අල්බොරාදා (අසෝක හඳගම)

 මට මුල්වටයේ අල්බොරාදා මගැරුනා පමණක් නොව, එනමින් චිත්‍රපටියක් වූ බැව් තබා එතරම් මගේ අවදානයට ලක් නොවිනි. එය ඇත්තටම මට ඒත්තු ගියේ, මහේෂ් හපුගොඩ එනමින් පොතක් පළ කල පසුය. මීට දින දෙක තුනකට පෙර,  හඳගමගේ ම මුහුණ පොත් පිටුවේ අල්බොරාදා දෙවන වතාවට පෙන්වන බව ආරංචි විය. එය බලන්නේ ද නැද්ද කියා සිත සිතා සිටිද්දීය, දිවයින පුරා විදුලිය ඇණහිටියේ. මාත්, මගේ බිරිඳත් හනිකට චිත්‍රපටිය බැලීමට තීරණය කලේ එවිට ය.

මෙය එක් වතාවක් බලා වටහා ගට හැකි චිත්‍රපටියක් යැයි නොසිතමි. එහෙත් මට දැනුනු තැන් කීපයක් ගැන අද සටහනක් තබන්නේ අනාගත දිනෙක හපුගොඩ පොත කියවීමට ද ඉඩ තබා ගනිමිනි.

මෙහි එක් දර්ශනයක මිනිසෙකු තම ගැහැනියට ගුටි බැට දෙමින් බැණ වදින්නේ, ඇය කුලහීනයෙකු හා නිදි වැදුනයි කියමිනි.  පැබ්ලෝ ඊට මැදිහත් වී එම ගැහැනිය බේරා ගනිද්දි, එම මිනිසා පවසන්නේ, තමන්ගේ ගැහැනිය තමන් හදා ගත යුතු බවත්, එසේ පහර දුන් විට ඇගෙන් ලැබෙන කාම සුවය තීව්‍ර වන බවත්‍ ය. පැබ්ලෝ එම ගැටුම මැඩපවත්වන්නේ, ගැහැනියකට පහර දීමට ලැජ්ජා නැද්ද යැයි විමසීමෙනි. පැබ්ලෝ එසේ පහර නොදුන්නද, කතුන් තම කාමාශාව පිනවා ගැනීමට භාවිත කිරීමේදී, බොහෝ ආත්මාර්ථකාමි බවට චිත්‍රපටිය දෙස්දෙයි. විටෙක නෙරූඩා ගේ චරිතෝපාදානය ක ඔහුගේ එම හැසිරීම ගැන කියවී තිබෙන්න ට පුලුවන. ආසියානු කත තමන් ව යටත් කරගෙන ජීවිත් වන පිරිමියෙකු ඉවසන බවකි ඇඟවෙන්නේ. මෙහිදී පැබ්ලෝ සමඟ නිදි වදින්නට ඔහුගේ නිවසට එන්නේ, ඔහුගේ කවිකමට වසඟ වීය. ඉන් ජීවිතයේ සියුම් රසවිඳිම් වලට බටහිර ගැහැනිය ප්‍රියකරනා විට, ආසියානු ගැහැනිය තමනට දෛවය ලබාදුන්නේය යැයි විශ්වාස කරනා පිරිමියා සමඟ දුක සැප බෙදාගෙන මියෙන තුරා ජිවත් වීමට දිවිහිමියෙන් බැඳී සිටියි. මෙහි එන ප්‍රධාන කාරණාවක් වූ වැල්ලවත්තේ කුලහීන කාන්තාවකට නෙරුඩා කල බලහත්කාරකම විෂයේ එම කත දැඩි ලෙස කම්පාවට පත් ව, ඇයට එය විඳදරා ගත නොහැකි තත්වයක් ලෙස පෙන්නුම් කරයි (අන් තැනක ඇය එය ඉටිරූපයක් මෙන්, සියළු හැඟීම් වලින් විනිර්මුක්තව විඳදරගත් බවකි අප කියවා ඇත්තේ - එසේ ලු නෙරූඩා තම සටහන් වල ලියා ඇත්තේ).

රත්නායියා නම් වූ සේවකයා පවා, පළමුවරට නෙරූඩා කුලහීනයන් ස්පර්ශයේ යෙදෙද්දී, නැවත නොනා බංගලාවට නොඑන ලෙස කියමින් තල්ලු කර දමයි.  තම හාම්පුතාට එවැන්නක් කිරීමට නම් කෙතෙරම් දැඩි මතයක් කුලය විෂයේ ඔහු වෙත තිබිය යුතුද ?  කුලහීන කාන්තාව හා එක්වීම රත්නයියා ට තව දුරටත් ඉවසීමට නොහැකි තත්වයකි. ඔහු තම පිළිකුල පෙන්වා සිටින්නේ, තම හාම්පුතා තමනට වෙන්කරගත් වැසිකිලිය භාවිතාවෙනි. අන් තැනෙක මධ්‍යසාරය ප්‍රතික්ෂේප කරන රත්නයියා ගේ හිසට එය හැලීමට පැබ්ලෝ නොපැකිලෙයි. ඉන් 'කාන්තාවන්ට අත උස්සන්නා එපා' වැනි ආප්තයක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටියා ද, අන් අයගේ විශ්වාසයන්, ස්ථාවරයන්  සුළුකොට තැකීම ඔහුට සුළු දෙයක් බව කි, අපට පෙන්වන්නේ.

සාගරය ආශ්‍රිත දර්ශන, විසි වෙනි සියවසේ මුල් භාගය ප්‍රතිනිර්මාණය කොට පෙන්වීම, සුවිශේෂි රඟපෑම් - මචාඩෝ, ලුයී රොමෙරො, මගින් සුවිශේෂි දෘ‍ෂ්‍යකාව්‍යයක් නිර්මාණය කර ඇති අතර, නැවතත් කීමට ඇත්තේ, මට මෙම චිත්‍රපටියේ තව 'කියවීමට' ඇති දේ මගැරුණා විය හැක.

'රහස් කියන කඳු' ගැන වචනයක් දෙකක්...

 මිතුරෙකුගේ ආරාධනව සහ සංවිධනාය නිසා ම 'රහස් කියන කඳු' නැරඹුවෙමි. ඒ වාගේ මිතුරන් විටින් විට හමු වීම ම වාසනාවකි. නැත්තං, චිත්‍රපටි නැරඹීම කල් දමා සිට ඒවා කිසිදා නොබැලීම ය.

දශක ගණණාවක් පුරා වරින් වර, අප රට සිදු වූ තරුණ තරුණියන් සමාජ අසාධාරණයන්ට විරුද්ධව නැගිටීම් වලට රාජ්‍ය බලය යෙදවුණු අන්දම ත්, අනේක පැහරගැනීම්, සමූහ මිනි වලවල් ආදිය ත් සැලකිල්ලට ගෙන, ඊට අප සමාජයේ සමස්ත අසංවේදීකම ගන ඇඟිල්ලෙන් ඇහැට ඇන මතක් කරනා ආකාරයේ චිත්‍රපටියකි. පෞද්ගලික සහ සාමාජීය කෲරත්වය, අසංවේදීකම නිසාම එය "දෛනික ජීවිතයේ කොටසක්" වන ලෙසට, අපේ වැඩක් බලාගෙන සිටීම අපට හුරුය. මනුවර්ණගේ චිත්‍රපටියෙන් අපේ සමාජයේ මෙම මානසිකත්වය පිළිඹිබු කිරීමටත්,  කුමන දේ කලත් බලය ඇත්තා ට බේරී සිටීමට ඇති හැකියාවත් ඔහු සාර්ථකව පෙන්වා ඇත.

මෙහි නාභීගත වූ එම රාජ්‍ය බලයේ ආශිර්වාදය රැගත් ත්‍රස්ත මැර කණ්ඩායමේ එක් අයෙකු පමණක් තම ලිංගිකාආසාව, සහ පිරිමි සිරුරේ ශක්තිය ට ඇති කැමැත්ත හමුවේ, ඔහුට ලැබෙන විධානයන්ට එරෙහි වීමට යොමු වේ. එය අභ්‍යන්තර පිපිරීමකට හේතු වන අතර, ඉන් ගම්‍ය වන්නේ කලාව, ලාලිත්‍ය, කාමරසය ආදි සාමාන්‍ය මිනිසුන් විඳිනා, ජීවිතය ට වටිනාකමක් දෙන දේ ට ම වැඩි වැදගම්මක් දීම තුලින් මෙම අනිටු බලපරාක්‍රමයන් සහ කාලයක් තුල අප උර මත පවත්වාගෙන යන සංස්කෘතික අධිභාරයෙන් මිදීමට හැකි බවකි.

මෙහි එන සියළු නළු-නිලියන් ගේ රඟපෑම ගැන අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවන්නේ, ඔවුන් සියළු දෙනා තම උපරිම දක්ෂතා විදහා දක්වන නිසාය. මට සාමාන්‍ය රඟපෑමක් ලෙස නෙත ගැටුනු එකම අවස්ථාව සැටලිම ට භාවිත වූ උන බම්බු ටික ගිනි තබා ලොකු හාමුදුරුවන් කල දෙසුම පමණි. එහෙත් මෙහි ප්‍රධාන භික්ෂු චරිතය රඟපානා ලක්මාල් ධර්මරත්න ගේ විශිෂ්ඨ රඟපෑම මා වඩාත් සිත්ගත් අතර, ලාංකීය බහුභාණ්ඩික භික්ෂුවකගේ උභතෝකෝටිය අතිසාර්තකව පෙන්නුම් කරයි.

මං මාවතක මතක මිමිණිල්ල - මලිඳු කාවින්ද කුමාරසිංහ

මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහය කියවීමට තෝරාගැනීමට ප්‍රධාන හේතුව වූයේ 2021 වසරේ විද්‍යෝදය සහ ගොඩගේ සම්මාන සඳහා නිර්දේශ වී තිබීමය. පොත මිලදී ගැනීමේදී අප දුටුවේ මෙය කර්තෘ ප්‍රකාශනයක් බවය - කර්තෘ ප්‍රකාශනයක් මෙලෙස සම්මාන දෙකකට නිර්දේශ වී තිබීමද සුවිශේෂීය. 2021 වසරේ කියවීමට කෙටිකතා සංග්‍රහයන් අටෙන් සයවැන්න ලෙස මෙය කියවීමි.

මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහයේ ඇත්තේ මිමිණිලි පහළොවකි - එම මිමිණිලි පහලොවට වෙනත් නම් යොදා නැතත්, එම මිමිණිලි හඳුනාගනීමේ පහසුව උදෙසා මා මෙහිදි නම් යෝජනා කරමි.

මෙම සංග්‍රහයේ නෙතට කඳුළක් ගෙන ඒමට සමත්, එලෙසම නොසිතු හැරවුම් මගින් පාඨකයා කම්පනය කිරීමට සමත් නිර්මාණ අපට හමුවිණි. එලෙසම සමහර විටෙක කාව්‍යාත්මක සහ භාවාතීශ රසාස්වාදයක් ඌණනය කිරීමට ම යත්න දැරීම හේතුවෙන්, සමහර නිර්මාණ වල විශ්වාසනීයත්වයට පළුදු ගෙනන අවස්තා ද මතුවේ.

අප මෙහි වඩාත් සාර්ථක නිර්මාණ දෙස යොමු වෙමු. දොලොස්වෙනි මිමිණිල්ල වූ අබ්දුල් නම් සේවකයාගේ කෙටිකතාව මා නෙතට කඳුළක් ගෙනඒමට සමත් වූවකි. ඒ, අනෙකා අප වෙත යොමු කල හෘදයාංගම බැඳීම සුළු කොට තැකූ අවස්ථා තිබූ බවට මෙවන් කතා අපට මතක් කරනා හෙයිනි. එවිට ඒ අනෙකා, තමන් විශ්වාස කල දේ නැති වීම හේතුවෙන්, ඔහු පෙනීසිටි දේ ට විරුද්ධ වූ ඔහුගේම අය හමුවේ අන්තිම අසරණ තත්ත්වයකට පත් වේ. මෙය කෙටිකතාවක ට ඌණනයෙන් ඔබ්බට ගෙනයා හැකි තත්ත්වයකි.

එකොලොස්වැන්න වූ රත්තරන් හදවතක් හිමි ලොකු අයියාගේ මිමිණිල්ල ද මා මහත් රසවිඳි මිමිණිල්ලකි. එහි පාඨකයා නොසිතූ හැරවුමකින් කෙරෙන හෙළිදරව්ව මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහයේ එන සුවිශේෂි ලක්ෂණයක ට අපූරු නිදර්ශනයකි. මෙම පාඨකයා විමතියට ලක් කෙරෙන කතාගලනයේ හැරවුම් අනෙක් මිමිණිලි කිහිපයකද අපට හමුවේ. 'සුරංගී නිවෙස' පිළිබඳ මිමිණිල්ලේ සුරංගිගේ රියදුරු හඳුනාගැනීම මගින් ගෙනෙන විමතිය, අටවන මිමිණිල්ල වූ පත්තර පිස්සෙකු ගේ අනාවරණය ගෙනෙන විමතිය, පාලොස්වන මිමිණිල්ල වූ 'වීරේ අයියාගේ' කතාවේ ඔහුගේ සැබෑ අනන්‍යතාව තහවුරුවීම ගෙනෙන විමතිය, සයවන මිමිණිල්ල වූ ඉමා සහ සුපුල්ගේ කතාවේ කතාවේ කර්තෘ කවුද යැයි හෙළිවීමේ දී ගෙනෙන විමතිය,  සාර්ථක නිර්මාණ වලට ද නිදර්ශනයන් ගෙන එයි. එලෙසම මෙම විමතියක් ගෙන ඒමේ තැත් එතරම සාර්ථක නොවූ අවස්තා ද මේ අතර අපට හමු වේ. හත්වෙනි මිමිණිල්ල වූ ටීටර්කාරයකු පිළිබඳ කතාව එවැන්නකි.

මෙහි එන අනෙක් සාර්ථකත්වය මා දුටුවේ, නිර්මාණයන් ට බරක් නොවෙනා ලෙස ජනවර්ග ඇති අතර පරතරයන් පියවීමට යත්න දරා ඇති අවස්ථාවන් හි දී, කතාරසයට කිසිදු අලාභයක් නොගෙන එය එසේ කිරීමට සමත් වී තිබීමයි ( ඉහත අබ්දුල් සහ වීරේ අයියා පිළිබඳ මිමිණිලි). පටු අදහස් ඇති ගුරුවරු හමුවේ සිසුන්ගේ සිප්සැදෑරිමෙන් ඈත් වීම මෙන්ම ( පළමු මිමිණිල්ල - මහසෝනාගේ කතාව), සාර්ථක ගුරුවරුන් ගෙනෙනා ආශිර්වාදයන් ද ( නවවෙනි මිමිණිල්ල - අරලිය) අපට ප්‍රචාරාත්මක නොවී එම පණිවුඩ ගෙන එයි.

කතුවරයා ආදරය වෙනුවෙන් ද තම කෙටිකතාවේ සැලකිය යුතු කොටසක් මිඩංගු කොට ඇත - දහවෙනි මිමිණිල්ල වූ ගල්ටික්කා ගේ කඳුළු ගැන මිමිණිල්ල මෙන්ම, සින්ඩරෙල්ලා ගැන වූ දහතුන්වෙනි මිමිණිල්ලත්, සිව්වෙනි මිමිණිල්ල වූ සුබා අටපිරිකර පිළිබඳ මිමිණිල්ල ද ඊට නිදසුන් ය. පෙර කී ලොකු අයියා ගැන කතාවේ ද ආදරය වෙනුවෙන් සැලකිය යුතු ඉඩක් වෙන් කොට ඇත.

සමස්ත ලෙස කිව හැක්කේ, මෙය 2021 වසරේ ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් අතර සාර්ථක පාර්ශවයට එක්කොට හැකි කෙටිකතා එකතුවක් බවටය. මෙය බොහෝ විට මලිඳුගේ පළමු කෙටිකතා සංග්‍රහය වන්නට ඇතැයි සිතෙද්දි, ඔහු ගැන බොහෝ බලාපොරොත්තු තබා ගත හැකි බව හැඟෙනා අතර, 2022 වසරේ ප්‍රකාශ වූ සහ, විද්‍යෝදය සහ ගොඩගේ සම්මාන වලට නිර්දේශ වූ 'ටෙඩියෙකුගේ චේ හදවත' කෙටිකතා සංග්‍රහය කියවීමටද බලාපොරොත්තු වන බව කිය යුතුය.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
2021 වසරේ ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීම - 6
කර්තෘ ප්‍රකාශනයකි (2021)

සඳ හැදුන හැටි - ටිම්‍රාන් කීර්ති

 පසුගිය දිනෙක අප පොත් කියවන මිතුරියක් මෙම කෘතිය කියවා කිවේ, මේවා සඳෙහි සැරිසරන විට ගෙතුණු කතා වන්නට ඇති බවකි. තවත් විචාරකයෙක් කියා තිබුනේ මේවා කවි පබැදුමේ ඉතුරු බිතුරු කතා විලාශයෙන් නිමැවී ඇති බවකි. මේවා කෙටිකතා ම ද යන්න සංවාදයට ගත්තෙකුද මා දුටුව අතර, අවම වශයෙන් ප්‍රධාන සම්මාන එකක හෝ නිර්දේශ නොවී තිබීම ද සැලකිය යුතුය. සාමාන්‍යයෙන් බොහෝ විට පිළිගත හැකි නිර්දේශ සපයන ලියනගේ අමරකීර්ති ද මේ පොත ගැන කියා තිබුනි. 

මෙහි තිබෙන රසවත් ම කොටස් එක් එක් කතාවක් තුල එන රසවත් අඩවිය. ඉතින් මේ රස අඩවි අතර යම් සියුම් උපහාසයන් ද, ව්‍යංගයන් ද මෙම නිර්මාණ වලට යම් කටගැස්මක් එකතු කරයි. එසේ ගොඩනැඟී අවසන සිහින මීදුමක් තුල අතරමං වීමය මෙහි සුළඹ. මේ අයාලේ යෑම සහ මාගේ කියවීම් රසය සුසර වූයේ නැත. යම් සාර්ථකත්වයක් ආසන්නයට ඇති නිර්මාණයක් ලෙස රතු කකුළි හැඳින්විය හැකිය. පෙර කිව් රසවත් අඩවි, ටිම්‍රාන්ගේ වඩා සාර්ථක කවිකාරකම ගැනද  මතක් කරයි. එම කොටස් වාක්‍ය ලෙස රචනා වී තිබුනද ඒ ඡේද බන්ධනය ලිහමින්, කවියක හුරුවකින් ම කියවන්නිය ඉදිරියේ පෙනිසිටින්නේ ඒවාහි නිර්මාණකරුවා සමඟ ආරෝවක් ඇතිව, 'මොන මඟුලකට මේ කතා අස්සේ පෛ හිර කරනවාද මන්දා', කියන්නාක් මෙනි.

