ආචාරිසීයා දුටු දිදුලන අන්ධකාරය - පියල් කාරියවසම්

 පියල් කාරියවසම් මා දන්නා තරමින්, කෙටි කතා පොත් හතරක්, එක් නවකතාවක්, සහ එක් නාට්‍ය පිටපතක් රචනය කොට ඇත. මින් තෙවැන්න වූත්, සම්මාන ජයග්‍රහණයට සමත් වූත් "ආචාරිසීයා දුටු දිදුලන අන්ධකාරය" පොතේ පිටපතක් ලබා ගැනුමට බොහෝ වෑයමක් දරා, අවසන අධිමිලකට පිටපතක් සොයා ගත හැකි විය. මේ එසේ වෑයැමෙන් ලබා ගත් කෙටිකතා සංග්‍රහය ගැන මට හැඟෙනා අදහස් කිහිපයකි.

මෙහි කෙටිකතා හතකි. එහි එන හයවැන්න, ලේ නෑයින්ගේ පුරාණය, මෙහි එන හොඳම කෙටිකතාව පමණක් නොව, මා කියවා ඇති හොඳම කෙටිකතාවලින් එකක් බව පැවසිය හැක. පහතරට-උඩරට ගොයිගම බේදය, පරම්පරා තුනක් හරහා ඈදි ආ වෛරය, සහ එම අහේතුක පිළුණු අතීතය අයෙක් ව බැඳ තබන පටු තැන ගැන අපූරු හරස් කඩකි මෙම කෙටි කතාව.

"කුණු සල්ලි බදාගෙන, මරණය බලාගෙන ඉන්න අක්කාගේ දෙඩවිල්ල නිසයි මට මෙහෙම උනේ. ගෙදර වත්තේ කොස් ගස් වල වැල ගිලින ලේනුන්ටත් වෛර කරන එයාට කොහෙද ජීවිතයක්. එයා අවතාරයක්. ගමට ඇවිත් මාස කීයද? මේ තරම් පටු විදිහට ජීවිතය දිහා බලන්න මං කුරුවල් උනේ කොහොමද? හුදෙකලාව... සංවාදයක් නැතිකම.."(67 පිටුව)

අන් කෙටිකතා වල ද "පියල් කාරියවසම්" ලකුණ යැයි දැන් දැන් අපට පෙනී යන,
- කොළඹ ඉහළ තලයේ අයගේ පෞද්ගලික ජීවිතවල ඇති සංකීර්ණතා (ලුහුබැඳීම / රතු සපත්තු පැළඳි දැරිය සහ රතු කිකිළියක් සිහිනයෙන් දුටු යව්වනිය),
- අතෘප්තකර ලිංගිකාසාවන් පසු පෑස යාම ( රතු සපත්තු පැළඳි දැරිය සහ රතු කිකිළියක් සිහිනයෙන් දුටු යව්වනිය/ උරගයාගේ හෝරාව ),
- නාගරික  බොරුකාර සහ රඟදැක්වීමක් ඇති ජීවිතයට අකමැත්තන් අවසන අතකරගන්නා ඉරණම ( දිවා අන්ධකාරය)
- අප රට තරුණයන් ඔවුන්ගේ ප්‍රශ්ණ වලට විසඳුම් නැතිවීම හේතුවෙන් ඇති වූ නැගිටීම් ( ආචාරීසීයා දුටු දිදුලන අන්ධකාරය)
- පීඩිත පංතියේ පිරිසගේ අප්‍රතිහර උත්සාහයන්, සහ ඉන් බොහෝ විට අත්වෙන පරාජයන් ( ආචාරීසීයා දුටු දිදුලන අන්ධකාරය / කේ. චන්ද්‍රසිරිගේ එක්තරා ගමනාන්තයක්),
- මොනරාගල, නිල්ගල පෙදෙස් ආශ්‍රිත දුෂ්කර ජනජීවිතය ( ලේ නෑයින්ගේ පුරාණය )
                                                                                         ආදි මැයන් මුල් කරගෙන, ඔහුගේ අපූරු රචනා විලාශයන් භාවිත කොට ලියූ කෙටි කතා හමුවේ. ඊට අමතරව, යථාර්තයේ සීමාවන් ඉක්මවා යන රචනා කිහිපයක් ද අපට හමුවන්නේ, යතාර්තයේ ම ගමන් ගන්නා නිර්මාණ නොසිතූ ලෙසකින්  එම සීමා අතික්‍රමණය  කරනා ආකාරයකටය. (උරගයාගේ හෝරාව/ ආචාරීසීයා දුටු දිදුලන අන්ධකාරය)

සමස්තයක් ලෙස, එදා සහ අද ග්‍රාම්‍ය ජීවිතයේ ඇති පටු බව, දුෂ්කර බව, වරෙක සමාව දීමට ඇති දැඩි අකමැත්ත, කෝන්තර බඳින ආකාරය ආදි නිසරු ලක්ෂණත්, නාගරික ජීවිතයේ හැල්මේ දිවීම, නිර්ධන පංතියේ අයෙකුට තම සීමිත අවශ්‍යතා හෝ පවත්වාගෙන යාමේ ඇති අපහසුතාව, සුඛ විහරණයට ඇති අසීමිත ලොල් බව හා ඉන් තෘප්තිමත් නොවීම, යන ලක්ෂණ වලින් මෙම සංග්‍රහයේ එන කෙටිකතා පෝෂිතය. මෙම සංග්‍රහය "කුරිරු සුරංගනා කතාවක්", සහ "සඳෑ සක්මනක සැහැල්ලුව" තරම්ම අතිසාර්ථක නොවුනත්, සැලකිය මට්ටමේ රස වින්දනයක් ගෙන ආ සංග්‍රහයකි.

ශ්‍රේණිය: *****
ප්‍රකාශනය - ගොඩගේ (2008)

The Curious Incident of the dog in the Night-time - Mark Haddon

 An outstanding novel! For me it worked in two special ways.

1. It makes us a fellow passenger in the life of Christopher Boone, his cognitive  and corporeal space. The logic as he has come to define it, and how he attempts to live by it to a line. The way the danger of being run over a train escapes him till the last moment, and the consciousness stream that keeps him after Toby till the last moment is pure master class by Haddon. Haddon has gone on record to say that he didn't have any particular disorder in mind for Christopher, but about being an outsider, and being different.

2. It also gives a glimpse of how possibly a brilliant pure mathematician will see the logic in math, and how it assists her skill in reducing things to basic axioms that make up her discipline.

Christopher's brilliance in math, his logical thinking patterns, along with his ability, and sometimes his strong desire to shut out everything else from his world - the noise, other people - is the highlight of this book, and even the relationship difficulties of "the normal people" in this book, fall to the background. It makes the reader sync with his world, and his expectations to a large degree. The difference stops being a difference very soon into the novel, and the reader too expects things to happen, or the characters to fall into Christopher's rule set.

This book has won many award (Whitbread book of the year / Guardian Children's Fiction prize, to name a couple), but surprisingly stopped at the long list stage at the Booker nominations. I'd venture to say that it was Booker's loss.

And finally, one of those books which works best as a physical books, as against my usual reading of Kindle editions - my usual favourite.

Rating: *****

Yuki Guni ( යුකි ගුනි) / Snow County / හිමබිම - Yasunari Kawabata ( යසුනරි කවබතා )

(පොත මෙතෙක් නොකියවූවන්, මෙම සටහන කියවීම අධෛර්යමත් කරමි)

මේ කෘතිය කියවීමට යොමු වූයේ, කවබතා නොබෙල් සාහිත්‍යය දිනීමට වඩාත්ම හේතු වූ කෘතිය ලෙස මෙය දක්වා තිබීමයි. මා සතුව එඩ්වර්ඩ් සයිඩ'න්ශ්ටිකර් ( Edward G. Sidensticker) පරිවර්තනය මෙන්ම, ජයන්ත විමලසේනයන් වසර විස්සක පරීශ්‍රමයක් දරමින්, ඒ අතර ජපන් බස ද හදාරමින් කල පරිවර්තනය ද විය. මා කියවීමට තෝරා ගත්තේ ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනය.

ඉංග්‍රිසී පරිවර්තනය ගැන: මට හැගුනේ ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනයේ මෙම කෘතිය ඔසවාගෙන යාමට අවශ්‍ය නිවුණු රසය, සියුම් බව උපරිමයෙන් නොතිබුණු බවකි. මෙය වේගයෙන් කියවාගෙන යා හැකි කෘතියක් නොවේ. එසේ කියවාගෙන යාමෙන් මෙහි රස උද්දීපනය නොවේ - එය පැහැදිලි කාරණාවකි. මට හැඟුණේ, මෙම සෙමින් කියවීමේ ක්‍රමයට මෙම පරිවර්තනය උපරිම සේවයක් නොකල බවකි - මෙය මට සාපේක්ෂ කාරණාවක් විය හැකි බව සැබවි. එහෙත් මම ඉං‍ග්‍රීසි පරිවර්තනය ම මුල සිට අගට කියවීමි.

සිංහල පරිවර්තනය ගැන: මීට අමතරව විමලසේන පරිවර්තනය ද තැනින් තැන බලුවෙමි. එය පොතේ සිදුවීම් සියුම් වේගයට වඩා ඔබින ස්වරයකින් ලියැවී ඇතැයි දැනිනි. විමලසේන සමහර තැන්වල ජපන් වචන ම භාවිත කොට ඇත, එය නවකතාවේ වටපිටාව රඳවා තබා ගැනීමට වඩා යෝග්‍ය යැයි සිතමි.  මත්සු - මොමිජි - බොතං, ඊට නිදසුනකි. බොහෝ විට ඊට අදාළ ඉංග්‍රිසි වදන් නොතිබීම ( Pine - Maple - Peony), ඊට හේතුව විය හැක. එනුමුදු, මෙම පරිවර්තන අතර ද සමහර තැන් වල සැලකිය යුතු වෙනස්කම් දිටිමි. සමහර විටෙක ඒවා පරස්පර ද වේ. මින් වඩා නිරවද්‍ය කිමදැයි දැන් ගැනීමට ක්‍රමයක් නොවේ. 

පහත කොටස සලකන්න:

මේ එකම කොටසේ ඇති වෙනස්කම් බොහෝ අයෙකුට පැහැදිලි වනු ඇතැයි සිතමි. 

එලෙසම ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනයේ සීමාවන් ගැන ද අන් තැනෙක සාහිත්‍ය පිළිබඳවත්, ජපන් සංස්කෘතියේ ඒ ඒ වදන් භාවිතාවෙන් වෙන වෙනස් අර්ථදැක්වීම් ගැනත්, සාකච්ඡා වී ඇත. ( මෙම යොමුවේ එන වැඩි විස්තර ඊට නිදසුනකි: https://prezi.com/k4mdkx97t9ae/snow-country-translation ). එනම් girl හෝ ගැහැණු ළමයා යන වදන් වලින් අඟවන අර්ථයත්, woman හෝ ගැහැණියක් යන අර්ථයෙන් අඟවන අර්ථයත් අතර සැලකිය යුතු වෙනසක්කුත්, ඉන් කොමොකෝ ට අපහාසයකුත්, ඈ මෙතෙක් තමන් එතරම් තැකීමකට නොතරම් කඳුකර ගේෂාවකගේ තත්වයෙන් එහාට ගොස් ශිමමූරා ට දිනා ගැනීමට නොහැකි වූ බවත් ගම්‍ය වේ.

සයිඩ'න්ශ්ටිකර් ට සාධරණයක් වනු පිනිස, ඔහු ලියා ඇති පෙරවදනේ මෙම නවකතාවේ මේ උච්ඡස්ථානය ගැන හේ මෙසේ ලියා ඇත.

"'You're a good girl," Shimamura says affectionately in the climatic scene of the novel. But when, a moment later, he unconsciously shifts to "You're a good woman," she sees that she has been used. She too knows that he must leave. It would be hard to think of another novel in which so slight a shift in tone reveals so much." (Original Introduction 1956)

නවකතාව ගැන: මේ පොත ගැන කියූ බොහෝ අයෙක් ශිමමූරා ආදරයට තම සිත විවෘත නොකරන, අලස ධනවතෙකු බව ට පෙන්වා දී ඇත. ඔහු ට කොමෝකෝ ගැන අදහාගත නොහැකි තරමේ ආකර්ශනයක් ඇති වෙතත්, එය ලිංගිකත්වයෙන් එහාට යෑම ඔහු බලහත්කාරයෙන් නවතාගනී. මුලින්ම කොමකෝ දුටු විට පවා ඇය හා කතාවට පමණක් සීමා වී අන් ගේෂාවක් පතන්නේ, ඇය කෙරෙහි ඇති වන විශේෂ හැඟීම ආරක්ෂා කර ගැනීම උදෙසාය. එහෙත් කොමොකෝ ඔහු හා ආලයෙන් බැඳේ.  තෝක්‍යෝ හී අන් විවාහ ජීවිතයක් ඇති, කාර්‍යබහුල නැති ශිමමුරා ඔහුගේ ආරක්ෂක වැට රඳවා ගනී. ඔහුට දිගටම, මුලින් ම කොමොකෝ ත්, පසුව යෝකෝ ත් සංචාරයක දී හමු වී විනෝද වී, හොඳ මතකයන් ගෙන දෙන්නන් ම පමණි. මෙම පසුබිම ජපන් සංස්කෘතිය තුල, එහි ඇවතුම් පැවතුම් අනුසාරයෙන් පැවසීම ය මෙම නවකතාවේ අපූරුව. එය මුල් ජපන් භාෂාවෙන් කවදාවත් නොකියවන අපට එහි පූර්ණ රසාස්වාදය කවදා හෝ ලබාගත නොහැකි වනු ඇත. මේ පරීශ්‍රමය එම පාඩුව වටහාගෙන හෝ, නවකතාව අපගේ සීමිත කියවීම තුල රසවිඳි අකාරය ගැන සටහනක් තබා ගනු පිනිසිය.

ශ්‍රේණිය: ****1/2
ජපන් මුල් නාමය: යුකිගුනි
සිංහල පරිවර්තනය: හිමබිම ( ජයන්ත විමලසේන)
ඉංග්‍රීසි පරිවතනය: Edward G. Seidensticker

Learning to Talk - Hilary Mantel

 This year we lost Hilary Mantel. Given how much I enjoyed the first two parts of the Wolf Hall trilogy,  I wanted to end the year with a couple of her books, as well as by reading one of her favourite books. Am done with her favorite (i.e. Good Behaviour). I next turned to her short story collection - this. The collection has six short stories, and all except the last one ( in which we don't know the age of the narrator) are narrated by someone who recalls their life in their preteen years, or their teen years.. The reader may venture to suspect that most of these stories are somehow biographical, as they give out a sense of poignancy of time gone past, as against a nostalgia, and  narrate a time of an England which sounds out of date compared to the very little we have seen, or what we've heard. 

Most stories hint of how one's differences were yet to be accepted as present England seems to have, or is well on course to do so (i.e. Insults against Irish origins back then vs. the acceptance of gender differences now, mark a long journey over a period of less than sixty years). The stories also hint of how a dogged perseverance have changed the life of our narrator for the better ( although it is rarely that he or she admits of success - the tone suggests it). A "new father", a step father, or a person who plays the role of a father as time goes on is also common (e.g. King Billy is a Gentleman). We see only one step father who is hinted as right down abusive ( in The Clean slate), and some are real dears to their step children ( as in Destroyed).

Destroyed is possibly the best story here, as the behavioral changes of the two dogs are explained in some detail. I liked how our narrator is spared of the bad news of her dog, by her step dad. The substitute dog may not have lasted long, but it served its purpose to our narrator, and was safer than the pup which was intended t to her - a slight coincidental similarity between her disappeared dad, and her step dad. 

