අතකින් අම්මා ය අතකින් මෙරමා ය - පී. බී. ජයසේකර

 

"...මිනිහාට කවදාක වත් අනෙකා කියවලා තේරුම්ගෙන ඉවරයක් කරන්න බැ, මොකද, කවදාකවත් එළි නොදැක් වූ චරිත ගුණයක් හිටි හැටියේ මතුවන නිසා...."

ලේඛකයාගේ සවැනි නවකතාවයි. මෙයත් සමඟ ඉන් පහක් කියවා ඇත ('බලව, කඳුළු ගිනි ගනී' හි පිටපතක් ඇතත්, කියවීම මග හැරී ඇත). ඉන් මෙතෙක් වඩාත් සාර්ථක ම නවකතාව, මා ප්‍රති. මා යැයි සිතමි. එහෙත් මෙම කෘතිය එම ආස්ථානයට අභියෝග කරලීමට හැකි විභවයකින් සපිරි කෘතියකි. කතුවරයෙකු, තම සෑම කෘතියකින් ම තම ලේඛන ශෛලිය, විෂය පරාසය, සාර්ථක නිර්මාණකරනය පුළුල් කරගනීම ඇත්තෙන් ම සතුට ට කාරණයකි.

මෙහි කතුවරයා විවිධ විෂය ධාරාවන් අලලා ඇත. එක් අතකින් බුද්ධාගම නමින් අප රට පිළිපැදෙන විකෘතිය පෙන්වා දී, එය බුදු බණ හා පෑහෙන්නැති තැන් පෙන්වා දෙයි .

තවත් තැනෙක, වත්මනෙහි මිනිස් ජීවිතය හා බැඳෙන ගැටළු බුදු නෙත දුටු අයුරුත්, ඒවාට විසඳුම ඒවා ඇති සැටියෙන් තේරුම් ගැනීම ම බව නිදර්ශන සහිතව පෙන්වයි. එහෙත් මෙය බුදු දහම පමණක් සබැඳි නවකතාවක් ලෙස කිසිසේත් ලඝු කොට දැක්විය නොහැක.  මෙය ඊට බොහෝ පුළුල් ය - එහිම ය මෙහි රසවත් බවත්, සාර්ථකත්වයත් ඇත්තේ. පෘතග්ජන මිනිසා ගේ රාගයත්, ද්වේෂයත්, මෝහයත් හේතුවෙන් ඔවුන් ගන්නා තීරණ ඔවුන්ටත්,ඔවුන්ගේ දරු පරම්පරාවට බලපාන අයුරුත්, ඉන් බොහෝ දෙනෙක් වන්දි ගෙවනාකාරාත් මැනවින් තම ගෙත්තමට හසු කරගෙන ඇත්තේ පාඨක විශ්වාසය රඳවා ගන්නා අතරම ය. නවකතාව ට උචිත ආකාරයෙන් පමණක් සිහිනයක්, හොල්මනක කටකතාවක්, ආදිය පාවිච්චි කොට ඇත්තේ, තමන් භාවිත කල යුතු මාත්‍රාවන් පිළිබඳ හොඳ අවබෝධයක සිටිනා සූර අරක්කැමියෙකු ලෙසට ය. එප්පාවල ආශ්‍රිතව, දෙමාපියන්ට අපහසු කාලයක් ගෙනෙන "ඒරාෂ්ඨක අපල" ඇතිව උපදිනා දරුවන්, තාවකාලිකව එම කාලය ගෙවෙනකන් අන් නිවසකට "විකිණීමේ" ප්‍රාදේශීය භාවිතයක් ගැන ද  පවසයි. පී.බී. ගේ මා කියවා ඇති සියළු නවකතා වල ත්‍රාසය බෙහෙවින් මුසුව ඇත. මෙහි ද එසේය.
"කෝ-තිගේ-අම්මා කෝ-තිගේ-අම්මා කෝ-තිගේ-අම්මා", යන්න බිලී ගන්නට පැමිණෙන යක්ෂයකු ලෙස කෝච්චියට ආරෝපනය කර තිබීමේ සිට, එම සිද්දියේ විස්තර දක්වා මෙහි ත්‍රාසය නොබඳව ඇත. මෙහි ඔහු ජීවිතය ගැන පරිකල්පනයේ යෙදෙන්නේ, අප රට සමාජ දේශපාලන සංසිද්ධීන් ගෙන එන්නේ ඊට පසුබිමක් ලෙස පමණිය. මෙය ඔහු "ඉක්බිතිව ඔහු මරාපිහ" ආදි කෘතීන් හා සැලකීමේදී බෙහෙවින් වෙනස් ය. මෙහි එන පොස්පේට් නිධිය පිළිබඳ උද්ඝෝෂණ සහ අසූ ගණන් අග මෙරට භීෂණය පසුබිමේ සිදුවීම්‍ පමණකි.