බලන්න බොරු ද කියා ?

"රෑ කළුව මැද්දෑවේ රෑ බදුල්ලෙක් සිගරැට්ටුවක් උරනව. බුරුත ගස් දෙබලක ඇන තියාගෙන චූටි තරුවක් අත වනනව. සිල් බින්ද පුරඟනක් වගේ රෑ අහස මට පේනව. දහස් ගාණක් කණාමැදිරියන් බුරුත ගහ වහගෙන එළි කිරණ ඉහිනව.

ආලෝක ගහක් යාබදව පුටුවක් තියාගෙන ආලෝක මිනිහෙක්  වෙන්නේ කොහොමද? මම හිතනව."

ටිම්‍රාන් කීර්ති ගේ සියළු ලිවීම් කියවීමෙහි ලා කැමති අයට, සහ පොතකින් කුමන ආරේ හෝ රසයක් උකහා ගන්නට වෙර බඳින, සහ  ඊට කාලය යොමු කිරිමට කැමති අය ට ( මෙය කුඩා පොතකි. එහෙත් අර්ථ සෙවීමට/නිර්මාණයට කාලය යයි),  නම් කියවීමට උචිතය. ඇරත් ඔවුන් මා මේ ටික කීවා හෝ නොකීවා, කොහොමත් පොත කියවන්නෝය.

ශ්‍රේනිය: **1/2
2022 ප්‍රකාශිත කෙටිකතා කියවීම: 3
සිලිකා ප්‍රකාශනයකි (2022)

කියවා පිළිස්සිය යුතු කතාවක් - සුමුදු අතුකෝරල

 2020 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවා අවසනැයි සිතා මද කලකින්, එ වසරේ ප්‍රකාශ වූ තව කෙටිකතා සංග්‍රහයක් කියවීමේ දොළක් ඇති විණි. ඒ  ප්‍රින්ස් ගේ පුස්තකාල පූසා ය - ඒ ඔහුගේ උස කළු මනුස්සයා හමුවීමෙන් පසුවය. සුමුදු ගේ පොතත් එහෙම් මෙහෙන් එබිකම්  කර කර පසු ගිය අවුරුදු තුන පුරාවටම සිටියද, ඒ කියවීමට තුඩු දෙන  හරිහමන් දෙයක් මෙතෙක් හමුවුනේ නැත.  පසුගිය පොත් ප්‍රදර්ශනය අග දිනෙක, සයුර කුටියෙන් 'විජ්ජු' මිලදී ගනිද්දි ඒ මොහොතේ ඇති වූ කැමැත්තක් නිසා 'කියවා පිළිස්සිය යුතු කතාවක්' ද මිලදී ගත්තෙමි. ඇත්තෙන්ම ඒ ක්ෂණික මිලදී ගැනීම ගැන සතූටු වෙමි. ඒ පහත හේතූන් නිසාය (ඉහත කී "කියවීමට තුඩු දෙන ලිවීම", මෙය වන්නේ නම් මම සතුටු වෙමි) .

1- මෙහි එන කෙටිකතා හතෙන් බොහෝමයක බලාපොරොත්තු නොවෙන සංගීත ස්වරග්‍රාමයකින් (scale යන අදහසින් - සිංහල වචනය නිවැරදිද නොදනිමි -මම සංගීතය ද නොදනිමි), ඇරඹෙන, එහෙත් තමන් ව ඉක්මනින් ම කැමති කරගන්නා ගීතයක් මෙනි (නිදසුන a  බලන්න). ඒ ආරම්භයේදී ම ගෙනෙන ආතතිය නිසාය. මෙහි එන, ඉෂා ( අම්මා සබැඳි හීනය, පාන්දර දෙකේ දුරකතන ඇමතුමකට හැරීම), අඹ යාලුවෝ (ස්ත්‍රියකගෙ සිරුර කෙසේ ශීතකරණයක ඇසිරිය හැකිද යැයි සිතීම), හිස සුන් වීනස් පිළිරුව ( හා ලූවර් කෞතුකාගාරය), "මිලා ද බෑඩ් ඈස්" (ශර්මිලා - නිරුවතින් සුදු සිරුරැතිව තියුණු ඇසින් බලන්නි), අද්භූත කුමාරයා ( ඔ.පී. ඩී. කාමරයෙන් ආ විගස අයියා විසින් නංගිට කෙරෙන තරවටුව), කියවා පිළිස්සිය යුතු කතාවක් ( විශාල ජලාශ වලට ඇති බිය) යන කතා හයක ම පළමු පිට පෙරලීමට ප්‍රථමව ම, කියවන්නීය තුල යම් ව්‍යාකූලත්වයකත්, ඊළග පිටුව පෙරලීමට බලාපොරොත්තුවකුත් ඇති කරයි.

2- මෙහි එන කෙටිකතා හයක් ම නූතන ය; පුරුෂයාට, සහ වෙසෙසින් ගැහැනියට ස්වාධීන තීරණ ගැනීමේ අයිතිය ම පෙන්නුම් කරයි. විටෙක මෙහි එන චරිතයකට එනම් ධෛර්‍යයක් කොහෙන් ලැබුනේදැයි සිතෙන සුළුය (අත්භූත කුමාරයා කෙටිකතාවේ එන අනූෂා.) එහෙත් මෙහි එන ගැහැනුන් ගේ ඒ ස්වාධීනත්වය ආකර්ශනීයය. එය විටෙක පුරුෂයාට ඇය කෙරෙහි බැඳීම තීව්‍ර කරයි ( කියවා පිලිස්සිය යුතු කතාවක් හි මේතිස්, "මිලා ද බෑඩ් ඈස්"හි නිම්නා, හිස සුන් වීනස් පිළිරුව හි හිරණ්‍යා ). කියවන්නා ට ද (කියවන්නියට ද?), මෙහි එන ස්ත්‍රී චරිත කෙරෙහි ආකර්ශනයක් ඇති වන සුළුය.

3- මෙහි එන කෙටිකතා වල අවසානය ගුප්තය (ඉෂා) , නැතිනම් කියවන්නිය සතුය (හිස සුන් වීනස් පිළිරුව) , එහෙමත් නැතිනම් අවසානයක් නැත (කියවා පිලිස්සිය යුතු කතාවක්).

4- මෙහි එන කතා වලින් ඇඟවෙන ස්ථාවරයන් අසම්මත වුවත් තාර්කිකය ( අඹ යාලුවෝ); නැතිනම් එසේ ස්ථාවරයක්, තර්කයක්, තේරුම් ගැනීමට යෑම තේරුමක් නැති වැඩකි - ඒවා අඳුරු වර්ණ පසුබිම් වල නිමැවුණු කෙටි චිත්‍රපටි සේය ( ඉෂා, කියවා පිලිස්සිය යුතු කතාවක්).

5- මෙහි එක් මෑත ඉතිහාසයේ කතාවක් ඇත. එනම් ලංකාවේ 1960 දශකයේ පමණ වයඹ ප්‍රදේශය සහ කොළඹ මුල්කොට ගෙනය. එහි පුරුෂාධිපත්‍යය පෙන්නුම් කරන්නේ, කාන්තාව කෙරෙහි එය විකාශනය කිරීමට ඇයගේම පියගේ සිට, ඇයට වසඟ වන පිරිමියාට ඇති අයිතිය පෙන්නුම් කරමිනි (යෝධ ගල් පිලිමය)

සමස්ත වශයෙන් කිව හැක්කේ, මෙය මෑතක ප්‍රකාශ වූ සුවිශේෂි කෙටිකතා සංග්‍රහයක් බවත්, එය කියවීම සිංහල කෙටිකතා රසිකාවිය මග නොහැරිය යුතු බවත්‍ ය.

ශ්‍රේණිය: ****
2020 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීම - 8
ප්‍රකාශනය: සයුර (2020)

නිදසුන a - Listen to Radiohead's album, OK Computer - the first track, Air Bag, starts with this note/scale - giving a knee jerk reaction the moment the listener starts with the album. (ප. ලි. අවශ්‍යම කෙනෙක් පමණක් අසන්න)

පස් ලෝ - ප්‍රභාත් ජයසිංහ

 පස් ලෝ වන තෙක්, දේව කන්‍යා හැර, ලේඛකයාගේ සියළු කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවා ඇත්තෙමි. එම කෙටි කතා සංග්‍රහයන් වසර දහතුනක කාලයක් පුරාවට කියවා ඇති සෙයින් මා මේ කියන්නට යන දේ හි, මගේ ම අමතකවීම් ආදිය නිසා සහ, මම ද පොත් කියවන්නෙක් ලෙස  යම් වෙනස්වීම් වලට ( වර්ධනීය අංශයට යැයි බලාපොරොත්තු වෙමි - එහෙත් වගකීම් හමුවේ, කවුද දන්නේ ? ) ලක් වී ඇති හෙයින්, නිරවද්‍යතාවය ගැන ඉඳුරා කිව නොහැක. එහෙත් මට හැඟී ඇත්තේ ඔහුගේ ලේඛන ශෛලියේම යම් වර්ධනයක් මෙම වසර දහතුන තුල දී සිදු වී ඇති බවකි. මීට මාස කිහිපයකට පෙර කියවූ "රස පොළොව" ඇත්තෙන්ම මා කියවා ඇති ඉතා ම සාර්ථකම කෙටිකතා සංග්‍රහයකි - මෙතෙක් කතුවරයාගේ මා කියවූ රසවත් ම කෙටිකතා පොතයි. පස් ලෝ පළමු කෙටිකතා තුන කියවාගෙන යාමේදී, ඔහු රස පොළොව වාගේම රස ගුලාවක් පළ කර ඇතැයි සිතිනි. එහෙත් ඉන් අනතුරුව යම් පසුබෑමක් දුටුවේ සුළඹ මාතෘකා, සුළඹ උපක්‍රම (cliches)  කිහිපයක් හමු වූ හෙයිනි. පොත කියව අවසන මට කිව හැක්කේ මෙම සංග්‍රහයේ, කතුවරයා ගේ මා කිය වූ සාර්ථකම කෙටිකතා හතරක් සහ, සාමාන්‍ය මට්ටමේ සිට 'හොඳ' යැයි ගිණිය හැකි කෙටිකතා හතරකින් සපිරි බවකි.

ඒ සාර්ථක කෙටිකතා හතර වෙත යොමුවෙමි;

තාත්තා ඇවිත් ගියාට පස්සේ - මට මගේ තාත්තා අහිමි වෙද්දී අවුරුදු 26කි. මිය යන විට ඔහු අසලින් හිටියත්, ඔහුට කීමට ඇවැසී දේ කීමට තරම් මුහුකුරාගිය බවක් හෝ,  මමංකාරය තුනී වෙන්න පටන් ගන්න හෝ, තිබුනේ නැත. එම නිසා මට මෙම කෙටිකතාව තදින් ම "වැදිනි". එහෙත් මෙම කෙටිකතාවේ කී පරිදි, තාත්තෙක් හා පුතෙක් අතර දෙදෙනාටම කිය යුතු සියල්ල, පියා වයස්ගත වන තුරුම ජීවත් වුවත්, පුතා මුහුකුරා යන තුරු ජිවත් වුවත් කියන්නේ ද යන්න ද සැක සහිතය.

ස්ටොක්හෝම් - අපහසුවෙන් යම් සාර්ථකතවයකට පැමිණි පසුව, තම දරුවා ට තමන් විඳි අපහසුතා මගහැරවීම, පියෙකු හා මවකගේ ප්‍රධානතම අභිප්‍රායයන් වීම ස්වභාවිකය. එසේ එම අපහසුතා පගහැරවීමට ගන්නා උපක්‍රම, එම දෙපාපිය යුගල ගේ දැනුමේ, ආර්ථික පසුබිමේ, සමාජ පසුබිමේ පුළුල් බව අනුව තීරණය වේ. එසේ වැඩෙන දරුවා වැඩිහිටියෙකු වෙද්දී, දෙමාපියන්ගේ සිහින ඒ ලෙසින් ම යථාර්තයක් කරගනු යැයි සිතිය නොහැක. ඇත්තෙන්ම එම දරුවා, දෙමාපිය ප්‍රයත්නයන්ගේ සහ ඔහුගේ ම පෞරෂයේ එකතුවකි - මෙහි දෙවෙනි පාර්ශවයේ බලය වැඩි වත්ම දරුවා වඩාත් සාර්ථක වනු ඇතැයි සිතිය හැක. අපට මෙහි හමුවන ස්ටොක්හෝම් එවැන්නෙකි.  ඊට අමතරව, හතු ලෙස පිපී ඇති ජාත්‍යන්තර යැයි කියන පාසැල් වල සැබෑ තත්වය, ඉංග්‍ර්සීයෙන් දෙඩුවාට කියවීම සහ ලිවීමේ දකින්නට ලැබෙන සුලභ දුර්වලතා ආදිය මතුකෙරෙන සාර්ථක නිර්මාණයකි, මෙම කෙටිකතාව.

පෙරයම, මැදියම සහ පැසිම්යම - මෙම කෙටිකකතාවේ කාන්ති යන ස්ත්‍රිය හමුවේ කතාකරු භාවිත කරන "චැනල් දෙකක් අතරමැද අතරමං වෙච්චි රේඩියෝ හඬ", යන උපමාව ඉතා අගනේය. ආසයි-බයයි, අයියා කෙනෙක් වගේ-මල්ලි කෙනෙක් වගේ, ආදි වචන සංස්කෘතියක බර වෙචින් තමන් රැවටීමටත්, යම් දෙයක් උනොත් අනෙකා පිට පැටවීමේ අවකාශත් හදා ගන්නා ආස්ථානයකි. මෙතරම් හොඳින් මෙම තත්ත්වය විදහා දැක්වුනු අවස්ථාවක් මට මතකයට නොනැඟේ. කාන්ති අක්කාගේ චරිතය, ඇය තම දිවියේ තමනට අහිමි තිබූ යම් විඳීම්, පසන් තම දිවියේ එක් එක් අංශ විවර කරගැනීමට යත්න දරණ තවත් තරුණයෙකු වීම් ආදිය කතුවරයා ඉතා සර්ථකව මෙම නිර්මාණයට නතු කරගෙන ඇත.

දඹ රන් සහ පස් ලෝ - මෙහි එන ධම්මකිත්ති හාමුදුරුවන් තමනට දායක පිරිස මගින් පැටවූ ශික්ෂාකාමීත්වය රැකීමට උත්සාහ කලද, කපටියෙකු ගැටයකට හසුවූ බව දැනගනිද්දී ද උන් වහන්සේ වරදකරුවෙකු වීය. ධම්මදින්න හාමුදුරුවන් අවස්ථාව ඇති තැන පෘතග්ජන හැඟීම් සන්තෘප්ත කරගන්නා සේය. මෙම කෙටිකතාවේ සාර්ථකත්වය, ධම්මකිත්ති හාමුදුරුවන් අනුන් සැදූ හිරගෙදරකින් මිදීමේ උවමනාව තිබුනද, ඉන් මිදීමේ ශ්‍රද්ධාවේ පීඩනය ක්‍රියා කිරීමයි. පිටතින් දඹ රන් යැයි විශ්වාස කලද, බොහෝ විට අභ්‍යන්තරයේ පස් ලෝ වීමට ඇති අවකාශය ස්වභාවික තත්තවයකි.

ඒ මෙහි එන අතිසාර්ථක කෙටිකතා හතර මා දුටු අයුරුය. එම කෙටිකතා හතර නිසාම, සිංහල කෙටිකතා රසිකයා මෙම සංග්‍රහය හෝ, අවම වශයෙන් එම කෙටිකතා හතර කියවිය යුතුම යැයි මම විශ්වාස කරමි. එනමුදු අනෙක් කෙටිකතා හතර අතර ද රසවත් කෙටිකතා ඇත. ඉන් මුල් වන්නේ ඉරපු ඩෙනිමක් සහ අහිංසක නැවියෙක් ය. මෙහි එන යුවතිය, සහ ඈ ට හමුවන නාවික සැමියා ජීවිතය විඳීම යන තැන දී ඇත්තේ අන්ත දෙකකය. යුවතිය ට  අවබෝධයක් නැති වෙද්දී, නැවියා අහිංසක වන්නේ දීර්ඝ කාලින පීඩිත ජීවිතයකින් පසුව, ඔහු තමන්ගේ ම කාන්තාවකට ලං වෙන්න උත්සාහ දරද්දි, ඔහුට අදහා ගත නොහැකි තත්වයක් හමුවීමය. එහෙත් ඔහු හුරුපුරුදු වී ඇති අයුරු, සාම්ප්‍රදායික යෞවනියකට විකෘතියක් ලෙස දැනිමට පුලුවන. 

නාඳුනන තුවක්කුකරු යම් සාර්ථකත්වයක් පෙන්වන්නේ, එම කෙටිකතාව ගොඩනගා ඇති අයුරුත්, කුමන දැඩි සිත් ඇත්තෙකුට වුව, කුමන වෘත්තියේ දක්ෂයෙකුට වුව ඔහුගේ හෝ ඇගේ හෝ, සරිලන, සහ පරදින තරඟකරු හමුවිය හැකි බැව් ඒත්තු ගන්වීම තුලය. අයෙකුට ඕනෑ නම් මෙහි එන නාඳුනන තුවක්කුකරුවන් දෙදෙනාගේම ජීවිත ගැන සිතමින් ම අතරමං විය හැක.

දාම රසවත් වන්නේ එහි ඇති ගුප්තබාවය තුලය. එක්තරා අයුරකින්, මෙය කතුවරයාගේ ප්‍රසිද්ධ "වයඹ දිග වැසියන්" සහ ඔවුන්ගේ "සතුරන්", අන් රටක පලා ගොස් විප්‍රවාසි ජීවිත ගෙවනාකාරයක් යන පදනමේ සිට සිතිය හැක.

මට මෙහි එන "කුමාරොදය" නීරසම සහ, පෙර කීවාක් මෙන් (cliche) සුළභ උපක්‍රමයකින්, සුළභ කතාවක් මවනා අවස්ථාවකි. අප රටේ දේහ්සපාලනයත්, ඡන්දදායක හැසිරීමත්, කුඩාවෙකුට තේරුම ගත නොහැකි බව පැහැදිලි අත්‍ර එම සුලභ මැය මට වින්දයක් ගෙනාවේ නැත.