Scandal too is not uncommon to most of our narrators, but our narrators have come to accept it as part of their lives, and go on with their lives

"We were all the subject of scandal, but some of us had to (go out) I had to go to school, for instance. It was the law" (Curved if the line of beauty)

The scandal in this case was due to Jack, the step dad here, a coloured man. The story goes on to say how a coloured man was not rented lodgings in Manchester back in the 50s, and how Jack takes steps to settle this injustice on behalf of his friend.

The late sixties, probably was a period in which differences were beginning to be accepted - starting with the regional differences between England's own peoples. 

"The late sixties were an age of equality and people were not supposed to worry about accents, but they did worry, and tried to adapt their voices - otherwise they found themselves treated with a conscious cheeriness, as if they were black, or bereaved, or slightly deformed"

I guess these actions ( although now diminishing in the capital ), have been observed where I am from, between the majority community and the other communities too, as the latter groups try to speak the majority's language. But Learning to talk (like some others do - or adopt their accent), suggests that it is a futile effort when trained, although one may adopt it with some success over a longer period of time. 

More than one tale suggest of the poor living conditions back then, and how they were not recognized for what they were back then (e.g. Third Floor Rising).

"When I looked back from, say, the age of twenty-three to the age of eighteen, I realised that, in those years, everything had been far worse than it seemed at the time."

As mentioned earlier, these are, while short stories, the impression of not so pleasant past experiences, hover like a background tune. Our narrators have seen those times off, and won their battles through doggedly continuing towards better times ( through education, jobs etc.). The author is rarely ( if ever)  nostalgic. The tales are told with an even tone, while a suggestion of how time has brought upon a better life is inferred with an equanimity, that the reader finds difficult not to appreciate. 

Highly recommended for readers who are fans of the late writer's work, while it serves as a look at middle class life, particular in North East England, around 50 years ago.

Rating: ****
Genre: Short Stories

Casablanca d/Michael Curtiz

 

Questions: Would a movie produced today,  give more prominence to freedom and justice of the world over, true love. I think it would, for today is an even more politically correct a place than eighty years ago. Only likely difference I venture to say is that most of the world would expect Rick to take that approach, over keeping Ilsa. Apparently there was an alternate impromptu script which took that line too.  Not arguing either way ( although I'd probably incline towards keeping Ilsa, personally)...

I won't say much more than that, as most things have been said about this movie by all the experts.

Rating: *****

Good Behaviour - Molly Keane

 Dame Hilary Mantel passed away this year - before I could read the third installment of her Thomas Cromwell trilogy - and that's a book I plan to read soon. But before that I caught an interview of her, in which she identified this novel as "an overlooked classic". Good Behaviour was short listed for the Man Booker award back in 1981, and lost out to Rushdie's Midnight's Children. Given that Rushdie's book has since been selected the Booker of Bookers in 1994, Molly had a tough one could say.

Good Behaviour, I found to be a very unique book. Dame Hilary stated that the narrator Aroon St. Charles "has no idea what's going on". Others have stated that the narrator was unreliable - and some others (London Review of Books) claim that she knew exactly what she was going on, but behaved like she doesn't. While I think, this latter view is more inclined towards accuracy, I too think that her narration - made at the time of her mother's death - was attempting to be faithful to her understanding at the time the incidents took place. That explains her quoting Mrs. Brock, but stop herself for stating why "she swam to death". That also explains her plain simplicity to believe that Richard will one day return to her, in the times that the narration refers to. While she falls to pieces upon hearing Richard's engagement ( albeit temporarily), she never suspects  - or never admits - or is willing to even excuse his questionable sexuality. Good behaviour requires that certain details are not gone into - never discussed - emotions never shown - the pain of death never openly shown.
 

"Our good behaviour went on and on, endless as the days. No one spoke of the pain we were sharing. Our discretion was almost complete. Although they feared to speak, Papa and Mummie spent more time together; but, far from comforting, they seemed to freeze each other deeper in misery"

The 1920s, post World War I, the aristocratic St. Charles can't bring themselves to change their ways even when disaster stares straight at their eyes. Appearances must be maintained, since Good Behaviour is of paramount importance. I think there is a clue to the level of understanding of Aroon, in the last paragraph of chapter one. She states:

"At fifty-seven my brain is fairly bright, brighter than ever I sometimes think, and I have a cast-iron memory. If I look back beyond any shadow into the uncertainties and glories of our youth, perhaps I shall understand more about what became of us"

Amidst the dark comedy, I couldn't but help feel sorry for the fate that the times dealt Aroon. Yet, such fates couldn't have been uncommon - after all she was gentry, and could manage with her make believe stories of "waiting for love", and "has had a lover in my bed". How Aroon recounts the instances of being unloved, considered "massive", her repeated snubbing by her mother welled a sea of sympathy for her, as I read on. But she did have the last laugh - twice - once when the will was read followed by acceptance of her power as  mum and Rose had to put up with years of being taken care of by Aroon  (note how quick she was to take on the tone of authority ) - possibly the sweetest revenge. And then the second and final revenge - the Rabbit... shooo... it was mousse. Good behaviour accounted for not dwelling into the details - even when Aroon was 57. Apparently the initial publisher turned down this book for the lack of any good characters. It is clear why even the solicitor Mr. Kiely, was willing to accept Aroon, for the St. Charles' had the one thing that Kiely didn't have. 

A most excellent novel, no doubt. A unsympathetic look at the 1920s, with a great mix of satire, dark humour, which makes it a modern novel, written about a bygone era.

Rating: *****
Man Booker short listed novel (1981)

ගස් කට්ටිය - කීර්ති වැලිසරගේ

 අද වන විට බොහෝ ඇගයීමට පාත්‍රව ඇති, සිංහල නිර්මාණාත්මක සාහිත්‍යයේ නොමැකෙන නාමයක් පිහිටුවා ඇති කීර්ති වැලිසරගේ ගේ පළමු කෙටි කතා සංග්‍රහය වූ ගස් කට්ටිය කියවීමි. එහි එන කෙටිකතා නවය ගැන මගේ රසවිඳීම පහත පරිදිය.

ඒ අසූව දශකයේ දෙවෙනි බාගය විය යුතුය. මැලතයින් ගන්දයක් කොළඹ පුරා පැතිර ගොස් තිබිණි. එකල කුඩාවෙකු ව සිටි මට එතරම් විස්තර මතක නැතත්, එම ගන්ධය සැම තැන පැතිර තිබූ අයුරුත්, අංගොඩ පැත්තේ වූ යම් කාන්දු වීමකින් එය සිදු වූ බවටත් ආරංචි විය ( එහි නිරවද්‍යතාව ගැන එතරම් අදහසක් නැත  - අප ඒ වන විට දෙහිවල-ගල්කිස්ස ආශ්‍රිතව විසුව ද, එම ගන්ධය දැනුනු බව මතකය). අප කතුවරයාට එම සිදුවීම් යම් මට්ටමකින් "දෙවියන්ගේ මනාපය" නම් කෙටි කතාව ලිවීමට එය ආභාෂයක් වූයේ දැයි සිතමි.  මෙහි එන ඉස්පිරිතාල විස්තරය වුව, IDH රෝහල යැයි සැක කල හැක. කතුවරයා එම විස්තරය භාවිත කොට කොහොමත් දරිද්‍රතාවෙන් පෙළුනු මිනිස්සුන්ට, ගහෙන් වැටිච්චි මිනිහා ට ගොනා ඇනීමක් ම බවත්,  එම කාන්දුව ගෙන ආ විනාශය, ප්‍රබන්ධයක් ආකාරයෙන් කෙටිකතාවට ගෙන ආ සෙයකි. කතුවරයා පෙරවදනේ කියා ඇත්තේ 1986-1994 අතර කාලයේ ලියැවුණු කෙටිකතා මෙසේ ග්‍රන්ථාකාරයෙන් එළි දක්වා ඇති බවය. (සුගත් වටගෙදර සංස්කරණය කල "කීර්ති වැල්සරගේ ගේ තෝරාගත් කෙටිකතා" ග්‍රන්ථය ද ඇරඹෙන්නේ මෙම කෙටිකතාවෙනි. එනම් බොහෝ පාඨකයින් කීර්ති වැලිසරගේ ගේ කෙටිකතා කියවීම ඇරඹුවේ මෙම කෙටි කතාවෙන් විය යුතුය. එහි ඇති යම් ඓතිහාසික වටිනාකමත්, "පින් පවු" වලට, දෙවියන්ගේ මනාපයට ඉඩ දෙමින් අප රට වෙසෙසින් දිළින්දන් බොහෝ දේ ඉවසනා ආකරය පිළිඹිබු කෙරුන ද, ඉන් ඔබ්බට කෙටිකතාවේ කලාත්මක අගය යම් ප්‍රාථමික මට්ටමක තිබිණි. නිදසුනක් ලෙස මෙහි චරිත සේවය කරන්නේ ඔහුගේ පණිවුඩය පසක් කරලීමටය. කෙටිකතාවේ ආරම්භය තරමක් නවකතාවක ආරක් ගනී.

"නාය යාම" වඩා සාර්ථක කෙටි කතාවකැයි සිතමි. කතාවේ ගලා යෑම, විවිධ වු හැරවුම් ලක්ෂණ, ජීවිතයේ අහම්බය, ඉතා ස්වාභාවික ලෙස ගෘහස්ත ජීවිතයේ හැලහැප්පීම් මගින් සාර ව ගලා යයි. එක් අතකින් ජීවිතයේ ධර්මතාවක් යන්නක් නොවෙතයි සිතෙනාකාරය. කිම ද සිරිසේන බිරිඳට බීමතින් පහර නොදුන්නේ නම්, බිරිඳ මහගෙදර නොයන්නීය. සිරිසේන සූදු පොළට නොගියේ නම්, ඔහු බිරිඳ වෙත රළු පරළු නොවී, තියෙන දෙයක් කා, අවසන් නින්දකට රැයේ වැටෙනු ඇත.

(කර්තෘ කොතැනවත් මේ සිදුවීම් මේ මේ ප්‍රදේශයේ සිදු වන බව නොපවසතත්, ඔහු මාළාඹේ වසන්නෙකු වීමත්, පසුගිය දශක තුනහමාර පමණ එම ප්‍රදේශයේ සිදු වූ වෙනස්කම් නිසාත්, ඒ හා ගලපන්නෙමි. කොළඹට ආශ්‍රිත කැස්බෑව, කොට්ටාව ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ වලට ද මෙම ගැලපීම අඩු වැඩි වශයෙන් උචිත බවට සැක නැත.) මේ කෙටිකතා සංග්‍රහය මා සිත් ගැනීමට මුල් වූ හේතුවක් නම්, එය ඔස්සේ අසූව දශකය අග තලංගම, කඩුවෙල පෙදෙස් වල සිදු වූ වෙනස දැක ගත හැකියැයි මා සිත ඇති වූ හැඟීමයි.  ඔය කියන කාලයේ මා දෙහිවල වෙසෙමින් පාසැල් ගිය අතර, අප පාසලට තලංගමින්, මාළාඹෙන්, පැමිණි සිසුන් බොහෝ ඈත පලාතක සිට පැමිණියන් ලෙස දිටුමු. අනූව දශකයේ අගට වන්න අප දෙමාපියන් ද, මාළාඹේ ටවුමෙන් ඇතුලට වන්න ට ඉඩමක් ගෙන ගෙයක් සාදා පදිංචි වූ කල, මෙහි කියවෙන රබර වතු පමණක් නොව, රබර් ගස් ඉවත් කර එහි තොරතුරු තාක්ෂණ සමාගම් වල අලුත් මාදීලියේ කාර්‍යාල, විශ්ව විද්‍යාල වලට පඹුරු පත් ඇති කිරීම ආදිය සිදු විය. දැනට SLIIT එක තිබෙන විශාල පෙදෙස අක්කර ගණණක විශාල ඉඩමකි. ඉතින් එවන් වටපිටාවක "සල්ලි සහ මිනිස්සු", "ගස් කට්ටිය" ආදි කෙටි කතාවලින් එම බිම හෙළුණු ගස්-කොළ ගන්ධය පවා හමන සුළුය.  මේ කියනා කාලය, තලංගම ආශ්‍රිත පෙදෙස් වල ගම්බද කාලයේ අවසන් වසර දශකය විය යුතුය. ගස් කැපූ මාගිරිස්, සියාතු ලා ගේ දරු පරපුර එක්කෝ ඔවුන්ගේ ඉඩකඩම් සංවර්ධනයේ නාමයෙන් විකුණා තවතවත් ඇතුලට - එනම් රණාල, හබරකඩ, නැත්තං හංවැල්ලෙන් ද එහාට ගොහින් ද ? නැතිනම් ඒ වෙනස්කම් ලබාදුන් අවස්ථාවන් භාවිත කොට අලුත් ව්‍යාපාර වලට අතගසා තිබිය හැක. සල්ලි හා මිනිස්සු කෙටිකතාවේ සන්දර්භය ගතහොත්, තමන් කරන ගස් කපනා කාර්‍යයත්, ඊට ලැබෙන මුදලත් පමණක් ගැන සිතමින් සිටි පිරිසට, ඉන් අයෙකුගේ මරණාසන්න සිදුවීමක් පොදු අවදිකිරීමක් බවට පත් විය. අප සාමාන්‍යයෙන් දකිනුයේ මාගිරිස් වැනි චරිත නොවේ - මුදල පමණක් ගැන සිතන, තමන්ගේ වරදක් පිළිගත නොහැකි චරිතය. මේ කියනා අවදියේ කතුවරයාට මෙවන් චරිතයකට අඩිතාලම දැමීමට ආභාෂයක් ලැබීමට එවන් චරිතයක් වීමම සතුටට කාරණාවකි.

ගස් කට්ටිය කෙටිකතාව ගතහොත්, වෙනස් වීම ම වෙනස් නොවෙනා එකම කාරණාව බව සනාථ කෙරෙනා කෙටිකතාවකි. කලෙක කුඹුරු ගොඩකර රබර වැවූ බිමේ, රබර් ගස්ම කැපි බිම වැටී හඬා වැටෙනමුත් ඊළඟ පරපුර ඔවුන්ගේ ජීවිකාවේ බලාපොරොත්තු නව යොවුනන් තුල ඇතිකරමිනි.

සුමතිපාල සිහින දකින්නෙකු මිස, තම රාජකාරියෙන් පිට කිසිවක නිරතවන්නෙකු නොවේ. තම භාර්‍යාවගේ උත්සාහවන්තකමට කිසිදු උපකාරයක් නොකරන හෙතෙම, ඇගේ එක් බලාපොරොත්තුවක් ගිලිහීයාමට ඉඩ තිබෙද්දී, ඈට ඇති වූ කෝපය හේතුවෙන් ම යම් පිබිදිම ක ට ලක් වේ. මෙහි එන අන් කෙටි කතා තරම්ම නැවුම් නොවූව ද, පහළ මැද පාංතික නිවෙසක මීට වසර තිහකට එපිට ජීවන රටාව පිළිඹිබු වන බවට සිතිය හැක.

යමෙකුට උපකාරයක් කිරීමට ද සැමට සිතෙන්නේ නැත. උපකාරය කෙටිකතාවේ අගහිඟකම් වලින් පෙළෙන දරුවාගේ මාමාට, ඔහු ට උදවු කරනා, අපහසුවෙන් මාසය 'ගැටගහගන්නා' ගුරුවරයාට වඩා ආර්ථික ශක්තියක් ඇති බව පැහැදිලි මුත්, එම මාමා මාර්ගයෙන් ඔහුගේ ඉගෙනීමේ අඩුපාඩු මකාලීමේ අදහසක් හෝ එවන් ඉල්ලීමක් කරලීමේ කැමැත්තක් සිසුවාට හෝ ඔහුගේ දෙමාපියන්ට තිබී නැත.

