදු වෙසෙස් දැනීමක් නොවූයෙකු වන මුත්,  මේ කාව්‍ය සංග්‍රහයේ ගුණදාස අමරසේකරගේ  මුල් කාලීන කවි  ආර ද, සේකරගේ ම සැත්තෑව මැද සහ අග බාගයෙදි දුටු දාර්ශනික කවියේ බීජානු අවස්තා ද දකිය හැකිය.

මෙහි අපිට දැකිය හැකි දීර්ඝතම කාව්‍ය පංතිය, කවි සියයකින් හෙබි "කිඳුරු කුමරිගේ කතාව" නම් වූ කවි පංතියයි. පුළුල් වශයෙන් ශෝකාන්ත කාව්‍ය නිර්මාණයකට නෑ කම් කියන මෙය, දහ අට මත් සමුදුරුගොස් ආකෘතියක් අනුව නිර්මිතය.

"සිහින් සිනිඬු පෙණ ඇතුරු සිරි                යහනේ
ගිලන් සිතින් කුමරිය සැතපෙයි                  දුකිනේ
කෝන් ආවද මේ සිතුවිලි                      නො දැනේ
එයින් සිතට නැත අස්වැසුමක්                     ඉතිනේ"

මේ කාව්‍ය පංතිය ට හාන්ස්-ක්‍රිස්ටියන්-ඇන්ඩර්සන්ගේ "The Little Mermaid" හි අනුවර්තනයක් බැව් පෙනෙන්නට තිබේ. අවසානය, එම කථාවට යම් ආකාරයකින් අසමාන වුව ද, එම කතානදරය මෙම නිර්මාණයට මුල් වූ බැව් සිතේ.

මෙහි පස්මත් විරිත අනුව පබැඳි සමහර නිර්මාණ මා මතකයේ තිබුනේ, අමරසේකරයන්ගේ කවි ලෙස ය. වසර ගණණාවකට පසුව, මෙය නැවත කියවීමේදි ය, මට තහවුරු වූයේ ඒවා සේකරුන්ගේ බව. ඊට හේතුව ලෙස ඒවා තුලින් දැකිය හැකි සම විරිත හා එකල අමරසේකරුන්ගේ සහ සේකරයන්ගේ නිර්මාණ විෂයේත් යම් සමාන කම් වීම යැයි සිතමි. "මගේ පැලට ඔබ එන්න" එවන් නිර්මාණයකි.

"උදෑසන ඉර එලිය
කවුළුවෙන් ගෙට වැටෙන
සිනාවෙන් තොර මසිත
සිනාවෙන් පුබුදන්න
අලස නිඳිමර මසිත
ජීඅයෙන් පුරවන්න
සුදු සිනා මල් රැගෙන
සුදු මවෙත ඔබ එන්න"

අන් ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් නම්, පසු කාලීනව නිසදැස් නිර්මාණයෙහි වැඩි නැබුරුතාවක් දැක්වූ සේකර මෙහි ඇතුලත් කල ඇති නිසදැස් ගණණ එක අතක ඇඟිලි ගණණට ත් අඩු වීම ය. මොනාලිසා එවන් නිර්මාණයකි;

"ඔබේ තොල් අග ඇදුණු සිනහව
සදාකාලික ගැටළුවකි මට
ඔබේ දෑසේ තියුණු බැල්මෙන්
අන්ද මන්ද ව වශී වන මා
ගුප්ත වූ ඒ සිනාවෙන්
සියුම් රසයක් ලබන බුත්
අරුත නෑඟෙන එයින් මා තුළ
බියක් සැකයක් ජනිත වෙයි..."


පසු ගිය දිනෙක  දිවි ගමන හමාර කල අමරදේවයන්ගේ මධුර කටහඬින් අප කුල්මත් කල, ගී ස්වරූපයෙන් අප වඩා හොඳින් අඳුනන කාව්‍ය නිර්මාණ කිහිපයක් ද මෙහි එයි;

"ඉරට මුවාවෙන් ඉඳගෙන
ඉස පීරනවා
සඳට මුවාවෙන් ඉඳගෙන
සළු පළඳිනවා
දීප චන්ද්‍ර රේඛාවෙන් මූණ බලනවා
වලාකුළෙන් අහස් තලෙන් බිමට වඩිනවා... " ( සොබා )

"ඇසේ මතු වන කඳුළු බිඳු ගෙන
ඔබේ සිරි පා දොවන්නම්
හදේ මැලවෙන කැලෑ මල් ගෙන
ඔබේ සිරිපා පුදන්නම්.... " ( අවුකන පිළිමය )

"මාල ගිරා තටු සේම රුවින් යුතු
නිල්වන් ඇඳුම වියන්නේ
ඊයේ ඉපදුණු කළුඳුල් දූටයි
මේ පොඩි ඇඳුම වියන්නේ... " ( සන්නාලියන්ගේ ගීතය - සරෝජිනී නායිදු මැතිණියගේ කවියක් ආශ්‍රයෙනි )

"ඉර පායා ඉර අවරට              ගියාදෝ
හඳ පායා හඳ අවරට       ගියාදෝ
ඇඬු කඳුළු මූදට එක්           වුණාදෝ
ළමා ළපටි නෑනා කොයි             ගියාදෝ" ( දුකට කියන කවි සීපද )

මේ සමහර කවි පංති වල, අප පසු කාලීනව ඇසූ ගී වල නොමැති කවි ද වෙති...

"එගොඩත් බැලිමි එගොඩත් නුඹ     නැතේයා
 මෙගොඩත් බැලිමි මෙගොඩත් නුඹ   නැතේයා
 දෙගොඩම බැලිමි දෙගොඩම නුඹ නැතේයා
 සිව්පද කියන මම තනියම  පැලේයා" ( දුකට කියන කවි සීපද )

පසු කලෙක වඩා ප්‍රවීණත්වයට පත් වූ සේකර ගේ දාර්ශනික කවියේ මූල අවස්ථා ද මෙහි දැකිය හැකි ය." කලාමැදිරියා", "මගේ කවියෙන් ඔබ දකින්න"

"මා ලිව කවි මට වාගේම
ඔබ හැමටත් පොදු වනු ඇත.

සබඳ! එවිට මගෙ කවියේ
මා නොසොයා ඔබ දකින්න"

ඉදින් සඳැස්, නිසඳැස්, දාර්ශනික කවි, ගී ලෙස ප්‍රසිද්ධ වූ නිර්මාණ වල මුල් කවි පංති, තත්කාලීන අන් නිර්මාණ වලින් ආභාෂය ලැබූ නිර්මාණ ආදි වශයෙන් විවිධත්වයක් ඇති නිර්මාණ පැසකි මේ කෘතිය. සේකර කියවන්නෙකු, ඔහුගේ පසු කාලීන පරිපූර්ණත්වය තේරුම් ගැනීමට යත්න දැරීමේදී වැදගත් කෘතියක් ලෙස දකිමි.

අහම්බකාරක - ලියනගේ අමරකීර්ති

 2016 දී නව කථා ඇගයූ සෑම සම්මානයකට  ම නිර්දේශ වූ ද, ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානය දිනා ගැනීමට සමත් වූ ද,  ලියනගේ අමරකීර්ති රචනා කල අහම්බකාරක කියවූවෙමි. මේ කෘතිය පිළිබඳ බොහෝ දේ දැනට ම ලියැවී ඇති නිසා, මා මාගේ නිරීක්ෂණයන් කිහිපයකටත්, මෑතක අමරකීර්ති ම ලියූ ලිපියකින් ඔහුගේ සාහිත්‍ය සේවනයේ ස්වභාවය කියවීමටත් උත්සාහ කරමි.

නිරීක්ෂණ 1: වර්තමාන සමාජයේ පෙළඹවීම
එය බන්දුල බලගල්ලේ තමන් ම හඳුනාගත් පරිදි, "නිකං හිටපු මිනිසෙකු" ප්‍රසිද්ධ ව්‍යාපාරකයෙකු බවට පරිවර්තනය වීම හරහා, ලේඛක තෙමේ වර්තමාන ලාංකීය සමාජය, එම සමාජයෙන් තරමක් ඈත් වී විසීමට යත්න දරණ මිනිසෙකුට පවා කෙරෙන බලපෑම නිරීක්ෂණය කර ඇතැයි සිතමි. පළමු කාරණය බලගල්ලේට හුදකලාවීමට ඉස්පාසුව තිබීමයි. එය අප සමාජයේ ඇත්තේ ඉතා සුළුතරයකට ය. බලගල්ලේ ගේ පවුල් පසුබිම ඔහුට එම තිරණය ට අවකාශ ලබා දෙයි. රාධා ට පමණක් නොව ක්‍රිස්ටීන් ට පවා, තමන් කෙතෙරම් කලාවට, උසස් සාහිත්‍යයට, උසස් චින්තනයට කැමති වුවද, තමන් කැමති ආරට තම දිවි පෙවෙත තනා ගැනීමේ අවකාශය නොලැබේ.  ඉතින් එසේ අද වන විට මුදල් හම්බ කිරීම වෙනුවෙන් සියල්ල කැප කරන සමාජයෙන් සිතා මතා ඈත් වී සිටින මිනිසා ට පවා, බාහිර සාධක හේතුවෙන් තම සිතැඟි අනුව ජීවත් වීමට නොහැකි වේ. නිදසුනක් ලෙස බලගල්ල අනවශ්‍ය ලෙස තමන් සම්බන්ධ නොවෙන දේශපාලන පොරපිටියක කොටසක් වන්නේ  අන් අය නිසා ය ( රත්නායක ඝාතනය සහ විවිගේ බොරු රෝහල්ගත වීම හේතුවෙනි.)  වර්තමාන සමාජය මිනිසා තමන් ම විශ්වාස කරන අවම ආචාර ධර්ම පද්ධතියක් තුල විසීම ඇත්තෙන්ම අභියෝගයකි. රාධා, බන්දු බලගල්ලේ වෙත පැමිණ,  විවි ගේ පාරිශුද්ධතවය ගැන විමසන්නේ තම අවම ආචාරධර්මයනට පටහැණි මුත්, ආර්ථික සහ පෞද්ගලික හේතුන් මත විවිගෙන් ඈත් වීමට  නොහැකි නිසා ය. හෙවත් විවි තුල වැරැද්දක් නොවෙන බවට තමන්ව ම රවට්ටා ගන්නටය.

දෙවෙනි නිරීක්ෂණය: මෙහි එන අනෙක් වැදගත් කරුණ නම්, ගමේ වෙසෙන වාමවාදි තරුණයකු වන සේන සහ බන්දුල බලගල්ලේ අතර ඇතිවන මිත්‍රත්වයයි. බලගල්ලේ, තමන් පරිශීලනය කල සාහිත්‍යයෙන්, එන්ගලන්තයෙ දී ආශ්‍රය කල රැඩිකල් අදහස් ඇති තරණ-තරුණියන්, තමන් විසින් ම ඉදි කොට ගත් සාරධර්ම පද්ධතියක් මත පිහිටා වෙසෙද්දි, වාමවාදි අදහස් ඇති සේන සමාජ සාධාරණත්වය ගැන විශ්වාස කරන්නේ, බොහෝ අදහස් වලින් බලගල්ලේ සමඟ සමපාත වන්නේ ය. වන අතර ය. මෙහි, ඉතා සියුම් ලෙස කතුවරයා, අප රට තරුණ වාමවාදියා ටැ ඇගයීමක් ලබා දෙයි.

තෙවෙනි නිරීක්ෂණය: වචන වල ඇති බලවත්කම
විවි, කල කථාවක කොටසක් පත්තරයකින් බලාගෙන සේන කියවයි. එය අසා සිටින බලගල්ලේ ට මෙවන් සිතුවිලි පහළැ වේ; "පණ පිහිටුවා, හඬ නංවා කියන කල සිංහල භාෂාව රුධිරයට එකතු වී ශ්‍රාවකයා ද පණ ගන්වයි. මේ වචනවල එන අදහස් ගැන විවේචනයක් ඇති සේන ඒ වචන්වලට පණ දෙන කල ඒවාබන්දුල බලගල්ලගේ රුධිරය පණගන්වන තරම් උණුසුම්ය." (290 පිටුව )

"ලිංගික ඊර්ෂ්‍යාව සහ පන්ති වෛරය දෙකම එක්ව කළැ ලූම්පන් කුමන්ත්‍රණයක් මවුබිමේ සුජාත පුත්‍රයා බිලිගනී" ( 279 පිටුව )

"ඒ සියල්ලටමත් වඩා මගේම තාප්පයේ ඇති පෝස්ටරය මගේ හිත දැඩි සේ රිදවීය. එවැනි කුරිරු භාෂා භාවිතයක් මා ඉන් පෙර දැක නොතිබිණි. සංකීර්ණ ආදර කතාවක් එක රතු අකුරු පේළියකට ඌණ කළැ පෝස්ටරය එය පිටුපසින් සිටින අයගේ භාවමය දුප්පත්කමද තමන් සතුරා යැයි හඳුනා ගන්නා අයට හොඳටම රිදවීමේ දක්ෂකම ද පෙන්වන්නේ යැයි මට සිතිණි." (282 පිටුව )

කතුවරයා පෙන්වා දෙන්නේ සිංහල භාෂාව භාවිත කොට තමන් සතුරා ලෙස දකින අයට බැට දෙන්නේ වාවාගත නොහැකි අයුරින් යැයි කියා ය. අන් තැනෙක සමහර සිංහල වචන සාමාන්‍යකරණ කොට භාවිත කොට විකෘති අර්ථ ගෙන දෙන අයුරු නිදර්ශන ලෙස ගෙන හැර දක්වයි. මෙමගින් අපි සිංහල භාෂාව භාවිතාවේ ඇති යම් විකෘතිමය තත්ත්වයක්, සහ සංස්කෘතික තලයක දී, අප සියළු ආකාර විනීතකම් විනාශකරමින්, "තිරිංග නොමැති ව" වචන භාවිතා කරන අයුරු ගැන ඇඟවේ. ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ නොහොඳ යන්න ඇඟවීමට භාවිත කරන "not the best", "average",  යන වචන ද, යම් යෝජනවාක්, අදහසක් පිළිගත හැකි වීම ප්‍රශ්ණකාරි බව ඇඟවීමට භාවිත කරනා "interesting idea/proposal " යන වදන ආදිය හා සැසඳුවේ දැයි මම නොදනිමි. එහෙත් කතුවරයාගේ සිතේ එවන් අදහසක් ද තිබෙන්න ට හැකි යැයි ද සිතේ.