ඉතින් මට සමස්ත ලෙස කිව හැක්කේ මුලින් කී ඉතා රසවත් කෙටිකතා හතරත්, තම රසාඥ්ඥතාව මත අනෙක් කෙටිකතා හතරෙනුත් එකක් හෝ කිපයක් හෝ විඳිය හැකි කෙටිකතා සංග්‍රහයක් බවයි.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
2021 ප්‍රකාශිත කෙටිකතා කියවීම -5
ප්‍රකාශනය - සරසවි, 2021

To the Lighthouse - Virginia Woolf

On Beauty

-----------

Virginia Woolf's 'To the Lighthouse' is possibly the most challenging fiction book I've read (since I've had two false starts with Ulysses - and am yet to go beyond 20%-20% in either attempt). As I now enter the last 20% of the book, I came across this deep thought on beauty - which comes up in Lily's mind, as she thinks about the late Mrs. Ramsey - the lead character of the novel, even in her absence, and it reads like this:

"She was astonishingly beautiful, as William said. But beauty was not everything. Beauty had this penalty—it came too readily, came too completely. It stilled life—froze it. One forgot the little agitations; the flush, the pallor, some queer distortion, some light or shadow, which made the face unrecognisable for a moment and yet added a quality one saw for ever after. It was simpler to smooth that all out under the cover of beauty.” (Page 132 - Wordswoth Classics Edition, 2002)

It suggests that beauty is not perfect - that no one is beautiful all the time, but it was convenient to paint it all over as beautiful, disregarding the imperfections, which are natural, albeit temporary, or only present under certain circumstances. The novel is 96 years since its first publication, and is considered a modern classic - and myself, an absolute untrained amateur on the subject, mayn't have the capacity to appreciate the book for all it can give a more capable reader. Yet, the part about beauty caught my mind, and it is possible that the author chose selected Lily to have this contemplation on beauty, for Lily has "Chinese eyes", is a spinster of 44, but happy that she remained unmarried, for getting people married was one of late Mrs. R's pet interests.( Of course, since, there has been papers on the uneasiness that certain readers have felt, due to this allusion - See: Lily Briscoe’s «Chinese Eyes»: The Reading of Difference in Translated Fiction Leo Chan Tak-hung ). Overall I feel that this breaking down, or deeper analysis of beauty was an important one, at the time.

Modern thought has a more inclusive definition on beauty, and as the National Geography's article of January 7th, 2020 says, beauty is now equated with humanity (" If we don’t see the beauty in another person, we are blind to that person’s humanity.")

"Today suggesting that a person is not gorgeous is to risk social shunning or at least a social media lashing. What kind of monster declares another human being unattractive? To do so is to virtually dismiss that person as worthless. It’s better to lie. Of course you’re beautiful, sweetheart; of course you are." ( https://www.nationalgeographic.com/.../beauty-today... )

The essay goes on to argue about how the definition of beauty has become more inclusive, as west's standard of beauty has been challenged, and how social media, and the fluidity of gender, has all pitched in to make this wider stance on attractiveness.

"Beauty is political correctness, cultural enlightenment, and social justice", it says.

It takes on a note of caution that for all the lip service, fashion designers, aren't encouraging when it comes to a larger physique (one "once not so thin designer", referred to a famous singer by name, on the subject, and "was called to task"). Yet, it ends with a note of hope citing one's beauty as a necessary ingredient in one's acceptance.

"Modern beauty doesn’t ask us to come to the table without judgment. It simply asks us to come presuming that everyone in attendance has a right to be there."

The world is becoming a better place (Amidst some serious heinous crimes against humanity - but then the reasons for those aren't modern thought. One more reason to have hope on more enlightened thinking, to fix things for us).

 

================================================================

The above is FB post I made a couple of days back, inspired a certain section in VW's To the Lighthouse. I have since completed the book, and will attempt to gather my thought around the book as much as I can...

Mrs. Dalloway and Jacob's room are the books I've read prior to this of hers', and both were comparatively less challenging, and carry more of a plot, amidst some use of a "stream of consciousness" ( in the case of Mrs. Dalloway).

To the Lighthouse, is much more, structurally, spiritually, existentially, but depends less on any kind of plot - or a story line. I am wont to believe that unless one is trained literature to appreciate what VW is attempting, the reader will be playing catch up - through the use of third party resources - to understand what the author is attempting here. But all is, definitely not lost for those who don't use reference essays ( I too used the introductions in the two versions that I have - and didn't read either from start to finish), for the book stays with you once you complete it, and the memories make the book more appreciated.

In a review I read from the Guardian (see note 1), which captured the books precisely in a way that I cannot, but in a manner I agree with ( other than the comparison to poetry - which I missed), the reviewer says " the literary equivalent to perching in the back of someone else’s mind, watching the to-ing and fro-ing of their thoughts and fears all from behind their eyes" - this is a spot on surmise of the book, and is indeed a literary position used by VW, that makes the whole exercise of this challenge of reading the book, rewarding.

One of the introductions I mentioned speaks of the brackets, and conversations in parallel - thoughts in parallel - all very natural when one analyses the the mindset of any given person. The recognizing of this use of how the mind works naturally to represent the text - for it is not a narration [ hence the long sentences ( sometimes leading to a whole paragraph ; some time a semi-colon used to offer branching off - sometimes a hyphen to give a different perspective )], but a stream of dialogue, observations, streams of thought etc. 

A most beautiful, haunting passage of the book is the decade of decadence of the house, and how human dialogue, major incident (i.e. a death) is pushed to the background ( contained within brackets, whereas how nature causes havoc, out in the garden, and gradually inside the house too.).

I felt that the book attempts to conclude in peace, amidst "each of them perishing alone" - for that is what they can do. Lily, in her lifelong aim to prove herself as an artiste is finally satisfied with what she achieved. Did the apparition bring in an element which she was missing ? Did Mr. Ramsey's words of praise, break the barriers preventing a more healthy relationship between father and son, as the reached the shore - with the daughter only too glad to take a less rigid stance ?

I feel like I struggled through a difficult mathematics exam, which I know that I barely scraped through. But in hindsight I do realise the importance of each of the axioms, and why those have to used exhaustively to prove each case. The only way to understand the novel ( and the math) is to be patient, be generous with the time offered to the book ( and the math). But time is in short supply, for life "elsewhere" [ outside of books (and math)] intervenes.

Rating: ****1/2

International Reviews

1- Review by Foalan (20/12/2015) to The Guardian ( https://www.theguardian.com/childrens-books-site/2015/dec/20/to-the-lighthouse-virginia-woolf-review )

To The Lighthouse by Virginia Woolf – review

‘There was an odd kind of poetry in the writing, a sort of rhythm beating at the back of the sentences’

I read this book like I eat chocolate, always intending to indulge in just a little bit, then finding myself inexorably unwilling to stop. This was not due to any gripping plot twists, not to witty repartee or romantic involvements that I just had to find the end to. In fact, a common issue taken with Virginia Woolf’s writing is the way in which plot is perhaps passed over in favour of examining the minutiae, holding a microscope to a human emotion or, as in the central section in this book, the manner in which a house decays. Strangely, though I would generally describe myself as the finicky type of reader that requires consistency and depth in my stories, this didn’t bother me. I was more than content to sink back into the warm-bath quality of this book and this, I think, was due to the characters.

To The Lighthouse is written in what I’ve heard described as “dense prose” or “stream of consciousness”, but what I think of as the literary equivalent to perching in the back of someone else’s mind, watching the to-ing and fro-ing of their thoughts and fears all from behind their eyes. The closeness with characters that this way of writing gave me, the understanding of them that I felt I had, is the thing that made them so engrossing. They were not extraordinary – in fact, on the contrary, they were rather conventional, middle-class intellectual-types, of the kind you find in arguably too many books. It could even be said that they offered nothing new or exciting, nothing to surprise or excite in a reader. Yet for me, the familiarity was proof of the skill in which they are written – because everyone knows someone like them. Virginia Woolf, in a few hundred pages, seemed to capture exactly the essence of certain people – certain traits, quirks and mannerisms that I can recognise from my life, from my world, despite it being over eighty years from hers.

Everyone has experienced the feelings captured in the novel, from the intense anger and resentment felt for someone you love or the irrational but intense irritation at a stranger, to the longing to become something you never possibly can and the disappointment that follows. They feel so familiar because they are so realistic. As such, I wanted to read about their lives for the same reason that I want to hear what a friend got for a birthday, what happened to my Mum at work – I felt like I knew them and so the story was immediately more interesting to me.

As to the story itself, the book details the activities of the Ramsay family and a few acquaintances staying with them in their house on the coast, all in the context of a proposed trip to the lighthouse. I’ll be the first to admit that this is not an extremely promising plot summary, but far from the “style over substance” I was warned I might find, I found that this book conveyed so much in so little. The most memorable points for me included the passing of time as shown by the changing of the seasons and the way that a house deteriorates, and the most heart-wrenching description of a wife bending to the will of a husband that I have ever read. Then, throughout, Virginia Woolf used the shortfalls and eccentricities of her characters to create a spirited, wry kind of humour that made the novel so enjoyable to read.

There was an odd kind of poetry in the writing, a sort of rhythm beating at the back of the sentences, tugging and pushing at the punctuation and drifting through the pages. Tension was built up into a great crescendo and then allowed to fizzle away into nothing, almost like the waves by the Ramsay’s house would gain momentum and crash onto the beach before trailing softly back to the sea.

Sometimes, I feel, Virginia Woolf is thought of as one of those unreachable, lofty kind of authors that can only be read by someone with an English Literature degree. I felt like that, picking the book of the shelf almost apologetically. How could I believe that I could appreciate a writer like Virginia Woolf? I asked myself; what made me think I would be able to understand it? But I think that I did understand and I know that I enjoyed it, and if I could do so, then it’s possible for anyone who likes to read. The idea that it was written for a select, serious few is bizarre and unnecessary because to me, this book is – above all – about humans. Our loss, our longing, our love. It captures those feelings so perfectly, so why wouldn’t we be able to relate?

I really loved this book, and I think that many other people, if they put aside their apprehension or doubt, would be surprised at how much they enjoyed it too.

================================================

2- A 1927 review of To the Lighthouse

https://bookmarks.reviews/a-1927-review-of-virginia-woolfs-to-the-lighthouse/

What is the meaning of life? That was all- a simple question; one that tended to close in on one with years, the great revelation had never come. The great revelation perhaps never did come. Instead, there were little daily miracles, illuminations, matches struck unexpectedly in the dark; here was one.

*

“The method of Mrs. Dalloway is substantially retained by Mrs. Woolf in this new novel, To the Lighthouse, but though one encounters again her strikingly individual mingling of inward though with outward action in which the ‘stream of consciousness’ style is liberated from its usual chaos and by means of selection and a sense of order, made formally compact–one finds the method applied to somewhat different aims.

“To the Lighthouse is a book of interrelationships among people, and though there are major and minor characters, the major ones are not, as Clarissa Dalloway was, the alpha and omega of the story, but more truly the means for giving to the story its harmony and unity, its focal points. Those who reject To the Lighthouse as inferior to Mrs. Dalloway because it offers no one with half the memorable lucidity of Clarissa Dalloway must fail to perceive its larger and, artistically, more difficult aims. They must fail to notice the richer qualities of mind and imagination and emotion which Mrs. Woolf, perhaps not wanting them, omitted from Mrs. Dalloway. They must fail to appreciate that as an author develops he will always break down the perfection he has achieved in an earlier stage of his writing in order to reach new objectives.

…

“It is the final portion of the book which is most perplexing. It seems to sound in the minor what the long first portion sounded in the major, to persist as an ironical mood, to re-establish a scene with the sorry changes time has wrought, to reduce a symbolical achievement when it is finally made to the level of negation. The long opening portion seems to be carrying you ahead toward something which will be magnificently expressive, and then this final portion becomes obscure, a matter of arcs, of fractions, of uncoordinated notes. By comparison with the rest this final portion seems pale and weak. Perhaps there is a reason for this, perhaps Mrs. Woolf meant to show that with Mrs. Ramsay’s death things fall apart, get beyond correlation. Mr. Ramsay is no longer interesting–can it be because he is no longer counterpoised against his wife? Life seems drifting, as the Ramsays drift over the bay in their boat, and all their physical vigor and all their reaching of the lighthouse at last conveys no significance.

The truth is that this final portion of the book strikes a minor note, not an intentional minor note which might still in the artistic sense be major, but a meaningless minor note which conveys the feeling that one has not quite arrived somewhere, that the story which opens brilliantly and carries on through a magnificent interlude ends with too little force and expressiveness.

At any rate the rest of the book has its excellencies. Like Mrs. Dalloway it is underlaid with Mrs. Woolf’s ironic feeling toward life, though here character is not pitted against manners, but against other character. Once again Mrs. Woolf makes use of her remarkable method of characterization, a method not based on observation or personal experience, but purely synthetic, purely creational. Clarissa Dalloway is a marvelous synthesis, and it is just for that reason that Mrs. Dalloway, which has been identified because of its modernity with the Ulysses school, differs from it in character fundamentals, for it is as objective as Ulysses is autobiographical and observational. There is nothing ‘photographic’ about Mrs. Woolf’s characters, here or in Mrs. Dalloway. Neither Clarissa nor Mrs. Ramsay has anything autobiographical about her; both are complete creations and both, for all their charm and graces, must suffer a little beneath the searchlight of Mrs. Woolf’s independently used mind and sense of irony.

In To the Lighthouse there is nobody who even approaches Clarissa Dalloway in completeness and memorability, but on a smaller and perhaps more persuasive scale Mrs. Ramsay achieves powerful reality. The other characters are not fully alive because they are not whole enough. Most of them are one-dimensional fragments that have been created with great insight but insufficient vitality. They have minds, moods, emotions–but they get all three through creative intellect. For passion Mrs. Woolf has no gift–her people never invade the field of elementary emotions: they are hardly animal at all.

“To the Lighthouse has not the formal perfection, the cohesiveness, the intense vividness of characterization that belong to Mrs. Dalloway. It has particles of failure in it. It is inferior to Mrs. Dalloway in the degree to which its aims are achieved; it is superior in the magnitude of the aims themselves. For in its portrayal of life that is less orderly, more complex and so much doomed to frustration, it strikes a more important note, and it gives us an interlude of vision that must stand at the head of all Virginia Woolf’s work.”

- Louis Kronenberger, The New York Times, May 8, 1927

සරසවි ශිෂ්‍යයාගේ මරණය - සහන් කසීර වික්‍රමසිංහ

 සහන් ව මට ඇස ගැසී ඇත්තේ සමාජ ජාල ක්‍රියාකාරිකයෙකු හැටියට ය. සැරින් සැරයේ ඔහුගේ ලිවීම් වල හාස්‍යය සහ උපහාසය මා රසවිඳ ඇත. මීට කලින් ද ඔහු ලිපි මාලාවක් පොතක් ලෙස පළ කර ඇති අතර, මගේ කියවීම් වටයේ අයෙකුගේ ඇගයීමට ලක් වුවද, මට එය කියවීමේ වෙසෙස් උවමනාවක් ඇති නොවීය. එහෙත් මේ කෙටි කතා සංග්‍රහය, එතරම් සම්මාන නිර්දේශ වලට ලක් නොවුන ද, ලියනගේ අමරකීර්ති ගේ ඇගයීමට, සහ පෙර කී කියවීම් වටයේ මිතුරියෙගෙ ඇගයීම හේතුවෙන් කියවන්නට තෝරා ගත්තෙමි. ඇත්තෙන්ම මා කියවුවේත් එම මිතුරියගෙන් ඉල්ලා ගත් පිටපතයි. එහෙත් දැන් කීමට් ඇත්තේ, කියවීමෙන් පසුව මට ම කියා පිටපතක් තබා ගත යුතු තරමේ පොතක් ලෙස මා මෙය සලකන බවකි.

කෙටිකතා අටකින් සපිරි මෙම සංග්‍රහයේ, ඒ ඒ කෙටිකතා මට දැනුනු විදිහ, ඒ කෙටිකතා මා තුල අවදි කල සිතුවිලි මෙසේය.

වෙස්මුහුණ වූ කලි "පන්සලේ කතාවකි." මට චන්ද්‍රප්‍රේම ගෙ පන්සලේ සෙල්ලම මතක් විය. කෞශල්‍ය කුමාරසිංහගේ නිම්නාගේ ඉතිහාසයේ, නිම්නාගේ මිත්තණියගේ අකලට මිය ගිය සහෝදරිය මතක් විය. මෙහි එන ප්‍රසාද් කෙසේ හෝ දිවි ගෙවයි. ඔහු මුහුණ දුන් අභියෝගත් සමඟ ඔහුත් ජීවත්වීමට මගක් සොයා ගත යුතුය. එහෙත් කෙතෙරම් අපහසුතා මැද වුව "ශාන්ත ධම්මට පින් සිද්ධ වේවා" යැයි සියුම් උපහාසාත්මක මිත්‍රශිලි වාක්‍යයකින් මෙහා තම අලුත් ජීවිත තුල අනෙකාට "ඇණයක්" වීමට නොසිතයි. සහන් අවම සහ සංක්ශිප්ත ලිවීමකින් බොහෝ දේ අඟවයි. අපූරු නිර්මාණයකි.

ගම්පහ සිට දෙමටගොඩ දක්වා රේල්ලුවේ ගමනක යෙදෙන නිමංගිට පාසැල් යන කාලයේ සිට ආ මතකයන් ආවර්ජනයක් නිතැතින් ඇති වේ. ස්ටේශමෙන් ස්ටේෂම ට තම මිතුරියන්, ඔවුන්ගෙන් එකල සිටි පෙම්වතුන්, බලහත්කාරකම් කරන්නට පැමිණි සිද්ධීන් ආදී අනේක විදි මිහිරි සහ අමිහිරි මතකයන්ගෙන් ඒවා පොහොසත්‍ ය.