දරුවෙකුගේ නිර්මාණාත්මක අවස්ථාවන් මතු වන නිසඟ අවස්ථාවන් හා, තරඟයකට දරුවෙකු එවන් නිර්මාණාත්මක ආශාවන් පිබිදිය නොහැකි වීමේ ඉඩ ගැන ගැන පන්වන තරඟයට චිත්‍රයක් කෙටි කතාවද රසවත් ය.

මෙහි එන පිටු දෙකහාමටකත් වඩා කෙටි තනි වූ දැරිය ඇත්තෙන්ම වචන මගින් මැවෙනා චිත්‍රයකි. එහි කතාව පාඨක අප මගින් මතු කර ගත යුතුය.

කෙටිකතා සංග්‍රහය අවසන් වන්නේ සිරිපාලට තෑග්ගක් කෙටිකතාවෙනි. ගමක අවුරුදු උත්සවයක් ආශ්‍රයෙන් ලියැවී ඇටි මෙම කෙටි කතාව ගමක සිටිනා විවිධ චරිත පිළිබඳ හෙළිදරව්වකි. එක් අතකින් පොදු උත්සව අවස්ථා තුලින් යම් කිසි වාසියක් පතනා අය සැම දා අප සමාජයේ වූහ.

ලේඛකයාගේ පළමු කෙටිකතා සංග්‍රහය වශයෙන් සලකන විට මෙහි රස විඳිය හැකි ආරේ සාර්ථක කෙටිකතා කිහිපයක් ම ඇත. සංග්‍රහයේ අග භාගය, මුල් කොටස තරම් ම රසවත් නොවූවද, කතුවරයාගේ නිර්මාණ සාහිත්‍ය හදාරණ අයෙකු කියවිය යුතු සංග්‍රහයක් ලෙස සිතමි. සුගත් වටගෙදර සංස්කරණය කල කීර්ති වැලිසරගේ තෝරාගත් කෙටිකතා කෘතියේ මෙහි එන මුල් කෙටි කතා හතර හමුවීමෙන්, මෙහි එන සාර්ථකම නිර්මාණ එහි ගොණු කර ඇතැයි යන ඇගයීම හා එකඟ විය හැක.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
ප්‍රථම මුද්‍රණය: 1994 ( ගොඩගේ ' රු. 50.00)

මීදුමාරේ සළු උනා - සුදර්ශන සමරවීර

සුදර්ශන ගේ මීට පෙර මා කියවා තිබුනේ සුනෙත් කාන්තගේ ශෝකාන්තය නම් වූ කෙටි කතා සංග්‍රහය පමණි. ප්‍රබන්ධානන්දය ද මා සතු වුවද, උඩෙන් පල්ලෙන් පිටු පෙරලීමකින් එහෙට ගොහින් නැත. සුදර්ශන සමරවීර ගේ  සමඟ යම් තරමකින් සංවාදයේ යෙදී ඇති හෙයින්,  ( මට ටෙරී ඊගල්ටන් ගේ විචාරය හඳුන්වා දුන්නේ ඔහුයි), ඔහු සාහිත්‍ය ගැන කෙතෙරම් ගැබුරින් සිතන්නේද යන්න ගැන සුළු හෝ අදහසක් තිබෙන හෙයින්, ඔහු ගේ කවිපොත ද අන් පොතක් ගන්නට ගිය විටෙක දැක, මිල දී ගෙන, එදින ම කියවීම ඇරඹීමට  සිත් විය. 

කවි පොත කියවීම ඇරඹුනු පසු ව වරෙක ප්‍රේමය ම සංග්‍රහයේ ප්‍රධාන මාතෘකාව යැයි සිතෙනා තරමට ඊට වෙන් වුණු කවි වලින් පොහොසත් වූ දමිත් උදයංග ගේ "තෙමි තෙමි ම මම" නම් කාව්‍ය සංග්‍රහය මතකයට නැගිනි. එනුමුදු සුදර්ශන ගේ කවිය උදයංග ගේ තරම් ම ලිහිල් ව කියවාගත නොහැක. බොහෝ විට සරල බසකට නැඹුරු වීමට යත්න දැරුව ද, පද පේළි බෙදීම මගින් දෝ යම් ආයාසකාරී කියවීමක්  කවි තුලින් දැනිනි. බොහෝ විට කවියේ පද පේළි කිහිපයක් ඔස්සේ යම් අත්දැකීමක, භාවයක උපරිම තලයට ගමන් කිරීමේ නැඹුරුවක් දනුණි. එය සර්ථක වුණු ආවස්ථා මෙන්ම කියවීම තරමක් අසීරු කරවනාකාරයක් ගෙන ආ අවස්ථා ද බොහෝ විය.

"රාගල කඳු පංති පෙනෙන මානෙක
ඔබ මා අතර දුර තනන ඔබ වසන
මන්දාරම් නුවරනිම්නෙ නිවසන හවසක
ඔය නළලෙ ඉකි ගහන හිම සදිසි පිනි පොදය
කොණ්ඩ ගස් අස්සෙන් බේරි බේරි කියනකොට
'දැන් ඉතිං ඔබ යන්න...'
නුවන් අග බේරෙනා මොහොතෙදිම ඒ පින්න"
                      ( සමුගැනීමක අතරමග)

කවියා ට සංවේදී මොහොතක් නිර්මාණය/ආවර්ජනය කිරීමට ඇති බව පැහැදිලිය. ඊට වස්තු බීජයන් ද ඔහු සතු වේ. එහෙත්, ඔහුට ඊට භාවිත කරනා රූපක, අත්දැකීම්, දෙබස් ආදිය වැඩි දෝ යි සිතේ. පෙර කි ආයාසකාරි කියවීම  සුදර්ශන ගෙනෙන්නේ ඒ නිසා ද?

එහෙත් මෙහි තැනෙන් තැන සෙල්ලක්කාර, දඟකාර ප්‍රේමයක කවි ද ඇත්තේය ("වොලිබෝල සෙල්ලම නම් අපේ ප්‍රේමය"). ප්‍රේමය ම බොහෝ කවියට මාතෘකා වූව ද, ඉන් සමහර කවියක් කියවීම ආයාසකාරි වේ. තැනෙක දෙකක වඩා සාර්ථක කවියක් "තෙමි තෙමි ම මම" ම මතකයට නගයි ( "ඇහිපිය බර නින්ද නේන රෑ මැදියම" ). එහෙත් එහි ද පබැඳුම තරමක් සංකීර්ණය.

"ෆිල්ටරෙත් අහිමිව පිං මදව ඉපදුන
කැප්ස්ටන් බටයක
බාල දුම් ගොබ වලාකුළු මැද
අත් වැරැද්දක්
ඇස් පනාපිට බින්ද ප්‍රේමයෙ
තිතක් නැති මතක ගොබ
ආයෙ ආයෙම ලියලන
නින්ද නේන අහිපිය බර රෑ මැදියම
සුසිනිඳු නැත පෙම සිඳි සිත"

වඩා රසවිඳි කවි වල මෙම සංකීර්ණත්වය බොහෝ සෙයින් අඩුය. "අර හොරෙන් බලන ඇස් දෙක" ඊට නිදසුනකි. වියළි කලාපයේ සැඳෑකල් සුන්දරත්වය, එහි ගැහැට ආදිය ගැන ලියැවුණු කවි ද රස වින්දෙමි ( "දසුන් මනරම්ලු සැඳැකල") .

කවියෙකුට ඔවදන් දීමට තරම් ඒ පිළිබඳව දැනුමින් තොර වුව ද, මේ කවි මත තව ටිකක් ශ්‍රමය වගුරා ඔපමට්ටම් කිරීමට ඉඩ තිබේදෝයි සැකයක් මගේ සිතේ ඉතිරිවිණ. 

ශ්‍රේණිය: **1/2

Bleak House - Charles Dickens

 

I have read half a dozen novels by Dickens till now ( David Copperfield, Oliver Twist, Great Expectation, A Tale of Two Cities, A Christmas Carol, Hard Times), but this one has been in my TBR for a long time. When I finally got to reading it with much hope, as some claimed it to be his masterpiece, am afraid that the charm that Dickens has held has started to diminish - due to no fault of his own writing - but due to the passage of time - a 170 years is a long time, and could be unkind to many an artistic creation, especially when the last 40 or so years have brought about so much post-modernistic change. Hence I will try not to touch on the usual traits of Dickens ( long lost relationships being discovered, happy unions of characters, near ideal characters), which makes his writing a little less convincing to us, to whom skepticism is a way of life, but explore few areas worthy of a little elaboration, and which in turn show us the social critic, and the careful observer of the human being. These two aspects clearly show that Dickens still has much to offer to a student of recent history, and humanity.

The Judiciary of 19th century England: 

The one great principle of the English law is, to make business for itself. There is no other principle distinctly, certainly, and consistently maintained through all its narrow turnings. Viewed by this light it becomes a coherent scheme, and not the monstrous maze the laity are apt to think it. Let them but once clearly perceive that its grand principle is to make business for itself at their expense, and surely they will cease to grumble. (quote)

Bleak house is centered on the on the lawsuit of Jarndyce and Jarndyce, and how many litigants have suffered through it, literally destroying them over the years, and ironically how its closure finds that the case has consumed all the wealth that it has disputed over for decades. This, then is a critique of the then British Judicial system, and in that purpose serves well, considering that this was serialised  over twenty parts, besides being published as a book. It is learnt that Dickens himself has suffered in the hands of British law on a suit against plagiarism (1844), where he had to pocket out  700 pounds after winning the case since the plagiarists filed for bankruptcy. He subsequently refused another case against piracy, claiming that "success and defeat are alike fatal to litigants", a stance he amply proves in this work. Such is the class of this author!

The Sexual Innuendos of Esther Summerson:

A point that came across quite prominent in Bleak house is the sexually suggestive relationship between its main narrator, Esther Summerson, and her "love", her "pet", her "darling", Ada. Though platonic as per the narrative, it has all the markings of an obvious lesbian attraction, when such an association was illegal, and even self admittance of such a condition was against the established social order. Thus a hetero-sexual marriage was but a convenient union. Recently I read a Sinhala novel by Kaushalya Kumarasinghe ( one which I truly believe deserves a translation to English - Nimnage Ithihasaya / නිම්නගේ ඉතිහාසය / History of Nimna ), where homosexual tendencies result in making a young lass take cover in the order of the female Buddhist monks. However one of her grand nieces living in the 21st century enjoy sex with both males and females with no hesitation, showcasing the change as it were within a period of 50 or so years. Dickens, a very careful observer of society as many of his novels prove, cannot have been oblivious of the subtle sexual overtures and the suggestive attraction between the two friends, in his chosen narrative. My hunch on this line was further strengthened when searching on the characters of Esther and Ada, revealed papers discussing this matter ( see "Reinforcing the Continuum: Homoerotic Desire in Charles Dickens' Bleak House" by Daniel B. Davis). Even Esther "settling" for the elderly Jarndyce could be an indication of giving in to two eventualities - her post-small pox looks, as well as a "comfortable" probable largely platonic companionship - although she eventually marries the doctor who is in love with her.

A Mistaken Reading: I thought that I may be seeing an early avatar of Hercule Poirot in the character of Inspector Bucket, but the following essay suggest that my suspicion is mistaken ( https://ahsweetmysteryblog.com/2017/01/03/the-first-detectives/ )

In essence, I feel that a fiction of this nature, which focuses a lot on the social conditions of the then times, can best be appreciated by being a little less judgemental from today's perspective, and if one is patient, it may even unearth subtle hints that the author may have concealed over a thin top layer.

Rating: ****1/2
Originally Published in 1852-1853

ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම් - තරිඳු ශ්‍රී ලොකුගමගේ

සිංහල සාහිත්‍යයේ වරින් වර සුවිශේෂි නවකතා මතු වේ. මට දැනුණු ඒ මෑතක පළ වූ සුවිශේෂි නවකතා කිහිපයක් නම්, එරික් ඉලයප්ආරච්චි ගේ බගන්දරා, ලියනගේ අමරකීර්ති ගේ අටවක පුත්තු, අනුරසිරි හෙට්ටිගේ ගේ කළුවරයි පුරහඳ, තාරකා වාසලමුදලිආරච්චි ගේ කළු, සේන තෝරදෙනියගේ බණ්ඩර මැරූ උන්, මංජුල වෙඩිවර්ධනගේ බත්තලංගුණ්ඩුව, සේපාලි මායාදුන්නේ ගේ මහාසාමි, සහ කෞශල්‍ය කුමාරසිංහගේ නිම්නාගේ ඉතිහාසයයි ( මේ ලයිස්තුව සම්පූර්ණ නොවේ.) එම සුවිශේෂි බව රැඳෙන්නේ, තමන්  නැරඹූ චිතපටියක මතකයන් මෙන් එම පොත ගැන කතා කරනා විට එහි සිද්ධියක් දෙකක් මතුවීමේන් අතීත මිහිරක් සමඟ, ආයේ කවදා හෝ කියවන්නට ඉඩක් ඇත්තේයැයි යන හැඟීම සමගය. ඒ කුලකයට එක්කාසු වන අලුත් ම පොත තරිඳු ශ්‍රී ලොකුගමගේ ගේ "ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම්" ය. මෙම පොත අදාළ වර්ෂය තුල නිර්දේශයට පත් වූයේ ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානයට පමණි- එය එම සම්මානය අගය කිරීමට හෙතුවකි. එහෙත් අවසන් වටයට පැමිණි එම පොත, ජයග්‍රහයණයට ගෙන ඒමට තරම් රැඩිකල් වීමට අප විනිසුරු මඬුළු පසුබට වන්නෝය ( එලෙසම නිම්නාගේ ඉතිහාසය අවසන් පූර්ව වටයේද, මගේ ආදරණිය යක්ෂනී අවසන් වටයේද සැලි ගියේය - ඒ වෙනුවට භේරුන්ඩ කැදැල්ල, හඳ පළුව තනි තරුව වගේ වඩා ආරකෂාකාරි නැතහොත් දේශපාලන මාතෘකාව මත ම යැපෙන පොතකට සම්මානයක් පිරිනැමෙයි). පුලිට්සර හෝ බුකර් සම්මානයේදී මෙවන් සම්මත භාෂා, රීති වලට අනුකූල නොවූ නවතම ආරේ නවකතා වලට මීට කලින් සම්මාන ලැබී ඇත (මෑත නිර්දේශයක් - A Brief History of Seven Killings ). 

ඉතින් ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම් වනාහි ඇත්තෙන්ම "වැඩකි". අප රට පැරණි කාර් හා බැඳි පුරාවෘත, බ්‍රෝකර් රස්සාව, අප රට සැමදේම තීරණය කෙරෙනා දේශපාලඥ්ඥයන් ට ලද හැකි පෞද්ගලික වාසි, කුල පීඩනය හා ඉන් බලපෑම් ලත් අය ජීවිතයේ යම් ස්ථාවරත්වයකට පැමිණි කල ඔවුන්ගේ ප්‍රතික්‍රියාවන්, වලවු පවුල් වල සමහර අයගේ විකෘති ආශා, පමණක් නොව අහිංසකකමේ සාපේක්ෂ බව හා කපටිබවේ විවිධ ස්ථර ද මේ නවකතාවේ සමස්ත රසයට බලපා ඇත.  බත්පත රස ගන්වන තවත් ව්‍යාංජයක් සේ, අපූරුවට නවකතාවට බරක් නොවෙනාකාරයෙන් සුමටව, නවකතාවේ රසය ට, ගැඹුර ට ධනාත්මකව බලපෑමක් ගෙනෙනාකාරයෙන් මේ සියළු අතුරු මාතෘකා සං‍යෝග කරගැනීමට කතුවරයා සමත් ව ඇත. අයෙක් මෙහි අසම්මත භාෂා භාවිතාව ගැන දෙස් දුන්නොත්, කිව හැකි සරලම කාරණාව, නූතන තරුණ බ්‍රෝකර් වරයෙකු යම් හෙයකින් ඔහුට ඇති සුවිශේෂි කතාවක් කීමට ඇතොත්, ඔහුට භාවිත කිරීමට හැකි බස යොදා, ස්වාභාවික ආකාරයෙන් මෙය ලියැවි ඇති කියාය. මෙය සම්මත භාෂාවෙන් ලියුවොත් මෙහි වටිනාකම නැත - වඩා වැදගත් වන්නේ අපට මෙතෙක් හෙළිදරවු නොවුනු පැතිකඩක් එළිදරවු වීම; ඇරත් මෙය නිර්මාණාත්මක සාහිත්‍යයකි.