අමරකීර්ති තමන්ව හෙළිදරවු කිරීම:  මා මේ නිරීක්ෂණ ඉදිරිපත් කලේ, පොත කියවා දින කිහිපයක් ගත වුව ද, අද කියවූ ලිපියක් තුලින් අමරකීර්ති පවසන සමහර දෑ මේ කෘතිය තුලින් දැකිය හැකි වීම හේතුවෙනි. අදාළ ලිපිය 2016, සැප්තැම්බරයේ 25 දින රාවය පත්තරයේ පළ වූ "එරික් ට පිලිතුරක්: අයියණ්ඩි බියනොවන්න - ඔබ තාම මියගොස් නැත" යන ලිපියයි  හේ එම ලිපියේ පහත කරුණු ( තමන් සබැඳිව ) පවසයි:

"අර්ථමය අදම්‍යතාව යනු පාඨකයා විසින් පඨිතය  සම්පූර්ණයෙන් දමනය කර තාර්කික අත්-අඩංගුවට ගැනීමට ඉඩ නොදෙන ගුණයයි... පශ්චාත් නූතනවාදි කලාකරුවෝ සහ විචාරකයෝ ඉතා ජනප්‍රිය සරල කලාත්මක නිෂ්පාදන තුළ පවා මෙය කල හැකි යැයි විශ්වාස කළහ."

"මා නම් විවිධ අන්දමේ ජාතිවාදීන්ගෙන් බැටකමින් මා අයත් ප්‍රජාවේ විඥානය වෙනස් කිරීමට කැප වී සිටිමි"

"මා කලාව දකින්නේ අතිපාරිශුද්ධ දුරස්ථ සත්භාවී ස්වභාවයක් ඇත්තක් ලෙස නොවේ. එය අනෙක් මිනිස් ප්‍රකාශනවලින් වෙනස් වන අතරම මහජන පරිමණ්ඩලය වෙත ළං විය හැකි මැදිහත්වීම්වාදි වස්තුවකියි මම සිතමි."

අමරකීර්ති තමන්ව හෙළිදරවු කිරීම:

කෘතියේ තක්සේරුව: ඉදින් අමරකීර්ති ගේ කෘති වල "ඇරියස් මකා ගැනීම" ( මෙහි නම් "නලියා" නැත - හැබැයි අහඹු ලෙස විජය වික්‍රමසිංහ හෙවත් විවි, අමරකීර්තිලා ට අප්‍රිය අන් දේශපාඥ්ඥයෙකුගේ මුලකුරු සමඟ පෑහේ. "අපි අපි" ද පසු ගිය සමයේ ඔයිට ආසන්න අයුරින් භාවිත. වූ වදන් පෙළකි - සැබෑවකි, ඔහු ඇඟවීම් පවා වඩා සියුම් තලයකට ගෙන ගොස් ඇත ; දොස්තරලා ඇරියස් මකා ගැනීම ගැන ඔවුන්ට දොස් නගා ඇත ), වාමවාදීන්ට සියුම්ව ඔසවා තැබීම ("ඔය රතු කමිසකාරයෝ විතරයි මවුබිම කිය කියා කෑගහන එව්වන්ගෙන් ඒක වෙනුවෙන් මැරෙන්ඩ ඉන්නේ" - 325 පිටුව ),  ජාතිකත්වය ජාතිවාදය බවට සියුම්ව අර්ථ දැක්වීම සහ එය ධනවාදයේ උවමනාවන් නිසා ක්‍රියාත්මක වන්නක් බැව් පෙන්වන්න උත්සාහ කිරීම, ඔහුගේ කලා භාවිතාවේ, මැදිහත්වීමේ,  ගුණාංගය. ඒ අර්ථයෙන් මීට පෙර ද මා පවසා ඇති පරිදි, අමරසේකර සහ අමරකීර්ති අතර වෙනසක් නැත (අමරසේකර තම විශ්වාසයන් එය "ගමනක මුල" පොත් පෙළේ, මරණ මංචකයේ දුටු සිහිනය ආදි කෘති වල  එතරම් සාර්ථකව නිර්මාණයට අන්තර්ගත කොට නැති බැව් අනෙකකි - එය ගල් පිළිමය සහ බොල් පිළිමය, එක් සත්‍ය කථාවක් ආදියෙන් වඩා සාර්ථක ලෙස  සමෝධානය කොට ඇත ). අමරකීර්ති, තමන් ඉටු කිරීමට තෝරා ගත් මැදිහත් වීම ඉතා සාර්ථකව ඉටු කරන්නේ ය.  එය කුරුලු හදවතේ . "කුරුළු පාළුව" අහම්බයක් කිරීමට තරම් සැහැසි වූ නමුත්, මෙහි අප සමාජය පුද්ගලයන් මත බලෙන් පටවන පීඩන පිළිබඳ පැවසීමට තරම් සංවේදි වෙයි. සැබවින් ම මා මෙම කෘතිය කුරුලු හදවට වඩා බොහෝ සේ රස වින්දෙමි. මට හැඟෙන පරිද්දෙන් කුරුලු හදවත තුලින් අමරකීර්ති වඩා "ලාභ විදියට" තම මතිමතාන්තර පාඨකයා වෙත ආරෝපනය කරන්න තැනුවා නම්, මෙය ඊට බොහෝ  ලෙස පරිපූර්ණ, සුමට වන ලෙස ඔප මට්ටම් කල සාර්ථක නිර්මාණයක් බවයි.  2015 ප්‍රකාශ වූ නවකතා අතුරින් "දූල්වල අලංකාරේ" සමඟින් ඉදිරියෙන් ම පවතින නවකතාවකි ( එරික් ඉල්යප්ආරච්චිගේ පරදේසි තවම කියවීමට ඉතුරුව ඇත )



  

යාරා යාත්‍රිකා - සේන තෝරදෙනිය

යාරා යාත්‍රිකා - සේන තෝරදෙනිය
===========================
***

( 2015 දී ප්‍රකාශ වූ නවකථා - 8 )

   සේන තෝරදෙනිය 2015 දී ඕස්ත්‍රේලියාවෙදී එළි දැක්වූ යාර යාත්‍රිකා, මාස ගණණක කාලයක් ගත කොට මෑත දිනෙක කියවා හමාර කලෙමි. නව කථාව පසු කවරයේ සඳහන් වන්නේ එය භ්‍රමණ වෘතාන්ත ගණයට අයත් බවකි.  ලංකාවෙන් ඕස්ත්‍රේලියාවේ  ගොස් පදිංචි වූවන්ගේ ගේ ජීවන රටා මෙම නවකථාවට පදනම වේ.  එහෙත් එම කථා පුවත අභිබවා ඉදිරියට නෙරා ඇත්තේ වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තය පිළිබඳ සුවිසල් සංස්කෘතික හා ස්වභාවික චාරිකා විස්තරයකි.  ඕස්ත්‍රේලියාවේ අබොරිජිනීයානු "ඩ්‍රීම්-ටයිම්" චිත්‍රකලාව, අනේක කලාගාර, පුස්තකාල, කෞතුකාගාර, මිදි වතු, චෙරි වතු, එහි නොයිඳුල් වනාන්තර වල  විස්තර ය. මේ සංචාරය කරනුයේ සාමාන්‍ය සංචාරකයකු නොවේ. මේ සංචාරකයා තමන් යනෙන පෙදෙස් ගැන මහත් උනන්දුවෙන් හැදෑරීමකින් ඒ ඒ දුම්රිය මාර්ග, නැවතුම් පොළ  ඇතුළු විස්තර ද උගෙන, ඉතා ලිහිල් බසකින් හා සංයමයකින් ඒ ගැන සටහන් කර ගත්තෙකි. මොහු සංචාරක කප්පිත්තෙකු විය යුතුය. මා යම් හෙයකින් වික්ටෝරියා ජනපදයේ වැසියෙකු නම් මා මේ පොත ඉතා ආදරයෙන් වැළැඳ, මගේ මාර්ගෝපදේශකයා කර ගනු නියතය. එහෙත් බොහෝ විට මා ඕස්ත්‍රේලියාව ට කිසිදා පය නොතබනු ඇත. එවන් පසු බිමක මේ නවකථාව කියවීම, ඉමහත් පරිශ්‍රමයක් යොදා කල යුත්තකි. සැබැවින්ම මේ කෘතියට ඉලක්ක පාඨක පිරිසක් ඇත - ඒ වික්ටෝරියා ජනපද වැසියන් ය. කිමද, පිටු 511 ක් පුරා දිවෙන නවකථාවෙන් අවම වශයෙන් 60%ක් වත් මේ සංචාරක විස්තරය. ඉන් පරිබාහිරව විසිරුණු කථාවක් ද ඇත. ඒ කපිලරත්න, එරන්දති, ඔවුගේ දරුවන්, මිය ගිය කලත්‍රයන් ගේ සහ ඕස්ත්‍රේලියාවේ පදිංචි අන් ශ්‍රි ලාංකිකයින්ගේ ජීවන රටාව ඉළිබඳ උපෙක්ෂක නෙතකින් බැලීම තුලිනි. කපිලරත්න නම් කනවැන්දුම් පුරුෂයා තුලින් දිගැරෙන මෙම කථාන්දරය, ලංකාව ගැන විවේචන වලින් ගහණ ය. එහෙත් ඒ අගතිගාමී ව නොවේ. ඕස්ත්‍රේලියාව ගැන ද විවේචන වලින් යුක්තය - එහෙත් ඒ එහි ප්‍රශංසනීය දෑ නිර්ලෝභීව ප්‍රශංසා කරනා අතර ය. තෝරදෙනිය ගේ දේශපාලන දෘෂ්ඨිය ද ඊට සංකලනය වී ඇත්තේ, කෘතිය ට බරක් නොවන්නට ය. පාඨක අප ට - සමාවන්න - ඉලක්ක පාඨකයින් නොවෙන අප ට - බරක් වන්නේ කපිලරත්නගේ දීර්ඝ ගමන් විස්තර  ය.

කතුවරයා වික්ටෝරියාවේ දුම්රිය ගමන් මාර්ග,  දුම්රිය පොළ වැටි ඇති අයුරු, බස් මාර්ග ආදි බොහෝ දේ ගැන උනන්දු වී ඇත. නිසැකයෙන්ම හේ පරිපූර්ණ සංචාරකයෙකි (කෘතහස්ත ලේඛකයෙකු වීමට අමතරව ). එක් නිදසුනක් පමණක් සෑහේ.

"නොර්ත් මෙල්බර්න් යනු අප්ෆීල්ඩ් මාර්ගයෙත් ක්‍රේගිබර්න් මාර්ගයේත් මංසන්ධියයි. වෙරිබි දක්වා දුම්රිය මාර්ගය බෙදෙන්නේ ෆුට්ස්ක්‍රේවලදීය. ඉන් එහා සන්ෂයින් සිට වැටී ඇත්තේ බෙන්දිගෝ, බැලරැට් ආදි දුරබැහැර කරා ඇදෙන වෙලෝසිටි ලයින් හෙවත් වී ලයින් නම් අධිවේගි දුම්රිය මාර්ගයයි. වෙරිබි මාර්ගය යාරවිල් පසු කොට නිව්පොර්ට් හිදි යළිත් බෙදී එක් මගක් විලියම්ස්ටන් දක්වා වැටෙයි. වෙරිබි හරහා ජීලෝං හා වොර්නම්බූල් දක්වා ඇදෙන වී ලයින් මාර්ගයකි." (90-91 පිටු )

මින් පසක් වන්නේ ලෙඛක තෙමේ කෙතෙරම් නිරීක්ෂනයක යෙදී මේ විස්තර එක්කාසු කොට ඇත්තේ ද යන්න ය. මෙවන් සවිස්තරාත්මක දෑ, කතුවරයාගේ ඉලක්ක පාඨකයන් පවා කැමැත්තෙන් භාර ගනීදෝ යැයි සැකය ( එහෙත් මා වික්ටෝරියා වැසියෙකු ව සිටියා නම්, මේ විස්තර මා උනන්දුවෙන් කියවනු ඇති ).

පරිසර විස්තර:
 "ලොව ඉතා දර්ශනීය වෙරළබඩ මාර්ගයක් වන මහා සමුද්‍ර මාවත ( Great Ocean Road) කිලෝමීටර් තුන්සීයක් දිගින් යුක්ත වේ. නිරිතදිග වෙරළැ ඔස්සේ විහිදෙන මාවත සංචාරක සිත් ලෝලනය කරවයි. වෙරළබඩ නගර සමූහයකි. යුරෝපයේ සිට මේ පෙදෙසටැ ආ ආදි ජනපදවාසීන් දැව, සීල්මසුන් හා තල්මසුන් සොයා පැමිණ ඇත්තේ ගොඩබිරම් චණ්ඩ සයුරු රළ මත්තෙනි. නො-එසේනම් පිවිසුම් මං නොමැති කඳුකරය ඔස්සේ හෝ දුෂ්කර කඳුකර මංතලව් ඔස්සේය. මාර්ගය දිගටම ඇත්තේ නැව්බුන් වෙරළැයි. එය මුහුදු ගමනේ වූ දුෂ්කරතාව කියාපාන එක් සාධකයක් පමණි. (416-417 පිටු )
   මේ මා තෝරාගෙන ඉදිරිපත් කොට ඇත්තේ "ග්‍රේට් ඕෂන් රෝඩ්" නම් වූ පරිච්ඡේදයේ ඇති මනස්කාන්ත විස්තරයකි. මෙවන් මනසේ චිත්‍ර අඳිනා විස්තර තව බොහෝ ය. ඉදින් වික්ටෝරියා වේ වෙසෙන සිංහලයෙකු මෙවන් විස්තර කියවා තමන් වටා ඇති පරිසරය ගැන වඩ වඩාත් අවබෝධවත් වීම බලාපොරොත්තු විය යුත්තක් ම ය.

නිසල වැලපෙන්නෝ:
  මා මේ පොතට උප නාමයක් යොදන්නේ නම් , ඊට "නිසල වැලපෙන්නෝ" යන්න යොදමි.