දරුවන් ට තම ජීවිතයේ අනිවාර්‍යයෙන් ම අවැසි දේ, ඔවුන්ගේ දෙමාපියන්ට පිළිගත හැකිද ? නීශ බැංකොක් යන්නේ කුමක් සඳහා ද ? ඇගේ තාත්තාගේ නිවෙසේ ඇගේ ඡායාරූප එකක්වත් නැත්තේ ඇයි ? එකම එක කාරණාවකින් පමණක් නිශා යනු කවරෙක්දැයි අපට හඳුනාගත හැක ? "දුවේ කියා මා අමතන් පියාණෙනි", යන්නෙන් බොහෝ දේ ගම්‍ය වේ. (සිනාසිසී මා එන මඟ)

මෙහි එන සියළුම කෙටිකතවල පාහේ විශේෂත්වය නොසිතූ පෙරලීමකිට කෙටිකතාව ප්‍රක්ෂේපණය වීමයි. වෙස්මුහුණෙහි ප්‍රසාද් අප කතා නායකයාව අඳුන ගනී. රේල්ලුවේ, නිමංගිගෙ ඉරණම අවසන් ඡේ කෙනාදයෙන් අපට හමුවේ. සිනාසිසී මා එන මඟෙහි, එක් ගීතයකින්, එහිත් එක් වචන පෙළකින් බොහෝ දේ පැවසේ. සිව්වන කෙටිකතාවේ "ඔබට සිතැති" කෙනා ට ඇත්තෙන්ම ඔහුත් සිතැති නොවිය හැක. මාරාන්තික රෝගයකට ගොදුරු ව සිටි ඇයට ජීවිතයේ අන්තිම කාලයේ පොඩි හෝ සතුටක් වැරදීමකින් හෝ ලැබුනේ නම්, එයත් සැනසීමක් නොවේද ? අනුවේදනීය කෙටිකතාවකි.

බයගුලු ඇස් ද ඒ වාගේම අනුවේදනීය කෙටිකතාවකි. එහි ඇඟවෙන්නේ සමහර විටෙක, තමන් වඩාත්ම කැමති කෙනා තමනට නොලැබීම ම වාසනාවක් විය හැකි බවකි. අනෙක් පැත්තෙන් චන්ද්‍රාණිගේ බියගුළු ඇස් ම කපිල ව ඇයට ආකර්ශනය කරගත්තා විය හැක -කිම ද එහි යටත් කරගැනීමේ පහසුව ලියැවී තිබෙන්නට ඇත.

මෙම පොතට නම දුන් ප්‍රධාන කෙටිකතාව වූ කලි, පස් දෙනෙකුගේ කට උත්තරයකි. ඉන් සිසුවාගේ පැති කිහිපයක් පෙන්නුම් වේ. ඉන් පස්වැන්න මිය ගිය සිසුවගේ මවයි. ඇය පෙන්වන පැත්ත සැබෑවට ආසන්නය. මිය ගිය සිසුවා ගේ මානසිකත්වය ප්‍රශ්ණකාරී ය. ඔහු ගෙනගිය බොරු රඟපෑම් ම ඔහු ට තම දිවිය කෙට්කරගැනීමට හේතු විය හැකිද ?

සහන් කසීරගේ දක්ෂතාව වනුයේ යම් ඓතිහාසික සිදුවීමක් ශූර ලෙස ගෙතුමක්, පෙරළුමක් මගින් රසවත් කෙටිකතාවකට පෙරලිමට ඇති හැකියාවයි. ජෝන් එෆ්. කෙනඩි ඝාතනය සිදු වූ දින, හඳුනා නොගත් Babushka Lady ව අරමුණු කොට ගෙන ලියැවුනු කෙටිකතාවකි. මෙවන් උපක්‍රම මීට පෙර චිත්‍රපටි ආදියට භාවිත වී ඇත. එහෙත් එය සිංහල කෙටිකතවට භාවිත වූ අවස්ථාවක් මතකයට නොනැගේ.

ඒ වාගේම ඓතිහාසික රාවයක් - එනම් කල්ලඩි පාලම පාමුල සිංදු කියන මසුන් සිටි කතාව, දැඩි ආගමික භක්තිකයෙකු දුටු ආකාරයත්, එයට යම් ඓතිහාසික සිදුවීමක්,  හා ඓතිහාසික පරම්පරාවකින් පැවතෙන්නෙක්, භාවිත කර අයුරුත් අපූරු නිර්මාණයක් ලෙස එළි දැක ඇත.

මේ මා කියවීම ඇරඹි අවස්ථාවේ තිබූ බලාපොරොත්තු  ඉක්මවා ගිය කෙටිකතා එකතුවකි. සිංහල කෙටිකතා රසවතුන් මගහැරිය නොයුතු කෙටිකතා එකතුවකි.

ශ්‍රේණිය: ****
2022 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීම - 2
ප්‍රකාශනය - විදර්ශන (2022)

දෙබෙදුම - සේපාලි මායාදුන්නේ

 

1993 වසරේ උසස්ම සිංහල නව ප්‍රබන්ධයට හිමි ඩී.ආර්. විජේවර්ධන සම්මානය දිනු මෙම නවකතාවේ පිටපතක් දිර්ඝ කාලයක් මා සතුව තිබිණි. මෑතක, සේරා  ශ්‍රවණ පොත් යූ ටියුබ් අඩවියට ගිය කල ( මා, කඳ අරණි, කෝමල මානවක, ගෙදර'වට සිතියම කියෙව්වේ ඒ ඔස්සේය), දෙබෙදුම ශ්‍රවණ පොත තිබෙනු දැක, උද්දාමයට පත්ව, පසු දින සිටම තනියෙම ගමනේ යෙදෙන අවස්ථාවලදී එම නවකතාව ශ්‍රවණය කිරීමට පටන් ගත්තෙමි.

පැහැදිලිව කිව හැක්කේ, කතුවරියගේ මා මෙතෙක් කියවා ඇති නවකතා පහ අතුරින් ( ගොනානො, මහාසාමි,  සුවඳ සන්නිය, අත්තානි කණු අනෙක්වා ය), මෙය දෙවෙනි වනුයේ ඈගේ පමණක් ම නොව, මෑත කාලීන ව පළ වූ ශේෂ්ඨ නවකතාවක් වූ මහාසාමි ට පමණක් බවටයි. කතුවරිය නුවර කලාවියේ ඔලගමක පරම්පරා දෙකක් ආශ්‍රයෙන්, වෙනස්වීමේ ස්වභාවයත්, පෙර පරම්පරාව, වර්තමානයට වඩා විනයෙන් සපිරිය, සුපරික්ෂාකාරීය, ආදී මත කණ්ඩනය කිරීමත් ඔස්සේ අපූරු වියමනක් ගොතයි. ඇය ඉතාම ස්වභාවික ආකාරයට  අපව එම ඔලගම් ආශ්‍රිත ඒ කටුක ජීවීත, ඔවුන්ගේ වත්පිලිවෙත්, කතා විලාශය, තුල පාඨකයා ජීවත් කරවයි.  පරම්පරා දෙක සැසඳිමෙන්, අලුත් පරම්පරාව මුල් පරම්පරාවෙ ගතානුගතිකත්වයෙන් මිදෙන්න උත්සාහ දරණ අතරම, වටිනාකම් පද්ධති වශයෙන්,  එහෙම සුවිශේෂි වෙනසක් නැති බවක් පෙන්වා දෙයි. මිනිස් සිත ස්වභාවිකව ම දුසිරිතට බර යැයි පෙන්වා දෙයි. සාම්ප්‍රදායික දරමිටි පූජාව ආදි මෑත අතීතයේ පවති පූජා ආදිය ගැන විස්තර කරන ඇය, එය යල් පැන යාම ගැන පෙන්වා දෙයි.  අපට හමු වන සහෝදරා නම් මහ ඇත්තන්, තමන් ජීවත් ව සිටිද්දීම වේගයෙන් අවලංගු කාසියක් බවට පත් වන්නේ, ඔහු ක්‍රියා කල අන්දම අලුත් පරම්පරාව හොඳින් කියවීමට සමත් වූ නිසාත්, ඔහු ඔහුට බැරි කාලේ දෙන කකුළු උපදෙස්, පැමිණිලි,  අලුත් පරම්පරාව කනකට නොගන්නා නිසාත් ය. මෙහි එන අවසන් පරිච්ඡේදයේ පිංචි නම් වු තම පුතුගේ ඇබේණිය, තම සැමියට විරුද්ධව මාමණ්ඩිය ගේ පැමිණිලි කනකට නොගෙන, 'පළ නොකියා පලා බෙදයි'. සහෝදරා රෑ කළුවරේ මගට බහින්නේ කොහේ යන්නේදෝ යැයි සිතමින්, පිංචිට ඔහුට කතා කල ගෞරවයෙන් තොර විදිහ ගැන අදහා ගත නොහැකිව ය. මේ සියළු දේ සිදුවන්නේ, නුවර කලාවියට ආවේණික හත්දා වැහි, නියඟය, ලෙඩ රෝග, කුඹුරු-හේන් පාළුවන් ආදිය මතින් දිවි ගෙවෙනා අතරය. රටේ අන්තැන මුදලට, සහ පෞද්ගලිකත්වයට මුල් තැන දීමේ ප්‍රවණතාව, ඔලගම් වලට ද බෝ වීමට පරම්පරාවක කාලයක් ඇතැයි පෙන්වා දෙන කතුවරිය,  වෙනස්වීම ඔස්සේ පිටගම්කාරයන් සමඟ ජනාකීර්ණ වෙද්දී මෙවන් දේ නොවැලැක්විය හැකි බවකි, පෙන්වා දෙන්නේ.

හේතුහාමි සහෝදරාට කියන්නා සේ,
"හැම දේම ටිකිං ටික වෙනස් වෙනව මහ ඇත්තෝ... රජ කාලෙ මෙහෙ මාලිගා තනල දිවිය විමාන වායෙ තිබ්බලු... ඊට පස්සෙ මෙව්ව කැළෑ ඔලිං වැහිල ඔළ ගං උනා... මහ ඇත්තොල ආයෙ එව්වෑ පදිංචි වෙල අස්සැද්දුව.. කෝටුව මලයල ආයෙත් මෙව්ව වෙනස් කොරාන... ඒව එහෙම්මෑ... ආරන්නෙ හාංදුරුවො කියන්නැහෙ හැමදේම වෙන්ස්සෙන එක ලෝකෙ සොබාවෙ කියාන නෙවෑ" (72-73 පිටු)

තැන් කිහිපයක සංජය හෙවත්, සහෝදරා ගේ මුණුබුරා සමඟ සිදුවන සංවාද හරහා යුග දෙකක වෙනස ගැන කතා කෙරෙයි. සහෝදරා ට වල් මී ගොන්නු හීලෑ කර භාවිතයට ගත් විදිහ උජාරුවෙන් කියද්දී, මුණුබුරා ටැක්ටරයේ කාර්‍යක්ෂමතාව ගැන තෝරා දෙයි; එදවස දොර ජනෙල නැති සරල ජීවිත ගැන කතා කරද්දී, එකල අපිරිසිඳු, අපිලිවෙළ ජීවිතත් සතා සීපාවේ උවදුරු ගැනත් පෙන්වා දෙයි. ඇත්තෙන්ම අතීත වන්දනවාත්, ඒ ගැන වූ සාංකාවේත්, ඇති දොස අපූරුවට පෙන්වා දෙයි. සංජයගේ උස ඝන වෙසෙසින් කතාවෙන අවස්ථාවක, පෙර පරම්පරාවන් වෙසෙසින් මන්දපෝෂණය නිසා ම එතරම් පිරිපුන් දේහ ඇත්තන් නොවූ බවට ඉඟි කරයි. ( මෙය මුළු මහත් ලංකාව

කතුවරිය මේ සියළු සැසඳීම් කරන්නේ එම පරම්පරාවේ, සහ පසු පරම්පරාවේ ( 70 දශකය යැයි සිතිය හැක)  දනික ජීවිතය, එහි ගැටීම්, ප්‍රශ්ණ ආදිය පෙන්වන ගමං ඉතා ස්වභාවික ආරකට ය. එයයි මේ නවකතාවේ සාර්ථකත්වයට හේතූ වී ඇත්තේ.

කිසිදු පැකිලීමකින් තොරව කියවීමට නිර්දේශ කරනා නවකතාවකි.

ශ්‍රේණිය: ****1/2
ප්‍රකාශණය: ගොඩගේ (1995)

පුස්තකාල පූසා සහ තවත් කතා - ප්‍රින්ස් සේනාධීර

 ප්‍රින්ස් ගේ දෙවෙනි කෙටිකතා සංග්‍රහය කියවා, ඒ ගැන කෙටි සටහනක් ලියද්දී පැවසූ අයුරින්, එහි ප්‍රධාන කෙටිකතා දෙක කියවා අවසන් වද්දී ම "පුස්තකාල පූසා" ව ගෙදර ගෙන ආමි. දැන් ඌ ගැන ද යමක් කීමට කාලයයි. ඒ මෙසේයි:

ලේක්ඛකයා ලියන්න ට කියන්න ට හැකි, පූසෙකුත්  (ඌ ය "පුස්තකාල පූසා" ), පූසන් හා දොඩමළු වන මීයෙකුත් මාර්ගයෙන්, 'පහත් තැනින් යයි ගලා ජලේ' න්‍යාය ක්‍රියාවට නැංවීමෙන්, තමන් ගේ දේශපාලන, ආර්ථික අරමුණු ක්ෂාත් ක්ෂාත් කරගනු වස්, යම් අයෙකු ගේ යම් දුර්වලතාවක් අලලා ඒ මත ක්‍රියාත්මක වීමත් පෙන්නුම් කරයි. මේවා ඇත්තෙන් ම කෙටිකතාවක ට සීමා නොවෙච්චි අද වන විට ලාංකේය පොදු ලක්ෂණය. අපි සැම හිතන්නේ, "හිටහංකෝ මං කරන්නං.." කියා අනෙකා ට වින කටිමින් තම මග පාදා ගැනීමටය. බහුතරය එසේ කරද්දී සිදු වන්නේ සම්ප්‍රයුක්ත බලය එක්නෙකා ගේ සුළි ශක්තීන් නසමින්, පොදුවේ එක තැන වෙසෙමින් දවසින් දවස රටක් ලෙස පසුබෑම් වලට ලක් වීමය. කෙටිකතාවක් ලෙස මෙය රසවත් වුවත්, මෙය මීට පෙර කතාවට නොනැගුණු මැයක් නම් නෙමේ.

ප්‍රේම කිරීමේ රසය එක්තරා අන්දමකින් ඇත්තේ ප්‍රේමය නැවත විඳීමේදි නොව, තමන් ලබා දෙන ප්‍රේමයේ ජඹුර හා කැපකිරීමේ තරම මතය.

"උන්ට කුද ගහගන්න කියපං... ඌට ලව් කරන එක මගේ වැඩක්... ඌ කැමති උණත් නැතත්"(15 පිටුව)

"සිප්පි කටුවල කතාවක්" මෙහි එන මා වඩාත් රස විඳි කෙටිකතාව යැයි සිතමි. තමන්ගේ මහත් කැප කිරීම තම පෙම්වතාගේ පවුල පිළිනොගන්නේ වුව, තමනට හැකි අයුරින් තම සිතේ සහනයට යම ක්‍රමවේදයක් සොයාගැනීමට ජානකී සමත් වෙයි. කෙටිකතාව පදනම් වන පරිසරය සාර්ථක ලෙස ගොඩ නැගීමට ප්‍රින්ස් සමත් වී ඇත.

අලෙවිකරණය මත වර්තමාන ජීවිත දිවෙන බවකි සත්‍යය. අපිට මෙවන් උවමනාවන් තියෙනවා නේද කියා අප ම තේරුම් ගන්නේ අලෙවිකරණැ ක්‍රම්වේද මගිනි. මෙහි එන චැනල් වෙළෙන්දා, තොප්පි වලට වේවා, ජෙල් වලට වේවා, වෙළඳපොළක් නිර්මාණය කිරීමට සමතෙකි. "තොප්පි වෙළෙන්දා" දිනුවා වේවා, ජෙල් වෙළෙන්දා දිනුවා වේවා, චැනල් වෙළෙන්දා නම් නියත වශයෙන් දිනන්නේය.

බිලිං ගෙඩියක ඇඹුල මෙන් තම පැරණි පෙමක මතකය අමතක කිරීමට අපහසු සිරිනාථ, තම බිරිඳගේ බලාධිකාරිය හමුවේ අසරණ වේ. මේ මතකය ඔස්සේ දිවෙන කෙටිකතාවකි, "බිලිං ගස".

ජිවන මට්ටම, රැකියාව, සහ ආර්ථික තත්වය මත තරුණයෙකුට තරුණියක හිමි වන්නේ ද නැද්ද යන්න ගැනත්, එය හිමි වීමක් ද, ගොදුරු වීමක් ද යන්න පිළිබඳ කෙටිකතාවකි, "සුබ ගමන්". පෞද්ගලික බස් කොන්දොස්තරවරයෙකු සහ රියදුරෙකු ගේ දෛනික චරියාව, සහ තරුණ කොන්දොස්තරට පෙමක ඉඟියක් ලබාදෙන තරුණියක්, භාවිත කොට අපූරු රසවත් කෙටිකතාවක් ගෙතී ඇත.

පසුගිය "කොරෝනා කාලෙ" අප රට, වෙසෙසින් දෛනිකව මුදල් උපනයන්නන් හට ඉතා දුක්ඛිත කාලයක් ගෙන දුනි. කීයක් හෝ හම්බකර ගැනීමට නොහැකිව තම දරු මල්ලන් බඩගින්නේ තබනවාට වඩා, තමනට කොරෝනා වැළඳීම ම පිලිතුරක් ලෙස අයෙකුට පෙනුනේ නම් එහි වරදක් නැත.

ලතාගේ කතාව හෙවත් නිදොස්කොට නිදහස් වීම, පවුලෙනුත් වෙනස් කම් කල වෙනස් තරුණයෙකු හට, බහු පුරුෂ සේවනය ගැන ගමේ කතා හැදුණු කාන්තාවක් පිහිටට ඒමත්, ඉන් පසු සිදු වූ සෝචනීය තත්වයකුත් අලලා ලියැවුන්නකි.

බිරිඳකට නමට හෝ ස්වාමි පුරුෂයෙකු සිටීම ම ලංකාව වගේ රටක ආරක්ෂාවකි. ඒ පුරුෂයාගෙන් සත පහක උදවුවක් නොව, ඔහු බලාගැනීමම කරුමයක් වුව, කාන්තාවන් එම දෛවය භාරගන්නේ, විකල්පය ඊට බොහෝ අමිහිරි නිසාය. බැන්ද බෙරේ ගහන්නත් එපෑනේ කියන්නේ එම සමාජ තත්වය වටහාගෙනය. "ඒක සරල කතාවක් " ලෙස එය නිතර අසන්නට ලැබෙන කතාවක් ලෙස එය ගැනු
නද,  එහි සංකීර්ණත්වය තේරුම් ගන්නේ එය විඳින්නාටය.