අප රටේ බ්‍රෝකර් වැඩේ පමණැක් නොව, පාතාලේ වැඩ පවා "mind game" එකක් බවට සනාථවෙනාකාරයේ උපක්‍රම භාවිතා කල මෙවන් නවකතාවක් මට මතකයට නොනැඟේ.

මෙය කියවිය යුතු ම නවකතාවක් බවත්, මට මේ පොත ගැන එතරම් විශ්වාසයක් නොතිබුණු හෙයින්, මෙයත් එතරම්ම විශ්වාසයක් නොතිබුණු භෙරුන්ඩ කැදැල්ලත් පුස්තකාලයකින් බැහැරට ගෙන කියවූ බවත්, එහෙත් පොත කියවා අවසන වන ඉව්ට, "ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම්" පිටපතක් නම් මා සතු විය යුතු බව ට තහවුරු හෙයින්, ළඟකදී ම ඉන් පිටපතක් මිල දී ගන්නා බවත් ( භේරුන්ඩ කැදැල්ලේ පිටපතක් අවශ්‍ය වන්නේ නැත ) පමණක් කියා, පොතේ රස තැන් කිහිපයක් පහත ලෙස අමුණමි.

1- අප රටේ සංස්කෘතියේ කොටසක් ව ඇති රැවටීමය. එය තමන් කොයි ස්ථරයේ සිටියද තිබෙන්නකි.  රැවටෙන්නට ඇති බිය නිසාම මෙය නොනිත් ගැටුමකි.

"...මේ වන විට ජීවිතයේ හතළිස් වෙනි සැතපුම් කණුව ආසන්නයට සම්ප්‍රප්ත වී ඉන්නා නිසා, මට පසුපසින් ආ පරම්පරාවක් මා අන්දන්නට තරමට ලොකු වී ඇතැඉ යන බය ලාවට විතර මගේ හිටේ ඇති විය" (68 පිටුව)

2- අප රට සාමාන්‍ය ගමක ජාතිවාදය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරයත් අන් ජනවර්ගයක් දෙස මධ්‍යස්තව බැලීමට ඇති අපහසුකම් වලට හේතුත් මෙහි කියවෙන අතුරු මාතෘකාවකි.

"කොහොම වුනත් මේකෙන් ස්දු වූ ලොකුම අවුක වූයේ දෙමළ මිනිස්සු පවු නේද කියා සිතුවිල්ලක් මගේ සිතේ ඒමය. වාසනාවකට ඇන්ටන් අයියා මුස්ලිම් මිනිස්සුන් ගැන මොකුත් කීවේ නැත. එහෙම වූවා නම් වැඩේ ඩබල් දෙල් වේ, ඉස්සර බණක් කියන වාරයක් ගානේ සොළීන්ගෙන් පටන් අරගෙන මුරලිදරන් දක්වාම බැන්න පන්සලේ ලොකු හාමුදුරුවී පස්සේ ඒක අත් හැර අෂ්‍රොෆ්ගෙන් පටන්ගෙන නෝලිමිට් එක හරහා මැටියානේ හාඩ්වෙයාර් එක කරන මොහොමඩ් දක්වා සනුහුරයට පටන් ගත්තෝය. ( 87 පිටුව)

3- මෙහි එන උපහාසාත්මක කියුම්‍ ය. එහි ඇති සත්‍ය නිසා ම ඒවා රසවත් ය.

"අපේ පරම්පරාව යාන්තම් හතළිහට එන විට වස් පින්කම් බෙදාගන්නට පොරකද්දී ඇන්ටන් අයියා හැත්තෑවට කිට්ටු වී හිටියදී පවා ලංකාවේ නැති කාර් අයිති කරගන්නට හීන දකියි. මට පොර ගැන එක්තරා විදිහක ගෞරවයක් ඇතිවිය" ( 155 පිටුව)

මීට අමතර ව මෙම නවකතාව පුරා ඇති හාස්‍යජනක කියුම් පොතේ රස තීව්‍ර කරයි.

4- ලංකාවේ සාර්ථක මිනිස්සු ( මෙය ආර්ථික අර්ථයෙන් විය යුතුය) ගන කියවෙන කතාව "පොල්ලෙන් ගැහුවා වගේ" බොහෝ දුරට සත්‍යය.

"ලංකාවේ සාධාරණයෙන් දියුණු වෙච්චි එකම එක මිනිහෙක් වත් නෑ මහත්තයා. ලංකාවේ ඉන්නේ සාධාරණයෙන් ජීවත් වෙන බව පෙන්වලා අසාධාරණයෙන් හම්බ කරලා ගොඩගිහින්,  ඒ අසාධාරණ වැඩ ලෝකෙන් වහං කරපු මිනිස්සු." ( 235 පිටුව)

2020 ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම - 8
ශ්‍රෙණිය: *****
ප්‍රකාශනය - සයුර (2020)

The Bachelor of Arts - R.K. Narayan

 ( This essay was written originally back in 09/08/2014, and the reading of the book was preceded by Swami and Friends. At this point when am returning to Narayan, as I've just started reading his biography - and that may call for reading of at least a couple of more autobiographical novels. Am transferring this old essay to these pages for completion purposes.)

As with Swamy and friends, Narayan doesn't depend on a plot for keeping the reader attracted to his work. The life of the youth Chandran whom we meet, and is the base of the story is again, presented in "a language of no guile", if am to paraphrase Abeysekara. We see Chandran going through the every day challenges of an under graduate. Upon graduating, his parents are generous to give him enough time to think about his future. He falls in love, but it doesn't materialize in marriage as the stars come against him. He leaves Malgudi, for Madras, but avoids his uncle and leads his life as a pseudo-sanyasi. After eight months he returns home on his accord. His friend manages to influence him on the prospects of running the local newspaper agency, which Chandran runs with much application. Then marriage favours him, via a proposal and he realises that this is the girl for him, and his previous infatuations meant nothing. Narayan doesn't forget to end the story in suspense, as Chandran's wife falls ill, and there are no letters from her for six days - the final scene of the book is Chandran leaving office to try and catch the six o'clock train to go and see his wife. We are not hinted with what happens. Did the stars have anything against any wife of Chandran ?

As the summary suggests there is nothing remarkable about the plot - yet there is an element of simple attraction in this simple tale. Is it the simple attraction guile-less language and the tales of a lad who could've been anyone of us at that age, in which we tend to discover ourselves. Narayan has to be credited for the characters of parents that he has created. They are almost exemplary - the love shown by the parents to their son is so obvious, but somehow never a burden to the son, who is given full freedom to mature and discover himself. I rally don't know whether South Indian parents are of that blend or nature - maybe a considerable proportion of them are. Narayan has also captured the typical impatience and haste of a young man of that age. It is this element of naturalness that many of us can relate - the various measures, that makes Narayan attractive to his readers.

The period in which Chandran spends at the university is also quite well presented here. The ideological differences between the white administration and masses is displayed. If there is anything that I found missing in Narayan's two books I read, is that he doesn't portray a wide cross section of the society in South India. That is an aspect I will lookout for in my future readings of him.

****
First published in 1937

භේරුණ්ඩ කැදැල්ල - රූපා ශ්‍රියානි ඒකනායක

සැ. යු. ( පොත කියවීමට බලාපොරොත්තු වන අයට, එය කියවා අවසන් වන තුරු මේ අදහස් ගැන්වීම කියවීම අධෛර්‍යමත් කරමි).

මට මේ ලේඛිකාවගේ ලිවීම් සමඟ දීර්ඝකාලීනව පැහැදීමක් තිබී නැත. ඒ මා ඇගේ කියවූ පළමු ග්‍රන්ථය නිසා විය හැකිය ( 'දිට්මි නෙති කසුප් නිරින්ද්'). එහි ඇය කාශ්‍යප රජුගේ කාලයට යාමට භාවිත කල විධික්‍රමය පිළිබඳව ඇති වූ අපැහැදීම අදටත් පහව නැත. අවාසනාවකට මෙන් මෙම ග්‍රන්ථයේදී ද කතුවරිය තම කතාවට පදනම වන අත්පිටපත් හොරකම සංඝත ලෙස, පාඨක විශ්වාසය රැකෙනාකාරයෙන් සිදු කර නොමැති බවය මගේ විශ්වාසය. වරුණ, ඔහුගේ අතිජාත මිත්‍රයා විසින් බොහෝ සෙයින් වර්ණනා කල පිටපත, මිතුරාගේ ඇවෑමෙන් සම්පූර්ණයෙන් නොකියවා තම නමින් මුද්‍රණයට පත් කිරීම මට නම් පාඨක විශ්වාසය පළුදු කරන අවස්ථාවකි. කිම ද වරුණ පිටපත කියෙව්වේ නම්, කුමන විදිහකින් හෝ, ඒ අයුරින් ම එම පිටපත තම නමින් නම් මුද්‍රණය නොකරනු ඇත. සොරකම් කිරීම් එකකි - එහෙත්, සාහිත්‍යයකරණයේම රැඳී සිටියෙකු, අපරික්ෂාකාරීව එය මුද්‍රණයට යොමු කිරීම විය හැකි ලෙස මට පිළිගත නොහැක. කෙනෙකුට, එසේ නම් මෙම පොත  ද නැති බවට වාද කල හැක. කතුවරිය සාර්ථක විය යුත්තේ, එවන් අවස්ථා පාඨක විශ්වාසය පළුදු නොවෙනාකාරයෙන් නිර්මාණයේදී ය. නැතිනම් තමනට සාර්ථකව ලිවිය හැකි කොටස් එසේ ලියා, අභියෝගාත්මක තැන් වලට පැලැස්තර දැමීම, මුළු නවකතාවට ම ගෙන එන්නේ අවැඩකි. ඉතින් හිතවත් පාටකයෙනි, මේ පොත ගැන විශ්වාසය එම මුල් පදනේම ම බිඳ වැටුණි. කතුවරියට අවශ්‍ය මතුමහල සෑදිමට තරමක් විකෘති තර්කයෙන් යුත් අඩිතාලමක් භාවිත කොට ඇත. එහෙත් එම මතුමහල නම් ඈ බොහෝ සාර්ථකව "තනා" ඇත.

බිඳී විසුරුණු පවුල්, එහි දරුවන්, දෙමව්පියන්ගේ අලුත් සම්බන්ධකම්, දරුවන් දෙමාපියන් කෙරෙහි සිත් බිඳුණු පසු ක්‍රියාකරනාකාරය ආදිය කතුවරිය ලියා ඇත්තේ ඉතා ගැඹුරු ජීවන දෘෂ්ඨියක්, අවබෝධයක් ඇතිවය. මෙහි එන නන්දිතා ගේ චරිතය කතුවරියගේ සාර්ථකම චරිත ගොඩනැගීම් වලින් එකක් විය යුතුය.  නාමලි, රාහුල්, වරුණ ආදි චරිත ද සාර්ථකව ගොඩනගා ඇත. ඇත්තෙන්ම මට නම් හැඟෙන්නේ මෙම කතුවරියගේ ශූරතාව ඇත්තේ පුද්ගල සම්බන්ධතා, පවුල් සබඳතා, එහි ගැටුම්,  ආදිය ගැන ලියනාකාරයේ කියාය. කතුවරියගේ මා කියවූ අනෙක් කෘතිය වන සිටුවර පුවත හි වුව මෙම දක්ෂතාව දිටිමි. නන්දිතා, වරුණ හා මධුමතී විෂයෙහි ක්‍රියාකරනාකාරය පමණක් නොව, නාමලි, ජිනපේම "දෙවියකු" ලෙස දකිනාකාරයේ ද මා දුටුවේ සාර්ථක සාහිහ්‍ය නිර්මාණකරණයකි.

"..දෙවිවරු ඉන්නේ ඔය කඩවසම්, තරුණ, බඩ මහත, ගෑනියෙක් දැක්ක ම දපනෙ වැටෙන පිරිමි සරීරවල නෙමේ මහත්තය... මේ වගේ අජුත, මළ පෙරේතයො වගේ පෙනෙන මිනිස්සු අතරෙ..." ( 206 පිටුව)

එලෙසම, උපනුවන් නාමලී ට ලියූ ලියුමේ ඇති කොටසක් ද මා සිත් ගත්තේ, එය ද කතුවරිය මිනිස් හැඟීම් ගැන විවෘතව කතාකරනා අවස්තාවක් පමණක් නොව, අවබෝධය ට සාකිෂියක් නිසාය.

".. එහෙත් මා ද සුදනෙකු යැයි, උපාසකයෙකු යැයි, සාධුවරයෙකු යැයි සිතන්නට එපා.. නුග සිසිලක් ලෙස මා අත්දුටු විරාගය ක්‍රමයෙන් රාගයක් බවට පත් කළේ ඔබමයි... ඔබ සමග සිතින් රමණයේ යෙදුණා.. කයෙන් ආශ්වාදයල් ලැබීම වගෙ ම, සිතින් ආශ්වාදයේ වෙළිමත් එක ම සංසිද්ධියේ දෙපැත්තක් කියලයි මං හිතන්නේ..
....
 එහෙත් ඔබ ප්‍රේමවන්තයෙකු සොයාගත්තේ මා විසින් ම ඉතා අපහසුවෙන් සීමා මායීම්වලට හිර කරගත් රාගය ඔබේ සිතේ උත්සන්න වී, පිටාර ගලන්නට පටන්ගත් නිසා ද?.. ඔබේ සිතේ උතුරා යන සිතිවිලි හා හැඟීම්වලට කායික පිටිවහලක් මගෙන් නොලැබුණු නිසාද ? මානුෂික ධර්මතාවක් වන රාගය ඔබේ සිතේ ඇවිස්සීමට මා ද දායක වී ඇතැයි දැන් මට සිතේ." ( 230 පිටුව)

මෙම නවකතාව 2021 සඳහා වූ ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානය දිනා ගන්නා ලදී. වසරේ හොදම නවකතාව ද යන්න විවාදපන්න වුවද, අප රට බොහෝ සම්මාන වල දිගු ලයිස්තු ( ඔවු, සමහර විට කෙටි ලයිස්තු වලට පවා ) තේරිමට තරම් විභවයක් මෙම නවකතාව තුල, පෙර කී දෝෂය අභිබවා යමින් මම දකිමි. මා සාමාන්‍යයෙන් මෙම කතුවරියගේ පොත් කියවීම මග අරිමි. එහෙත් ප්‍රධාන සම්මාන දිනූ, නිර්දේශ වූ නවකතාවක්, තත්කාලින නවකතා කියවන්නෙකු ලෙස මගේ කැමති/අකමැතිකම් මත අතැරීම නොකල යුත්තක් ලෙස සිතමි. ඒ නිසා ම ය කියවූයේ. කතුවරිය  ලේඛනයේ දී දක්ෂතා පෙන්වන අවස්ථා ඇති  බවට මෙම කෘතිය සාක්ෂියකි.
( තරු හතරක පොතකින් තරු බාගයක් කපා හරින්නේ පෙර කී අඩිතාලම් දුර්වලතා ප්‍රශ්ණය නිසා ය)

ශ්‍රේණිය: ***1/2
2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ නවාකතා කියවීම - 7
ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානය - 2021
රාජය සාහිත්‍ය සම්මාන - අවසන් වටය - 2021
ගොඩගේ සාහිත්‍ය සම්මාන - අවසන් පූර්ව වටය - 2021
සූරිය ප්‍රකාශනයකි ( 2020)

කැත ගැහැනියගේ හීනය - සරද සමරසිංහ

 2017 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් එකොළහක් කියවා, ඒ ගැන සටහනක් ද ලියා පළ කලේ මීට වසර තුනහමාරකට ත් පෙර ය ( https://me-and-err.blogspot.com/2019/02/2017-sinhalashortstory.html ). එනුමුදු මෙම කෙටි කතා සංග්‍රහය මිල දී ගත්තේ ගිය වසරේ හෝ, ඊට පෙර වසරේ විය යුතුය. එය කියවන්න ට යොමු වූයේ දැන් ය.