"මගේ යෙදුමක්. මගේ පොතට සුදුසුයි. මෙහෙ ඉන්නා පියවරුන් මව්වරුන් හඳුන්වන්න හොඳම යෙදුමක්.ඒක මෙහෙ ළමයි ඉන්න, ලංකාවේ ජීවත්වන ගැළපෙනවා" (430 පිටුව )

සාපේක්ෂ වශයෙන් අඩු පිටු ප්‍රමාණයක් යෙදුන ද, මේ නවකථාවේ මුඛ්‍ය තේමාව මෙයයි. එනම් ළමුන් පිටරටකට සංක්‍රමණය වීම නිසා දරු ශෝකයෙන් තනි වන දෙමව්පියන් ගේ ඛේදවාචකයයි. දෙමව්පියන් ළමුන් ගේ සංක්‍රමණික රටේ සිටිය ද,ලංකාවේ සිටිය ද තත්ත්වය ලොකු වෙනසක් නැත. දෙමව්පියන් ලංකාවේ නම්, සුවිශේෂි දිනක ළමුන් අන්තර්ජාලය ඔස්සේ සූදානම් කල ප්‍රසිද්ධ හෝටලයකින් ආහාර වේළක් ගැනීම, පලතුරු මල්ලක් නිවෙසට එවීම මගින්, තමන් යුතුකම් ඉටු කලෝය යයි දරුවන් සැනහෙති -දෙමව්පියන් මේ විස්තර තම නෑ පරපුරට කියමින් තමන් ගේ දුක තුනී කර ගැනීමට තැත් දරති. දෙමව්පියන් දරුවන් සමඟ සංක්‍රමණික රටේ නම් තත්ත්වය මීට බරපතලය. ඔවුන් කිසිදු ආශ්‍රයකින් තොරව නිවෙස තුල තනි වෙති. විෂාදය ට ද හේතු වන අවස්ථා වෙති. කතුවරයා මෙම දරුවන් හා දෙමව්පියන් අතර ඇතිවන නොසන්සුන්කම, පරතරය ඉතා හොඳින් තම නවකථාවේ නිරූපනය කොට ඇත. එහෙත් ඒ බ්‍රමණ වෘතාන්තයක් ලෙසට ය. ඉලක්ක පාඨකයකු නොවන්නෙකු මේ කියවීම මහත් ඉවසිල්ලෙන් කල යුතු වන්නේ මෙහි ඇති අති මහත සංස්කෘතික හා සංචාරක විස්තර හේතුවෙන් අධෛර්‍යයට පත්වීමේ ඉඩ බොහෝ ය.

මේ නවකථාව කියවීම තුලින්, ශ්‍රි ලංකාවෙන් සංක්‍රමණය වූවන් තම  ජීවිත පවත්වාගෙන යන අයුරු, ඔවුන් සාමාන්‍ය ලංකාවේ සංස්කෘතිය එහෙට ආරෝපනය කර ගන්නා අයුරු පිළිබඳ හොඳ කියවීමක් ලැබේ. එහෙත් එය උකහා ගැනීමට විශාල අවශේෂ විස්තර විඳ දරා ගත යුතුය.  මනා සංයමෙන් මෙතරම් දීර්ඝ විස්තර ලියන්නේ කෙසේද යන්න, වාක්‍ය අතර අතරමං නොවී මනා පාලනයකින් ලේඛනයේ යෙදී ඇති ආකරයෙන් උගත හැකිය. එනමුදු පිටු 510ක් පුරා පෙන්වූ විශාරදත්වය, අවසන් පිටු දෙකෙ දී පහත වට්ටවා ඇත.

සමස්ත කෘතිය ගැන පවසතොත්, මෙය ඇත්තෙන් ම "වැඩකි" - එහෙත් අප ට එය සැබෑ අයුරින් අගය කල නොහැක. මේ ලියවිල්ල ලියන්නේ මා නිසා ( හෙවත් ඔහුගේ ඉලක්ක පඨකයෙකු නොවන නිසා,) මට සාපේක්ෂ  ව තරු තුනකට වඩා මීට ප්‍රධාන කල නොහැක. මිල දී නොගත්ත ද, අයෙකු ට කියවීමේ අවස්ථාවක් ලැබුනහොත්, එය අත නොහරින මෙන් ඉල්ලමි. එහෙත් මෙය කියවීමට ඔබට ඉවසීමක් ද සංයමයක් ද තිබිය යුතුය. ඔබ අත කාල යම් තරමකින් ඇත්තේ නම්, මෙහි එන ස්ථාන අන්තර්ජාලයෙන් හෝ අගය කරමින්, අතථ්‍ය චාරිකාවක යෙදෙන්නේ, ඒ ව්‍යායාමය වඩා සාර්ථක වනු ඇතැයි සිතමි (මට එවැන්නක් කිරීමට කාලය හරස් විය ).

මහෙච්ඡ කෘතියකි. අගය කල යුතු වෑයමකි. ඉතා පහසුවෙන් පිටු 150ක් වත් කපා දැමීමට ඉඩ තිබිණි. (මේ කෘතිය කියවූ   මා ම කියුව ද,)  මේ කෘතිය මුලුමනින් ම කියවන ඉලක්ක පාඨකයෙකු මුරණ්ඩු සිතින් කෘතිය කියවා හමාර කල යුතුය.


   

දූල්වල අලංකාරේ - සුමුදු නිරාගි සෙනෙවිරත්න

   මෙවර හොඳම නවකථාවට හිමි රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානය දිනා ගත්තා වූද, ස්වර්ණ පුස්තක සහ ගොඩඝේ සම්මාන සඳහා අවසන් වටයට තේරි පත් වූ ද, සුමුදු නිරාගි සෙනෙවිරත්න ලේඛිකාවගේ දූල්වල අලංකාරේ කියවූවෙමි. විමලධර්මසූරිය රජ දවස සිත්තර කරුමන්ත උදෙසා ඉන්දියාවෙන් මෙහි විත්, පරම්පරා ගණණාවක් පුරා තම ශිල්පය සෙංකණ්ඩගල විහාර බිතුසිතුවම් චිත්‍රණයේ  යෙදෙමින්, මහඟු සේවයක කොකල පරම්පරාවකි.  යම් සංක්‍රාන්ති යුගයක ජීවත් වූ සුරේන්ද්‍ර නයිදේ මුල් කරගෙන, මහත් පරීස්‍රමයෙන්, මහත් කරුණු හැදෑරීමෙන්, ඒවා යේ නියමිත මාත්‍රා බැගින් ම නවකථා ඖචත්වයට පටහැණි නොවෙනායුරෙන් භාවිතාවෙන් නිමැවූ වූ රසවත් නවකථාවකි. ලේඛිකාවගේ පළමු නවකථාව ලෙස සලකන විට සහ, මා අසා ඇති අයුරෙන් අන් විෂයක ට අදාළව සරසවි ඇදුරුතුමියක් වීම යන කාරණා සලකන විට ලේඛිකාවගේ ව්‍යායාමය ඇත්තෙන්ම ප්‍රශංසනීයය. මැය, අප රට නව කථා සාහිත්‍යයට මහඟු වටිනාකමින් පිරි වස්තුනක් එක්කාසු කොට ඇත්තේය. එකල ජීවන රටාව, අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ අරමුණ උදෙසා ක්‍රියාත්මක වන විට  ස්වදේශිකයින්ගේ ජීවන රටාවේ සිදුවන වෙනස්කම්, උක්ත යුගයට ගලපෙන වහර භාවිතාව, ඔස්සේ පාඨකයා අමන්දානන්දයට ලං කිරීමට සමත් පොතකි. පෞද්ගලිකව, මා මේ පොත කියවාගෙන ඉදිරියට යද්දි, කිසිදා අප අත් නොදුටු, එම "නිවුණු දිවි පෙවෙත" කෙරෙහි සාංකාව උපන්නේ මටත් නොදැනීනම ය.

 මෙම නවකථාව මේ සිත්තර පවුලේ විත්ති ඔස්සේ දිගැරෙද්දි, වටපිටාවේ සිදුවන ඓතිහාසික සිද්ධීන් ද රැසකි.පහත රැටියන් ක්‍රමයෙන් ධනවත් පංතියක් බවට පත්වීම, ඔවුන්ගෙන් කොටසත ක්‍රිස්තියානි ලබ්ධියට හැරෙද්දි අනෙක් කොටස වඩවඩාත් බුද්ධාගම, බුද්ධශාසනයේ උන්නතියට තමනට හැකි අයුතින් සේවය කිරීම, උඩරට වැසියන්ගේ ඉඩම් වතු වගා උදෙසා උදුරා ගැනීම, ක්‍රමක්‍රමයෙන් බෞද්ධයන්ගෙන් කොටසක් අන්‍යාගමික වීම, පතුල් කරුමාන්තේ ආදි මුදල් හදල් අතගැහෙනා රැකියා වලට යොමුවෙමින්, රාජකාරියෙන් සහ ගොයිතැං බතෙන් ඈත් වීම ආදි සමාජ විපරිණාමයන් නවකථාවට උචිත ලෙස වටපිටාව තනයි. වල් අලින් හීලෑ කිරීම, වී මැතිරිල්ලේ චාරිත්තරේ ආදි නැවත අපට කිසිදු දිනෙක නෙත ගැටෙතයි සිතියි නොහැකි ආරේ පුරාණයේ තිබූ යම් යම් ක්‍රියාදාමයන් ද නවකථාවට ඔබ්බවා ඇත්තේ, ඉන් නවකථාවට බාධාවක් නොවන ආරෙනි. එක් අතකින් මේ චාරිත්තර පිළිබඳ විස්තර තව අවුරුදු 20-30 කින් විතර ලියැවෙන කෘතියකට ඇතුලත් නොවෙන බැවින් - ඒ පිළිබඳ දැනුම ඒ ඒ පරම්පාතාව සමග වල පල්ලට යන බැවින් - මෙහි ප්‍රබන්ධමය රසයට එහා ගිය රසයක් පාඨකයාට ගෙන දෙයි.

වල් අලින් හීලෑ කිරීම, වී මැතිරිල්ලේ චාරිත්තරේ ආදි නැවත අපට කිසිදු දිනෙක නෙත ගැටෙතයි සිතියි නොහැකි ආරේ පුරාණයේ තිබූ යම් යම් ක්‍රියාදාමයන් ද නවකථාවට ඔබ්බවා ඇත්තේ, ඉන් නවකථාවට බාධාවක් නොවන ආරෙනි. එක් අතකින් මේ චාරිත්තර පිළිබඳ විස්තර තව අවුරුදු 20-30 කින් විතර ලියැවෙන කෘතියකට ඇතුලත් නොවෙන බැවින් - ඒ පිළිබඳ දැනුම ඒ ඒ පරම්පාතාව සමග වල පල්ලට යන බැවින් - මෙහි ප්‍රබන්ධමය රසයට එහා ගිය රසයක් පාඨකයාට ගෙන දෙයි. 2015 ප්‍රකාශයට පත් වූ කෘති අතුරෙන්, මීට සමාන අවදීන්, විස්තර සහිත කෘතීන් තුනක් කියවුවෙමි ( මාණික්කාවත ; මැකී ගිය පෙත් මං ) ; පෙර යුගයකට ලොබ බඳිනා මගේ දුර්වලතාවකට දෝ, එවන් කෘති වලට මා මනාපය. එහෙත් මේ කෘති දෙක ඉක්මවා දූල්වල අලංකාරේ මා සිත අලංකාරයට පත් කලේය. 2015 ප්‍රකාශයට පත් මෙතෙක් මා කියවූ කෘති අතුරින් මෙය නම් සැබැවින්ම සම්මානයට සුදුසු කෘතියකි.

දුටුගැමුණුගේ හෘද සාක්ෂියට පිලිතුරක් - ඉෂංඛ මල්සිරි

  මේ කෘතිය වූ කලි එහි හැඳින්වීමේ ම, පැවැසෙන පරිදි මහාචාර්‍ය ගනනාථ ඔබේසේකර රචනා කල "Dutthagamini and the Buddhist Conscience" හා එහි සිංහල පරිවර්තනය වන "දුටුගැමුණුගේ හෘද සාක්ෂිය" නම් ලිපිවල ඇතුලත් කරුණු පදනම් කොටගෙන, ඒවාට සපයන පිලිතුරකි.  කතුවරයා හැඳින්වීමේ ම පවසන පරිදි, මෙවන් පිලිතුරක් ලිවීමට උත්සුක වූයේ ඔබේසේකරගේ ලිපි වල "බොහෝ කරුණු අපේක්ෂා කළැ නොහැකි තරම් අසංඝත හා පක්ෂපාතීත්වයකින් යුතු" හෙයිනි. පාඨක අප ගැන සැලකිලිමත් ලේඛක තෙමේ, ඔබේසේකර ලිපියේ සිංහල පෙරළුම මෙහි ඇතුලත් කොට ඇත.

ඔබේසේකරගේ ලිපියේ පිරීක්සන මල්සිරි, ඔබේසේකර "මහවංස ප්‍රවෘත්තියට සපුරා වෙනස් මතයක් ඉදිරිපත් කරමින් දුටුගැමුණුගේ හදවත සසල වූයේ එළාර මැරීම නිසා" (5 පිටුව ) බවත්,  තම පියා හා සමඟ ගැටුම, පියාගේ මරණයට සහභාගි වීමට නොහැකි වීම, එළාර ඝාතනය සහ එළාර තම පිය රජුට සම කොට සිතීම යන කාරණා එකට ආඳා, මේ කරුණු සියල්ල හේතුවෙන් දුටුගැමුණු මරණ මංචකයේදී, එළාර ඝාතනය පිළිබඳ පසුතැවෙන බවට තර්කයක් ගෙනහැර පායි.

මෙම කෘතිය පුරාවට ඔබේසේකරගේ ලේඛනයේ අසංඝත අවස්ථා පෙන්වා දෙන මල්සිරි, ඔබේසේකරට නගන ප්‍රධානතම චෝදනාව වනුයේ-
*  "තමන්ට වාසිදායක වන පරිදි යම් මූලාශ්‍රයකින් තැනින් තැනින් උපුටා ගනු ලබන වාක්‍ය කණ්ඩ ඉදිරිපත් කරමින් ඒවායේ සන්දර්භයෙන් බැහැරැව අර්ථකථනය කිරීමේ ක්‍රමවේදය" පිළිබඳව ය ( VIII; හැඳින්වීම )
* "වාසිදායක සාධක මතුකර දැක්වීමත්, අවාසිදායක සාධක නොතකා හරිමින් හා ඇතැම් විට වාසිදායක තත්ත්වයට බලහත්කාරයෙන් හරවා ගැනීමෙන්" ( 40 පිටුව )  යන කාරණා තුලින් ශාස්ත්‍රීය ශික්ෂණයෙන්  තොර වීම හේතුවෙන්.

 ඔබේසේකර ලිපිය මුළුමනින්ම පාහේ පෙර ඇතිකරගත් මතයකට සේවය කරනු වස් ලියුවක් මිස, සාධාරණ ශාස්ත්‍රීය, පර්යේෂණ ලියවිල්ලක් නොවන බවත්, මල්සිරි ඇතිතරම් සාක්ෂි ගෙනහැර දක්වා ඔප්පු කරයි.