කළු උස මනුස්සයෙක් වෙනුවට, පුස්තකාල පූසා පළමුව කියෙව්වේ නම්, එයත් ප්‍රින්ස් ගේ අනාගත නිර්මාණ ගැන යම් බලාපොරොත්තුවක්  තබා ගත හැකි බවට අපට ඒත්තු ගැන්වීමට ප්‍රමාණවත් වනු ඇත.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
ප්‍රකාශය - ගොඩගේ (2020)

මුහමාලේ සුළඟ: ෂර්මිලා විනෝදිනිගේ කෙටිකතා (පරි: ජී. ජී. සරත් ආනන්ද)

 මෙම කෘතිය ගැන මට මුලින්ම අසන්නට ලැබුනේ මෙවර සම්මාන නිර්දේශ අතරින් ය. පිටපතක් මිලට ගෙන වරින් වර කෙටිකතා කියවීමී - ඒ හදිසියෙකින් තොරව, කාලය ලැබෙන පරිද්දෙනි. එසේ කිය වූ කෙටිකතා දහය ගැන, අපගේ සරල වැටහීම අනුව, මෙසේ කියමි;

ගිහින් එන්නම්:  මෙම නවකතාව, අනාගතවාදී ආස්ථානයක සිට ලියැවුන්නකි. එනම් නුදුරු අනාගත දිනෙක, සිහිබුද්ධියෙන් යුතුව තම දිවිය පිළිබඳව අවසන් තීරණයක් ගැනීමේ අයිතිය හිමි වනු ඇතැයි සිතීම සාධරණය. මෙහි එන අන්නම්මා තම දිවියේ සැඳෑ සමය විදෙස් රටක වෙසෙන තම පුතු සහ නුහුරු බසකින් දොඩන ලේලිය සමඟ ගතකරන්නීය. සිය ගම හා සැසඳීම, කිසිදා හුරු විය නොහැකි ආගන්තුක බව ආදිය මතු කරමින් කෙටිකතාව ඇදී යන්නේ, තරමක අධිවේගයකින් මෙනි - එම වේගය මදක් අඩාල වූව නම් මැනවි යැයි සිතිනි. එහෙත් ජීවත් වීමේ ආශාව සන්තෘප්ත වීම යන සංකල්පයේ මිහිරක් කෙටිකතාව තුලින් ගම්‍ය කිරීමට කතුවරිය සමත් ව තිබේ.

මල් අහිමි වූ මල් කලඹ: සාම්ප්‍රදායිකව පිරිමියා අසාධාරණ ලෙස බලය ද, මූලිකත්වය ද හිමි වූ සමාජයක, කාන්තාව මහත් පීඩනයට ලක් වේ. එවන් පිරිමියෙකි සිවඥානත්තාර්. ඔහුගේ එම අසාධාරණ අධිකාරිය ජීවිත රැසකට අභාග්‍යයක් ම ගෙනදෙන ආකාරයත්, ඔහුගේ දිවියේ අවසන් භාගය පසුතැවීම් වලින් පිරුණු එකක් වීමත් පෙන්වා දෙන්නේ, අධික රශ්මියක් ගෙන දෙන තාරපාරක සිදූ වූ සිද්ධීන් කිහිපයක්, චිත්‍රපටියක ආකාරයෙන් වචනයට නගිමිනි. තැනින් තැන ඔබ්බවා ඇති කියුම්, කතාවේ සංස්කෘතික පදනම ශක්තිමත් කරයි. 'ඇස් අන්ධ වූ පසු සූර්ය නමස්කාරයට යෑම', එවවැන්නකි.

ළතැවිල්ල: 'තමන් නැළවූ දෑත්' ගැන සාධාරණ සෙනෙහසකින් ලියූ මෙය, කෙටිකතාවකට එහා ගිය, ජීවිතය දෙස, එම පරපුර වෙත, ඔවුන් අද ද තරුණ පරපුරට ගෙනෙන සෙනෙහස ගැන දයාද්‍ර බැල්මකි.

ලොකු අත්තාගේ කොන්ද: තම ජනතාව තමන්
කරනා කාර්‍යය හමුවේ අනලස් බව ද, කඩිසර කම ඔවුන්ගේ ජීවන ක්‍රමයේ කොටසක් බවත්, පෙන්නුම් කරමින් ලියැවුණු කෙටිකතාවකි. කලෙක තමන්ගේ ම ඉඩම් වල, කුලියට වැඩ කිරීමට සිදු වුවද, කොන්ද කෙලින් තියං හරි දේ ම කරනු මිස, ලාභ ප්‍රයෝජන තකා කෙටි මාර්ග භාවිතා නොකරන බවකි ඉන් කියවෙන්නේ. මෙහි දකුණට සියුම් පණිවුඩයක් ඇත්තේ, දකුණේ බොහෝ අය ඉක්මන් සල්ලියට, කෙටි මාර්ග භාවිත කිරීමට රුසියන් වන නිසාය.

අහඹු ලෙස මුලින් කියවූවේ ඉහතින් සඳහන් කෙටිකතා හතරෙන් මුල් තුනයි.  එහි යුද්ධයෙන් ඔවුන් විඳි පීඩාව ගැන විස්තර අවමය. එහෙත් ඉතිරි කෙටිකතා බොහෝමයක ම දකුණේ හමුදා සහ කොටි ත්‍රස්තවාදීන් අතර තිබූ යුද්ධය නිසා ඔවුන් විඳි ගැහැට, වෙන්වීම්, අතුරුදන් වීම්, ගුවන් ප්‍රහාර - කාල තුවක්කු නිසා සිදු වූ මියයාම් ආදිය ගැන විස්තර එමටය. කතුවරිය තමන් හා තමන් ගෙ සහෝදර ජනතාව විඳි අනේක පීඩාවන්ගෙන් පිරි ජීවිත ගැන කියනු මිස, එහි සුල මුල, හෝ එහි දේශපාලන විග්‍රහයන් ගැන හෝ වද නොවේ. කිමද සාමාන්‍ය ජනතාවට ඉන් ඇති පළක් නැති නිසාය. පරම්පරා කිහිපයක් සතුටින්, තම ඉඩකඩම් වල මහන්සි වී වගා කියා කොට, එම බිමට ම ආවේණික ජිවන රටාවකට පුරුදු පුහුණු වූ ඔවුනට, මෙම යුද්ධය නිසා තම ළබැඳියන් නැති වීමය ඔවුන්ගේ පසුතැවිල්ල. 2009 දී කොටි ත්‍රස්තවාදීන් පරාජය කිරීම ගැන  පූර්ණ කැමත්තක් ඇති අයෙක් මුත්, මෙම ජනතාව විඳි අපමණ දුක් ගැන සංවේදී නොවී වීමට නොහැක. ඒ අර්ථයෙන් විශේෂයෙන් මේ පොත දකුණේ ජනතාව කියවිය යුතුම කෘතියක් ලෙස දකිමි. අප දකුණෙ ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාර වලට ලක් වීම වැලැක්වීමත්, වෙනමම රාජ්‍යයක් සටන් කොට දිනා ගැනීම පරාජයත් යන දෙඅර්ථයෙන් රාජ්‍ය හමුදා යුධ වැදිණි. මෙම කෙටිකතා තුලින් සම්පූර්ණ ව වාගේ සඳහන් වන්නේ, රජයේ හමුදාවන් ගේ ප්‍රහාරයන් නිසා ඔවුන් විඳි අපමන දුක් ගැහැට ගැනය. තැනෙක දෙකක, එල්.ටී.ටී.ඊ. සංවිධානයේ යැයි සිතිය හැකි අය චරිත ලෙස හමු වුවද ඔවුන් උතුරේ ජනතාවට යම් පිහිටක් වූ බවක් පමණක් ම කියවේ. දකුණේ වැසියෙකු ලෙස, මෙම යුද පරීශ්‍රමයට, ශ්‍රමිකව කිසිදු දායකත්වයක් නොදරා එහි ප්‍රතිලාභ (එනම් ඉන් පසු ඇති වූ ආරක්ෂාව)  විඳින්නෙකු ලෙස, මේ දේ මෙහෙම වෙන්න තිබ්බාය, මෙලෙස යුද වදින්නට තිබුනාය, සාමාන්‍ය ජනතාවගේ ආරාක්ෂාව ගැන මීට වඩා සුපරික්ෂාකාරී වන්නට තිබුනාය ආදී කතා කීමට මා යත්න දරන්නේ නැත.  ඒ කෙසේ වෙතත් වෙසෙසින් ජේ.ආර්. ජයවර්ධන යුගයේ '83 කෝළහාලය, මුල් කාලයේ රජයේ හමුදාවන් මගින් සිදු වූ සමහර සිදුවීම්, ක්‍රමක්‍රමයෙන් 2000 පසු දශකය වන විට බොහෝ තරමින් අඩු වන්නට ඇතැයි සිතමි. ඒ ජාත්‍යන්තරව වුව සිතීමේ රටාවන්, අයිතීන් පිළිබඳ අදහස් ක්‍රමිකව දියුණු ව තිබූ බැවිනි ( එය ස්වභාවික ප්‍රවණතාවකි -19 සියවසේ ඉංග්‍රීසීන් ගම් දනවු පිටින් වනසපු ආකාරයට 20 වන සියවසේ අග වද්දී කරන්නට නොහැක. ) මා නම් සිතන්නේ, 2009 දී එම යුද්ධය අවසන් නොවී තව වසර 3-4ක් ඇදුනා නම්, එය කිසි දා යුද්ධයකින් ලෙස අවසන් වන්නට ඉඩ නොතිබෙන්නට ඇත කියාය  - නැතිනම් ඔවුන්ගේ අභිලාෂයන් වඩා පහසුවෙන් දේශපාලනිකව ලබා ගනු ඇතිය කියාය. කෙසේ හෝ මෙපමණ ජනතාවක් සිටි ප්‍රදේශ වල දෙපිරිසක් අතර යුද්ධයක් ඇතිවෙද්දී සාමාන්‍ය ජනතාවට හානි සිදු නොවුනැයි කිව නොහැක. හානි අවම වීමක් පමණකි බලාපොරොත්තු විය හැක්කේ. එහෙත් මේ සිදු වූ අවම හානි හෝ ( අවම මට්ටමකට සිදු වුනා යැයි උපකල්පනය කරමු), නිසා එම ජනතාව ට තම ආදරැතියන් අහිමිවීම, අනේක දුක් ගැහැට විඳීමට සිදු වීම ආදිය ගැන කියවීම අප කල යුත්තේ, ඔවුන් ගෙවූ අසීමිත මිල ගැන තේරුම් ගැනීමටය ( අයෙකු අප මිලක් ගෙව්වේ නැද්ද යැයි ඇසිය හැක - අනිවාරයෙයෙන් ම ගෙව්වෝය - එහෙත් ඔවුන් අප මෙන් කීප ගුණයක මිලක් ගෙවූ බවකි, මගේ නම් අවංක විශ්වාසය ). ඒ අර්ථයෙනි මට මේ කෙටිකතා ඉතා වටින්නේය. මා මෙපමණ විස්තරයක් ලියා මෙතැනට පැමිණියේ, මෙවන් සංවේදී මාතෘකාවක් ගැන සුපරික්ෂාකාරී ලෙස වචන භාවිතා කරමින්, ඇයි අප මේ කෙටිකතා සංග්‍රහය කියවිය යුත්තේ යන තැන ඒත්තු ගැන්වීමටය. කිමද එලෙසය අප එවන් අවස්ථාවන් නැවත ඇතිවීම වලක්වා ගත හැක්කේ.

ඉතිරි කෙටිකතා වලට යොමු වෙමි:

මේ කෙටිකතා වලින් සමහරක යම් කොටස් හෝ තම පෞද්ගලික අත්දැකීම් හා සබැඳි යැයි සිතමි.

"මා ලියූ කෙටිකතා ඇතුළත් කොපි පොත් දෙකක් ඒ ඒ අවස්ථාවල කියවා ප්‍රවේශමින් තබා ගෙන සිටියෙමි. පසු කලෙක කාල තුවක්කු විසින් නංගීවත්, ඉලක්කියාවත් බිලි ගත් පසු ඇති වූ කෝපාකාර මනෝභාවය හා අප්‍රසාදජනක භාවය නිසා ඒ සියල්ල ඉරා වීසි කළෙමි. එහෙත් ඒවායින් ඇතැම් කතා හා පසුබිම් වූ දර්ශන මගේ මතකය තුළ රැඳී තිබෙන්නේ අමු ගසකට කා වැදුණු ඇණයක් මෙනි. ඉලක්කියා නම් වූ දැරිය මෙන්... මගේ නැගණිය මෙන්..." (115 පිටුව)

මෙම උපුටනය රැගත් දිය බුබුළ කෙටිකතාවේ දෙවෙනි කොටස වෙද්දී, තව දුරටත් එහි කථක ජීවතුන් අතර ඇත්තේ ද යන්න ගැටළුවකි. මැයි 19 වන දිනක සැමරුමක් සුසාන භූමියක සිදු වන වටපිටාවකි, එය. කතුවරිය පණිවුඩය ගෙන ඒමට භාවිත කල අපුරු පෙරළුමකි එය.

* පා සළඹ කෙටිකතාව ද , ඇගේ හොඳම මිතුරිය කෆීර් යානයක ප්‍රහාරයෙන් තමන්ගේ නිවස අබියස වූ බංකර් කට ගාවදී මිය යයි. ඇය ට එම ශෝකයෙන් මිදීමේ මගක් නොමැතිව මානසික ව්‍යාදියකට ගොදුරු වේ
* තම පුතු සහ ලේලියගේ ඇවෑමෙන් තම මුණුබුරන් දෙපළ බලා කියගෙන ජීවත් වෙද්දී ය, කන්දයියා ශෙල් වෙඩි ප්‍රහාරයක් හමුවේ තම නිවෙස් අතැර යන්නේ. ඔවුන් එසේ පළා යද්දී, කන්දයියා ට තවත් මේ ගැහට පීඩනය විඳ දරාගත නොහැකි වේ. මිනිසෙකු ලෙස හරි හැටි මිහිදන් වීමක්වත් නැති ඒ මියයාම් මධ්‍යයෙ කන්දයියා තම මුණුබුරා අමතමින්, "ඔයා යන්න රාසා" යැයි කියමින් කෙඳිරිලි නගයි.
* වෙණ්ණිලා ගේ මව සංවිධනේ ට සබැඳි යැයි සිතිය හැක. වෙන්නිලා වෙන ම රජය පාලන ප්‍රදේශයේ ජීවත් වන්නීය. ඇය එම ප්‍රදේශ වල ආරක්ෂාව අඩු වෙද්දී වෙන්නිලා බෝට්ටුවකින් පැන යන්නේ සිය මව වසනා ප්‍රදේශයටය. ඇගේ බලාපොරොත්තුව රාත්‍රියට පෙර අම්මා හා හිඳීමය. එම බලාපොරොත්තුව ඒ අයුරින්ම සිදුවීද ?

පශ්චාත් යුද සමයේ කෙටිකතා දෙකක් ද අපට මෙහි හමු වේ. ඉන් පළමුවැන්න අතුරුදන් වූ සරසවි ශිෂ්‍යයෙකු පිළිබඳවයි. තම දරුවෙකු නැති වූ මවකගෙන් සමාවක් නොලැබෙන බව පැහැදිලිය.

"ඒත් මම දැන් මෙහෙට ආවේ මේව සේරම කියලා පැමිණිල්ලක් දාන්න නෙවෙයි. මෙයාලා මේ හැමදේ ම කරන්නෙ ඇස් පිහදාගෙන නේ. හොරාගෙ අම්මාගෙන් පේන අහනව වගේ වැඩ තමයි මේ සේරම..." (94 පිටුව)

අනෙක් කෙටිකතාව උතුර හා දකුණ අතර සබඳතා ගැන, වඩා බලාපොරොත්තු තබා ගත හැකි ආරේ කෙටිකතාවකි. උතුරේ තරුණ වැන්දඹුවක යළි ජීවත් වීමේ බලාපොරොත්තුවක් දකිනුයේ තමන් හා තම පුතු භාරගැනීමට කම්ති දකුණේ තරුණයෙකුගෙනි.

ඉදින් මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහය ගැන මගේ අදහස් ඉහත පරිද්දෙනි. අන් අවස්ථා වලදී තරමට ම මම කෙටිකතාවේ ආකෘතියන් ගැන සිතනවාට විනෝදනීට කීමට ඇති දේ ගැන තැකූ බව පැහැදිලිය. එසේ කීවද, බොහෝ විට වර්තමානය හා අතීතය අතර දෝලනය වන කෙටිකතා කතුවරිය ට රිසි පරිදි සුනම්‍යව භාවිත කොට තිබේ.

නැවතත්, සාහිත්‍ය වින්දනය ඉක්මවා යන හේතුන් නිසා කියවිය යුතු කෙටිකතා සංග්‍රහයක් ලෙස දකිමි.

ශ්‍රේණිය: ****
ප්‍රකාශය: සරසවි (2022)

තාප පටලය සහ වෙනත් කෙටිකථා - මදුරසිංහ ගුණතිලක

 1980 වසරේ රාජ්‍ය සම්මානලාභී කෙටිකතා සංග්‍රහය දිනා ගත් මදුරසිංහ ගුණතිලකගේ 'තාප පටලය සහ වෙනත් කෙටි කතා' කෘතිය කියවූවෙමි. විචිත්‍රත්වයෙන් යුත් මැයන්  පදනම් කොට ගෙන ලියැවී ඇති මෙහි එන කෙටිකතා දහයේ රස විඳිය හැකි අවස්ථාවන් බොහෝය. යම් දුර්වලතා යැයි හැඟෙන අවස්ථා ඇතත්, ලේඛකයා ගේ කතා ගෙතීමේ හැකියාවත්, භාවිත භාෂාව පමණක් නොව, ඔහු ගේ නිර්මාණය තුල පවතින ගම්‍යතාවක් වන් යමක් හේතුවෙන්, එම දුර්වලතා පාඨකයාගේ කියවීමෙ රුචිය සහ වින්දනය පෙළන්නේ නැත.

මා මෙහි වඩාත් සාර්ථක කෙටිකතාවක් ලෙස නිවුණු තේ කෝප්පය දකිමි. අප රට ඉතා සුලභ ලෙස, විවාහයෙන් දරු මල්ලන් ලැබීමෙන් පසුව අඹු සැමි ඇසුරේ ගුණාත්මක බව, සහ සුලභ බව, ආදිය ඉතා ඉක්මනින් නැතිවීම යන කාරණාව මුල්කොට ගෙන ලියැවුන්නකි. කාන්තාව තුල පෙර තිබූ සුන්දරත්වය බොහෝ සෙයින් තිබුන ද, ඈ නිවුණු තේ කෝප්පයක් සේ, ළමුන් ගැන ම සිතීම, ආගමට දහමට ලැදිවීම ත්, පුරුෂයා නම්, තම පවුලේ උන්නතිය වෙනුවෙන් වැඩි අවදානයක් යොමු කිරීම ආදි හේතූන් නිසා මෙම තත්වය ඇති වන අයුරුත්, සමස්තයක් ලෙස විවාහයෙන් කෙටිකලකට පසුව වඩා නිවුණු ස්වරූපයක් සංස්කෘතියෙන් ම බලාපොරොත්තු වීමත් අප කතුවරයා දක්ෂ ලෙස තම කෙටිකතාවක් නතු කර ගනී.