කෘතියට නම දුන් "කැත ගැහැනියගේ හීනය", මෙහි එන සාර්ථකම නිර්මාණය බව සැක නැත.

"නිලූ බැල්මකින් දෙකකින් එහෙමත් නතිනම් තොදොලයකින් අනතුරුව හරි පහසුවෙන් කරගන්න කන්තෝරුවේ පුංචි පුංචි වැඩ ප්‍රීති ට මහමෙරක් වගේ වෙන්නේ ඇයි කියලා බොරු කරන්නේ නැති කණ්ණාඩිය වගේම ප්‍රීතිත් දන්නව." ( 22 පිටුව)

කැත ගෑනුන්ට ගොඩාක් අවස්ථා හම්බුවෙන්නේ නැති බව ප්‍රීති තමාටම කියාගත්ත. ආයෙත් පාර්ක්. (29 පිටුව)

මෙහි එන ප්‍රීති, තමන්ගේ යථා තත්වය තෙරුම් ගෙන, සියුම් තරඟයක් දෙන්නේ, තමනට ද අවස්ථා ලැබෙන බව අන් ලෝකයාට පෙන්වන්න ට ය. කියවන්නිය තුල සානුකම්පිත සිතුවිලි ජනිත කරවනා සුළු කෙටිකතාවකි.

"දෙමළාගේ පරක්කුව", මෙහි එන තවත් රසවත් නිර්මාණයකි. මෙහි "පරක්කුව" වචන පෙරළියකි - එම පරක්කුව, අන්තිම මොහොතේ සැලූනයට රිංගන කොලුවාගේ සිතා මතා පමාව ද ? නැතිනම්, රාජා ගේ ප්‍රමාදය ද ? "දෙමළා ට" සිංහල සමාජය මධ්‍යයේ පමාවීමට ඉඩක් නැති බැව් අමතකන නොවී ඒ පීඩනයෙන් තව කොපමණ කලක් ජීවිත් වන්න ට සිදු වේවි ද ?

"තාත්තා සහ තවත් පිරිමි":

"තවත් කවුරුහරි මිනිහෙක්. තාත්ත වෙනුවට ආපු." (19 පිටුව)

අංජු, ක්‍රමක්‍රමයෙන්  තම වර්තමාන ජීවිතයට පුරුදු වීමට සිදු වූ ආකාරයත්, ඊට තාත්තා නොවෙන අනෙක් පිරිමි වරින්වර අංජු ට කල හදියත්, අංජුගේ බසින් කියවෙන කතාවකි. එහෙත් ලාංකිය කෙටිකතාව තුල මෙවන් නිර්මාණ එතරම් දුලභ නොවෙන නිසා, කතුවරයා බලාපොරොත්තු වූ ආකාරයේ තිගැස්මක් පාඨකයා තුල ඇති වේවි ද යන්න සැකසහිතය.

පොළේ එළවළු වෙලඳාමෙන් "ගැලවී" සීතල කාමරයක "මේසයක් මත පුටුවක වාඩිවි" කෙරෙන රස්සාවකට ඇති දුර ගැන කියවෙන "හීතල හීනෙකට පස්සේ"; අලුත් ආරේ ප්‍රදර්ශනාත්කමක හසිරීම් තිබුන ද, "සෙන්ටෙනියල් දෝණි" සහ ඈට පෙර පරම්පරා අතර එතරම් ම වෙනසක් නැති බව පසක් කරවන කෙටිකතාව ද, තමනට උරුම වූ ධීවර ජීවිතයේ "වීරයෙකු" වීමට ලැබෙන සීමිත අවස්ථා ගැන කියවෙන "ජෝතිපාල නොදුටු වම සහ වම නොදුටු ජෝතිපාල" ද, 'වරදක් නැති' කෙටිකතා ය.

"ආරක්ෂාව" නැමති කෙටිකතාව ද, තරුණ පරමපරාවේ අපේක්ෂා භංගත්වයත්, කෙසේ හෝ ශරීරය වෙහෙසා තම පියාණන් දුන් ආරක්ෂාව තමන් පෙරළා ලබා දෙන්නේ කෙසේ ද යන ගැටළුව ද මතු කෙරෙන අපූරු කෙටිකතාවකි.

ඕර්වෙල් ගේ Animal Farm කෙටිකතාව අවසන් වන්නේ සමහර සතුන් ට අනෙකුන්ට වඩා සමාන අවස්ථා ලැබිය යුතු බව ට කෙරෙන අවධාරණයෙනි. ඒ අයුරෙන් මෙහි එන සාධාරණ "ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඩෝසරය" ගමේ ඉස්කෝලේ මහත්තයට, ග්‍රාම සේවකට අන් අයටත් වඩා "හරි සාධාරණ මනුස්සයෙකු" ලෙස පාර තැනීමට සීමා මායීම් කිරීමේදි ක්‍රියා කොට තිබිණි.

පිටු 56ක් ඇතුලත කෙටි, කෙටි කතා 8ක් දිගැරෙන්නේ, සරද ගේ අවම ලිවීමේ ආරකින් බොහෝ දේ කියවෙන අරුමය විහුදවාලමිණි. හෝරා කිහිපයක් තුල, අප රට ජීවත් වීමේ අරගලයේ පැතිකඩ කිහිපයක් ගැන කියවෙන්නකි. හැකිනම් හොයං කියවන්න - වෙලාව අපතේ නොයෑමකි.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
ප්‍රකාශණය: අහස (2017)
2017 පළ වූ කෙටිකතා කියවීම : 12

මුක්ති - සෝමරත්න බාලසූරිය

 කතුවරයාගේ මා කිය වූ පළමු නිර්මාණය මෙයයි ( මෙය කියවනා අතර තුර වප්මගුල ඇතුළුව තව පොත් 2-3ක් මිල දී ගත්ත ද තවම කියවන්න ට වුනේ නැත). එහෙත් සාහිත්‍ය හා සබැඳිව මාගේ මතකයට කතුවරයා නැගෙන අවස්ථා දෙකක් ඇත. එකක්, ඔහු කැමූගේ The Outsider පොත පිටස්තරයා නමින් සිංහලට පෙරළා පළකර තිබීමයි. මම එම පරිවර්තනය කියවා නැත - එහෙත් Outsider මට ඉතා රුචි ග්‍රන්ථයකි. ඊට අමතරව, මීට වසර 10 ට ත් වැඩි පෙර කලෙක, විරාගය වනාහි යම් විදිහකට සාන්දෘෂ්ඨිකවාදි නවකතාවක් බවට පුවත් පත් ලිපියක, හෝ සම්මුඛ සාකාච්ඡාවකදී ඔහු කියා තිබුනා මතකය. එනම් සාන්දෘෂ්ඨිකවාදය ට යම් තැකීමක් කතුවරයා තුල ඇතැයි එකල ද මට සිතුණි. එය යම් තාක් දුරකට තහවුරු වන්නේ මෙම නවකතාව ද යම් තාක් දුරකට එවන් පදනමක පිහිටා ලියා තිබීම නිසා ය. කැමූ ගේ The Fall කෘතිය ඒකපාත්‍ර භාෂණයකි. මුක්ති වල විශාල කොටසක් එලෙසය. අප කතා නායකයා, අප රට එක්තරා යුගයක තිබූ භීෂණ යුගයක ඇති වූ ජීවිත තර්ජනයක් හේතුවෙන් සැඟවී කල් ගෙවන්නෙකි. කෘතියේ වැඩි කොටස එසේ වසද්දී ඔහු ගේ මතකයන් ආවර්ජනයන්, රහස් පොලිසිය ඔහු ව ප්‍රශ්ණ කල ආකාරය ආදිය ගැන විස්තර වලින් සපිරිය. එහෙත් ඒ අතර අපූරු දාර්ශනික සිතුවිලි වලින් පොහොසත් ය.

"මිනිසුන්ගේ සිත සියුම් වෙන්නේ යහපත් කල්පනා එන්නේ විපතකට වැටුණාම. ඇයි හිඟන්නෝ වැඩියෙන් ගැවසෙන්නේ රෝහල් ලඟ. රෝගියා අම්මා, තාත්තා, එක්කෝ දියණිය නැත්නම් පුතා. දොස්තරගේ සැත්කම් වරදින්න පුළුවන්. ඒ වෙලාවට හිඟන්නාගේ යහපත් ප්‍රාර්ථනාව වටිනවා. වෙනදා කරදරයෙන් බේරෙන්න දෙන රුපියල වෙනුවට රුපියල් පහක් දෙනවා. කෝවිල ගාව වෙන්නෙත් ඒකයි. මුදල දෙන්නාගෙත් හිඟන්නාගේත් මනසේ වෙනසක් නෑ. දෙන්නම අසරණයි. හැබැයි දෙන්නම බලාපොරොත්තු අතහරින්නේ නෑ. හිඟන්නත් රුපියල් දහයක් එකතු වුණාම ස්වීප් එකක් ගන්නවා." ( 171 පිටුව)

කැමූ ගේ යම් ආභාෂයක් තිබුන ද මෙය හුදෙක් ම ලංකාවේ සිදු වූ සිද්ධීන් හා දේශපාලන වටපිටාව භාවිත කොට ලියූවකි. ඒ අනුව, කිසි පක්ෂයකට අගතිගාමී නොවී, ව්‍යාකූල කාලපරාසයක සිදු වූ අවාසනාවන්ත සිදුවීම් සියල්ල පිළිගනිමින් ම ලියූ අපූරු කෘතියකි. මෙම කෘතිය කියවාගෙන යාමේදී, අප කතානායකයා කෙරෙහි යම් පැහැදීමක් ඇතිවීම වැලැක්විය නොහැක. ඒ ඔහු ආදර්ශ චරිතයක් නිසා නොවේ ( එවන් ආදර්ශයකට ගත යුත්තක් ඔහුගෙන් පිළිඹිබු වන්නේ ද යන්න කියවන්නිය විමසිය යුත්තකි.) එහෙත්, ඔහු ජීවිතය විඳින, නිදහස ට ආදරය කරන, නිදහසට ගරු කරන, කාන්තාවන් ගේ සුන්දරත්වය රුචි, එහෙත් එම ඇසුර හි සීමාවන් ගැන ද හොඳින් අවබෝධ කරගත්, වඩා ශිෂ්ඨ නිදහස් සමාජයක් පතන්නෙකු වශයෙනි. එම ආත්ම භාෂණය කියවන්නියට රුචි වන්නේ ද ඒ නිසා ය. මෙහි මහා සිදුවීම් පෙළක් - එනම් සාම්ප්‍රදායික ආරේ කතාවක් නැති තරම් ය. එහෙත්, මෙය අපුරු නවකතාවකි. කියවීම ට නිර්දේශ කරලීමට නො පැකිලෙමි.

පසුව ලියමි: හමු වූ මුද්‍රණ දෝෂ ප්‍රමාණය පිලිගත නොහැකි පමණ ට වැඩිය. ප්‍රකාශකයා මෙවන් පොතකට සාධාරණයක් කරලීමට නම් මේ ගැන විමසිල්මත් විය යුතුය.

ශ්‍රේණිය: ****
2020 ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම - 6
ප්‍රකාශනය: සරසවි

ලෝටස් රිපබ්ලිකය - නදී වාසලමුදලිආරච්චි

 පසුගිය සැප්තැම්බරයේ ලේඛිකාව විසින් ලියා පළ කල ලොටස් රිපබ්ලිකය කියවුවෙමි. ඇගේ වුල්ෆැන්ඩාල් ස්ට්‍රීට් ද කියා ඇති මුත්, එම කෘතියේ සාහිත්‍යමය රසය ගැන එතරම් පැහැදීමක් නැතත්, එවන් ව්‍යායාමයක  යෙදීම ගැන ඈ කෙරෙහි යම් ගෞරවයක් ඇති විය ( එම පොත ගැන ඇති වූ මගේ තක්සේරුවේ එතරම් වරදක් නැති බව හැඟුනේ, ඒ පිළිබඳ දීප්ති කුමාර කල කතාවකට සවන් දීමෙන් අනතුරුව ය). කෙසේ හෝ ඊට වඩා ලිහිල් බසකින්, කෙතෙරම් ලිහිල් ද කිවහොත්, සමහර විට කියවා ගැනීමට පවා "අපාසු කතාකරන අමු බාසාවකින් මේ පොත ලියා ඇත. ඒ ලේකිකාව ඇගේ පරණ පොත ට ඥං පචං ගාපුඅයට දෙන කනේපාර වෙන්නොපුලුවංදෝයි හිතුනා.. මොකද ලෝටස්රිපබ්ලිකේ අය,  අර පොත අමාරුයි මේපොත අමාරුයි, කියොලා තේරුංගන්නබෑ කියන්න දස්සයි".  කොහොම හරි වුල්ෆැන්ඩාල් ස්ට්‍රීට් ගැන ඇති.... දැන් ලෝටස් රිපබ්ලිකය...

ධනාත්මක ලක්ෂණ: මෙතරම් විවෘතව අමුවෙන්ම කියන්නෝන ටික කියාපු පොතක් ගැන මං නං අසාවත් නැත... තරමක් නීරස උනත්, වුල්ෆැන්ඩාල් ස්ට්‍රීට් ලියුවාට ගෞරවයක් ඇති උන අයුරෙන්ම, ඒ ගෞරවය අලුත් උනා, "තුමාපඋල" ගැනත්, ##විරුවා ගැනත්, චෞරමයිනා ගැනත්, ##කපුටා ගැනත් විවෘතව ම ලියපු ටිකට - මේ අපේ රටේ අති බහුතරයක් දන්න කතාවක්, එදිනෙදා විඳවාපු ඉවසාපු කටවල් (හැටනම ලක්ෂෙන් බහුතරය ද ඇතුළුව) වලින් දිගැරෙන නොසරුප් භාෂාවෙන්  කියවෙන්නක්.   මානවකයා, ලිලිත්, කල්දේරා, භූමි, ජලා, සිල්වා ආදි චරිත මෙම "ප්‍රබන්ධමය නවකතාවට" (මෙය නවකතාවක් කියා තැනක හඳුන්වා තිබේ), මූල කතාවක්, අතුරු කතාවක් බඳිනවා. ජලා ල ගේ, ලිලිත්ලා ගේ, භූමිලා ගේ විඳවීම් ඔස්සේ ඇවිලපු  ඇවිලිල්ල නොබෝ දිනකින් රට ම ඇවුළු බවත්, එහෙත් අටවනාධිපති මගින් තාවකාලික යටපත්කිරීමකට ලත් කල බවකුත් තවමයි මෙහි සාරාංශය. එය ලියා ඇති හාස්‍ය සහිත ආර, නිතැතින් නැගෙන අසම්මත බස මේ පොත කියවීමට රුකුලක් දෙනවා. ( යම් හෙයකින් මානවකයා, කල්දේරා, ජලා ලා ගේ අතුරුකතාවක් ඇතොත්, සහ එය දත් අයෙක් මෙය කියෙව්වොත්, මට වඩා දෙයක් මෙම පොතෙන් ලබා ගනු ඇත.)