ඔබේසේකරගේ ප්‍රධාන චෝදනාව වූයේ ගැමුණු රජු වෙත යම් හෘද සාක්ෂිය තිබුන ද, එකල රහතුන් හා අනෙක් භික්ෂූන් වෙත එවැන්නක් නොවූ බවකි. ( අප සාහිත්‍යමය මූලාශ්‍ර මත පිහිටා කරුණු කාරණා කථාකරන හෙයින්, ඓතිහාසික ග්‍රන්ථ වල එන කොටස් මෙම ලේඛකයින් දෙපළ සැලකූ අයුරින්ම මෙම ලිපියේදී ද සලකමි ) ඉදින් භික්ෂූන් කෙරෙහි මෙම චෝදනාව නැගෙන එක් අවස්ථාවක් නම්, සෝනුත්තර තෙරුන් නා ලොවෙන් ධාතු සොරකම් කරගත් බවයි. තම බෑණවුන් විසින් ධාතුව සැඟවූ බැව් සිතූ නා රජු පවසන්නේ 'ධාතු දක්නේ නම් ගන්නැ"යි යන වචන දෙපාර්ශවයෙන්ම යම් ආකාර ප්‍රයෝග භාවිතාවක් වූ බවත්, නා රජු සෝනුත්තර තෙරුන්ගේ හැකියාව අවතක්සේකල බවත් පැහැදිලිය. ඔබේසේකර ගේ බරපතල දෝෂය ඔහු එම කොටස සපුරා අතැර දැමීමයි. ශාසන සම්ප්‍රදායට අනුව භික්ෂුවකට අහේතුකව චෞර චෝදනාව නැගීම අපා ගත වන පවකි. පැසසිය යුත්ත නම් මල්සිරි එය කීමට ඉක්මන් නොවීම ය. ඔහු බොහෝ ලේඛකයින් කරන්නා සේ අවිශ්වාස කරන්නවුනට බණ පෙවීමට උත්සුක නොවේ. අප ලේඛකයා පවසන්නේ මෙපමණකි:
"භික්ෂුවකට නිකරුණේ  සොරකමක් පිළිබඳ වරද ආරෝපණය කිරීම ශාසන සම්ප්‍රදායෙහි ද බරපතල වරදක් සේ සැලකෙයි. යම් කථා පුවතකින් තැනින් තැනින් කොටස් උපුටා ගෙන එය එක් කථා  ප්‍රවෘත්තියක් සේ ඈඳීමෙන් සැබෑ ප්‍රවෘත්තිය විකෘති වී යන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ. එය ශාස්ත්‍රීය ලෝකයෙහි සාමාන්‍යයෙන් සැලකෙන්නේ ශාස්ත්‍රීය වංචාවක් ලෙසයි. " (49 පිටුව )

ඔබේසේකරගේ ලිපිය පෙර තනා ගත් මත වලට සේවය කරන්නක් බව චෝදනා කරන මල්සිරි, මෙවැන්නක් පෙන්වා දෙයි. "...ඔබේසේකර ට අනුව සෝනුත්තර තෙරුන් යනු මහවංස රචකයාගේ නිර්මාණයකි. "( 60 පිටුව ) එහෙත් සෝනුත්තර භික්ෂුවගේ  සොරකම සැබෑවකි. මේ ඔබේසේකරගේ "කන්න ඕනෑ විට කබරගොයා තලගොයා කිරීමේ" ශාස්ත්‍රීය යැයි කියන  විධික්‍රමයයි.

මල්සිරි තම පිලිතුරු ලිපිය මගින් චින්තන ධර්මදාස වන් නන්දෙඩවිලි කරුවන්ට ද ප්‍රාමාණික පිලිතුරු සපයා ඇත. අලුත් පරපුරේ අය ට තරුණෙකු විසින් ම, තාර්කික තලයට සීමා වෙමින් පිලිතුරු දීම ඇත්තෙන්ම ප්‍රශංසනීය ය ( බලන්න 68-72 පිටු )

ඔබේසේකරගේ මගහැරීම් මෙපමණකට සීමා නොවේ. ඔහු ජනකථා තම මතය තහවුරු කිරීමට යොදා ගනී. එනුමුදු, ඔහුගේ ජනකථා තෝරාගැනීම නැවත වරක් පක්ෂග්‍රාහි බව සහ ශාස්ත්‍රීය සත්භාවය ප්‍රශ්ණ කරන්නකි. ඔහුගේ මතයට පටහැණි ජනකථා ඔහු වාංචනික ලෙස අතැර දැමූ අවස්ථා මල්සිරි ඔප්පු කර පෙන්වයි.

මල්සිරිගේ පිලිතුරු ලිපියේ, පුරාවිද්‍යා අංශයේ නිරතවූවෙකු වශයෙන් වැදගත් හෙළිදරවු වලින් ද සමන්විතය. "නූතන ඉසුරුමුණිය 'ලෙස හැඳින්වෙන විහාර නාමය ද එවැනි විකෘති හඳුනා ගැනීමක් වන අතර සැබෑ ඉසුරුමුණිය 'වෙස්සගිරිය' නමින් තවමත් සාවද්‍ය භාවිතයේ  පවති. කිසිදු මූලාශ්‍රයයක දක්නට නොලැබෙන 'ලංකාරාමය' නම් ස්ථූපයක් අද අපට උරුමව ඇත්තේ ද ඒ අහිංසක ගැමියන් විසින් දෙන ලද නව නාමකරණයක් හේතුවෙනි." (87 පිටුව ). මෙය මා මුලින් ම දැන ගත්තේ මේ කෘතිය කියවීමෙනි. ඊට කතුවරයා ට තුති.

 පුරාවිද්‍යාත්මක අංශයෙන් අනෙක් වැදගත් හෙළිදරව්ව වනුයේ මෑතක් වන තුරුම එළාර සොහොන යැයි සැලකුණු ගොඩල්ල, දුටුගැමුණු දවන ලද ස්ථානය බවට හැඟෙන සාධාරණ පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි, ඉතා සමබරව ගෙනහැර දක්වා තිබීමයි. ඔහු යම් කිසි සැකයක ට ද ඉඩ ප්‍රස්ථා ඉතිරි කොට ඇත්තේ සැබෑ ශාස්ත්‍රවන්තෙකුට උචිත ලෙස ට ය. මේ කථිකාව පිළිබඳ එකඟ විය හැකි සහ නොහැකි යන දෙපාර්ශ්වයේ ම කරුණු ඉතා සාධාරණ ලෙස කතුවරයා ගෙනහැර දක්වා ඇත. ඔබේසේකර තම ලිපියේ කොතැනවත් මෙවන් සාධාරණ ශාස්ත්‍රීය බවක් පෙන්වා නැති බව පාඨකයා ට එත්තු යයි.

මේ කෘතිය ගැන තව වටිනා තැන් මතුකර දිය හැකි මුත්, ලිපිය දීර්ඝ වීම හා කියවීමට බලාපොරොත්තු වන පාඨකයන් ගේ උනන්දුව රකිනු වස් තව නව කරුණු ඉදිරිපත් නොකරමි. එහෙත් මෙය අප රට ශාස්ත්‍රීය කෘති වලට ලැබෙන සම්මාන වලට සුදුසු කෘතියක් ලෙස සිතමි ( මෙය පළමු වර නිකුත් වූයේ 2016 දී ය ). මා එසේ කියන්නේ, මල්සිරි මේ කෘතිය පුරාවට පෙන්වා ඇති ශාස්ත්‍රීය හික්මීම, අගතිගාමි නොවීම, සියළු දිශානති පෙන්වීම සහ ඒ ඔස්සේ ඔබේසේකරගේ වාංචනිකත්වය තහවුරු කිරීම හේතුවෙනි. මට පෞද්ගලිකව, මෙය ආදර්ශ ශාස්ත්‍රීය ලිපියක්,  ආදර්ශ ශාස්ත්‍රීය සංවාදයක් කෙසේ විය යුතු දැයි යන්නට නිදසුනක් සේ පෙනෙයි. රැඩිකල් මත නිසා ම විකල්ප මත හොබවන අතලොස්සක් කෙතෙරම් උඩ දමා පිම්බූ ව ද, එම රැඩිකල් මත ඇත්තෝ විටෙක කෙතෙරම් අසංඝත ද, ශාස්ත්‍රීයත්වයෙන් හීන ද යන්න, ඔබේසේකරගේ ලිපියේ ඌනතා හෙළිදරව්ව ඔස්සේ මල්සිරි අපට පෙන්වා දෙයි.

මල්සිරි කොතැනකවාත් ආගමික ලබ්ධියකට වහල් ව , අවිශ්වාසකරන්නවුනට පිලිතුරක් ලෙස කරුණු ගෙනහැර දක්වා නැත. ඔහු දුටුගැමුණු රජකරනා කලැ දේශපාලන අරමුණෙන් පමණක් තම තීරණ ගත් බවටත්, මරණ මංචකයෙදි, රජු වෙනුවට ගාමණි නම් මරණාසන්න මිනිසාගේ සිතුවිලි - එනම් යුධයෙදි සිදු වූ ඝාතන හෙතුවෙන් අපායගාමි වීමේ බිය - එය චර්යාධර්ම පිලිබඳ ප්‍රශ්ණයක් නොව - පෞද්ගලික බියකි - යන්න මතුකර, රජුට හුණුගසා නැති සුද්ධවන්තයෙකු ද නොකොට, නැති දුෂ්ටයෙකු ද නොකොට සාධාරණ ශාස්ත්‍රීය කටයුත්තක ම නිරත වී ඇත. ඔහුගේ බිය තමන් අපාගත වීම මිස, තමන් එළාරයන් ඝාතනය කිරීම පිළිබඳ පසුතැවිල්ල  නොවන වග ඉතා පැහැදිලිව පෙන්වා ඇත. එය ඔබේසේකරගේ පෙර මතයනට අනුව, ශාස්ත්‍රීය යැයි කියන ලිපි ලිවීමට සපුරා වෙනස් වූ වකි. මම මල්සිරි ට සිය අනාගත පුරාවිද්‍යා ගවේෂණ, හැදෑරීම උදෙසා සුබ පතන අතර, අනාගතයේදී තවතවත් මෙවන් අගනා රචනා ලිවීමට අවශ්‍ය ධෛර්‍යය, ශාස්ත්‍රීය කෞශල්‍යය ලැබේවා ප්‍රාර්ථනා කරමි. එහෙත්, මගේ අවංක අදහස නම් මේ කෘතිය පමණක් වුව අප වන් පුඟුලන්ට නම් ජීවිතය පුරා කෙරෙන ශාස්ත්‍රීය කටයුත්තක ට තරම් බවයි.

බගන්දරා - එරික් ඉලයප්ආරච්චි

එරික් ඉලයප්ආරච්චිගේ තුන්-ඈදුතු නවකථාවේ පළමු පොත, "බගන්දරා" නැවත කියවුවෙමි. ඒ වසර සතරක ට පසුව යි. එක්තරා දිනෙක පාන්දර නැගිට කුසුමාවති ඉස්කෝලේ හාමිනේ ළමුන්ගේ අභ්‍යාස පොත් බැලීම සහ , සිමියොන් උදයේ  තේ කඩේ බොයිලේරුව ට පොල් කටු අඟුරු දමන අවස්ථාවක සිට දිගැරෙන මේ නවකතාව, මේ කියනා වකවානුව එනම් හැටේ දශකයේ අග බාගයේ සිට, සැත්තෑව දශකයේ මුල් බාගය දක්වා පමණ වූ කාල පරාසය ට පාඨකයාව ගෙන යාමට සමත් වේ. නවකථාවේ ආඛ්‍යායනය එතරම් ම බලවත් ය. පිටු 380ක් පුරා දිගැරෙන ආඛ්‍යායන හදිසියෙන් තොරය. එහි ඉදිරියට ගලායාම කාල‍ය ට ඔබින ලෙසය ( මීට සාපේක්ෂව වේගවත් ආඛ්‍යායන ස්වරූපයකින් හෙබි මෙහි දෙවෙනි කොටස වන "විතණ්ඩ සමය", අසූව දශකයේ රටේ වෙනස්කම් සිදුවන වේගයට අනුගතව, වේගයෙන් ගලා යයි - සෙස්ස පසු දවසක ට ).

මවක් (කුසුමාවති ) සහ පියා (සිමියොන්) අතර ඇතිවන අඩදඹර, පියා ගේ අකර්මන්‍ය දිවි පෙවෙත සහ දේශපාලන පුරුෂාර්ථ වල සිර වී සිටීම, තම බිරියගේ පුරුෂාර්‍රථ සමඟ ඇති වන ගැටීම්, පිය පුතු ගැටීම්, රාජකාරිය ගැන පමණක් තකන, එක් දරුවකුට වෙසෙසින් සලකන අන් දරුවන්ට සිදුවිය යුතු යුතුකම් වගකීම් පැහර හරින මවක්, නිදැල්ලේ කාගෙන් හෝ සරණක් නොමැතිව හැදෙනා බාල දරුවන් - යන කූටූම්භ වටපිටාවක් මවා ගන්න. ඊට නාගරීකරණය නොවූ. එහෙත් නගරයට ආසන්න ගම්මානයක් ( මහිමගොඩැල්ල, මීගමුව ) මවා ගන්න. වෙනස්වීම ඉතා මන්දගාමී වූ යුගයක, මෙම දෙපළගේත්, ඔවුන්ගේ දරුවන්ගේත්, ළඟම ඥාතීන්ගේත් හැල හැප්පීම් ඇති ජීවිත, රටේ දේශපාලන අතීතය හා බද්ධ වැ ඉදිරියට ගිය අයුරකි, මෙම නව කථාවෙන් දිස්වන්නේ. මීගමුව ආශ්‍රිත අයෙක් නම් මේ කෘතිය වඩාත් රසවිඳිනු ඇත්තේ, මෙහි  එහි අතුරු ගම්මාන වල විස්තර වලින් සුපෝෂිත බැවිනි.

ඒ අතර සාම්ප්‍රදායික ජීවන රටා වලින් අලුත් පරම්පරාව ඈත්ව් වෙමින් ද තිබේ.

"කඩයට එන ගොවියන් කියන්නේ කුඹුරු වැපිරීමෙන් ලාභයක් නොලැබෙන බව ය. සමහරු කුලිකාඅරයින් නැති බව කියමින් කුඹුරු පුරන් කර දමති. ඇළ පාර දිගේ කුඹුරුවලට ලුණු වතුර ගලා එන කතාවක් ද ඇත. සිමියොන්ට අවබෝධ වූ ආකාරයට ඒ කතා සියල්ලට ම වඩා සත්‍යසම්පන්න කතාවක් තිබේ. එනම්, කුඹුරු හිමියන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙකු දැන් මහලු ය. ඔවුන්ගේ දරුමුනුබුරෝ ගමේ නැත. වැඩි දෙනෙක් රැකිරක්ෂා කර්මාන්තාදියට කොළඹ යති. ගමෙන් පිට වී ගොස් මහරගම, පිළියන්දල, නාවින්න, කැලණිය, කිරිබත්ගොඩ යනා දී ප්‍රදේශවලින් පර්චස් තිහ හතලිහේ ඉඩම් කට්ටි මිලට ගෙන ගෙවල් තනා පදිංචි වී සිටින ඔවුන්ට ගමේ කුඹුරුවල වුවමනාවක් නැත."