මෙහි එන චරිත දෙස බැලූ කල, එම චරිත  පෞද්ගලිකව අප දන්නා ඒවා තරමට මැවීමට සාර්ථක වේ. නන්දුත්තරා සිල් වඩන්නීය; ධර්මය හදාරන්නීය; ධර්මානූකූල විග්‍රහයක් තමන් හා තම දිවි සබැඳි අය වෙත භාවිතයෙන් සැබෑ බුද්ධා ශ්‍රායිකාවක් ලෙස තමනට හැකි උපරිමයෙන් ක්‍රියා කරන්නීය. වරෙක අහම්භයෙන්, තමන් වැටුනු අවස්ථාවක පුරුෂ අතක ගැටීමක් ගෙන ආ පහස, තම සිතින් පළවා හරින්නට සමත් වන්නීය. ඇය තම චරිතය සූක්ෂම ලෙස වටහා ගන්නී, ඇය කරන සුවිසල් පරිත්‍යාගයක් පවා තම "ණය ගෙවීමක කොටසක්" ලෙස ම දකින්න ට තම සිත ඇඳිනින්නීය. එලෙසම, කතුවරයා යම් යම් අය ගේ ජන්ම ගුණයන් ද නොවෙනස් ව පවතින බව ද පෙන්වා දෙයි. චින්තා යන චරිතය විෂයෙහි, කතුවරයා මෙය පෙන්වා දෙන්නේ, එවන් ජන්ම ගුණයන් පාලනයට චීවර විනයට පවා නොහැකි බවකි. ඇය චීවරයේ නො විසීම එකකි ( එය ට ඊට සම්පූර්ණ නිදහස තිබිය යුතුය; තම චරිතය අනුව එම තීර්ණය ගැනීම ම උචිත ය). එහෙත් ඈ ගිහි ජීවිතයට පැමිණි කල පවා පාලනයකින් තොරව ගැටීම් සමඟ ම වෙසෙන්නීය.  කතුවරයා මේ වෙනස් චරිත හරහා මිනිස් චරිත වල විවිධත්වය පමණක් නොව, අනෙකෙකුට තව අයෙක් ගේ චරිතයක් පරිපූර්ණ වශයෙන් වටහා ගැනීම ම ඉතා අපහසු කාර්‍යයක් ලෙස පෙන්වා දෙයි.

කතුවරයා කෘතියේ අවසනට ලං ව හෙළි දරවු කරන ලොකු මෑණියන්ගේ ගිහි ඉතිහාසය මගින් ම, ඇය ට තම දිවිය හිමි කොට දුන් දෛවය ද සමඟ, ඇයට තිබූ සිමිත දැනුම උඩ, ඇය ට සාධාරණ යැයි වැටහුණු ආකාරයෙන් තම දිවි ගෙවූ අයුරු විෂද කරයි. එම චරිතයේ ඇත්ත තතු වටහාගැනීම, එම චරිතය පිළිබඳ පාඨකයාගේ නෙතට කඳුළක් ගෙනෙන්නට සමත් ය. වරෙක ලොකු මෑණියන්ගේ පහත වදන් පෙළ, අපට නවකතාව අවසානයට ලං වත් ම, ඇගෙ හැසිරීමේ විශ්ෂ්ඨත්වය ගැන බොහෝ දේ පවසයි.