ඍණාත්මක ලක්ෂණ: මෙම කෘතිය කියවිය යුත්තේ අර පෙර කී දේශපාලන කතාව, ඔබත් මාත් අත්දුටු දේශපාලන කතාව ලුණු ඇඹුලෙන් රස විඳීමේ දොළක් සන්සිඳුවා ගැනීමට මිස,සම්මත ලෙස නවකතාමය සාහිත්‍ය රස විඳීමට නොවේ. කතුවරියගේ අරමුණ ද එය ම වන්නට ඇතැයි සිතමි. එහෙත් හාසකානුකරණ ශානර ආන්තයකින් මෙම පොත බැලුවහොත්, මෙම පොතේ එතරම් වරදක් නැත. ( ඒ අතින් නම් ඉතින් හාසකානුකරණ ශාණරය ද සාහිත්‍යයක් ම වේය.) එනුමුදු එම හාස්‍ය තුල යම් සුළු හෝ වාර්තාකරණ ආරක් ද, යම් තරමකින් ඉක්මනින් ලියා පළ කිරීමට දැරූ ව්‍යායාමයක් බවට ද හැඟේ. ඒ නිසා ම අර පෙර කී මානවකයා, කල්දේරා ප්‍රමුඛ චරිත, මේ අප දන්නා දේශපාලන අලකලංචිය කීමට භාවිත කරපු චරිත කිහිපයක ට වඩා කිසිවක් නොවේ. ඒ නිසා ම දේශපාලන කතාව යම් ස්ථානයකට පැමිණිය ද, අර චරිත වලට සාධාරණයක් නොවන්නේ, කතුවරිය ට එම චරිත තම ව්‍යායාමයට භාවිත කල අය ම පමණක් නිසා විය යුතුය ( සමහර විට මා මෙය කියවීමට උවමනාවට වඩා උත්සාහ කරනවා ද විය හැක ).

තමන් බලාපොරොත්තු වන දේ ගැන යම් අදහසක් ඇතිව කියවන්න තීරණය කල අයෙකුට මෙහි යම් රසයක් විඳිය හැකිය. ලාංකේය දේශපාලනයේ අතුරුකතා ගැන හොඳින් දන්නා අයෙකුට නම්, අප නොදකිනා අහුමුළු ද දැක ගත හැකි වනු ඇත. එපමණකි.

ශ්‍රේණිය: **1/2
ශානරය: හාසකානුකරණ නවකතා
ප්‍රකාශනය: විදර්ශන
2022 ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම - 1

රන්වන් පත් - සුනන්දා රණසිංහ

 කිවිඳියගේ මා කියවූ පළමු සංග්‍රහය වුව, ඇගේ අන් කෘතීන් ලයිස්තුව දුටු කල, බොහෝ කාලෙක පටන් කවි නිර්මාණයේ සිටි අයෙකු බව දැක ගතිමි. මේ කවි පොත කියවීමට ආසන්නම හේතුව, 2019 ප්‍රකාශ වූ මෙම සංග්‍රහය 2020 හොඳම කාව්‍ය සංග්‍රහයට හිමි ගොඩගේ සම්මානය දිනා ගැනීමයි. 

එහෙත් කාව්‍ය සංග්‍රහය කියවීමේදී මට හැඟුනේ මෙහි සම්මානයක් දිනීමට තරම් අරුමැසි නිර්මාණ අවම බවයි. ඈ අපූරු ලෙස බස හසුරුවා ඇති බවත්, පද පේළි වල රිද්මයක් පවත්වාගෙන ලියා ඇති බවත් සත්‍යය. එහෙත් මා නම් කවියකින් බලාපොරොත්තු වන්නේ, යම් සියුම් විදුලි සැරක්, තිගැස්මක්, දෙයක් පිළිබඳ ප්‍රශ්ණ කිරීමක්, ක්‍රීඩාශීලිත්වයක්, හෝ අවම වශයෙන් වෙඩිවර්ධන කරන්නා සේ වචන සමඟ අඩවු අල්ලන ගමං අපහැදිලි හෝ චිත්‍රයක් ඇඳිමය. ඒ නිසාය, අදටත් අජිත් තිලකසේන ගේ "මන්දා" මට කෙදිනවත් අමතක නොවෙන කවියක් වන්නේ. ඒ නිසාය, ඊයේ හවස පිටු පෙරළන ගමන් කියවූ සුදර්ශන සමරවීරගේ "වොලිබෝල සෙල්ලම නම් අපේ ප්‍රේමය" කවියේ අඟර පෑම සහ යොවුනෙකුගේ  පෙම් බැල්ම අමතක නොවන්නේ. එහෙත් රන්වන් පත් හී එවන් අපූරු අවස්තා අවමය.

නිදසුනක් ලෙස වී බිසක වැලපුම කව ගනිමි. අපූරු පද පේළි බෙදීමකින් පොහොසත් වුව, අපූරු රූපක තිබුන ද,
මෙවන් කවි වල නැවුම් බවක් නැති තරම් ය.

"දිරා බඩවත වේ හුඹස් යට
පුපුර පුපුරා හැලෙන නහරය
බිඳී ගිය පා වාරු නතියෙන්
හිඳී අවසඟ වෙමින් දින දින"

සිත ට බරක් ගෙනෙන "ළමා නිවසයේ අවුරුදු උළෙල"  කවි පංතිය ට උක්ත මාතෘකාවද බොහෝ විට මීට කලින් ලියැවුණු ආරේ එකකි. ගැබ් පෙළහර, දුෂ්කර පාසලේ ගුරුතුමිය, පබා, මලක මළගම, සසර, කොස් ගස, කුල්ලේ විස්සෝපය අදි කවි මෙම නැවුම් බවින් තොර හෝ අඩු කමට තවත් නිදසුන්ය. මේ සියළු කවි කියවන අතරතුර රසවිඳිය හැක. එහෙත්, හෙට දවසේ මෙම සංග්‍රහය මට විශේෂයක් ගෙන දේමට තරම් මතකයේ රැඳීමක් කිරීමට තරම් බලපෑමක් නොකරනු ඇත. එතැනය මෙම කාව්‍ය සංග්‍රහයේ සුවිශේෂියත්වයක් මා නොදකින්නේ. උත්ප්‍රාසය නම්, කිවිඳිය ම මේ ගැටළුව අන් ආරකින් තම කවකට මතුකලීමය. ඒ "සිර ගත වීම" කවිය ඔස්සේය.

"වසාලම්
දොරකවුළු
තනිව ඉමි
ලියන්නට අලුත් කවියක්
ලබනු වස් ඉඩ හසර

...

උස් තුරෙකින් නෙළූ
වියළි පත්
අනවසරයෙන් එබෙයි කුටියට
කටු කිණිත්තක පිපුණු
මල් සුවඳ ඇබින්දක් හා මුහුව

කුමන අරුමයක් විද
කවි තිඹිර ගෙයට වැද
විලි රුදාවෙන් හඬයි
පන්හිඳ"

මට නම් සිතෙන්නේ අනවසරයෙන් එබෙන කටු කිනිත්තකට වඩා ( මොකද සුලභ මාතෘක රැසක් මෙහි ඇත) ගවේෂණයක යෙදෙන්නේ නම්, ඇගේ බස හැසිරවීමේ බුහුටිකමත් සමඟ වඩා කම්පණයක් ගෙනේමට සමත් නිර්මාණ ඇගේ පන්හිඳ අග මතුවනු ඇතැයි කියාය. කිමද ඊට ආසන්න අවස්තා දෙක-තුනක් ද මෙහි නැතුවා නොවේ. ගාමිණී හෝල්, ළමයි හිරිපොද වැස්සට අකමැති, කොතැන හරි තියෙන්නැති නිමාවක්,   ආදි කව් මෙන්ම නුඹත් මමත් යන කවි වල යම් වඩා විවෘත වීමට දැරූ ප්‍රයත්නයක සේයාවක් දැකිය හැක.

"නොගිලිහුණු කඳුළක් නෙතින් ගෙන
ගුරු මේසයට හිස නමා ගෙන
බියෙන් තැති ගත් මුවැත්තිය නුඹ
සෙනේ සුවඳක් ළඟ මුවා වුණ

...

එදා මහපට ඇඟිල්ලෙන් බිම
හාරලා සඟවන්න බැරි වුණ
සෙනේ කොළ අද නැති වුනත්
අකුරු අමුණා යැවූ පණිවුඩ
කොතෙක්දැ යි මම දන්නවා
                   ( නුඹත් මමත්)"

ඉදින්, සමස්ත වශයෙන් අපූරු ලෙස බස මෙහෙයවීම හේතුවෙන්, කියවන විට යම් ආශාවකින් කියවිය හැකි මුත්, සාර්ථක කවියක ලකුණක් යැයි සිතිය හැකි, මතකයේ රැඳෙනාරේ සිතුවිලි කැළබිල්ලක් ගෙන ඒමට බොහෝ අවස්ථා වල දී අසමත් වීම නිසාත්, මීට කලින් අප රට බොහෝ කවීන් නිර්මාණයට මුල් කර ගත් මාතෘකා ම මුල් කරගැනීම නිසාත්, මට මේ කාව්‍ය සංග්‍රහය "හොඳ" කාව්‍ය සංග්‍රහයක් වුව, සුවිශේෂි, මතකයේ රැඳෙනාකාරයේ එකක් නොවනු ඇත.

ශ්‍රේණිය: ***
කවිවර (2019)

 

 

ගිනි සෝමෙ සහ තවත් කෙටිකතා - උපාලි උබයසේකර

 මීට කලින් ලේඛකයාගේ "මිත්‍යාදෘඨිකයා" නම් වූ නවකතාව කියවා රස විඳ ඇති මුත්, ඔහු ගෙ අන් නවකතා කියවීම දිනෙන් දින පමා විය. ගිනි සෝමෙ... මෙවර සම්මාන මෙවර විද්‍යෝදය සම්මානයට නිර්දේශ වීමත් සමඟ එය කියවීමට ඉටා ගත්තෙමි.

මෙහි එන කෙටි කතා ලේඛකය 1965 සිට 2013 අතර කාලා අතර වරින් වර ලියවුණු ඒවාය. කතුවරයා ගේ කෙටිකතාවේ ප්‍රගමනය දකිනු පිණිස, පොතේ පළ වන පිළිවෙල ඉවත ලා ඒවා ලියූ පිළිවෙල ට කියවීට ඉටා ගත්තේමි.

කතුවරයා පාසැල් ශිෂ්‍යයෙකුව සිටි සමයේ ලියූ "බොර වතුර" කෙටි කතාව, වැසි දිනයක නව යොවුන්වියේ හැඟීම් සමඟ තනි වූ තරුණයෙකුගේ සිහින මැවීමකි. එහි විස්තර කියවන විට එය කුමන වර්ගයේ සිහින මැවීමක් දැයි පැහැදිලි වේ. අයෙකුට මෙහි එතරම් අරුමයක් නැතැයි කිව හැකි මුත් පාසැල් සිසුවකු කල එතරම් සුමට ව තරුණයෙකුගේ ස්වභාවික අවදිවීමක් හා හැඟීම් මාලාවක් ලිවීමේ හැකියාවෙහි ය අරුමය ඇත්තේ.

වීරවර්ධන අපට හමුවන්නේ වියෙනා නුවර සීතකාලයේ, හෝටල් කාමරයක තනි ව, අතීතය මෙනෙහි කරනාතාරය. තමන් ට පණ මෙන් ආදරය කල තරුණිය, විප්ලවයක සිහිනයක් නිසා අතැර දැමූ ඔහු ඒ ගැන කෙරෙන පශ්චාත්පායය මෙම කතාවේ පදනමයි. (විප්ලවවාදියා )

දෙබිඩි ජීවිතයක් ගත කිරීමට, අවාසනාවන්ත ලෙස තම ඉරණම මෙයැයි ජීවිත කාලයක් ඉවසන්නට, කෙල්ලක් කාන්තාවක් වූ පසුව තම ජීවිතය තමනට කැමති ලෙස විසඳා ගත නොහැකැයි, සිතන්නට පුරුදු කෙරුණු වටපිටාවක නොසිතූ ලෙස තමනට "ගැලවීමක" බලාපොරොත්තුවක් දල්වා, කෙටි කලකින් ම එම බලාපොරොත්තුව නැති වීම මානෙල් ට විඳ දරා ගත නොහැකි කම්පනයක් වීද ? 1991 තරම් කාලෙක ලියැවුණු, සාම්ප්‍රදායික සිතුවිලි අභියෝග කරනා කෙටි කතාවකි.

අප රට තිබූ භීෂණ කාලයකදී තමන් ලැබූ අසීමිත වදහිංසා නිසා, මරුවා සමඟ සටන් කොට පුත්‍ර ස්නේහය හා තම පියඹ ට ඇති බැඳීම හේතුවෙන්, නැවත මෙලොව රැඳීමට වරම් ලැබූ ලාල් ගේ කතාවයි, "අත්දැකිම්". කතුවරයා මරණාසන්න අවස්ථාව නිර්මාණාත්මකව පෙන්වා තිබෙන අයුරෙයෙහි මෙම කෙටිකතාවේ ආකර්ශනය තිබෙන්නෙ.

ඇත්තටම "හඳුනාගත්තොත් ඔබ මා", මා කෙරෙහි ඇති යම් බැඳීමක් ඒ අයුරෙන් ම ඔබට තබා ගත හැකි ද? එය ඔබ කෙරෙහි ද මා වෙතින් එසේම විය හැක. ඉතා සරල මතුපිට අඹු-සැමි කතාබහක් තුලින්, සියල්ල දැන නොගැනීමේ, තේරුම් නොගැනිමේ සැනසුම ගැන කියාපානා අපූරුම නිර්මාණයකි. අයෙක් තව කෙනෙක් ට ඇත්තම ඇත්ත කිසිදා කිව නොහැක්කේ මන්ද යැයි සිතන්න ට යොමු කරනා, දාර්ශනික සිතුවිලි පහළ කෙරෙනා කෙටිකතාවකි.

"අපේ කාලයේ කතාවක් නොවේ" ලියැවී ඇත්තේ 1992 දී ය. එකල අප රට පාලනය කල නායකයන් ගැන හොඳ කියවීමක් ලෙස එකල පෙනුන ද, එදායින් පසුව අප රට ට පත් වූ නායකයන් හා සසඳද්දි, ඊට අවුරුදු 23 ට පසුව පත් වූ නායකයන් නම් සැබෑ ම "බකමූණන් ය"

"මේ කාලෙ වෙස්සන්තර" කෙටිකතාව දෙදිශාවකින් විඳිය හැක. එකක් වෙස්සන්තර චරිතය වඩා යතාර්ථවාදී ලෙසටය. අනෙක කීවාක් මෙන් අප පසු කරන සමයේ "සුද්ධෝදනලා" බොහෝ හිටියට, වෙස්සන්තර කෙනෙකු ඇති විය හැක්කේ මෙවන් වටපිටාවක පමණක් නිසාය. මෙහි එන බොහෝ නිර්මාණ වල වාගේ උත්ප්‍රාසය මුල් කොට ගත් නිර්මාණයකි.