මෙහි එන චරිත රැසකි. ඒ සියළු වරිතයනට පාහේ කතුවරයා සාධාරණයක් ඉටු කොට ඇත. තමන් හා විවාහ වූ පුරුෂයා ට ගරු නොකොට ඔහු පරාජිතයෙක් යැයි හංවඩු ගැසූ කුසුමාවති, කුසුමාවති සමඟ ඇති ගැටීම් සහ තම දේශපාලන අදහස් වලින් අකර්මන්‍ය කර ලූ සිමියොන්, මවගේ මග පෙන්වීම යටතේ පවුලෙන් ඈත් වී තම දියුණුව පමණක් පතා ඉහළට නෑගීමේ අරමුණෙන් පෙළුණු කුලසිරි සහ විශ්ව විද්‍යාල දේශාපාලනය ඔහුගේ ආකල්ප වෙනස් කර ලූ අයුරු, කිසිදිනෙක මවගේ ආදරයක් නොලත් මද්දුමි සහ බාලයා තනියෙන් තම දිවි තනා ගත් අයුරු, තම අක්කාගේ වචනය අභියෝගට ලක් නොකර තම දිවිය දිය කර ගත් ජයසේන පමණක් නොව, ගමේ අවශේෂ චරිත වූ සෙලෙස්තිනා ආදීන් පවා කතුවරයා ඉදිරිපත් කොට ඇත්තේ, පාඨක සිතේ ඔවුන් බොහෝ කලක් ජීවත් වන අයුරින් ය.

හැත්තෑ එකේ කැරැල්ල, අවධානය යොමු නොකරන දරුවන් තමන් වැඩෙන වටපිටාවෙන් අවසර ලැබෙන පරිදි කෙසේ හෝ වාරු නැති දෙපයින් හෝ නැගිටිනා අයුරු, ස්වභාවික මරණයක ට නියමිත වූ සමසමාජ පක්ෂය ආදි විවිධ අංශ ඔස්සේ කතුවරයා තම ගෙත්තම ගෙනයමින් මෑතකාලයේ නිර්මාණය වූ ඉතාම ඉහළ ම තලයේ නවකථාවක් රචනා කොට ඇත්තේ ය.

මෙය එක් අතකින්, මීගමුව ප්‍රදේශයේ බොදු-කිතුණු මිශ්‍ර සංස්කෘතියක දිවි පෙවෙත් පිළිබඳ විස්තරයක් ය. අනෙක් අතෙන් නාගරීකරණය නොවූ, එහෙත් නගරය අත ළඟ ඇති පෙදෙසක් ඒ නගරය හා සබඳතා තබා ගන්නා අතරම තවම සිය නොයිඳුල් ස්වභාවය රැක ගන්නා අයුරු විදහාපෑම මඟින්, අද වන විට කුමන ක්‍රමයකින් හෝ නවතා තැබිය නොහැකි නාගරීකරණය එ කල ක්‍රියාත්මක වීමේ අඩාලත්වය පෙන්නුම් කරන්නකි.


( මා මේ පොත ගැන මීට ඉහත ඉතා ලඝු සටහනක් කොට ඇත. එහිදී මේ කෘතියට තරු සතරක් දී ඇත. මට වැරදී ඇත. මෙය තරු පහේ පොතකි.)

*****
නවකතා
ගොඩගේ ප්‍රකාශනයකි ( පළමු මුද්‍රණය - 1998 )

  ( මා සතු දෙවෙනි මුද්‍රණය 2004 දී පළ වූවකි)

රතු කමිස සහ වෙනත් කතා - සුනේත්‍රා රාජකරුණානායක

2015 රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානයේ අවසන් වටයට තේරුණු ( තහනම් ගහේ ඇපල් සහ කුරිරු සුරංගනා කථාවක් සමඟ ), ප්‍රවීණ ලේඛිකා සුනේත්‍රා රාජකරුණානායකගේ "රතු කමිස සහ වෙනත් කතා" නම්, ඉතා ලඝු සහ තරමක් දිගු, කෙටි කථා එකොළසකින් පිරි, සංග්‍රහය කියවූවෙමි. මා ආරම්භයේදීම කෙටි කථාවේ දිග ගැන සඳහනක් කලේ මා සතු දෙවෙනි මුද්‍රණයේ "ප්‍රියවදනක්" තෙපලන කතුවරිය, කෙටි කථාවත් එහි ලඝු බව හෝ විස්තීර්ණ බව හෝ ගැන සාකච්ඡා කරන හෙයිනි.ඇය වෙසෙසින් ජාත්‍යාන්තර කීර්තියට සපැමිණි, නෝබෙල් සාහිත්‍ය සම්මානනීය ඇලිස් මුන්‍රෝගෙ කෙටි කථා දෙකක් නිදසුනට ගෙන ඒවා ලඝු වූයේ නම් එහි සාරත්වයේ වට්ටම් වීමක් විය හැකි බැව් පෙන්වා දෙන්නේ, මුන්‍රෝ ගේ සමහර විසතර කෙටිකථාවට ඍජුව අසම්බන්ධ මුත්, සමස්ත වශයෙන් කෙටි කථාවේ රසාස්වාදයට එහි යම් දායකත්වයක්  පසක් කරමිනි.

කෙසේ හෝ, මෙහි එන කෙටි කථා තුනක් පිටු දහයක ට අඩු ය.. "බෝණික්කාගේ මරණය" නම් වූ කෙටි  කථාව පිටු පහකි. සිංහල-දෙමළ මිශ්‍ර පවුල් වටපිටාවක, කුඩා ළමුන් අතර ඇති වන ගැටුමක ට නිතැතින් ම බාහිර ලෝකයේ දේශපාලනය අවිහිංසක විදිහට හෝ ඇතුලත් වීමත්, එවන් වටපිටාවක දෙජාතියේ නෑයන් නිරුත්තර වීමත් යන කාරණ ඇඟවෙනාකාරයෙන් ලියවුණු කෙටි කථාවකි.

අනෙක් කෙටි, කෙටි කථා දෙක වන "දියුණුව" සහ "ස්ත්‍රී ලෝලියා" යන කෙටි කථා දෙක සැලකුවහොත්, පළමුවැන්න වත්මනෙහි පන්සල් වල සිදුවන භෞතික දියුණුව ප්‍රශ්ණ කෙරෙන අතර, ස්ත්‍රීලෝලියා අප සමාජයේ වසනා එක් පිරිමි කොට්ඨාශයක් කෙරෙහි උපහාසය මුසු උපෙක්ෂක නෙතකින් ලියැවුන්නකි. ස්ත්‍රිලෝලියා මෙහි එන කෙටිකථා වලින් වඩා රස විඳිය හැක්කකැයි හඟිමි.

හාස්‍ය ගුණය මතුවනාකාරයෙන්, ලියැවුණු කෙටි කථා මෙහි කිහිපයක් වන අතර සාපෙක්ෂ වශයෙන් කෙටි යැයි ගිණිය හැකි පිටු එකොළහකට සීමිත "ලොකු හොරු සහ පොඩි හොරු" කෙටි කථාව ද, "කබලෙන් ලිපට වැටීම", සහ අප ව ආරක්ෂා කරන්න නියමිත අයගේ "හොර වැඩ" ගැන හාස්‍ය රසයක් මතුකරනාකාර කෙටි කථාවකි. රතු කමිස කෙටිකථාව ද සියුම් දේශපාලන සත්‍යයක් මතු කරමින්, ධනවාදියා සියල්ල තම වාසියට හරවා ගැනීමට සූක්ෂම වද්දි, සමාජවාදියා වඳ වන සතෙකු මෙන් තම ප්‍රතිපත්තියේ පමණක් එල්ලි සිටීමේ සත්‍යතාව, හාස්‍ය රසය මුසු, දේශපාලන දර්ශණයක් හඟිමින් ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ ලෙඛිකාවගේ නිර්මාණාත්මක හැකියාව විදහා දකවමිනි.  මා ප්‍රිය කල කෙටි කථාවකි.

සමාජවාදි දේශපාලනය ට නූතන සමාජයේ ලක් වී ඇති ඉරණම සහ ආදර්ශ සමාජවාදීයා, තම වටපිටාවේ සිදුවන දෙයට සංවේදි නොවී වෙසෙනාකාරය, පවුල් සංස්ථාවක් තුල ට ආරෝපනය කරමින්, ඒ ඔස්සේ යම් හාස්‍ය රසයක් ද,'  "අඹු-සැමියන්ගේ රණ්ඩු ආරවුල් බත් මුට්ටිය ඉදෙන කල් පමණයි" යන පැරණි කියමන සනාථවනාකාරයෙන් ද, තම නිර්මාණ කෞශල්‍ය මතුකරමින් ලියවුණු තවත් රසවත් කෙටි කථාවකි, "වෙහෙසබර සෙනෙහස".

මා සාපේක්ෂ වශයෙන් අඩු රසවින්දනයක් ලත් කෙටි කථාවකි, සුන්දර භාර්යාවෝ. දකුණු ආසියාතික භාර්යාවකට කොයි සංස්කෘතියේත් අඩු වැඩි වශයෙන් "කොන්ද කැඩෙන්න ගෙදර වැඩ" තිබීමේ සත්‍ය මතුකරලීමෙන් ඔබ්බ ට ගොස්, දීර්ඝ විස්තර සහිත දකුණු ඉන්දීය සංචාරයක් බවට දිගහැරී ඇති කෙටි කථාව පාඨකයා තරමක් වෙහෙසවන සුළුය. පිටු විසි හතකට පමණ දිගහැරි ඇති කෙටි කථාව, කථා රසයට බාධාවක් නොවී ඉන් බාගයකට පමණ අඩු කරලීමට තිබුණි. ලේඛිකාව මින් තම "ඇලිස් මුන්‍රෝ" මොහොත සෙවුවේ නම්, ඉතා පැහැදිලිව මේ කෙටි කථාවෙන් ඉන් නොලද්දීය.

එහෙත්, මේ කෙටි කථා සංග්‍රහය තුලින් ම ඈ තම "ඇලිස් මුන්‍රෝ" මොහොත ක්ෂාත් ක්ෂාත් කර ගන්නී ය. ඒ පිටු තිස් හයක් පුරා දිවෙන, මේ සංග්‍රහයේ අග්‍ර ඵලය ලෙස ඇඳින්විය හැකි "යුක්තේශ් ගේ අම්මා" කෙටි කථාව මගිනි. නැවතත් සිහළ වටපිටාවක වෙසෙන, දෙපැත්තෙන්ම බැට කෑ සාමාන්‍ය දෙමළ පවුලක, තනි වූ අම්මෙකු තම අතුරුදන් වූ පුතු එනකං තම ජීවිතාශාව පවත්වාගෙන යනයුරු පැවසෙන සෝබර කථාන්දරයයි. මෙය ඇත්තෙන්ම විශිෂ්ඨ නිර්මාණයකි. අන්තර් ජනකොට්ඨාශ සබඳතා  ගැන ඉතා හොඳ කියවීමක් මෙහි ඇත්තේ, ගැහැණියගේ පොදු  ඉරණම, ජන වර්ග අතර ඇති ප්‍රශ්ණයෙන් ඉදිරියට පොළා පනිනාකාරයෙනි.

මෙහි එන අනෙක් කෙටි කථා ගැන සාරාංශ කරන්නේ නම්, මදුරු සුනිල්, තමන් සම්බන්ධ වූ ආත්මය අඳුරු කරන එක් සිදුවීමක ට තමන ට හැකි අයුරින් ණය ගෙවීම ට අවස්ථාවක් ලත් විට එය සිදු කිරීමෙන් මහත් සතුටක් ලබන්නේ ය. ඒ කථාවේ දී ද අවශේෂි කාරණා කෙටි කථාවේ රස වර්ධනයට යොදා ගෙන තිබේ.

සමථය, වත්මනෙහි බවුන්වඩන්න සිතැත්තෙක් හෝ සිතැත්තියක ට බාහිර සමාජයෙන් එන බධා පිළිබඳ ලියැවුන්නකි.

විශ්‍රාමිකයා, වෘත්තීය සික්ෂණය ට නිවාඩුවක් ලැබුණු කල, මිනිසාගේ සැබෑ ස්වරූපයේ මතුවීම, මගින්, මනිස් සිත පිළිබඳ අපූරු විග්‍රහයක් කරන්නකි. මෙහි එන ඉහළ තලයේ කෙටි කථාවකි.

මේ කෙටි කථා එකොලසම ඉහළ තලයේ නොවේ ය. ලේඛිකාව ලඝු සහ දිගු කෙටි කථා අතර සංකලනයක් පරීක්ෂණාකාරයෙන් මිශ්‍ර කොට ඇති සේය. එහෙත් ඒ සම්ම්‍රිශ්‍රණය සාර්ථක වන අවස්ථා වැඩි ය. ලෙඛිකාවගේ  කෙටි කථාව පිළිබඳව හොඳ හරස්කඩකි. ලේඛිකාවගේ පාඨක රසික-රසිකාවියන්ගේ  සැල්කිල්ල ට බඳුන් විය යුතු කෘතියක් වන්නේ, ඇගේ නිර්මාණාත්මක උපරිමාලක්ෂණ මෙන්ම ඇගේ, ලේඛණ හිතුමතයන සහ ඒ ඔස්සේ නිරාවරණය වන දුර්වලතා ද මතු වන සංග්‍රහයක් හෙයිනි.

මේ "මිශ්‍ර මල්ල" ට බාහිර ව ලේඛිකාව ට එක් චෝදනාවක් කරමි. ඒ ඇගේ චරිත වල නම් පිළිබඳ සැලකිල්ලක් නොකර තිබීම යි. ක්ලෙමෙන්ටිනා පිටු කිහිපයක ට පසුව වැලෙන්ටිනා ය. ප්‍රභාකරන් පුතා පිටු කිහිපයක් ගත වෙද්දි, රවි බවට වෙනස් වී ඇත. මෙවන් අත්වැරදීම් නම් පාඨකයාගේ නොරිස්සීමෙන් ඔබ්බට ගොස්, ප්‍රවීණ ලේඛිකාවගේ වෘතීය තත්තවයට නුසුදුසු බැව් නම් නොකියා ම බැරි ය.