උරුම කරුමය සාර්ථක කෙටිකතාවක් වන්නේ, ඊට අප නොහිතන ලෙස එක්තරා සත්ව කොට්ඨාශයක දෙදෙනෙකුගේ පිළීසඳරක් මුල් වීමත්, ඔවුන් ගෙන් මිනිසුන් බලාපොරොත්තු වන කරදරකාරි හැසිරීමක යෙදෙමින් ම, එම පිළිසඳරේ යෙදීමත්, එම සතුන්ගේ දෘෂ්ඨිකෝණයෙන් ම ලියැවී තිබීමත් හේතුවෙනි. මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහයේ මා දකිනා ප්‍රධානම දුර්වලතාව වන, දෙබස් තුලින් පමණක් ම කෙටිකතාව ගොඩ නැගී තිබීම මෙහි දක්නට ලැබේ. එවන් රචනයක් යම් ආකාරයෙන් නාට්‍ය දෙබසක ස්වරූපයක් අපට මතක් කර දෙයි.

කඳු වළල්ලෙන් එහා කෙටිකතාව ද මෙලෙස නාට්‍යමය ස්වරූපයක් අප ට හඟින්නේ, පෙර කී කෙටිකතාව සේ දෙදෙනෙකු අතර දෙබසින් ම මුළු කෙටිකතාව ම පෝෂණය වී තිබීම හේතුවෙනි. එහෙත් කතුවරයා දක්ෂ ලෙස දේශපාලන දර්ශනයක් භාවිත කිරීම හේතුවෙන් පාලක සහ පාලිත පැලැන්ති වල ස්වරූපය පෙන්වයි.  එක්තරා අන්දමකට "ගෝඩො එනකං" නාට්‍යය මතකයට නැංවීමටත් මෙම කෙටිකතාව සමත් ය.

පෙර කී කෙටිකතාවන් දෙක දෙදෙනෙකු අතර දෙබසට සීමා වුව ද, මෙහි එන මැක්කෝ කෙටිකතාව, රැස්ව සිටින
කිහිප දෙනෙකු එතන නැති අයෙකුගේ ජීවිත කතාව, ඔවුන්ගේ දෙබස් තුලින් අන් අයට හෙළි කරයි. මේ අවස්ථාවේ ද කතුකරයා රසවත් කතාවක් ගෙතීමට සමත් වුවද, පාඨකයාට ඒ ඒ අවස්තාවේ කවුරුන් කතා කරන්නේ ද යන්න පවා අපැහැදිය. කතුවරයා ඉන් අඟවන්නේ මෙහි ඔවුන් කතාකරනා අසංග ගැන විස්තරයම වැදගත් වන අතර, ආකෘතිය එතරම් වැදගත් නැති බවකි.  එහෙත් 1980 වන විට දී ද, සිංහල පාඨකයා ගුණදාස අමරසේකර, සයිමන් නවගත්තේගම ආදි කතුවරුන්ගේ ඉහළම ගණයේ කෙටිකතා රස විඳි තිබි හෙයින්, ආකෘතිය ගැන මීට තරමක් වෙහෙසීමට අවකාශ තිබූ බවකි, අපගේ අදහස.

ප්‍රථිපල ලේඛනය ද රසවත් නිර්මාණයක් වන්නේ නොසිතූ ලෙස මෙහි එන උත්කර්ෂා නැමැත්තිය, ඇගේ වරදින්ම ඈ කෙරෙහි අදහස් ඇති කර්ග්ත් දුර්ග නම් වූ තරුණයා එම අදහසින් වෙනස් කරගැනීමට යොමු කර ඇති ආකාරයත්, ඈ එසේ කරනා බවක් ආකර්ශාට කිසිදු අවස්ථාවක නොසිටීමත් නිසාය.

මෙහි යම් තරමක් ඔවදනාත්මක කෙටිකතා ද තිබේ. ප්‍රධාන කෙටිකතාව වූ, තාප පටලය ද එවැන්නකි. තමන් කෙරෙහි වූ අධිමානයත්, අන් අය ගැන නොසිතීමත්, තමන් ට සමාජයේ යම් ස්ථානයක් තිබේ නම්, එය මොනයම් අයුරෙන් හෝ ආරක්ෂා කර ගැනීමේ අදිටනත් පෙන්නුම කරනා, තරමක ඔවදනාත්මක කෙටිකතාවකි.

කතුවරයා එවකට නව්‍ය යැයි සිතිය හැකි ලේඛන ආර සමඟ ද යම් නිර්මාණ පරීක්ෂණ සිදු කොට ඇත. නෘත්‍යාගාරය එවන් කෙටිකතාවකි. සැබෑ ලොවත්, නාට්‍යයත් අතර අපූරු සැසඳීමක් මගින්, අප සියළු දෙන එක්තරා අන්දමකින් සැබෑ ජීවිතයේ ද නළු නිලියන් බවත්, මුළු ලොව රඟමඬලක් ය යන අදහස මතුවෙනාකාරයෙනුත් ලියැවුන්නකි.

පටුතිරය, වැලිතලප, සහ රතු මැණික වැනි කෙටිකතා මෙහි එතරම් සාර්ථක ලෙස මතු නොවුනත්, ඒවායේද පාඨකයා ට යම් වින්දනයක් ගෙන හැකි, ඒ වන විට සිංහල පාඨකයට අලුත් යැයි සිතිය හැකි නිර්මාණ ආරක අවස්ථා දැකිය හැක.

විශ්ව විද්‍යාල වල ශාස්ත්‍රවේදී උපාධියට ද නිර්දිෂ්ට කෘතියක් වන මෙය, එදා මෙදා තුර අප රට ඉතා සාර්ථක කෙටිකතා රචකයින් රැසක් බිහි ව, කෙටිකතාව වඩා විචිත්‍රවත් ගොඩනැඟි ඇති මුත්, අදට ත පාඨකයා ට රස වින්දනයට ගෙන ඒමට සමත් කෙටිකතා එකතුවක් ලෙස නම් කල හැක. දැනටමත් සිංහල කෙටිකතා රසිකයන් බොහෝ දෙනෙක් සතු කෘතියක් යැයි සිතිය හැකි මෙය, එසේ මෙතෙක් මිලදී ගැනීමට නොහැකි වූ අය පවා මිලදි ගැනීමට සැලකිය යුත්තක් ලෙස දකිමි. මා සතුව ඇත්තේ 2016 ප්‍රකාශ වූ සවැනි මුද්‍රණය වුව, ඊට පසු මුද්‍රණයන්  අද දවසේ ද ගොඩගේ හි තිබෙන බව සහතික විය හැක.

ශ්‍රේණිය: ****
ශානරය: කෙටිකතා

කළු උස මනුස්සයෙක් - ප්‍රින්ස් සේනාධීර

ප්‍රින්ස් සේනාධීර යන නම මගේ නෙත පැහැරගත්තේ පසුගිය වසරේ සම්මාන කිහිපයකට ම නිර්දේශ වූ නිසාය. ඔහුගේ "පුස්තකාල පූසා" ව, එහි නම නිසාම වරක් දෙකක් නෙත ගැටී තිබුනද, එය අතට ගෙන බැලීමට හෝ යොමු නොවූ බවත්, ඒ අර්ථයෙන් කුමන අඩුපාඩු මැද වුව, සාහිත්‍ය සම්මාන, අප වන් ලාංකිය කලා සමාජයේ කිසිවකු නොඅඳුනන, කුඩා කියවීම් සමාජයක් තුල පමණක් දැන ඇදුනුම්කම් පවත්වාගෙන යන, වෘත්තිය දිවියට දවසේ වැඩි වෙලාවක් ගත කිරීමට සිදුවන්නන් හට,  ඇසට පුරුදු කරගත් නමක් නැති අයෙකුගේ පොතක් අතට ගැනීමට පොළඹවන ප්‍රධාන සාධකය බවය, තිත්ත ඇත්ත! ඒ නිසාය, සම්මාන ජය කාට හිමි වුවද, අප රට ප්‍රධාන සම්මාන හතර හරහා කෙරෙන නිර්දේශයන් ම වැදගත් වන්නේ. මෙම කෘතිය එකම සම්මානයක් හෝ ජයග්‍රහණය නොකලද, සම්මාන හතරට ම නිර්දේශ වූ එකම කෙටිකතා සංග්‍රහය මෙය බව පිරීක්සන විට පෙනී යයි.   කළු උස මනුස්සයෙක් I සහ II යන කෙටිකතා කියවිමෙන් අනතුරුව, හදිසියෙන් කලේ ගොඩගේ එකට දිව ගොස් පුස්තකාල පූසා ව ගෙදර එන ඒමය. ඒ, එම කෙටිකතා දෙකෙන් ම, ප්‍රින්ස් ගේ කෙටිකතා කියවිය යුතුයි, යන හැඟීම මා තුල ස්ථාපිත වූ නිසාය. ඉතින් ඒ කෙටිකතා කෙසේද ?

කළු උස මනුස්සයෙක්, සහ කළු උස මනුස්සයෙක් II: මෑතක කිය වූ ඉතා ම රසවත් නිර්මාණ දෙකකි. සේතන්, ඔහු ට ජීවත් වීමට තිබූ සියළු බලාපොරොත්තු නැති වූ මැදිවිය ඉක්ම වූ පියෙකි. යුද්ධයේදී අතුරුදන් ව ගිය සිය පුතුගේ මෘත දේහය හෝ බලා ගැනීමට නොහැකි වූ සොව, ඔහු ජීවත් වන තෙක් ඔහු සිත පාරවයි. එලෙස ජීවත් වද්දී ය, නාඳුනන මල මිනියක් දිය නාන්නට ගිය විට ඇස ගැටෙන්නෙ. ඔහු ට තියෙන සැකය, මේ මිය ගිය මනුස්සයා ට කවුරුත් ම හෝ නැති ද යන්න ? සිය මිය ගිය පුතුගේ වයස පමණ වූ එම මිය ගිය තැනැත්තා ගේ නැති වීම මේ රටේ කාටවත් ම දැනෙන්නැ ද ? එම මෘත දේහය ආණ්ඩුව ගානේ, අවම වියදමකින් සහ ගරුසරුවකින් මිහිදන් කිරීම ද, මේ කාට හෝ නෑ කම් කී පුද්ගලයා ගේ දෛවය ? ඔහු ගේ පුතුගේ අතුරුදන් වීමෙන් පසු, මෙසේ අයිතිකාරයෙක් නැති මල මිනියක් යනු, සේතන් ට තේරුම් ගත නොහැකි දෙයකි. ඔහු වසර ගණනාවක් තම අතුරුදන් වු පුතු ගැන සොයා හති වැටී, බලාපොරොත්තු සුන්ව තම අවසන් කාලය ගෙවෙන්න ට ඉඩ හැර සිටින්නෙකි - නැතොත්, මැරෙන්න බැරි නිසා ජීවත් වන්නාක් සෙයකි. ඉදින් ඔහු කෙසේ ඔහුගේ දෛවයේ, අනෙක් පැත්ත තේරුම් ගන්න ද? නිර්මාණකරු, සේතන් ගේ මානසික ආතතිය, මේ විමතිය තේරුම් ගැනීමට නොහැකි ව, මෝචරියේ එම මල මිනිය වටේ කැරකැවීම, පොලිසියේ රස්තියාදු වීම මගින්, විශිෂ්ඨ ලෙස, තමන් ට උරුම වූ ඒ වටිනා වස්තුවක් නැති වීම, මෘත දේහයක් හෝ බලාගැනීමට නොහැකි වීමේ ජීවිතයේ පතුලේ ම ඇති බලාපොරොත්තු සුන් බව ගෙන හැර දක්වයි. මේ කෙටිකතාව සුවිශේෂි වන්නේ ඒ නිසාය.

අප්පුහාමි කුඩාවෙකු කල සිට කුඹුර ට, කමත ට, නියර ට පෙම් කල ඇත්තෙකි. සිය වැඩිමල් සොයුරු උසස් අධ්‍යපනයේ හිනි පෙත්තට යද්දි, "උපන් මෝඩයෙකු" ලෙස, සම්මත ආකාරයෙන් නම්, මගහැරී ගිය ජීවිතයක් වන අප්පුහාමි, පියඹකට මෙන් තම කුඹුර ට පෙම් කරයි. කතුවරයා මනස්කාන්ත ලෙස එම කුඹුරේ බලාපොරොත්තු, පියඹගේ හැඟුම් හා බලාපොරොත්තු තේරුම්ගත් ප්‍රියාදර පෙම්බරයකු ලෙස, අප්පුහාමිට වැටහෙන අයුරු, අප ඉදිරියේ මවා පායි. මෙම කෙටිකතාව එතරම් රසවත් වන්නේ ඒ නිසාය. අප්පුහාමි ට තම කුඹුර, පෙම්බරියක ලබා දෙන ජීවන රසය, ජීවිත බලාපොරොත්තුව, ලබා දෙන්නේ නම්, එම සංඥ්ඥා, එම පරිසරය හා බැඳි ගැඹුරු දැක්ම නොවැටහෙන අපි ට, ඔහු උපන් ගෙයි මෝඩයෙකු ලෙස තීරණයට ඇති අයිතිය කිම ? එසේ ජීවත් වූ අප්පුහාමි ට තම කුඹුර අහිමි වූ විට, ඔහු ට ජීවත් වීමට කුමන බලාපොරොත්තුවක් ඉතිරිකරාවි ද?

පෙම් සුව නොලබන්නියකු ට හෝ නොලබන්නෙකුට හෝ, තමන ට අහිමිව ගිය තාවකාලික පෙම් සුව ද බොහෝ සේ වටින්නේය. ඔවුන් ව ජීවත් කරවීමට එම මතකය  ම ප්‍රමාණවත් ය. චන්ද්‍රලතාටත් තිරස් දර්ශනයක් හි, තම වහලෙහි සිදුර අපූරු මතකයක් (සිරස් දර්ශන) රැගෙන එන අතර, වසර ගණනාවකට පසුව, අන් සතු වූ පසු ව හෝ, සිට පෙම්වතාගේ සිත් තුල පැරණි පෙමක මතකයක් ගෙන  ඒමට සමත් වීම (තිරස් දර්ශනය)  වුව ඇයට ප්‍රමාණවත් ය. මා වඩාත් රසවිඳි කෙටිකතාවකි.

පෙර කී ප්‍රේමයේ මතකය, එය කෙතෙරම් සුළු වුව කෙනෙකු නිරෝගී ව තැබීමට තරම් විය හැක. ලියුම් මාත්‍රාව නම් කෙටිකතාවේ එන රත්නපාල හා කල්‍යාණිගේ ප්‍රේමය ලියුම් ගණුදෙණු වලට සීමාවූවකි. එහෙත් ඔවුන්ගේ පුංචි ලෝක වලදී එම දිනකට වරක් විනාඩි කිහිපයක හමුව දෙදෙනාව ම ජීවත් කරවීමට පමණක් නොව, මැදිවියේ රෝග, වෙහෙස ට එරෙහිව මාත්‍රාවක් වන අයුරු ආකාරාය ඇත්තෙන්ම අපූරුය.

මෙහි එන වඩාත් දේශපාලනික (සාමාන්‍ය අර්ථයෙන්), අනෙක් සපත්තුව යි.දේශපාලන අධිකාරියේ පිම්බීම උදෙසා පෞද්ගලික බැඳීම් නොසලකා හැරීම අප වන් රට වල සාමාන්‍ය දෙයක් පමණක් නොව, බහුතරයක් ප්‍රශ්ණ කිරීමකින් තොරව බාර ගන්නා තත්තවයක් වීම, අප රට සාමාන්‍ය මිනිසුන්ට අභිමානයෙන් ජීවත් වීම දවසින් දවස පසුපසට යවනා තත්වයකි.

ඉහත කෙටිකතා පහ මෙහි එන සාර්ථකම කෙටිකතා හතර වේ. එම හතර පමණක් වුව මෙය විශිෂ්ඨ කෙටිකතා සංග්‍රහයක් බවට පත්කිරීමට සමත්‍ ය. ඒ නිර්මාණ හතර තුලින් මිනිස් සිත, එහි බලාපොරොත්තු, ඒවා රහිත වූ විට ඔවුන්ගේ ජීවිත වල බිඳවැටීම්, බලාපොරොත්තුවම අයෙකු ජීවත්කරලීමට සමත් වන අයුරු පෙන්වා දෙන්නේ, ප්‍රින්ස් කෙතෙරම් අපූරුවට මිනිසෙකුගේ ගැහැනියෙකුගේ සියුම් හැඟීම් හඳුනන්නේ ද යන්න බවට සාක්ෂි දෙන අතරය.

මෙහි එන අසූනවයට පස්සේ කෙටිකතාව ලාංකිය අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ සමහර ගුරුවරුන්, නවයොවුන් සිසුහුගේ සිතිම් රටාව තේරුම් නොගැනීම විදහා දක්වන ආරේ කෙටිකතාවකි. ඉන් දිගුවක් ලෙස අප රට විචාරවත් නොවන වැඩිහිටි සමාජයකට එවන් ගුරුවරුන් ද වගකිවයුතු බවක් ඇඟවේ.

මුදු මොළොක් කළුගල් කෙටිකතාව, කතාවක් ලෙස ඉතා රසවත් මුත්, බොහෝ සෙයින් භාවිතයට ගෙන ඇති, කුලපීඩනය, 89 භීෂණය ආදිය පදනම් කරගෙන ලියැවුන්නකි. එහි විලියම් මාමාගෙන් කියවෙන සමහර කියුම් හි එන දාර්ශනික පැතිකඩයන් කතාවේ රසවත් තැන් වැඩි කරයි.

මෙහි එන යම් තරමකින් හෝ සාමාන්‍ය ලෙස ගිණිය හැකි කෙටිතාව සී.සී.ටී.වි. යැයි සිතමි. මිතුරාගේ ප්‍රශ්ණය හා තම දරුවාගෙන් එන පීඩනය අතර දෝලනය වන ගුණපාල, අවසන තම මිතුරාට වෙන කල හැකි දෙයක් නැති බව තේරුම් ගෙන, නීතියේ සීමාවෙන් ඔබ්බට නැවත ක්‍රියාත්මක වන්නේ තමන්ට එරෙහිව එන සියළු දඬුවම් වලට මුහුණ දීමට තෝරාගනිමිනි.