කතාකරුවා තම ජීවිතයේ යම් කාලයක් වෘත්තීය මට්ටමින් සිංගප්පූරුවේ සේවය කරන්නට ඇතැයි සැක කරමි. මෙහි සිංගප්පූරු කතා හතරක් ම ඇත - හතරම අප රටින් එහි යම් සංචාරයකට ගිය දේශපාලඥ්ඥයින් හා බැඳිය. එක් "රටක් වටින ඇමැත්තෙක්" ඇරෙන්න අනෙක් අය අප බලාපොරොත්තු වන ආකාරයේ අන් අයට ද කරදරයක් වන, රටේ නමට ද කැලැලක් වන, "අපේ මොඩල්" දේශපාලඥ්ඥයින් ය. මෙම කතා කියවීම රසවත් වූ මුත්, මෙතෙක් කියවාගෙන ආ නිර්මාණ වල තිබූ යම් උත්ප්‍රාසය රැඳි රසයක් වෙනුවට, පල් ගඳක් වහනය වන නිසා දෝ ( මෙහි එන දේශපාලන චරිත නිසා), පොතේ මෙතෙක් තිබූ වටිනාකමට අඩුවක් වූවා දැ යි සිතේ. මේ කතා හතර උබයසේකර ඔහුගේ චරිතාපදානයකට එක්කාසු කලා නම් වඩා ඔබින බවකි මගේ පෞද්ගලික අදහස.

"පත්වීම" කෙටිකතාව යථාර්තවාදයේ සීමා පසු කරමින් ලියැවුණු රසවත් රචනයකි. එක් අර්ථයකින් මෙරට කලා අංශයේ උගතුන්ගෙන් හරි හැටි වැඩක් නොගැනීම පිළිබඳ උත්ප්‍රාසාත්මක කියවීමක් ආරම්භයේ වූව ද, "එලොව" යෑම පිලිබඳව ද රසවත් ගෙතීමක් මෙහි අපට හමු වේ.

වෘත්තීයවේදය උත්ප්‍රාසාත්මක ලෙස අර්ථගැන්වෙන කෙටිකතාවකි, "ගිනි සෝමේ". දක්ෂ මංකොල්ලකරුවෙකුට, මිණීමරුවෙකුට, සොරෙකුට, පාතාල ක්‍රියාකාරික්‍යෙකු ට ඔහුගේ "වෘත්තීයවේදය" ගැන සැඟවුණු හෝ ආඩම්බරකමක් නැද්ද ?

මෙහි එන කෙටිකතා සියල්ලම පාහේ රසවිඳි මුත්, සිංගප්පුරු කතා හතර, අයිස් පමණක් දමා යමක් පානය කරමින් සිත් සේ විඳිමින් සිටින අතර, කෝක් ශැන්ඩි කර බීමට බල කෙරුණු අවස්තාවකට සම කර හැකියැයි සිතේ - එනම් රසයේ වෙනසකට බල කෙරේ - එය මට ගෝචර නොවන මුත්, ඔබට එසේ නොවිය හැක.  එනුමුදු, මිත්‍යාදෘඨිකයා නවකතාවත්, මෙහි එන හොඳම නිර්මාණ වලත් තත්ත්වය අනුව, ලේඛකයාගේ "ලෝක සිතියමේ අප ගම තියෙනවද"" "දෙදහස් විසිහයේ මහල්ලා", යම් දවසක කියවිය යුතු යැයි ඉටා ගත්තෙමි ( හැකිනම් 2026 ට පෙර ). අප සහෝදර පාඨකයින්ට කියවිමට අනුමත කිරීමට හැකි මට්ටමේ කෙටිකතා එක්කාසුවකි. මෙම සංග්‍රහය හොඳම කෙටිකතා සංග්‍රහයට හිමි විද්‍යෝදය සම්මානය ට ද නිර්දේශ විය.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
කෙටිකතා (2021) ; සූරිය ප්‍රකාශකයෝ

සී+ - සුරත් ද මැල්

 ලේඛකයාගේ 'ති හා තා' *1 කියවීමෙන් ලත් රස වින්දනය මත, කතුවරයා ගේ ඊළඟ කෘතිය කියවීම ට දෙවරක් සිතන්නට ඇවැසි නොවීය. ඔහු ගේ ඍජු ලේඛන ශෛලිය, අපේ පරම්පරාවට වඩා ආසන්න වීම,  ඒ කැමැත්තට හේතුවයි. (අවම වශයෙන් තී හා තා වලදි ; සී+ හා තී හා තා අතර වසර 15 ක පමණ කාල පරාසයක් ඇත )

එනමුදු, සී+ මං එතරම් කැමති ප්‍රධාන මාතෘකාවක් ගැන නොවේ - ඒ 'රියැලටි ෂෝ' ගැන වීම නිසාය. එම අකමැත්ත අවම කිරීමට අවශ්‍ය අනෙක් මාතාවන් තිබීම ද, ලේඛන ශෛලියක් භාවිත වීම ද, කියවීම තරමක් පහසු කරවීය. නවකතාව ම මානසී ගේ ආඛ්‍යායනයකි. ඇය ඍජු ලෙස ( ඉංග්‍රීසියෙන් blunt යන අදහසින්) තමනට කීමට ඇති දේ කියයි - ඇය සැම විටම නිවැරදි නොවේ *2. උපහාසය, අපහාසය, උපරිමයෙන් තිබීම එම ආඛ්‍යායනයේ ශක්තියයි. තරුණ තරුණියන්ගේ විශ්ව විද්‍යාල සමයේ නවකතාවක් කියවීම රසවත් දෙයක් බවට වෙසෙසින් කිමට දෙයක් නැත. නුතන පරපුර පෙර පරම්පරාවට වඩා තම ලිංගිකත්වය සහ  ලිංගභේදය ගැන ඇති නිදහස් බව, විවෘත බව, සහ නිර්භීත බව, කෘතියට අත්‍යවශය නැවුම්බවක් එක්කරයි.  අප සාම්ප්‍රදායික සිතුම් හා ගලපා කෙරෙන කර්කෂ විවේචන සමස්ත සමාජය කෙරෙහි යම් බලාපොරොත්තුවක් ඇති කරයි.

කිරුළක් වෙනුවෙන් තමනට තමන් ව නැති කරගැනීම යන කාරණාව, අප රටේ  වන් බලාපොරොත්තු වලට විලංගු ලා යෞවනත්වයට මුහුණ දෙන දරුවන් කියවිය යුතු කාරණාවකි. ඒ අර්ථයෙන් නව යොවුනන් ගේ සිට මේ නවකතාව කියවීම සුදුසු යැයි සිතමි. අප රට මාධ්‍ය ආයතන වල කෙරෙන  ජඩකම් ගැන වෙසෙසින් ලිවීම අනවශ්‍ය, ඒ ගැන රට ම දන්නා හෙයිනි - ඇරත් නවකතාව කියවන්නෙකුට ඒ ටික ඉතිරි කරමි.

ඒ සියල්ල මධ්‍යයේ, සහ නවකතාවේ සියළු වින්දනයන් මධ්‍යයේ මට මෙය තී හා තා තරම් සිත් ගත්තේ ද නැත. එය පෙර කී රියලිටි ශෝ අජීර්ණය නිසා පමණක් වූවක් යැයි නොසිතමි. එක් කාරණයකට මෙම නවකතාව දිර්ඝ වැඩිය. පිටු 50ක වත් සංස්කරණයක් කරලීමට අවකාශ තිබුනේයැයි සිතේ. කුතුහලය රඳවා ගැනීමට සමත් වුව ද, විටෙක විශ්වාසනීයත්වයේ සීමාව පැන ඇත්තේදැයි නොසිතුණා නොවේ. වරෙක කතුවරයා තම ප්‍රබන්ධය උදෙසා භාවිත කරන උපක්‍රම ආයාසකාරී ප්‍රයත්නයන් යැයි සිතේ ( contrived). එහෙත් ඊළඟ විනාඩියේදී සුරත් කෘතියට හාස්‍ය රසයක් ගෙනෙන්නේ, එම "අතිරික්තයන්" වලට සමාවක් දිමට අප ට බලකරිමිනි. බලන්න මේ නිදසුන:

"සනූජ් මගේ උරහිසට වාරු වී හිස තියා ගත්තා. අඬන කොල්ලෝ සනසන නැලවිලි ගීය මම මතක් කළා. ' උලත් එකයි. පිලත් එකයි. මළත් එකයි. නැතත් එකයි. අපි සමදා සොමියෙ ඉන්නවා' තමයි මට මතක් වුණේ. "(268 පිටුව)

නවකතාව කියවා අවසන නැවත මෙනෙහි කරලීමක යෙදෙද්දී, කතුවරයා නිරායාසයෙන් සමස්තය තුලින් පිළිඹිබු කරවන කාරණාකාරණා ම, නවකතාවේ සාර්ථකත්වයට වැඩි බරක් පටවයි. මේ තරුණියන් තවම තමන් ව තේරුම් ගැනීමට යත්න දරන්නෝය. එය උගෙනීමට මිලක් ගෙවිය යුතුය - අවාසනාවකට අයෙක් අනවශ්‍ය මිලක් ගෙවයි. මුතූ හා මානසී තම ආත්මයන් ක්‍රමයෙන් අවබෝධ කරගත් බවක් අඟවන්නේ, නිදහස් ජීවිතයක් ගැන සිහින මවමින් අප රට යම් සංස්කෘතික සීමාවන් ද හෙළිදරවු කරගනිමිනි. එලෙසම අයෙක් තම උන්නතිය සඳහා අනෙකෙකු භාවිත කරන්නේ නම්, එහි ආචාර ධාර්මික පක්ෂය කුමක් වේවා, ඒ තමන් භාවිතාවට ගන්න කෙනා ගැන යම් කියවීමක යෙදීමේ  වැදගත්කම ගැන යටිපෙළ මෙම නවකතාවේ ගැබ් ව ඇත. කිම ද අප සියළු දෙනා ම අන් අය අඩු වැඩි වශයෙන් භාවිතා කරන්නෝය - විටෙක එය අනෙකා කැමැත්ත මත ය, බල කිරීම මතය, විටෙක එය අප විසින් කෙරෙන බලාපොරොත්තු දීමක්, හෝ රැවටීමක් මතය. ඇතැම් විට මේ සියළු දෙනා පාවිච්චි කරාට පසුව අපි ම වැය වී (Burnt out) ගොස් ය.

කතුවරයා මෑත කාලින සිංහල සාහිත්‍යයට යම් නිදහස් ආරක් ගෙන අයගෙන් කෙනෙකි ( කෞශාල්‍ය කුමාරසිංහ, ලියනගේ අමරකීර්ති, එරික් ඉලයප්ආරච්චි, සහ ශමෙල් ජයකොඩි ද මීට සමාන දායකත්වයක් අඩු වැඩි වශයෙන් ගෙන ඒ). එහෙත්, කෞශල්‍ය සහ සුරත් ට, නූතන සමාජය, යොවුනන් ගේ ජීවන රටාව, ඔවුන්ගේ බලාපොරොත්තු, වින්දනය, පිළිබඳ වඩා පරිපූර්ණ අවබෝධයක් ඇතැයි පෙනී යයි ( නම් කී අන් ලේඛකයන්ට  වෘත්තීය පසුබිම, කියවීමෙන් ලැබෙන ආභාෂය, හා ලාංකීය සමාජයෙන් තරමක් ඈතින් ජීවත් වීම, ආදිය බලපානු පෙනේ). සුරත් හා කෞශල්‍ය එහි බද්ධ වූ කොටසක් වීම තුලින් ම ලබන්නකි. එය සිංහල නවකතාවට ගෙනෙන නැවුම්බව අපට අත්‍යවශ්‍ය ම වර්ණ ධාරාවකි.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
නවකතා / සරසවි (2021)
2021 ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම -1


සටහන්:
*1- https://me-and-err.blogspot.com/2021/12/surathdemel.html 
*2 - අප කතාකාරිය තමන්ගේ වයස අවුරුදු 20-23 කාල පරාසයේ සිදුවීම් ගෙනහැර දැක්වුවද, ආඛ්‍යායනය සිදුවන්නේ පසුවය. ඒත් තවම තම වයසේ තුන්වෙනි දශකයේ මුල් බාගයේ යැයි සැක කල හැක. ඇය කලාව ගැන කෙරෙනා ඇතැම් වැරදි අර්තකථන ස්වභාවික වැරදි ලෙස ම තිබීමේ වරදක නැත ( උදා - ඈත කඳුකර හිමව් අරණේ බුදුගුණ ගීයක් ලෙස කියවීම, killing me softly ගීතය රචනාව ෆ්‍රෑන්ක් සිනාත්‍රා ට බාර දීම). එලෙසම ඇගෙ මිතුරිය වන ඩිල් එල්ටන් ජෝන් සහ ජෝර්ජ් මයිකල් තම සමලිංගික තෝරාගැනීමට ගැලපෙන ගී නොකියූ බව කීම එම සංස්කෘතියෙන්, මුතූ ට පමණක් නොව, මානසීටත් වඩා ඈත අයෙකු ලෙස, පැවසීම තේරුම් ගත හැක. වෙසෙසින් මයිකල් ගේ මෙවන් ගී බහුතරයක් ඔහුගේ අවසන් ඇල්බම කීපයේ බහුල ය. වරෙක ඔහු නිනා සිමොන් ගේ "My Baby Just cares for me" ගීය ගයන්නේ, ඔහු ද My Baby ව he ලෙස ම  අමතමින්, ඔහු ගේ පෙම්වතා රිකී මාර්ටින්ගේ සිනාවට ද ඇලුම් නොකරන්නෙක් බව කයිවාරු ගසමිනි.

මැස්සා - එරික් ඉලයප්ආරච්චි

 පාපොච්චාරණවාදී නවකතාව! 

මෙවන් උප-ශානරයක පැවැත්ම පිළිබඳ දැනගත්තේම මැස්සා පිළීබඳ කතුවරයා දී ඇති කෙටි සාකච්ඡාවක්, නවකතාව කියවා අවසන් කොට සොයාගෙන කියවීමෙනි. ඒ, මෙම නවකතාව තුලින් ලේඛකයා බලාපොරොත්තු වූවේ කුමක් ද යන්න තේරුම් ගැනීමේ උත්සාහයේ කොටසක් ලෙසට ය. එය  නවකතාවේ පඨිතයෙන් බාහිරව දැනගැනීමේ කුකුසෙනි. කිමද, මා 'මැස්සා' වන තෙක් එරික් ලියූ සැම නවකතාව ම කියවා ඇතත්, ඉන් සියල්ල ම පාහේ රස විඳි ඇතත්, 'මැස්සා' මගින් ඔහු කීමට උත්සාහ කරන දේ ගැන තව දැනගත යුතු යැයි සිතුණු නිසය. පාපොච්චාරණය අපට මීට පෙර නවකතාවල හමු ව ඇත - Lolita, The Outsider, Crime and Punishment ඊට නිදසුන් ය - එම කෘති වල යම් පාපොච්චාරණවාදී ලේඛණ ශෛලියක් තිබුණු නිසා ම ඒවා පාපොච්ඡාරණවාදි ද යන්න නොදනිමි.

මේ නවකතාව මා කෝණයන් දෙකක් ආශ්‍රයෙන් විමසීමට කැමැත්තෙමි.