තිත්ත සීනි - නිශ්ශංක විජේමාන්න

වසර 1993 දී,  ඌව පළාත් රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානයෙන් පිදුම් ලත් නිශ්ශංක විජේමාන්න ගේ "තිත්ත සීනි" කෙටි කථා සංග්‍රහය, 1998දී මුද්‍රණාද්වරයෙන් එළිය  ඇත. 2006 දී විදර්ශන ප්‍රකාශයක් ලෙස එළිය දුටු ඒ කෙටි කථා සංග්‍රහය, එහි අධිපති ජනක ඉණිමංකඩයන්ගේ පරිත්‍යාගශීලිත්වය හේතුවෙන් මා අතට පත් වූයේ පසුගිය මැදින් මාසයේ ය. ලේඛකයාගේ සියළු කෙටිකථා නැවත මුල සිට අගට කියවීමේ ව්‍යායාමයේ ආරම්භක අවස්ථාව ලෙස මෙම සංග්‍රහය පසුගිය දිනෙක කියවා හමාර කලෙමි.

කෙටි කථා අටකින් සපිරි මේ සංග්‍රහය, ලේඛකයාගේ ප්‍රථිභාව ගැන පාඨක අපට බලාපොරොත්තු තබා ගත හැකි බැව් පසක් කරයි. පිටු සැත්තෑ හතරක ට සීමිත මෙහි කෙටි කථා වල සංක්ෂිප්ත ආරක් ඇත.

සංක්ෂිප්ත කෙටි කථාවකින් බලාපොරොත්තු විය හැකි පරිදි, යම් මනෝ භාවයක් මගින් පාඨකයා තුල කම්පනයක් ඇති කිරීමත්, ඔහු ව සිතුවිල්ලක නිමග්න කිරීමත් යන දෙකම හෝ ඉන් එකක් හෝ, මත කෙටි  කථාවේ සාර්ථකත්වය මැනීමේ එතරම් දොසක් නැතැයි සිතමි.

එසේ සලකන කල, මෙහි පළමු කෙටි කථාව වන "කෑම පැය" ඉතා සාර්ථක එකක් ලෙස සිතුණි. යම් අසරණත්වයකට පත් කාන්තාවක්, ඒ අසරණත්වය නිසා ම නොවූ මුත්, පෘථග්ජන හැඟීම් හමුවේ දැඩි ස්ථාවරයක සිට මෙලෙක් වන අයුරු, ඇගේ සිතුවිලි ඔස්සේ ඉදිරිපත් කිරීමට යත්න දැරූ සාර්ථක උත්සාහයක් ලෙස දකිමි.

තිත්ත සීනී කෙටි කථාව ද මෙලෙස මා තුල කම්පනයක් ඇති කල, සිතුවිලි වල අතරමං කල කෙටි කථාවකි. කෙටි කථාවේ තිත්ත සීනී කැවුණේ  ඇත්තෙන්ම සියදෝරිස් ට නොවේ ද ? මධුමේහය පෙරේරා ට වැළඳි තිබුනා ට,  ඔහු වැළඳුවේ පැණිරසක් පමණක් නොවේ ද ?

කතුවරයාගේ පසුබිම මත යම් උපකල්පනයක් කරන්නේ නම්,  පරිසරයට, ගහට කොළට, සතා සීපවට ආදරය කරනා මිනිසුන් ඔහු ට අමුත්තන් විය නොහැක. ඉතින් අපිට එවන් සංවේදි මිනිසුන් දෙපොළක් මේ කථා වලදී ද හමු වේ. "ගස්" කෙටි කථාවේ ප්‍රධාන චරිතය සියඹලාවේ ගුණපාල එවන් චරිතයකි. පිටු හතකට සීමිත මේ කෙටි කථාවෙන් ගුණපාල කැළයට ඇති බැඳීම ගැන අපව කම්පනයට පත් කරනු විනා, කැළෑ කපන මුදලාලි හෝ මිනීමරුවා හෝ චරිත ලෙස අප දකින්නේ අසම්පූර්ණව ය. ඒ කතුවරයා ගේ අරමුණ වෙනකක් ම නිසා විය යුතුය.

"කුරුලු බාස්" අපට හමු වන අනෙක් එවන් චරිතයයි. ඔහු ගේ ඉරණම ඊට වඩා බොහෝ සතුටුදායකය. එහි එන කුරුලුබාස් චරිතයේ වචන උච්චාරණය මගින්, මෙම චරිතයේ සාමාන්‍ය මනුස්වාසයෙන් තරමක් දුරස්ථ බවක් ඉඟි කරයි.
"අල්ලලා මුනා කරනවා.";"ඉතිං උඹ මුනා කරනවා!"

අසිංහල චරිතයක් (මුසල්මානු ) සහ තමන් වැඩ ගන්නා ගවයා අතර බැඳීමක් ඇතිවීම, අප ට නැවුම් අත්දැකීමකි (මස් කරත්තය දැක්කූ මිනිසා).  ගවයා ට නුදුරු අනාගතයේ අත්වෙන ඉරණම මගින් ජෙලාබ්දීන් සිතන්නට යොමු කොට, ඉතා කෙටි කලක් තුල ඔහු හා එම සතා අතර අපූරු බැඳියාවක් සදනා අයුරු එම කෙටි කෙථාව  කියා පායි.

පිං ගෙවී යන දිව්‍යපුත්‍රයෙකු අළලා නිර්මාණය වූ "දෙවියන්ගේ සැන්දෑව", වෙනස් ආරක කෙටිකථාවක් නිර්මාණයෙහි ලා අරමුණෙන් යෙදුණු නිර්භීත ව්‍යායාමයකි. එය පුරා පාඨකයා රඳවා ගැනීම ට සමත් අයුරකින් එය රචනා වී ඇද්දැයි යන්න සැක සහිත වුව ද, අගය කල යුතු ව්‍යායාමයක් ලෙස දකිමි.

මෙහි එන අවසන් කෙටිකථා දෙක, "දෙවෙනි බිරිඳ" සහ "සිරකාරිය" ය. ඒ දෙක මෙහි එන ඉහළත ම තලයේ නිර්මාණ නොවන බව සිතේ. මින් පළමුවැන්න හස්තියාගේ මද කිපීම සහ මිනිසා ගේ හැඟීම් අතර සබඳතාවක් ගොඩ නැගීමට යත්න දැරුව ද, එය එතරම්ම සාර්ථක දැයි යන්න සැක සහිතය. ඊට සාපේක්ෂව සිරකාරිය කථා රසයෙන් අනූනමුත්, එහි එතරම් නැවුම් බවක් අත් නොවින්දෙමි.

කතුවරයාගේ අවසන ට කියූ කෙටි කථා සංග්‍රහය "මුවා මැරූ සලමන්" හා සසඳද්දි, ලේඛකයා බොහෝ දුරක විත් ඇති බැව් පැහැදිලිය. එහෙත් මුවා මැරූ සලමන් හි එන විශිෂ්ඨ නිර්මාණ වලට පාදක වූ ඒ නිර්මාණ කෞශල්‍යයේ බීජ අවස්ථා මෙහි ඉව කල හැකි යැයි සිතමි.

ලේඛකයා හැදෑරීමේ මේ ප්‍රයත්නයේ මීළඟ පියවර ලෙස "දළරෙදි සහ කසීසළු" තව නොබෝ කලකින් කියවීමට බලාපොරොත්තු වෙමි.

උපන්දාසිට - මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ

ස්වයං ලිඛිත චරිතෝපදානයක් ලෙස මෙය ප්‍රධාන වශයෙන් බාල විය, තරුණ විය සහ
මැදි විය වශයෙන් කොටස් තුනකින් සපිරිය. ආරම්බයෙදී ම පැවසෙනා පරිදි මෙය ලියන විට කතිවරයා සැටනම වයසේ ය.

*1        බාලවියේ කතුවරයා ආවර්ජනය කරන්නේ, තම දෙමව්පියන් සහ සහෝදරියන් සමඟ විසූ අවදිය, ගුරු ගෙදරින් "අකුරු ඉගෙනීම", ඔහුගේ සමහර ගතිස්වාභාව - ඔහු සතුන් මස් කිරීම නැරඹීමට කැමැත්තෙකි ("හරකකු මස් කරන්නා, උගේ බඩ පළා හදවත, අක්මාව, පෙණහළු, වකුගඩු, බඩවැල එළියට ගන්නා අවස්ථාවේ මගේ කුහුළත් සන්තෝෂයත් ඉහළ නඟියි" - 13 පිටුව ), ආදි විස්තර රැගත් ය.

*2         නගර වාසින් හා ගම් වාසින් අතර ඇති භේදය, ගම් වාසින් නගර වාසින් අනුගමනය කිරීමට ඇති කැමැත්ත නිදසුන් සහිතව අප කතුවරයා පෙන්වා දෙයි. සබන් භාවිතයේ සිට මැදපංතිකයින් මෙන් පෙළපත් නම් හළා දැමීම, ඉන්ගිරිසි නම් තම දරුවනට යෙදීම දක්වා මෙය පැතිර තිබී ඇත. මේ විස්තර ඉතා රසවත් ය.

"ගාලු නගරයෙහි වෙසෙන උගත් නෑයන් ඇති අපේ ගමේ ගැමියෙක් තම පුතාට 'ඇඩ්වර්ඩ් බෲස්' නම තැබුවේය. 'බෲස්' උසුරුවන්ට නොහැකි ගැමියෝ ඒ නම 'බුරුස්' කොට ගත් හ. කෝපයෙන් හා ලජ්ජාවෙන් මිරිකෙන්ට වූ අර ගැමියා තම පුතාට අනික් නමක් ආරූඪ කෙළේය. (20 පිටුව )

*3       මෙහි පස්වන පරිච්ඡේදය රසගුලකි. ගුරුගෙදර "අකුරු උගෙනීමෙන්" අනතුරුව, පන්සලේ පැවිදි ඥාතියෙකු වූ මලලගම ධීරානන්ද හිමියන් යටතේ දේවනගිරි අකුරු කියවීම, හිතෝපදේශය කියවීම, සහ අනතුරුව ඉන්ගිරිසිය උගෙනීමට ගාල්ලේ බෝනවිස්තාවට  ගිය අයුරු ද, බෝනවිස්තාවේ අකුරු උගත් කල රසවත් සිද්ධීන් ද මෙහි ඇත. රූමස්සල කඳු පාමුළ වූ බෝනවිස්තාව අද පවතී දැ යි නොදනිමි ( ගාලු ප්‍රදේශයේ අයෙක් මේ ගැන දන්නේ නම් පවසනු මැනවි ).  දිනක් රාත්‍රියේ අමු කළුවරේ ගාල්ලේ සිට කොග්ගල තම නිවෙස තෙක් වූ  සැතපුම් දහයක් පමණ වූ දුර තනියෙන්ම පයින් ගමන් කල විස්තරය, වර්තමාන පාඨක සිතේ අප්පුරු චිත්ත රූප මවන්නේ විසිවන සියවස මුල මේ කියනා පෙදෙස් කුමන ස්වරූපයක් ගත්තේ දැ යි සිතට නගා ගත් විටය.

*4         මීරන් හෑරවීමට අත තබා නොබෝ කලකින්, ඔහුගේ පියාගේ වියෝවත්, ඉන් අනතුරුව පතලේ වැඩ කල බාස්ගේ කීමට තියෙන දේපොළින් යම් කොටහක් ද විකුට, තවදුරටත් මිණිරන් කැණීමට ගොස්, තිබූ දෑ ද නැති කර ගෙන, පවුලේ ආර්ථික තත්ත්වය තවත් පරිහානියට ලක් කල කර ගත්තෝය. මේ ආර්ථික පරිහානියත් සමඟ බොනවිස්තාවෙන් සමුගත් මාර්ටින් ට අහංගම සිහළ පාසලේ අකුරු කිරීමට සිදු විය. පොත් කියවීමේ පුරුද්ද ඉතා පහළ මට්ටමක තිබුණු අවධියක වුවද,  යසෝධරාවත සහ දෙවිදත් කතාවත් ඉතා පහත් කොට සැලකුවේ ලු. පාසැලේ ගුරුතුමා සහ පන්සලේ හාමුදුරුවන් ඒ පොත් ඉතා පහත් තත්ත්වයෙන් සැලකු බව පැවසේ. සමහර ජනකවි පොත් ප්‍රතික්ෂේපයට කුලමානය ද හේතු විය.

"පැදුරු විවීම පහත් පන්තියේ ගෑනුන්ගේ අත්කමක් ලෙස සැලකූ මැද පන්තියේ ගැමියන් 'පැදුරු මාලය' තමන්ගේ ගෙවලට පිවිසෙනු නො ඉවසුවේ පණ්ඩිතයන්ගේ අර අනුශාසනය නිසා නොවේ. ගැමියන් අතර බමුණු කුලයක් වන්ට වෑයම් කළ මද පන්තියේ ඈයන්ගේ මානය ඊට හේතුවන්ට ඇත."

*5          ලේඛකයාට බාලවියේ දී උගැන්මේ හේතුවක් හෝ අනාගතය පිළිබඳ විශේෂ අදහසක් නොවීය. තැනෙක මෙසේ කියවේ:
"අනාගතය පිළිබඳ හැඟීමක් බාලවියෙහිදී පමණක් නොව විවාහ ජීවිතයට ඇතුළු වන තෙක්ම මගේ සිතට පිවිසි අවස්ථාවක් මට මතක් කළ නොහැකිය."


*6         දහ හත් හැවිරිදි වියේ ලිපිකරු සේවයට කොළඹ ගිය මාර්ටිනුන්, ස්ව-උත්සාහයෙන් ඉන්ගිලිසිය උගෙන, පොත් පත් කියවූ අයුරු ඇත්තෙන්ම, අද වන් බොහෝ පහසුකම් ඇති යුගයක භාෂාවක් උගෙනීම නොහැකිවීම රටේ, පාලකයන්ගේ දොසක් ලෙස ලඝු කරන අය ට ඉතා හොඳ පාඩමකි.