ඉතින්, සිංහල කෙටිකතාව ට ආදරය කරන්නියක් නම්, කිසිදු පැකිලිමකින් තොරව, අනිවාර්‍යයෙන් ම කියවිය යුතු කෙටිකතා සංග්‍රහයක් බව පැවසිය හැකි කෘතියකි.

ශ්‍රේණිය: ****1/2
2021 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා කියවීම: 5
ප්‍රකාශනය: විදර්ශන

 

වැසිකිලි සෝදන්නාගේ දුව වීම නිසා - මහින්ද රත්නායක

 ලේඛකයා නවකතා හයකුත් , කෙටිකතා සංග්‍රහයන්, මේ වෙද්දි එකොළහකුත්  (මෙය දහවැන්න විය ), ලියා පළ කොට තිබුන ද, මා මීට පෙර කියවා තිබුනේ එක් නවකතාවක් (නන්දිරාග)  පමණි. මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහය මේ වෙලාවේ කියවීමට ආසන්නම හේතුව 2021 වසරේ ප්‍රකාශ වූ තෝරා ගත් කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කිහිපයක් කියවා, මගේ සීමිත කියවීම අනුව යම් ඇගයීමකට පාත්‍ර කිරීමයි.

කතුවරයා කෙටිකතා වලට ප්‍රථමව, නොනිල පෙරවදනක පවසන්නේ, මෙහි එන 'ඇතැම් අවස්ථා' කුණුහරුප' ලෙස විග්‍රහ නොකරන බවයි. කෙටිකතා අට කියවාගෙන යාමේදී මට නම් පැහැදිලි වූයේ, කතුවරයා ඒවා කුණුහරුප ලෙස නොව, ඔහු ගේ අදහස්, විශ්වාස, සමාජ විග්‍රහයන් වෙනුවෙන් භාවිතයට ගන්නා සිදුවීම් ලෙසය. මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහයයේ සාර්ථකත්වයත්, දුර්වලතාවත් ඇත්තේ මෙතැනය. කතුවරයා යම් යම් අදහස් දරන්නේය. තම නිර්මාණ තුලින්, එම අදහස් හි සාධාරණ බව, සත්‍යතාව තහවුරු කරලීම, තම පරම උවමනාව ලෙස සලකන බවකි අප ට හැඟෙන්නෙ. එසේ තම නිර්මාණ තුලින් යම් අදහසක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම කරනා කතුවරු දුර්ලභ නැත. එහි සාර්ථක-අසාර්ථක බව අපට පසක් වන්නේ, නිර්මාණය තුලට එම අදහස් ගිල්වා, තනුක කොට, සුපරික්ෂාකාරී කියවන්නියකුට ගෝචර වන අයුරෙන් හා, නිර්මාණයට අනවශ්‍ය බරක් ලෙස  ඉදිරිපත් නොකිරීමේ හුරුබුහුටි බවේ ඇති සාර්ථකත්වය මතයි. 

ගැහැණියක් ඇත්තටම පිරිමියෙකුට ආදරය කරන්නේ ඇයට ඔහුගේ සුවිශේෂි යැයි සිතෙන හේතුවක් නිසාය. සමාජ සම්මතය අනුව -ස්ථාවර රැකියාව, මිල මුදල්, උගත්කම, පරම්පරාව, සත්‍ය වශයෙන් එම වසඟවීමට කෘතීමව සමාජ පීඩනය මගින් එක්කල කොටස්‍ ය. අපතයා කෙටිකතාව මගින් මේ තත්වය නිර්මාණාකාරයට ගෙනහැර දැක්වීමට වෑයම් කරත්, කතුවරයාගේ නිර්මාණ සැකැස්මේ ඇති යම් ආකෘතික භාවිතය, පෞද්ගලිකව රසාස්වාදය උපරිම තලයට ගෙන ඒමට බාධාකලේය.

අතරමංවූවෝ කෙටිකතාව, නූතන, වෙසෙසින් බටහිර අදහස් ඔස්සේ යම් විවේචනයකට ද පාත්‍ර විය හැක. මෙහි එන ගැහැනිය පළමුව පිරිමියා ඇයව රවට්ටා ගැනීම, නම්මවා ගැනීම ගැන ප්‍රවේශම්කාරී වෙයි - එසේ නොකරනා කල තම ගැහැනුකම ගැන, ඔහුගේ පුරුෂභාවය ගෑන අවිශ්වාස කරයි - සිතින් පුරුෂයාට බැණ වදියි. එහි ස්ත්‍රිය කෙරෙහි යම් ඒකාකෘතික බවක් ආරෝපනයට ආසන්න අවස්ථාවක් නැත්තේ නොවේ; එහෙත් එවන් අවස්ථා මත පිහිටා සිටීම සාහිත්‍ය සේවනයට බාධාවක් බවයි අපගේ අදහස - එ නිසා එය නොසලකා යුත්තකි.  පෙර කී  පළමු අවස්ථාවෙන්, එනෙක් අවස්ථාවට ගැහැනු මනසේ ආගමනය කෙටිකතාවේ මුඛ්‍ය මාතෘකාවයි ( පුරුෂයා කුමන අවස්ථාවේ හෝ ගැහැනිය තම කැමැත්තට නම්මවා ගැනීම තම එකම අභිප්‍රාය යන ආස්ථානයේ සිටය එම ගැහැනු මනස ක්‍රියාත්මක වන්නේ - එය එසේ නොවන බව කීමට තැත් නොකරමි). එනුමුදු මෙම ගැහැනු මනසේ සැකය සහ වෙනස්වීම යන කාරණාව පෙන්වීම උදෙසා කතුවරයා එතරම් විශ්වාසදායක කතාකෝවක් නිර්මාණය කරන්නේ ද යන්න ගැන අයෙකු ට ප්‍රශ්ණ කල හැක.

ලංකාවේ සාහිත්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ  සිදුවන මදි පුංචිකම්, නොසලාහැරීම්, ආදිය ගැන, සාහිත්‍ය පිළිබඳ උනන්දු අයෙකුට අසන්න නොලැබෙන දවසක් නැති තරම් ය. මහාචාර්‍යවරයාගේ විචාරය ද එවන් අවස්ථාවක් ගැන කියවෙන නිර්මාණයකි. කිසිදා නොලියවෙන විචාරයක් පිපාසාවෙන් මෙහි එන ලේඛකයා මේ කියනා මහාචාර්‍යවරයාට තම පොතෙන් පිටපතක් යවන්නේ විටක බර වියදමක් ද දරමිනි. මෙය කතුවරයා ගේ පෞද්ගලික අත්දැකීමක් වීමට ඉඩ නැත්තේ නොවේ.

පෙර ද කීවා සේ, මෙම කෙටි කතා සංග්‍රහයයේ එන කතුවරයා ට සමහර දෑ ගැන තමන් ට විශ්වාසී අදහස් තිබේ. ඔහු එම අදහස් වෙනුවෙන් තරයේ පෙනී සිටී. තම කෙටිකතා නිර්මාණ එම අදහස් ද ක්ෂාත්ක්ෂාත් කරලීමට භාවිතා කරනවා යැයි සිතේ. දක්ෂ නිර්මාණකරුවෙකු ලෙස එවන් අවස්ථා සාර්ථක වන අවස්ථා ඇතත්, පාඨකයා ට කතුවරයා ගේ අරමුණ ම කුමක් දැයි වැටෙහෙන අවස්ථා වලදී නිර්මාණයේ සාර්ථකත්වයට යම් පලුද්දක් එකතු වේ. වැල එවන් නිර්මාණයකි. අද වන අධ්‍යාපන කටයුතු වලට නොහැකි ම බැරි උපාංගයක් වන පරිඝණකයක්, මෙහි එන කතා නායකයාගේ පවුලේ, ඔහු ඇරෙන්න අන් සියළු දෙනාම තම කාම අස්වැසිල්ලට අපරික්ෂාකාරී ලෙස භාවිත කිරීම යනු, අපට නම් හැඟෙන්නේ කතුවර අරමුණ වෙනුවෙන් ම සේවය කරනා උපක්‍රමයක් ලෙසට ය.

අප රටේ, සමාජ ස්ථරය අනුව යම් පුද්ගයලන් තමන් වෙත කෙරෙන ඕනෑම දෙයක් ඉවසීම අද වන විටත් සිදුවනා දුක්ඛිත තත්වයකි. "වැසිකිළි සෝදන්නාගේ දුව වීම නිසා", ඇය ද ඒ සියල්ල ඉවසීම, හෝ ඊට එරෙහි වීමේ ශක්තියක්, හෝ මානසිකත්වත් නොතිබීම, මෙම තත්වයන් අද වන විටත් එලෙසම පැවැත්මට හේතු වන බව පැහැදිලිය.

කතුවරයාගේ නිර්මාණ වල තනිකම සහ ලිංගිකත්වය විෂයෙහි, වඩා සාධාරණ ආස්ථානයක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම, මා සිත් ගත් කාරණාවකි. ලිංගික සූරාකෑමෙහි අජූව පෙන්වා දෙන අතර, ලිංගිකත්වය විඳිය යුත්තක් වශයෙන් ද, දෙදෙනෙකුගේ කැමැත්ත ඇත්තේ නම්, එය අනෙකාගේ වැඩක් නොවේය යන ආස්ථනායත්, එකට විසිය නොහැකි නම්, වෙන්වීමේ වරදක් නැති බවත් පෙන්වීම, එහි දිගුවකි. තුන් දොහේ දීගේ කෙටිකතාව, පුළුල් ලෙස මෙවන් අදහස් කෙටිකතාව තුලින් නිරූපනය කෙරෙමින් දිගැදෙන අතර, මෙහි එන ඉස්කෝල මහතා, කුසුමා ගේ ආරාධනය ප්‍රතික්ෂේප කල ද, ඉස්කෝලේ මහතා එතැනින් පිටත් වෙද්දී, කුසුමා තවම ජීවිතය විඳීමට කැමති කාන්තාවක් බව පෙන්වන ආකාරය සුවිශේෂිය.

"ඉසකෙයා කෙන්දක තරම්වත්, සීරීල්ලක්, පැලීමක් නැති, බත් අහුරක් දමාගෙන කෑ හැකි තරම් පිරිසිඳු ඔහුගේ දෙපා - යටිපතුල් දොරකඩ ගලවා තිබූ රබර් සෙරෙප්පු දෙක දමා ගන්නා විට ඇගේ ඇඟ සලිත වනවා - ඇඟ පුරා දිවූ හිරිය ඇය දෙනෙත පියා සපා ගන්නවා ඔහු දුටුවේ නැත." (92 පිටුව)

 විශ්වවිද්‍යාල දේශපාලනය මුවාවෙන්, සහ එහි ආකෘතික ජීවිතයට විරුද්ධ ජීවිතයක් වෙනුවෙන් වන්දි ගෙවූ ෂර්මිලා, තම දිවිය පුරා තමන් තෝරා ගත් අයුරකින් සමාජයට සේවයක් සපයෛ. කෙටිකතාවේ නම 'වේසි!' වුව, ඇය මුදලට විකිණෙන ඇත්තියක් නොවේ. ඈ සැම දා තම සිරුර පරිත්‍යාග කලේ, අන් අයගේ ව්‍යාකූලත්වයක් වෙනුවෙනි. මුල දී ඈ භාවිත වුව ද, පසුව ඈ කැමැත්තෙන්ම පාහේ තම දිවිය උරුම කර දුන් තත්වයෙන් තව මිනිසෙකුගේ යම් ආකාර ගැටළුවකට අස්වැසුමක් ලබා දෙයි. 

"'ආදරය' කියන්නේ ඒකට තමා!" යන්න ලිංගිකත්වය සහ ආදරය යන්නෙහි වඩා නූතන අදහස් වෙනුවෙන් පෙනී සිටියි. වර්තමාන සමාජයේ සමරිසි - හා එසේ නොවන යන විභේදනයේ දෙකින් එකක් තුල ගොණු නොවන අය ගේ වැඩිවීමක් දැකිය හැක. එය දේශපාලන සටන් පාඨයක් නොකරගෙන, කෙටිකතාවක් තුල, සාර්ථක ලෙස අලලා ගත් අවස්ථාවකි, මෙම නිර්මාණය. අයෙකු යම් අවස්ථාවක සම ඇසුරකුත්, තවත් විටෙක තමනට පෙර රිසි වූ පුද්ගලයා ගේ ඇසුර පසු කොට ජීවිතයේ තවත් අඩවියකට පා තිබෙනවා වන්නට ත් පුලුවන. 

"ඉතිං මං කිව්වනෙ මට එහෙම දෙයක් ඕනෙ නෑ. එදා ඒ දේ ඕනෙ උනේ අපි දෙන්නට දෙන්නා ඒ තරං සමීප හින්දා. ඒ මොහොතෙ ඒ ආදරේ ප්‍රකාශ වෙන්න තියන හැම ඉඩක්ම හෙව්ව හින්දා. නැතුව මට එහෙම දෙයක් ඕනැ උන හින්දා නෙමෙයි." (128 පිටුව)

මෙම සංග්‍රහයේ එන සාර්ථකම, හෙවත් කතුවරයා පෙනී සිටින අදහස් වඩා සුමට ලෙස කෙටිකතාවක් තුල ගොණු කල අවස්ථාවක් මෙය වේයැයි සිතේ.

සාරාංශ ලෙස, නූතන අදහස්  හා සබැඳි කතුවර අදහස් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින කෙටිකතා ගොන්නක් ලෙසත්, සාර්ථක පාර්ශවයට වඩා ආනත මුත්, එහෙත් කතුවර අදහස් වෙනුවෙන් සේවය කිරීමට යාමෙන් කතා රසය මෙන්ම විශ්වාසයත් විටෙක අභියෝග කෙරෙන අවස්ථා ද දැකිය හැකි කෙටිකතා අටකින් සපිරි සංග්‍රහයකි. මෙම සංග්‍රහයේ, 2022 වසරෙ, 2021 වසරේ ප්‍රකාශිත හොඳම කෙටිකතා සංග්‍රහය සඳහා වූ සම්මානයට, රජත, විද්‍යෝදය, සහ ගොඩගේ යන තුන් පාර්ශවයෙන්ම නිර්දේශ විය. මෙහි එන නූතන අදහස් ඊට බොහෝ සේ හේතූ වුවා විය හැකිය.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
ප්‍රකාශනය: සරසවි
ශානරය: කෙටිකතා
2021 ප්‍රකාශිත තෝරා ගත් කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීම: 3

 

අඳුරට එළියක් - කරුණා පෙරේරා

රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන - හොඳම කෙටිකතා සංග්‍රහය - 1971

මීට පනස්දෙවසරකට පෙර රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානයෙන් පිදුම් ලත් මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහය  මට මෑතක ගොඩගේ පොත් සාප්පුවේ අන් ප්‍රකාශකයින්ගේ කෙටිකතා රැගත් රාක්කයක පහළම තට්ටුවක තිබී හමුවිය. ඒ මා සම්මාන දිනූ නවකතා/ කෙටිකතා එක්කාසු කිරීමේ ව්‍යායාමයක යෙදිසිටිනා අතරය. මේ එහි තෙවෙනි මුද්‍රණයයි (2011) - ඒ ද කර්තෘ ප්‍රකාශනයකි ( එහි මුල් මුද්‍රණය හංස ප්‍රකාශනයක් ලෙස ප්‍රකාශ වී ඇත.). එහි පසු පිටකවරයෙහි කතුවරිය ට ආචාර දැක්වීම් දෙකකි; "ඇය අපේ ප්‍රථම නිර්ධන පංතික ලේඛිකාවයි" ( ගාමිණි හත්තොටුවේගම); "මම ඇයගේ පෙරළිකාර හඬට ආචාර කරමි..." (රෙජී සිරිවර්ධන). පෙරවදනේ ද ලේඛිකාව පොත ප්‍රකාශ වූ එම යුගය ගැන මෙසේ කියයි."'අඳුරට එළියක්' පාඨක ඔබ අතට ආවේ 1971 දී ය. ඒ තරුණ නැගිටීමක උණුසුම පැවති කාලයයි. සමාජයේ පවත්නා පංතීන් ගේ වෙනස හඳුනාගන්නට තැත් දැරූ නිර්ධනීන් ගේ පීඩිත ජීවිත ගැන හැඟීමක් තිබූ තරුණ ලේ උණුසුම්ව නැඟී සිටි අවධියකි ඒ"

ඉතින් මෙහි එන කෙටිකතා දහයේම මෙම පීඩිත පංතියේ අත්දැකීම්, ඔවුනට ඇති අභියෝග, ඔවුන් ඒවාට ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය ගෙනහැර දක්වා ඇත. පංති වෙනස නිසා විඳිනා පීඩාවන් ට ගතානුගතික ලෙස කර්මයට ලඝු කරලිමේ සාම්ප්‍රදායික දැක්ම (එලොවින් බිඳක් ගේන්න ඇත්නම්), කුමන බලපෑම ඇති වුවද දේශපාලන වශයෙන් ධනවාදී කඳවුරට නොනැමීම ( නොසැලෙන කඳුළු), පවුල් බරේ අභියෝග හමුවේ නීතියේ සීමාවෙන් ඔබ්බට ක්‍රියා කිරිමට සිදුවීම, සම්ප්‍රදායෙන් පිටයෑමට, නැතිනම් අයථා යැයි හැඳින්වෙනා සබඳතාවන් වලට යොමුවීම ( වැස්ස වහිනවා, අඳුරට එළියක්), මේ ආර්ථික සමාජ පීඩනය තුල අධ්‍යාපනයෙන් විසඳුමක් තිබේද, විසඳුමක් තිබුන ද එතෙක් කෙසේ මේ ගමන යන්නේ ද යන අභියෝගය ( කවුදෝ කෙනෙක් වැරැද්දක් කරලා, ශිෂ්‍ය නායිකාව), එසේ අධ්‍යාපනය හරහා අභියෝග ජයගත්ත ද, එම ජයග්‍රහණයන් තාවකාලිකය -තවෙකෙක් එම පිඩනයේ ම තවම විඳවන්නේය යන සිතුවිල්ල (ඊයේ දවසද අද දවස එක්කම එකට සිටියි....), මෙහි එන සමාජ ගටළු වෙත පිවිසෙනාකාර කිහිපයකි. තැනෙක දෙකක රුවන් වැකි මෙන් කොටස් ද හමු වේ:

"ඉගෙන ගත්තහම කුලී වැඩක්වත් කරන්න ලැජ්ජා හිතෙනවා මිස්. ඒකයි...." (කවුදෝ කෙනෙක් වැරැද්දක් කරලා)

එනුමුදු, මෙම සංග්‍රහයේ අද වන විට වටිනාකම ඇත්තේ මෙම කෘතියේ ඓතිහාසික බව නිසා යැයි සිතමි. එ දවස තිබූ සමාජ පීඩාව පිළිඹුවේ වැදගත් සාහිත්‍ය සටහනකි මෙය. අද වන විට සාහිත්‍යමය අතින් මෙහි යම් ඒකාකාරි මාතෘකා ගොන්නක හිර වී ඇතුවා දැකගත හැකි පමණක් නොව, මෙහි එන ආර්ථික සමාජ ගැටළු පංති අතර වෙනසක ට වඩා පුළුල් ලෙස සාකච්ඡා වන වටපිටාවක් බිහි වී ඇතැයි සිතේ. එදාට වඩා අද  පීඩිතයාට සාපේක්ෂ වශයෙන් අවස්ථාවන් පුළුල් ය. මුළු ලෝකය ම "එකිනෙකා ට ආසන්න වී" ඇති යුගයක, අද එම පාංතික ගැටුමට වඩා එහා ගිය දේශපාලන බල හස්තයේ මර්දනය නිර්ධන පාංතිකයා ද, මධ්‍යම පාංතිකයා ද විඳී. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, මෙම කෙටිකතා වල එන සමාජයේ ස්ථරයක් සතු ගැටළු සියල්ලට වලට විසඳුම් ලැබී නැත; එහෙත් එහි ස්වරූප වෙනස් ව ඇත - තවමත් කෙනෙක් දුක් විඳ කෙසේ හෝ "ඔළුව උස්සා" ගනී. තවකෙක් දේශපාලනයේ මෙවලමක් ව සමාජයට භීතිය ගෙන එයි, නැති නම් සමාජයට හානිකර දෑ බෙදාහැරීමට උඩු ගෙඩි දෙමින් ආර්ථික ශක්තියක් ලබා ගෙන ඇත - මෙහි තනි වරදකරුවකු නැතත් (අප රට නම් දේශපාලඥ්ඥයා නියත වශයෙන් වගකිව යුතු වුවද - ඔහු තනි වරදකරු නොවේ) , එය අර කියනා පංති අතර වෙනස කියනා කාරණය ට ලඝු කරන්නේ කෙසේද යන්න මට නම් අපැහැදිලිය.