1. කතානායකයාගේ කෝණය: අප කතානායකයා යමක් කමක් තිබෙන පවුලකින් පැවතෙන, කුඩා කල යම් නොදැමුණු, ගවේෂණශීලි මෙන්ම, තරමක ප්‍රචන්ඩත්වයක් ද පෙන්නුම් කල අයෙකි. ඔහු අප රට ප්‍රධානතම පාසැලකට ඇතුල් වීමෙන් පසුව, එම සිසු සහ ගුරු සමාජයෙන් විකසිත වෙයි. ඔහු පාසැල් කොල්ලෙකු ලෙස උපරිම විඳීමක් මෙම කාලයේ ලබා ගෙන පසුව විද්‍යා උපාධියක් ලබා ගැනීමට විශ්ව විද්‍යාලයට තේරුණ ද, විද්‍යාව අතැර දර්ශනය හැදෑරීමට තීරණය කරයි. තරුණ වියට එත්ම, ඔහු විද්‍යාව දකිනා ආකරය, දර්ශනය ට පෙම් බඳිනාකාරය, කාන්තා ඇසුර, නවකවදයේ ඇති ම්ලේච්ඡත්වය, පමණක් නොව මෙරට විශ්ව විද්‍යාල වෙසෙසින් රට ට වැඩදායි පුද්ගලයින් බිහිකරනවාට වඩා, විශ්‍රාම යන තෙක් යැපීමට රැකියාවක් නම් වූ ලොතැරැයියක් ලබා දෙන ආකාරය ගැන ප්‍රශ්ණ කරයි. ඔහු අවසානයේ 'සමතලාවාදී' සංගමයක් ( එනම් ලෝකය සමතල බවට 'සාක්ෂි', සාක්ච්ඡා ආදිය කෙරෙන සංගමයකි) පිහිටුවන්නේ, පැරණි ආගම් නවීන විද්‍යාවෙන් තොරව ලොව පැතලි බව විශ්වාස කලද, අනෙකා පෙලන නවකවදය ආදී  පසුබිමක් එම ආගමික අධ්‍යාපන ආයතන වල නොතිබූ නිසා, එහි යම් උදාරත්වයක් දැකීම නිසා  යැයි සිතිය හැක. එනම් ඔහු ව්‍යංගයෙන් විමසන්නේ, අනෙකා පෙළීම තම පැවැත්මේ අත්‍යාවශ්‍ය කාරණයක් ලෙස අදහන පිරිසක් සහ තමනට නොතෙරේන විද්‍යාවක් අදහන පිරිසකට වඩා, එම "අඳුරු යුගය" ද වඩා නිරෝගි බවකි. ඔහු තම මිය ගිය සොයුරා මගින් පෙන්නුම් කරන්නේ විද්‍යාව නම් වූ පුළුල් දැනුම්, දුෂ්කර දැනුම් ගවේෂනය බවත්, විශ්ව විද්‍යාලයේ එය තිබේ ද යන්න ප්‍රශ්ණයක් බවත් සිතිය හැක. සමතලවාදී සංගමයක් මගින් යම් උත්ප්‍රාසයක් ද, යම් මතයක් වෙනුවෙන් නැමුණු ලිවීමක් තිබෙන බවද , සත්‍යය. එහෙත් දර්ශනයට නැඹුරු වූ තරුණයෙකු, එනම් සියල්ල ප්‍රශ්ණ කරන තරුණයෙකු එවැනි තැනකට තල්ලු වීම විය නොහැක්කක් ද නොවේ.

2. ලේඛක අභිලාශය යන කෝණය: මා දන්නා තරමින් එරික් සාහිත්‍ය පරිශීලනය, තම ලිවීමට අමතරව කරනා ප්‍රමුඛතම කර්තව්‍යයි. ඊට අමතරව ඔහු විවෘත දෑසින් වටපිට බලමින්, තමන් දකිනා, කියවනා, බලනා, අසනා දෙයින් ආභාෂය ලබා, ඉන් වශී වී ලේඛනයේ යෙදෙයි.(1). එවන් ලිවීම සාර්ථක වූ විට, ඔහුගේ පාඨකයන් අමන්දානන්දයට පත්වෙයි. එහෙත් අත්හදාබැලීම් සැම විට සාර්ථක ද නොවේ; සැම ගේ කැමැත්ත දිනා ගන්නේ නැත.(2) මැස්සා තුලින්, එරික් කියවූ අනේක දර්ශනය පිළිබඳ කෘතීන් ට,  ඔහු ගේ සමාජ විචාරයට, මීට කලින් අවස්ථාවන් ට වඩා ඉඩ ලබා දී ඇත. මෙය සාර්ථක වන අවස්ථා මෙන්ම, අසාර්ථක වන අවස්ථා ද සමෝසමව මෙම කෘතියේ හමුවන බවකි අපගේ අදහස. පහත කොටස විමසන්න ( එය අප කථකයාගේ දින පොතෙනි):

උගත් පිරිමි - උගත් ගැහැනු විවාහයේ ෆැන්ටසිය තමයි සාත්‍ර-සිමොන් කපල් එකෙන් රිදී තිරේට වැටෙන්නේ. ලියන කියන දේවල් බෙදා ගන්න කෙනෙක්. හිරමනේ පොල් ගාන ගමන් ශේක්ස්පියර් ගැන, ටෝල්ස්ටෝයි ගැන කතා කරන කෙනෙක්. ළමයි නළවන ගමන් සැමුවෙල් බෙකට් ගැන කතා කරන කෙනෙක්. හනිමූන් යන ගමන් මිලාන් කුන්දේරා ගැන කතා කරන කෙනෙක් ...
  චන්දිමාල තවමත් ගොඩයා නිසා අර්ජුනා ඉදිරියේ සාත්‍ර - සිමොන් මායාව පෙන්න ගන්න මිනිහට උවමනා ඇති. ඒකත් අපූරුයි. සිංහල ස්පෙෂල් කරන සාත්‍ර සහ ෆොරින් ලැන්වේජස් කරන සිමොන්... උන් විතරක් නෙමෙයි තව එහෙම කී දෙනෙක් ඉන්නව ද මේ පඩංගුවේ රිංගලා සාත්‍ර - සිමොන් වෙන්ඩ හදන?
                                                                                                     ( 159 පිටුව )

ශාන්ත තෝමස් යැයි සිතිය හැකි තරමක ලිබරල් පාසල් වටපිටාවක පිබිදෙන, උද්දීපනය වන, විකසිත වන අප කතානායකයා විශ්වවිද්‍යාලයේ නවකවද ම්ලේච්ඡත්වය හමුවේ "අඳුරු යුගයකට" පෙම් කිරීමට පටන් ගනී.

අප විශ්වවිද්‍යාල හා සිසුන් බහුතරය ගැන මේ කියවීමද මා සිත් ගත්තේය.

"සරසවිය ගැන මා තුළ ඇති වුණු හැඟීම නවතම එකකි. බොහෝ සිසුන්ට එය ඉගෙන ගන්නා තැනකට වඩා විභාග සමත් වීමේ අවශ්‍යතාව නැමැති බරපැන දරමින් නිදහසේ ජීවත් විය හැකි තැනක් විය. එය පැරණි රාජකාරී ක්‍රමයට සමාන අනිවාර්‍ය විඳ විමකින් පසු රටවැසියන් ලෙස දෛවෝපගතව පැවරෙන මෙහෙවරක් ඉටු කිරීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් සැහැල්ලුවෙන් ජීවත් වෙන්නට පුළුවන් තැනකි."
                                                                                                        (107 පිටුව)

මෙහිදී තවත් සැසඳීමක් කිරීම උචිත යැයි සිතමි. අප කතානායකයාගේ සොයුරා ද සොයුරිය ද තම විෂය ක්ෂේත්‍රය වෙනුවෙන් ඉමහත් කපවීමක් කොට ඒ හේතුවෙන් ම දිවි අහිමි වූවෝය. අප කතා නායකයා ද තමන් වඩාත් ම කැමති දේ වෙනුවෙන් ජීවිතයේ තීරණාත්මක ලෙස වෙනස්කරලූවෙකි.  ඒ තත්තවයත්, ඉහත පරිච්ඡෙදයෙන් පැවසෙනාකාරයෙන් "දෛවෝපගතව" ලැබෙන කුමක් හෝ රැකියාවකින් සෑහීමත් යනු අහසට පොළොව මෙන් ආස්ථාන දෙකකි. කතුවරයා මේ මගින් පෙන්නුම් කරන්නේ අප රට සිසු පරපුරේ දිෂානතියක් නැති බව, සහ 'ආත්මයක්' නැති බවයි.

එනුමුදු එරික් අනේක අවස්ථා වල තමන් සිත් දිනා ගත් මැයක් ඔස්සේ දීර්ඝ ලිවීමේ නැමියාවක්  මෙහි පෙන්වයි. එවිට ප්‍රධාන වශයෙන් සිදුවන්නේ නවකතාවේ විශ්වාසනියත්වය පළුදු වීමය. නිදසුනක් ලෙස සිසිල් සමරසිංහ ගුරුවරයාගේ කියවීම් සැලකිය හැක. එම ගුරුවරයාට වහන් වී එරික් දොඩවන්නේ ද යැයි සිතෙන්නේ, පාසැල් සිසුවෙකු මේ කියනා සිදුවීම් සිදු වූ කාලයේම සටහන් කල ද, එතරම් විස්තරයක් සටහන් විය නොහැකි නිසා ය. ගාන්ධි කෝලා, ගාන්ධී බුෆේ ගැන කීමට ප්‍රින්ස් ගේ ගොම බිස්නස් එක පවිච්චි කිරීම තවත් නිදසුනකි. මෙම ගන්ධි කතාව ආදි අතුරු කතා රැසක් අප ට මෙම නවකතවේ හමු වේ. ඒවා නවකතාවට රසයක් එක්කාසු කරන අවස්ථා මෙන්ම, පඨකයා වෙහෙසට පත්කරන අවස්ථා ද වේ. ඒ අනුව එරික් තම ලිවීම සංස්කාරක කෙනෙකුන් වෙත යොමු කිරීම උචිත යැයි සිතේ. ( ඒ මට සිතෙන හැටිය. එරික් ට තමන් ගේ සිතට එන බොහෝ කාරණා තම නවකතාව තුල තිබීම අත්‍යාවශ්‍ය යැයි සිතෙන්න ට පුළුවන. ඊට මිලක් ලෙස රුපියලින් සහ කාලයෙන් මිලක් ගෙවන මා වන් පාඨකයන්ගේ අදහස් ද ඉවසීමට සිදුවනු ඇත.)

ඉදින් සාරංශ ලෙස කිව හැක්කේ, මෙය තරමක් සංකිර්ණ කියවීමක් මෙන්ම, යම් සංස්කරණයකින් පොහොසත් වීමට ද අවකාශ තිබෙන කෘතියක් බවයි. එරික් ගේ නවකතා කියවන්නියන් මෙම නවකතාව අනිවාර්‍යයෙන් කියවිය යුතුය - කිමද ඔවුන් මෙහි එන රසවත් කොටස අගය කරනු ඇති නිසාත්, අඩුපාඩු වලට හේතුව තේරුම් ගන්නා නිසාත් ය. එහෙත් අප රට අනෙක් ප්‍රධාන නවකතාකරුවන් තරම් එරික්, බහුතර පාඨකයන් අතර නැත ( ඔහු ට ඔවුන් අතර ට ඒමේ උවමනාවක් ද නැතැයි සැක කරමි). ඔවුන් මෙම පොත විවේචනයට යොමු වනු ඇතැයි සිතමි - ඒ අර පේත "මෙලෝ දෙයක් තේරුන්නෑ" කියලා ඉවත දැමූ ආකාරයටය. පේත නොතේරුණු අයෙකු, "මැස්සා" නොකියවා සීටටියාට කම් නැතැයි සිතේ. එහෙත්, අයෙක් මේ මගින් කියන්නට තනන්නේ කුමක් ද කියා තමන්ගෙන් ම ප්‍රශ්ණ කරමින්, ආඛ්‍යායනයේ හැඩතල මගින් එය තෝරාබේරා ගන්නට වැඩ කරන පාඨකයකුට මෙහි අගය කල හැකි, රස විඳිය හැකි ස්ථාන බොහෝය.

සටහන්:
(1) මීට හොඳම සාධකය එරික් කොළඹ ගැන ලියා ඇති කවි ගොන්නය. 'මගේ කොළඹට හඳ පායයි', 'පිත්තල හංදිය', ආදිය පමණක් නොව, ඔහු මෑතක ම ලියූ ප්‍රොමීතියස් දූපත තුලින් ද කොළඹ කියවයි.

(2) මීට කලකට සමහර පාඨකයෙකු අමනාප නොසරුප් බසකින් මුහුණපොතේ කීවේ "එරික් ලියන්නේ මොනවාදැයි ඔහු ද නොදන්නා බවකි" ( මට මතක විදිහට පේත ගැන විය යුතුය. ) ඊට වඩා බොහෝ ශික්ෂිත අප මිතුරු කියවන්නියක් පවා පැවසුවේ එරික් ගේ ලිවීමේ යම් ව්‍යාජශීලි බවක් ඇති ලෙසය ( ඒ පරදේසි ගැන වූ සංවාදයකය - එහෙත්, මටත් තවත් කියවන්නියකට ද පරදේසී උපරිම වින්දනයක් ගෙන ආවේ එය වසරේ හොඳම පොත ලෙස අප දෙදෙනා එය ඔසවා තිබූ වටපිටාවකය).

ශ්‍රේණිය: ****
2020 පළ වූ නවකතා කියවීම: 5

A Streetcar Named Desire - Tennessee Williams

 

This play has showed up in various lists of best books, and I stumbled upon a discounted penguin copy of it, a few years back. I've averaged at a modest one play over the last couple of years ( 2020 - Fences; 2021 - Waiting for Godot ), and now felt a good time enjoy this play, and follow it up with the Vivian Leigh and Marlon Brando starring movie of 1951.

The book: While the script is rich with what is said, what is inferred, and the social commentary of the classes of the 1940s and 1950s, reading this in 2022, one cannot discount the change for the better, of the world as a whole, in its treating against racism. Negro wasn't a taboo word at the time of this book, and looking down upon commonness of people, categorizing them to their racial origin ( even if they were a generation or more removed from that origin, and has served the country in the military ) was common. I couldn't help but side with Stanley for the better part of the book, simply because the man had his commonness rubbed down into his face, in his own home. At one point Blanche wonders if her brother in law's hatred towards her is a reverse reaction to a more intimate feeling which he hides, and as the play ends we have reason to believe that it could

very well be so. From another perspective it can be said that the more established of the classes have been in a path of degradation over decades, and the last links of such generations like Blanche pay a heavy price, no doubt contributed by her own unfortunate circumstances. Another subject of discrimination is how Allan is pushed to commit suicide, for his sexual orientation. While it is true that Blanche couldn't have know better, given her own age at the time, and the times that she lived in ( 1930s ?), it brings to perspective one of the main themes of the whole play - treating of the other who is different. Stanley, for his commonness, Allan, for his sexual orientation, even the sundry characters such as the unnamed negro woman, and Mexican woman who sells flowers - in a nation in transformation. Stanley calls the United States the greatest Country in the world, for he sees himself one hundred percent American, although the classes that of the Dubois ( who too have  a French origin) , are slow to embrace this still setting American Oneness. It even looks as if the question of the colored segments of the society is still not even a consideration, as the main theme is class differences between the whites alone. I would venture that Williams suggests through the character of Stanley Kowalski, for all his coarseness, his awareness of  the thinking trend of the times - be it his rejection of racial origins, be it his demand to be considered  a king in his own home, and of the prevalent law of the land ( Napoleonic code).

The Movie: For all the richness of the script, it would've had little impact if not for the movie - Stanley's  ( Brando) aggressive male dominance, Blanche's charm and her deception ( Vivian won an Oscar for this performance), as well as of the apparent affection between Stella and her husband, Stanley, can only be comprehended in full, in its cinematic production ( the stage production too, am sure - which I hadn't watched) . The movie's end is a little different to that of the play, and is suggestive of a longer disagreement between the husband and wife. Plus, there is at least one line of script, not found in the play text, which suggest that even his friends see Stanley as having made use of an opportunity, against Blanche.

The play script, as well as the movie made such an impression on me, that I will think of these two, as great works of art - and I will not hesitate to recommend the two, to book lovers as well as movie buffs.

Rating: *****
Genre: Drama / Play script (1957)