"මම සත පනහක් ගෙවා "Human Origins" (Samuel S. Laing ) නිබන්ධ සංග්‍රහය ගෙන  ගොස් නොඉවසිල්ලෙන් කියවන්නට පටන් ගත්තෙමි. ඒ නිබන්ධ කියවා වටහා ගෑනීමට මගේ ඉංගිරිසි දැනුම මඳ බව වැටහිණ. මම සාක්කුවේ දමාගත හැකි ඉංගිරිසි ශබ්ද කෝෂයක් ගෙන 'රොබින්සන් කෲසෝ' නවකථා ද අනතුරුව ගලිවරායණය ( Gulliver's Travels) ද කියවීමි. මා අනතුරුව අද්භූත පෙම් කතා කියවන්නට පටන්ගත්තෙමි. රයිඩර් හැගාර්ඩ්ගේ නවකථා මගේ සිත් ගත්තේය. " ( 108 පිටුව )

"නවකථා කියවීමෙන් දියුණු කරගත් ඉංගිරිසි බස් දැනුම ඇතිව මම පරිණාම වාදය පිළිබඳ  පොත් කියවන්ට පටන් ගත්තෙමි... මෙතෙක් කල් අඳුරෙහි අතපතගාන්නකු මෙන් ජීව ලෝකය පිළිබඳ ඇත්ත සොයන්ට වෑයම් කළ මගේ සිත එළිය කරන ලද්දේ මේ පොත් දෙක විසිනි (  Story of Creation - Edward Clodd ; Easy Outline of Evolution - Dennis Hird ). එතැන් සිට තිස් ඇවිරිදි විය වන තෙක් මා කියවූ පොත් වලින් සියේට හැත්තෑ පහක් පමණ පරිණාම වාදය හා ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පොත් වී ය. "( 113 පිටුව )





*7      මීට ආසන්න කාලයෙහි අනගාරික ධර්මපාල තුමන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වය සහ පියදාස සිරිසේනගේ රචනා පිළිබඳ විචාර ද පාඨකයකුගේ කුකුස අවදි කරනු ඇත. එහි අලංකාරයත් වටිනාකමත්  ඇත්තේ,  වත්මනෙහි සිට එකළ පිළිගැනෙන අදහස් කෝදුවක් කොට ගෙන අතීතය මිනුමින් තොරව, එකල ට ඔබින ලෙස ඒ අදහස් වල වටිනාකම තක්සේරු කිරීම යි. මේ අදහස සළකන්න:

"සුදු මිනිසුන් නිසා හටගත් හුඹස් බයක් සිංහල මින්සුන් තුළ ඇත. පිදුරු වලින් සාදා පාන්කඩ එතූ පඹයකු ගෙදර දොරටුවේ වහලේ එල්ලා ගන්නා සිංහලයා 'සුද්දට පහර දෙන්නේ මෙහෙමයි' සිතමින් පඹයාට උදේ හවස පහර දිය යුතුය. එවිට සුදු මිනිසුන් නිසා සිංහලයන් තුළ උපන් හුඹස් බය කෙමෙන් අතුරුදහන් වෙයි. මෙය අනගාරික ධර්මපාල තම ලිපියකින් කළ යෝජනාවකි. පියදාස සිරිසේන සුදු මිනිසුන්ටත් ඔවුන් ආගමනය කළ සිංහලයන්ටත් සරදම් කරමින් ලියූ ලිපි හා කවි සිංහල ජාතිය සඟරාවෙහි මසක් පාසා පළ විය." (117 පිටුව )


වෙසෙසින් ධර්මපාල තුමාගේ ප්‍රකශය අද වන් කලක උගතෙකු විචාරය කරනුයේ වෛරය වපුරුවන්නක් ලෙසට ය. එහෙත් ධර්මපාලතුමාගේ අරමුණ අනෙකක් බව පැහැදිලිය. ඔහුට ඇවැසි වූයේ සිංහලයාගේ මානසික තත්ත්වතට ආමන්ත්‍රණය කිරීමට ය. වික්‍රමසිංහයෝ වත්මන් විදවතුන්ගේ උගත්කමින් නොපෙළමුනෝ,  ඒ පිළිබඳ නිවැරදි කියවීමක වූවෝය.

*8        මෙහි ඔහුගේ අම්මා ගැන මෙවන් සටහනක් වෙයි:
"අම්මා ජීවත් වූයේ තමා උදෙසා නොව අනුන් උදෙසා  යයි සිතන්ට අනුබල දෙන, ඈ පිළිබඳ සමහර කරුණු මට අසන්ට ලැබුණේ ඈ මළ පසුයි. අම්මා තමා නොව මා ගැන සලකා මට කළ ඇතැම් අනුශාසනා උන්දෑගේ සන්තෝෂයට හේතු වුව ද මගේ කෝපයට හේතු විය. අම්මා රෝගාතුරු වූයේ අගහිඟවලින් මිරිකෙමින් ජීවත් වූ අවස්ථාවක බව මා දැනගත්තේ උන්දෑ මළ පසු ය. මගෙන් මසකට  වරක් පවා මුදල් ගෙන්වා ගන්ට නොසිතූ අම්මා, අගහිඟ ගැන මට කිසිවක් නොලිය යුතු යයි දූන් ට අණ කළා ය.

මම අම්මා ගැන සොයන්නේ නැතිව මට ලැබෙන පඩිය පොත් පත් මිලට ගනු  පිණිස වියදම් කළෙමි. එය මහා ආත්මාර්ථකමක් බව සිහිවුණු විට මගේ සිතේ හටගන්නේ වේදනාවකි. ලෝබකමින් තොරව වියදම් කරන්නාගේ පොත් පත්කියවීම අබින් කෑම වැනි දුසිරිතක් වෙයි."
මෙහි විකුම්සිහ තුල යම් ආත්මාර්ථයක් තිබුණා විය හැක. එසේම ,  උක්ත කාලයේ "ජීවත් වීමට වියදමක්" අවශ්‍යයයි යන්න එතරම් සැලකිල්ලට භාජනය කල වකවානුව ක් නොවීම ද, වික්‍රමසිංහ ට එම අදහස තම මනසට ග්‍රහණය නොවීම ට හේතු වූයේ ද?

*9         ලේඛකයා 1915 මුස්ලිම් කෝලහාල වලින් අනතුරුව නැවත සිය ගම්බිම් බලා පැමිණෙන්නේ, ඔහු සේවය කල වෙළෙන්දා සිය වෙළඳාම නවතා දැමීම හේතුවෙනි. ඔහු මෙකල වූ වෙළඳාම ගැන පහත පරිදි විස්තර කරයි.
"පිට රටින් බඩු ගෙන්වූ සුදු මිනිස්සු පොළී නොගෙවුවෝ ය. හෙට්ටියෝත් බායියෝත් සුදු බැංකු කාරයන්ට සුළු පොළියක් ගෙවූහ. හෙට්ටියෝත් බායියෝත් සිංහල වෙළඳුන්ට සියේට දහ අට විසි හතර පොළියට මුදල් හා බඩු ණයට දුන්නෝය. බඩු ණයට ගන්නා පිට පළාත්වල වෙළෙන්දෝ ඉන්දියානු වෙළෙන්දන්ට ගෙවන අධික පොළියත් තමන් සිතන පතන ලාබයත් එකතුකොට බඩුවල මිල නියම කරති. එසේ මිල නියම කෙරෙන බඩු ණයට ගන්නෝ සිංහල ගැමියෝය; දෙමළ කුලීකරුවෝය. දැනුදු මේ කොල්ලය නමැති පදනම උඩ පිහිටියකි අප රට වෙළඳාම."



*10       අද වන විට අප රට සාම්ප්‍රදායි ගම්මානය සොයා ගැනීම අපහසුය. මීට තෙවසකට පමණ පෙර මීමුරේ සංචාරය කල කල් හි, එහි වෙසෙන වැඩිහිටියන් තම ගම්ප්‍රදේශය ආරක්ෂණ පිළිවෙතක සිට සංවෘත විසුමට වඩා රිසි මුත්, තරුණ පරම්පරාව නවීන ලෝකයේ ඉලෙක්ට්‍රනික ආම්පන්න පිළිබඳ යම් කුකුසකින් පෙළෙන්නෝ බව පැහැදිලි විය. විකුම්සිහ මේ කෘතිය ලියා ඇත්තේ 1961 දී ය. කෘතියේ මධ්‍ය ස්ථානයට ද පෙර, පහත සඳහන් ඡේදය අප නෙත ගැටුනද, මේ නිරීක්ෂණය 1950 දශකයේ අග පමණ කාලපරාසයකට අයත් යැයි සිතීම නිදොස් යැයි සිතමි.
"ගැමියන් දිළිඳන් බව මම දනිමි. එහෙත් ඔවුහු පෙරට වඩා දැන් මුදල් අතපතගාති ; ගෙවලින් පිට යන විට විසිතුරු ලෙස හඳිති; පළඳිති. මේ පිටස්තර විසිතුරුවටත් මුදල් සුලබ වීමටත් යටින් ඇත්තේ ලද දෙයින් තුටුව ජීවත් වූ ගැමියන්ගේ හොඳ ගති කෙමෙන් දවා අළු කරන ගින්නක් වැනි ජීවන සංග්‍රාමයකි."

*11        අද වන විට විවාහ මංගෝලත්සවය යනු මංගල ජෝඩුවත් ඔවුන්ගේ පවුල්වල වල උදවියත් ණයකරුවන් කරනා ආටෝපවත් ක්‍රියාදාමයකි.  මේ කෘතියේ එක් තැනෙක එකල විවාමංගලෝත්වය පැවතියාකාරය පිළිබඳ අලංකාර විස්තරයක් වෙයි. කවදත් ඥාති-අසල්වැසි සංග්‍රහයට කැමැත්තෝ, සිංහලයෝ මීට වසර හැට-හැත්තෑවකට පෙර ද මගුල් කෑම සිදු කල ද එකල පරිසරය ඔවුන්ව ණයකරුවන් බවට පත් නොකලේය.

"ගැමියන්ගේ මඟුල්කෑම වනාහි ඔවුන්  සතු විශ්‍රාමය, ලද දෙයින් තුටුව ජීවත්වීම, සහල් ලුණු මිරිස් එලවළු ආදි ආහාර වර්ග ඉතාම අඩු මිලට ලැබීම යන තුන අනුව පැවැත්වෙන උත්සව වී ය. දිළිඳු ගැමිගෙදරක වුව ද විවාමඟුල නිමිති කොට 'මඟුල් දීම' නමින් නෑ මිතුරන් උදෙසා පැවැත්වෙන සංග්‍රහයක් වී ය. ඉඩම් හිමි ගැමියෝ මේ සංග්‍රහය දවස් දෙක තුන, ඇතැම් විට සතියක් තිස්සේ පැවැත්වූ හ."

*12      එකල් හි ද, ප්‍රාචීන භාෂාවෙහි සහ බුදු සමයෙහි  හසළ දැනුමක් තිබූ සර් ඩී.බී. ජයතිලක, ඇම්. ඩබ්ලිව්. ඇච්. ද සිල්වා ආදීන් මෙරට ක්‍රියාකාරි දේශපාලනයෙන් "පයින් ගසා උඩු මහලට යැවීමේ" එකල එ.ජා.ප. ය ක්‍රමවේදය ගැන ද, එකල දේශපාලනය ගැන  සාකාච්ඡා කරන පරිච්ඡේදයක සඳහන් කරයි.

*13           මෙහි නිතර සාකච්ඡාවට ගැනෙන තවත් පාර්ශවයක් වනුයේ කතෝලික පල්ලියයි. එකල බෞද්ධයන් එම ආගමික සංස්ථාව අභියෝගයක් ලෙස සැලකුව ද, අද වන විට එසේ සැලකීමේ ප්‍රබලතාව අඩුව ඇත. එම ආයතනයේ බලයේ අඩුවක් නොවූව ද, කතෝලික-බෞද්ධ ජනතාව අතර ඇති බැඳියාව මෙම තත්ත්වයට හේතුවන් බැව් සිතිය හැකිය.

*14      සිංහල නවකථාවේ ළදරු අවදිය ගැන  වෙසෙසින් සඳහන් කරන වික්‍රමසිංහ, පියදාස සිරිසේන ගේ සමාජ මෙහෙවර බටහිර නවකථා රීතියෙන් ඔබ්බට ගොස් දකින්නේ,  ඒ පිළිබඳ මෙසේ කියයි:
"උගැන්මෙන් හිසෙහි පුරවාගත් දැනුම් වලින් තොර වී නම් සිරිසේන හොඳම සිංහල ජනකථාකාරයා වන්නේ ය. සමහර ඉංග්‍රීසි විචාරකයන්ගේ මතාන්තර පිහිටා සිරිසේන්ගේ නවකථා විවේචනය කරන්ට වෑයම් කරන්නා නගරයේ පාසලක ඉගෙන ජ්‍යේෂ්ඨ විභාගයෙන් සමර්ථ වූ දැරියක පීටිසර නෑයකුගේ ගෙදරට  ගොස් තමා ණයට ඉල්ලාගෙන ආ රිදී ගැඋප්පුවෙන් හා පිහියෙන් ජාඩි, මුරුංගා, කොස් ඇට ඇඹුල, හා හාල්මැස්සන් හොද්ද  සහිත බත් කෑමට කරන වෑයමට අසමාන නොවේ."

*15    මෙහි එන තව රසවත් කථාවක් වනුයේ 1915 මුස්ලිම් කෝලහාල යුගයේ දකුණේ සමාජ වටපිටාවයි. ආරංචි මාත්‍රයක් ඔස්සේ එක්තරා රැයෙක අවම ආයුධ ප්‍රමාණයක් ද රැගෙන වැලිගම දෙසට කරත්තයක නැඟී ගමන් ගත් අයුරුත්, ගෙයින් එළියට  බැසීම තහනම් කර තිබූ එම යුගගේ පන්ජාබ් හේවායින්ගෙන් සෑහෙන තරමක අතවරයකට තිබූ ඉඩක් පෙර වාසනාවකට මගඇරී ගිය අයුරු, එකල වට්පිටාව සිතින් මවාගෙන කියවන කල ඇත්තෙන්ම අපූරු විස්තරයකි.

*16    කොළඹ රැකියාවෙන් ඉවත් ව ගම පැමිණ කලකින් මාර්ටින්, තම ඥාති සහෝදරියක් වන ඩෝරා ගේ සැමියා වන කොර්නේලිස් සිල්වා ගේ මඩකලපු කඩයේ සේවය ට එක් වෙයි. එම ගමනේ විස්තරත්, එහි විසූ කල එහි වෙළඳාම සිදු වූ ආකාරයත් ඉතා රසවත් විස්තරය. මේ එහි එන එක් රසවත් විස්තරයකි - බඩු ගැනීමට මිනිසුනට අධික මිලක් කියා පාන්නේ ඇයි දැයි, මාර්ටින්, කොර්නේලිස් ගෙන් විමසයි. කොර්නේලිස් ගේ පිලිතුර මෙසේ ය:

"ඉස්සර මෙහේ වෙළඳාම කෙළේ අහංගම, කතළුව, දොඩන්ගොඩ වෙළෙන්දන් පමණයි. ඒ ගොල්ලන් යාත්‍රාවලින් බඩු ගෙනාවා; වෙන කාටවත් බඩු ගේන්ට විදිහක් තිබුණේ නෑ. ඒ කාලේ සත දොළහේ චිමිනිය වික්කේ සිලින් තුන හතර බැගින්. සත දහයේ ලාම්පු නූල වික්කේ රුපියලට. කරුංකා ගෙඩියක් සත තුන හතර බැගින් විකුණෑ තියෙනවා. දැනුත් අපි බඩුවලට මිල කිව්වාම ඒ කාලේ පුරුද්ද නිසා දෙමළුන් ඉල්ලන්නේ ඉතාම අඩු මිලට. දැන් මම සිලින් පහය කිවු ඒ චිමිනිය ඒ මිනිහා ඉල්ලුවේ සත විසිපහට."