1971 අප මුහුණු දුන් ගැටළු, එම සමාජ වටපිටාවත්,  අද අප රටක් ලෙස සමස්ත වශයෙන් මුහුණ දෙන ගැටළුත් හමුවේ, තමතමන්ට යමක් සිතීමට ඉතිරි කරනා කෙටිකතා එකතුවක් ලෙසය මා මෙය දකිනුයේ.

ශානරය: කෙටිකතා (1971)
ශ්‍රේණිය: ***

Selected Short Stories - Rabindranath Tagore

 Till I read this collection, my reading of Tagore's work was limited to Chintha Lakshmi Sinharaachchi's translation of his novel Gora in Sinhalese. The book impressed me only so much, as I found it to be a little propagative of the ideals that Tagore held - despite  the ideals being quite commendable. However at least one trust worthy book worm friend swears that Tagore to her is special on account of his novel Chokerbali, and his poems in Gitanjali. I came across this Penguin edition of "Selected Short Stories" from a bargain stall for SL Rs. 100, and I've been having this copy for the better part of ten years, if not more. I must admit that I have some nagging doubt about Tagore's suitability for the Nobel award in literature, which am sure is mostly due to my relative ignorance of his work. What best way to reduce it than explore more of his work - explore his work, I did, with Selected short stories.

So what did I find ? Thirty short stories, mostly written in the fertile periods in the 1890s, coupled with an introduction by William Radice, a scholar in Bengali poetry, which he had read for his D.Phil. at Oxford. I read the short stories first, and then the detailed, interesting, and impartial introduction by Radice, followed by the various letters included.

Of the thirty short stories, most hold up as engaging, and intriguing creations, if dated by a period of no less than 124 years. In a couple Tagore write about attraction, attachment, if not out right love, and I found these to be among the best in this collection, while the fetters of caste, status, etc. remain formidable obstacles ( 'The Postmaster', 'A Single Night', 'Skeleton'). 'False Hope' to me was one of the highlights in this collection, and it possibly held a direction similar to Gora, but in a more convincing and natural plot.

"Why didn't I know that the Brahminism that stole away my heart was nothing but custom and superstition? I thought it was dharma, unending and eternal. How else could I- after being so shamefully rejected when I offered on that moonlit night my freshly bloomed body and heart and soul, trembling with devotion, after leaving my father's house for the first time at the age of sixteen - how else could I have silently accepted the insult as a kind of initiation by a guru, and meekly dedicated myself to him with redoubled devotion ? Alas, Brahmin, you exchanged one set of habits for another, but I gave my life and youth, and how can I get them back again?"

Another interesting revelation was how a Bengali saw "a Hindusthani", at a time when India was not strictly a political unit, in the eyes of a Bengali. While the admiration of a fine language is apparent, it hinted of an awe a local Bengali had of a not too distant foreigner.

'Wealth Surrendered' (which brought to mind a parsimony as found in the Matta-kundali Jathaka of Buddhist tradition) , "Punishment" ( which was the most elaborate instance of how a wife was considered a subservient position - many other examples are present in this collection - 'the gift of sight', 'profit and loss',  being others ), the love of a parent as found in "Kabuliwalah", "The Editor", "Little Master's Return", are some other highlights.

To turn to Radice's introduction; Radice shows that the primary reason why Tagore, primarily a lyrical poet wrote so many short stories, was he had to - given he was associated with so many periodicals> He shows how story after story has tragic ends in this kali-yuga, 'in which the gods have grown old.' Radice quotes at length from the letters, and interviews that Tagore has given, in which Tagore has argued that he was a realist, and he wanted present only the natural life of the typical Bengal. But the reason I like Radice's introduction is his objective summarization of Tagore, in few words:

"Tagore's art is a vulnerable art. Nearly all his writings are vulnerable to criticism, philistinism or contempt, because of his willingness to wear his heart on his sleeve, to take on themes that other writers would find grandiose, sentimental or embarrassing, and his refusal to cloak his utterances in cleverness, urbanity or double-talk."

To conclude, these short stories shed so much light of a recent time, in which age old tradition decided how one should live, and to challenge it was impossible, and even considered more respectful to succumb that object. As for reading Tagore himself, it is clear that immersed in a time in which change was still a distant reality, he had ideals for a more just society, as apparent in poetry like the below (which incidentally come across translated in a Sinhala song, by one of the best lyricists of his time ).

"Where the mind is without fear and the head is held high
Where knowledge is free
Where the world has not been broken up into fragments
By narrow domestic walls
Where words come out from the depth of truth
Where tireless striving stretches its arms towards perfection
Where the clear stream of reason has not lost its way
Into the dreary desert sand of dead habit
Where the mind is led forward by thee
Into ever-widening thought and action
Into that heaven of freedom, my Father, let my country awake."

Rating: ****

 

 

2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ, මා කියවීමට තෝරා ගත් සිංහල නවකතා පිළිබඳ සාරාංශය, සහ පෙළ ගැස්ම

 සැම අවුරුද්දකම පළ වන නවකතා අතුරෙන් තෝරා ගත් ගොන්නක් කියවා, මා ගේ කියවීමේ ප්‍රමාණය අනුව ඒවා පෙළ ගැස්වීම කලක සිට කෙරගෙන යන මාගේ අතුරු විනෝදාංශයකි. 2012 වසරින් පසුව මෙය අවම වශයෙන් පොත් දහයක් අලලා කරගෙන ගොස් ඇති අතර පොත් 13, 15, 16 කියවූ වසර ද ඇත.
( https://me-and-err.blogspot.com/2020/05/novelsummary.html )



2020 වසරේ මා කියවීමට තෝරාගත්තේ පොත් දහයකි. මුලින් අටක් පමණ කියවීමට ඉටා උන්න ද කරුණු පෙළ ගැසෙන සැටියෙන් පොත් දහයක් දක්වා එය ඉහළ ගියේය.
- ඒ පොත් දහය අතර ට, ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට පැමිණි පොත් පහෙන්, ජයග්‍රාහි පොත ද ඇතුළුව, නවකතා හතරක් ඇතුලත් ය.
- ගොඩගේ නිර්දේශ දිගු ලයිස්තුවට තේරුණු පොත් දොළහෙන් ජයග්‍රාහි කෘතිය ද ඇතුළුව හයක් ඇතුලත් ය.
- රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන අවසන් වටයට නිර්දේශ වූ කෘති හතරෙන් ජයග්‍රාහි නවකතාවද ඇතුළුව පොත් දෙකක් ඇතුලත් ය.
- කිසිදු නිර්දේශයකට අයත් නොවුන ද, ඔවුන්ගේ පෙර නිර්මාණ වල ඇති සාර්ථකත්වය නිසා තෝරා ගත් නවකතා දෙකක් ඇතුලත් ය.

ඉතින් ඒ පෙළගැස්මත්, ඊට හේතුකාරණා සැකෙවෙනුත්, ඒ ඒ පොත පිළිබඳ ලියූ සවිස්තරාත්මක සටහනට යොමුවත් පහළ පෙළ ගස්වමි.

1 - ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම - තරිඳු ශ්‍රී ලොකුගමගේ *****
https://me-and-err.blogspot.com/2022/11/tslogugmg-2020.html
අප රට සුවිශේෂි උපසංස්කෘතියක් පමණක් නොව, එය අප රටේ වර්තමාන ප්‍රධාන සංස්කෘතියේ ම එක් කොටසක් නිරූපනය වන බව පෙන්වා දෙමින්, ඊට ම ආවේණික භාෂා ව්‍යවහාරයක් තුලින් ලියැවුණු අපූරු නවකතාවකි. නූතන සිංහල නවකතාවේ, නිම්නාගේ ඉතිහාසය, බත්තලංගුණ්ඩුව, මහාසාමි, බගන්දරා, බණ්ඩර මැරූ උන්, අටවක පුත්තු, ආරේ වෙසෙස් ලකුණක් ඇති කල නවකතාවකි. ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට නිර්දේශිතයි.

2- පින් මඳ මහ වබිසව් - පී.බී. ජයසේකර *****
https://me-and-err.blogspot.com/2023/06/pbjayasekara2020.html
ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම මේ වසරේ පළ නොවුනා නම්, අනිවාර්‍යයෙන් ම වසරේ හොඳම නවාකතාව විමට හැකියාව ඇති නවාකතාවකි. ඉහළ කෘතිය සුවිශේෂී ලෙස නූතන සමාජයට ඇති අදාළත්වය, වෙනස් එහෙත් නවකතාවේ පර්ස්තූතය ට සුදුස් බස් වහරක් භාවිතාව, පින් මඳ බිසව් හි එන රසවත් ඓතිහාසික පෙළගැස්වීම, ලංකා රාජ්‍ය ඉතිහාසයේ එන සුවිශේෂි කාන්තාවකගේ ඉරණම, සහ කතුවරයා මතුකරන ආකාරයට එසේ ඇයට පින් මඳ විමට හේතු වූ අන් කෙනෙකුගේ බල ලෝභී බව, ඉතා කෙටි සීමවකින් අතික්‍රමණය කොට ජයගත්තා යැයි කිව හැක. වසරේ කිසිදු සම්මාන නිර්දේශයකට පත් නොවූ නවකතාවකි - එය නම් මට තවමත අදහා ගත නොහැකි තත්වයකි.

3- ආරමදාස - ආරියවංශ අබේසේකර ****
https://me-and-err.blogspot.com/2021/11/aaabeysekara-2020.html
ඉහළ කෘති දෙකම වසරේ සුවිශේෂි කෘති පමණක් නොව, නූතන සිංහල නවකතාවේ සුවිශේෂි නිර්මාණ දෙකකි. එහෙත් මේ වසරේ සිංහල නවකතාවේ සුවිශේෂියත්වය එතැනින් අහවරය. අපට හමුවන්නේ, "තවත්" රසවත්, සාර්ථක යැයි කිව හැකි ආරේ නවකතාය. ආරාමදාස නවකතාව ඇවැසි පමණක යථාර්තයේ සීමාව අතික්‍රමණය කොට ඒ ඔස්සේ ඉතිහාසයේත් අද දවසේත් දේශපාලන තත්වයන් මතුකරලීමත්, ආනුලුන්දාව හෙවත් ආනෛඋලුන්දන් නම් ගම නිදසුනක් ලෙස ගෙන දමිළ ජනතාව මුහුණ දුන් ගැටළුත් මතුකරලින් අපූරු වියමනක් නිර්මාණය කොට ඇත. ස්වර්ණ පුස්තක අවසන වටයට තේරුණු නවකතාවකි.

4- මුක්ති - සෝමරත්න බාලසූරිය ****
https://me-and-err.blogspot.com/2022/10/sbalasuriya-2020.html
කැමූ ගේ සාන්දෘඨිකවාදයත්, පිටස්තරයා පොතෙනුත් යම් ආභාෂයක් ලබා ඇති මුත්, එය ලාංකීය දේශපාලන වටපිටාවකට ගලපා ලියූ රසවත් නවකතාවකි. ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට ද, ගොඩගේ නිර්දේශ දිගු ලයිස්තුවට ද තේරුණු නවකතාවකි.

5- මැස්සා - එරික් ඉලයප්ආරච්චි ****
https://me-and-err.blogspot.com/2022/08/eilayappaarachchi-2020novel.html
නූතන්තවය, නවීන විද්‍යාව, ප්‍රතික්ෂේප කොට පසුගාමී යැයි සිතිය හැකි ආස්ථානයකට යමෙකුට යෑමට හේතු වන්නේ කුමන හේතූන් ද? කතුවරයා ට ලාංකීය සමාජයේ සුවිශේෂි චරිතයක් මෙම ප්‍රශ්ණ කිරීමට හේතු වූයේ ද? තරමක් අපහසු යැයි සිතෙන ගැලපීම් ඔස්සේ නිර්මාණය කොට ඇති මෙම නිර්මාණය කතුවරයාගේ දෘෂ්ටිකෝණය වටහාගැනීම තුලින් යම් රස වින්දයක් ලබා දෙන්නේ වුව, සැමදෙන කියවා රස විඳි යැයි සිතිය හැකි නවකතාවක් නොවේ. එනුමුදු රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානය ජයගැනීමටත්, ස්වර්ණ පුස්තක සහ ගොඩගේ සම්මාන සඳහා දිගු ලයිස්තු ගත වීමටත් සමත් වූ කෘතියකි.

6- භේරුන්ඩ කැදැල්ල - රූපා ශ්‍රියානි ඒකනායක ***1/2
https://me-and-err.blogspot.com/2022/10/rsekanayake-2020.html
බිඳී විසිරුණු පවුල් සංස්ථාවන් ආදිය ගැන උපේක්ෂක නෙතින් බැලීමේ ගුණාංගයෙන් මෙම නවකතාව සපිරි මුත්, ඇගේ ප්‍රධාන කතා වස්තුවට ඇය ගන්නා එක් උපකල්පනයක අවිශ්වාසනීයත්වය මේ නවකතාව මා කෙරෙන් දුරස් කරලීය. ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානය ජයග්‍රහණය කල කෘතියයි. රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන කෙටි ලයිස්තුවට ද, ගොඩගේ දිගු ලයිස්තුවට ඒමටද සමත් විය.

7- කෝමල මානවක - ***1/2
https://me-and-err.blogspot.com/2021/07/sjayakody-2020.html
ප්‍රංශ පෙම්වතා සිට කතුවරිය ප්‍රකාශ කල නවකතා පහක් පමණ කැමැත්තෙන් කියවා රසවිඳිමුත්, කෝමල මානවක නිර්මාණයේ යම් විශ්වාස කරලීමට අපහසු සිද්ධීන් ඔස්සේ ඇදි ඇදී යන ආරේ නවකතාවක් ලෙස දිටිමි. ගොඩගේ සහ ස්වර්ණ පුස්තක නිර්දේශ දිගු ලයිස්තු වලට තේරිණි.

8- ඩොල්කි - ජයතිලක කම්මැල්ලවීර - ***
https://me-and-err.blogspot.com/2022/07/dolki.html
කතුවරයා මාගේඑ ප්‍රියතම කෙටිකතා කරුවෙකි. නවකතාවෙහි ඔහු ඒ දක්ෂතවයම පෙන්වා ඇද්දයි යන්න විමසිය යුත්තක් මුත්, චක්‍ර ආදී සාර්ථක නිර්මාණ ද හමු වේ. එනමුදු, උත්ප්‍රාසය, දරුවන් වෙනුවෙන් දිවි කැප කරලීම මගින් දෙමව්පියන් ජීවිතය විඳීමෙන් ඈත් වීම, දරුවන් තම දිවිය විඳීම වෙනුවෙන් දෙමව්පියන් අභියෝගයට ලක් කරන තීරණ ගැනීමට නොපකිලීම අදී මැයන් අලලා නිර්මාණය කොට මෙම නවකතාව කිසිදු සම්මානයකට නිර්දේශ නොවීය.

9 - මඩරන් - සේන තෝරදෙනිය - ***
https://me-and-err.blogspot.com/2023/04/sthoradeniya-2020.html
මුඩු ඉඩම් පනත, කෝපි වගාව, මඩ බද්ද ආදිය හේතුවෙන් උඩරැටියන් වෙසෙසින් පෙළුනු හැටි විමර්ශනාත්මකව, කරුණු සහිතව, පෙළ ගස්වා ඇති නිර්මාණය, එම විමර්ශනයන් ගේ බර නිසාම නවකතාවක් ලෙස සාර්ථක නොවේ. එනමුදු ගොඩගෙ සම්මානය ජයග්‍රහයණයට සමත් විය.

10 - කඳඅරණි - නිශ්ශංක විජේමාන්න - ***
https://me-and-err.blogspot.com/2021/05/nwijemanne-2020.html
වැදි සංස්කෘතිය, එහි ඓතිහාසික අතුරු කතා, ප්‍රධාන සමාජයෙන් ඔවුන්ට වූ අසාධාරණයන් ආදිය අලලා ලියැවී ඇති, මහත් බලාපොරොත්තු ඇතිව කියවිමට ගත් මෙම නවකතාව, මෙම අතුරු කතා අතර පෑස්සීම්, ප්‍රධන කතා ධාරාවේ ඇති තරමක් සුලභ උපක්‍රම භාවිතාව නිසා එතරම් සිත් ගත්තේ නැත. ස්වර්ණ පුස්තක සහ ගොඩගේ නිර්දේශ දිගු ලයිස්තු අතරට පැමිණි කෘතියකි.