 

 කතුවරයා මෙම කෘතිය ලිවීමේදී සිතූ අයුරු ගැන වචනයක් කීමට ද අවදානමක් ගැනීමට කැමැත්තෙමි.  කතුවරයා අන් තැනෙක වඩාත් ප්‍රගතිශීලි අදහස් ඇත්තෙක් බවත්, වෙනස් වන ලොව පිළිබඳ මැනවින් අවබෝධ කර ගත් අයෙක් බවත් මොනවාට සාක්ෂි තිබෙයි ( මීට නිදර්ශන කතුවරයා ගේ "ස්ත්‍රී ද්වේෂියාගේ බිරිඳ" කෙටි කත සංග්‍රහය රැගත් ය). එනමුදු කතුවරයා නවකතාව ආරම්භයේ මෙවැන්නක් පවසයි. 

එවිට කතුවරයා ගෙ පරිකල්පනය ක්‍රියා කරනුයේ, මීට අදාළ සංස්කෘතිය, විශ්වාස පද්ධතීන්, ආදිය මත පිහිටාය. යම් යම් සිදු වීම් සිදු වූ ආකාරය වරෙක එවන් විශ්වාසයනට ම රුකුල් දෙන්නාක් සේ විය හැකිය. ඉතින් කතුවරයා ගේ මේ නවකතාව, යම් සත්‍ය චරිත අලලා ලියැවුනා නම්, කතුවරයා එම ජීවිත කියවා ගත් ආකාරයත්, තමන් සුදුසු යැයි සිතු ආකාරයට යම් වෙනස්කම් කරලීමත් සාධාරණය. කතුවරයා මෙම සියළු දෑ ඉතා සං‍යමයෙන්, පාඨක විශ්වාසය පළුදු නොවෙන ආකාරයෙන් සිදු කොට ඇත.

සිංහල නවකතා පාඨකයින් කියවිය යුතුම පොතක් ලෙස දකිමි. 

(මේ, මා කියවූ 2019 ප්‍රකාශ වූ 11 වෙනි නවකතාවයි. ඒවා කියවාගෙන යන විට ම මට ගෝචර ලෙස මා ඒව හි සාර්ථක්ත්වය පිළිබඳ මිම්මක රැඳෙන්නෙමි. කියවා සිටීමට සිතා සිටින සියළු පොත් කියවා අනතුරුව, මේ පෙළ ගැස්වීම පිළිබඳ ලිපියක් පළ කරන්නෙමි. දැනට කිව හැක්කේ එම පොත් එකොළහ අතර මුල් කෘති තුන අතර කිසිදු ආයාසයකින් තොරව මෙය ස්ථාන ගත කල හැකි බවකි. මෙය 2020 වසරේ කිසිදු සම්මානයක් සඳහා දිගු ලයිස්තුවෙන් මෙපිට පැමිණීම, එම සම්මාන වල සාර්ථකත්වය ගැන මිම්මකි. කෞශල්‍ය කුමාරසිංහගේ "නිම්නාගෙ ඉතිහාසය" ට සිදු වූයේ මෙයයි - එය අවම තරමින් එම වසරේ විද්‍යෝදය සම්මානය සඳහා අවසන් වටයට තේරිනි)

ශ්‍රේණිය: *****
ප්‍රකාශනය: සුරස (2019)
( 2019 ප්‍රකාශ වූ තෝරාගත් නවකතා කියවීම -11 )

ප.ලි. මෙම කෘතියේ කීරාළ යන වචනය අර්ථ දෙකකින් ඇතුලත් ව ඇත. එකක් නම් කැකිරාව ආශ්‍රිතව විසූ පුද්ගලයෙකි. එහෙත් බොහෝ තැන් වල ස්ත්‍රී හෝ කාන්තාව යැයි ඇරුත් යෙදිය යුතු යැයි මට වැටහෙන තැන් වලද "කීරාළ" යන වදන යෙදී ඇත. මෙය කතුවරයා මගින් ම තහවුරු කර ගත් පරිදි, මුද්‍රණ දෝසයක් මගින් එක්කාසූ වූවකි.