කාලය මැවු වෙනසක අරුමය නම්, අද වන විට මෙසේ දකුණෙන් ගොස් මඩකලපුවේ වෙළඳාම කරන්නවුන් නැත්තට ම නැතැයි විශ්වාස කිරීම වැරදි නැතැයි සිතෙන නිසා ය.


*17      වසර එකහමාරක මෙහි සේවයෙන් අනතුරුව ය, වික්‍රමසිංහ නැවත දිණමින ට ලිපි ලියන්න ට පටන් ගන්නේ.  ඔහු ලියන්නේ "හේතුවාදි" නම් වූ අන්වර්ථ නාමයෙනි. ඔහු මුල් කාල්යේ ලියූ ලිපි දෙකක් වාද වලට හේතු වී ඇත. ඒ ලිපි දෙක පිළිවෙලින්, "බිම වාඩි වී ආසාවෙන් බණ අසන ගෑනුන් හා මිනිසුන් නිදාවැතෙන්නේ කුමක් නිසා ද?" සහ, පහත්, වෙසෙසින් ඒක ජීවී සතුන්ගේ පුනරුත්පත්තිය පිළිබඳ වූ ලිපියකි. අද වන විට ප්‍රධාන වශයෙන් ඉස්ලාම් ලෝකයෙන් මෙපිට සියළු ආගම් වඩවඩාත් ප්‍රශ්ණ කරනා වටපිටාවක මෙහි අරුමයක් නොවුණ ද, අද ට වඩා පුළුල් ලෙස 'හය-හතර' පිළිබඳ විශ්වාසයෙන් සහ ධර්මය ප්‍රශ්ණ නොකෙරෙනා වටපිටාවක මෙහි ආන්දෝලනාත්මක ස්වභාවය තේරුම් ගත හැක.

*18     හේ මඩකලපු විසූ සමයේ අත්විඳි, එම පලාතට හමනා කචං සුළඟ පිළිබඳ විස්තරය ද වැදගත් යැයි සිතමි.


"මඩකලපුවේ දේශගුණය අවුරුද්දකට වරක් අමුතුම වේසයක් ගනියි. මිනිසුන්, සතුන්, ගස්කොළන් තවමින් ප්‍රවාහයක් සේ කචං සුළඟ හමන්ට පටන්ගන්නේ දෙසැම්බර් මාසේ යැයි සිතමි. ඒ සුළඟ ගින්නෙන් කැකෑරෙන මහා තෙල් වැවක් පිසාගෙන එන පවනක් වැන්න. කචං පවනට හසුවන  මිනිසුන්ගේ ඇඟපත අව්වට හසුව හැකිළෙන බංඩක්කා කරල් මෙන් හැලිළෙයි. තොල් පිපිරෙයි. ඇතැමුන්ගේ යටිපතුල් පුපුරයි." (220 පිටුව )


* 19          අනතුරුව ඔහු දිණමින ට බැඳී පත්තරකාරයෙකු වීමට තීරණය කලේය. මේ අවදියේ වෙසෙසින් සාහිත්‍යකරුවෙකු වශයෙන් ඔහුගේ උද්දීපනයක් සිදුව ඇති බැව් පෙනේ. සෝමා හා අයිරාංගනී නවකථා ලියා පළ කිරිම පමණක් නොව, ඩබ්ලිවු.ඒ. සිල්වා සමඟ සාහිත්‍ය පිළිබඳ කථාබහත්,  වෙසෙසින් තෝමස් හාර්ඩි, ජෝර්ජ් එලියට්, තොල්ස්තෝයි, ගෝර්කි, ෆීල්ඩිං ආදීන්ගේ නවකථා පරිශීලනය ත් ඔහුට ධනාත්මකව බල පෑ බවට සිතිය හැකිය. මෙහි ඔලිවර් ට්විස්ට් ගැන වෙසෙස් විස්තරයක සඳහනක් ඇත්තේ, ඒ කෘතිය ඔහු කෙතෙරම් රස වින්දේ ද යන්න පසක් කරමිනි.

*20         දස්තොවුස්කි වික්‍රමසිංහ ට කල බලපෑම කොතෙක් ද කියතොත්, 242-244 පිටු පුරා දිග හැරෙන්නේ, ඔහුගේ  නවකථා ගැනය. "The Buddhist Jataka Tale and the Russian Novel " යන නිබන්ධය ලිවීමට දස්තොවුස්කි මහත් සේ බලපෑ බව හේ පවසයි. අපරාධය හා දඬුවම ගැන ඔහු මෙසේ කියයි:
"තරුණ වියෙහි මා කියවූ නවකථාවලින් ඩොස්ටවිස්කිගේ 'Crime and Punishment ' තරම් මගේ සිත වෙහෙසූ අනිකක් නොවීය. එය කියවද්දී කිසිවකු මගේ මොළය පීරිගාන්නක් මෙන් මට හැඟිණ. මිනිස් සිත පිළිබඳ ඩොස්ටවුස්කිගේ ගූඪ ඥානය වටහා ගන්ට නොහැකි වූ මා ඒ අවස්ථාවේ ඒ පොත කියවූයේ අඳුරේ අතපත ගාන්නකු ලෙසිනි."(242 පිටුව )


*21    1934දී තාගෝර් ලක්දිවට පැමිණීම නිමිත්තෙන්, රෑ නොනිදා අනෙක් දින පත්තරයට ඔහු ගැන ලිපියක් ලිවීම ගැන විස්තර කරන වික්‍රමසිංහ, පසුව ඉන්දීය ජාතික ගීය ගැන මෙසේ කියයි:

"අවුරුදු ගණණ් ශාන්ති නිකේතනයේත් ඉන්දියාවේත් ජීවත් වූ මගේ මිත්‍රයෙක් ඉන්දියාවේ ජනනායකයන් පිළිබඳ තොරතුරු කීවේ ය.... වගු බස හොඳින් දන්නා ඔහු වංග ලේඛකයන්ගේ වගතුග ද දනියි. තාගෝර් තමාගේ 'ජන මන ගණ අධිනායක' ගීතය පළමුව රචනා කෙළේ ජොර්ග් මහ රජුට පැසසුමක් වසයෙනි යි ඔහු කීවේය. අනතුරුව සකස් කිරීමෙන් එය ජාතික ගීයක් කරන ලදී." ( 275 පිටුව )

*22     මැදි විය කොටසේ ඔහු තමන් විවා වීමෙන් පසු පවුල් දිවියත්, සාහිත්‍ය පිළිබඳ සහ ඔහුගේ අනෙකුත් නිරීක්ෂණ ගැන සඳහන් වේ.

 බෞතිස්ම ලැබූ කතෝලිකයකු වුව ද, කතෝලික මතාන්තර අතැර දැමූ තම මිතුරෙකු වූ මර්වින් කාසිචෙට්ටි සමඟ වූ පිලිසඳරක කියැවෙන්නේ කාසිචෙට්ටි දිනෙක ලාදුරු රෝගීන් බැලීමට ගිය අයුරුත්,  කිසිදු පිළිකුළකින් තොරව තුවාල සහිත රෝගීන් ට තම කුස ඔත් දරුවනට  සාත්තු කරන මැණියන් මෙන් සලකන කතෝලික සහෝදරියන් දැක කම්පිත වූ කාසිචෙට්ටි, ඔවුන් සමඟ දොඩමළු වූයේ, ඔවුන් මෙසේ පැවසුවෝය:
"අපි මේ සියල්ල කරන්නේ එවැනි මානුෂික දයා කරුණාවකින් නොවේ ය." " අප මේ සේවය කරන්නේ දෙවියන් වහන්සේ උදෙසා ය. දයාව හා කරුණාව වැනි මානුෂික හැඟීමකින් නොවේ."

*23    මේ කොටසේ එන රසවත් සිදුවීම් කිහිපයකි. එකක් ජී.සී. මැන්දිස් හා සබැඳි සිද්ධියයි. එකක් මැන්දිස් තරුණ ක්‍රිස්තියානි සමිති සාලාවේ දි,  මහවංශය විවේචනය ට උරණ වූ බොදුනුවන් ඔහුට බැණ වැදීමේ සිද්දියයි. විකුම්සිහ සිළුමිණේ මෙසේ පැවසුවේ ය.
"ශිලා ලිපි ආදියෙන් සමර්ථනය නොකරන තාක් දේවානම් පියතිස් - ගැමුණු කාලය පිලිබඳ ඉතිහාසය බැහැරකිරීම සාක්ෂ්‍ය අනුව ඉතිහාසය සොයන්නකු සතු කාරියකි. බෞද්ධයන් වසයෙන් අප මහවංශය පිළිගැනීම අනිකකි." එහෙත් අන් තැනෙක මැන්දිස්,ඉතා ආදානග්‍රාහි ලෙස එන්ගලන්තය සබැඳි කාරණා වල දී හැසිරී ඇති  බැව් වික්‍රමසිංහ පෙන්වා දෙයි.

*24     මෙහි එන අනෙක් වැදගත් විස්තරයක් නම් කතුවරයා තමාගේ පොත් කිහිපයක් පිළිබඳ කියවෙන  දෑ ය. ඊට ඔහුගේ කෘති ගැන අන් අයගේ විවේචන සහ ප්‍රශංසා ද, ඊට ලේඛක පාර්ශවයෙන් ප්‍රතිඋත්තර ද ඇතුලත් ය. ඒ අනුව මඩොල් දූව, ගුත්තිල ගීතය සහ සිංහල සාහිත්‍යයේ නැඟීම පිළිබඳ විවේචන සහ ප්‍රශංසා ද, කතුවරයාගේ ප්‍රති උත්තර ද මෙහි එයි. මඩොල් දූව ගැන පමණක් මෙහි සඳහන් කරනුයේ නම්, ඔහුගේ වදනින් ම ඒ මෙසේය:
"මොවුන් කියන එක ඉංගිරිසි කතාවක්වත් මම කියවා නෑ' මම කීවෙමි. 'බටහිර කථාවකට සමානකමක් මඩොල් දූවේ තිබෙනවා නම් එය මාර්ක් ට්වේන්ගේ කතා වර්ගයට පමණි. මඩොල්දූවෙන් නිරූපණය වන්නේ සිංහල ගැමි ජීවිතයයි."

*25    සර් පෝල් ඊ. පීරිස් ලංකාවේ සිහලින් ලියැවුණු පරංගි ඉතිහාසය ඉතිහාස පොත ඉංගිරිසියට පෙරළු කලැ කතෝලික පියවරුන් හා ඉතිහාසකරුවන් ඊට සාක්ෂි නැතැයි ඔහු නිහඬ කළෝය. ඇස්. ජී. පෙරේරා පියතුමා  මෙහි මූලිකත්වය ගත් අතර, ඔහුගේ මේ අදහස් දැක්වීම ට විරුද්ධව ඇස්. ඩී. සපරමාදු පිලිතුරු බැඳි ආකාරයත්, ඒ විස්තරත් ලුහුඬින් හෝ මෙහි සඳහන් වන්නේ පාඨක රසය තීව්‍ර කරවමිනි.

*26    වික්‍රමසිංහ ලේක් හවුසියේ රාජකාරි කරනා කල, විජේවර්ධන ගේ භූමිකාව ගැන ද කුතුහලය වඩනාකාර තතු මෙහි වෙයි. විකුම්සිහ සිහල බසට හිමි තැන ලබා දීම වෙනුවෙන් තම කතුවැකි වලින් හඬ නැඟීමේදී, එකල ඉංගිරිසි පාසල් අධිපතින්  විජේවර්ධන මගින් ඔහුට ඉතා සියුම් මුත් බලපෑම කල අයුරු මෙහි වෙයි. වරෙක විජේවර්ධන කියා තිබෙන්නේ, " භාෂා ප්‍රශ්නය ගැන නිතර නිතර ලියන එක හොඳ නෑ. මිනිසුන් කලබල වෙන්න පුළුවනි" කියා ය. ඊට අමතරව විජේවර්ධන සහ සර්. ඩී. බී. අතර තිබු මත ගැටුම ට ද, බණ්ඩාරනායක ගැන විජේවර්ධන ගේ විවේචන ද ගැන සඳහන් ව තිබීමෙන් අද ට වසර අසූවකට පමණ පෙර, විජේවර්ධන ට විශාල බලයක් තිබූ යුගයක, දේශපාලන වටපිටාව ගැන තරමක වැටහීමක් ලබා ගත හැක.




* 27      ඇත්තෙන්ම මෙපමණ විස්තර සහිත කෘතියක් වඩා විස්තර සහිතව ඇඳින්වීමක් කිරීම අපහසු කාරියකි. ඒ නිසා ම වික්‍රමසිංහ ලක්මිණ පුවත්පතේ රාජකාරි කල යුගය, ඒ.ඊ. ගුණසිංහ, මෙත්තානන්ද, එච්.ඩී.එස්. කුලරත්න, ලැනරෝල්, හේමපාල මුනිදාස ආදීන්   සමඟ ක්‍රියා කල බව පිළිබඳ ලුහුඬින්  සඳහනක් පමණක් කරමි.

*28        එකල ප්‍රකාශ වූ සාර්ථක , එලෙසම විවාදාත්මක වූත් කෘති කිහිපයක් ගැන  එක් ලිපියක් ද වෙයි. ඒ අනුව සරච්චන්ද්‍රගේ මළ ගිය ඇත්තෝ, අමරසේකරගේ ජීවන සුවඳ සහ යළි උපන්නෙමි , සහ සිරි ගුණසිංහගේ හෙවනැල්ල  ආදි කෘති ගැන  අදහස් දැක්වීමක් ද රැගත් ය.
"යළි උපන්නෙමි හා හෙවණැල්ල ද වනාහි විශ්ව විද්‍යාලය පරිසරයෙහි කාමාතුර පැත්ත උදාසීනත්වයෙන් නොවේ නම් උපෙක්ෂාවෙන් ගත නොහැකිවීම නිසා උපන් අමනාපය, කලකිරීම හා යටිසිතට ගොස් සැඟවුණු ද්වශය ද පිට කෙරෙන කතා දෙකකි." ( 380 පිටුව )

මේ අගනා කෘතිය, මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ චරිතාපදානය ට එහා ගිය කෘතියකි.  මීට වසර 80-110 කලෙක අප රට සමාජය,  වසර අසූවකට පමණ පෙර දේශපාලනය, එකල තිබූ දාර්ශනික  ගැටීම්, ආගම් ගැටීම්, සහ එකල තිබූ සාහිත්‍ය වටපිටාව පිළිබඳ රූපපෙළක් නරඹන්නාක් මෙන් අත්දැකීමක් මේ කෘතියෙන් ලබා ගත හැකිය. සිංහල සාහිත්‍ය ඇසුරු කරන්නෙකු අනිවාර්යයෙන්ම කියවිය යුතු කෘතියකි.