සිංහල නවකතා ඉතිහාසය හා විචාරය - එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර

 මේ පොත මුල් වරට 1951 දී මුද්‍රණය වී ඇත. 1968  නව සංස්කරණයක දී ඊට පෙර දශක එකහාමාර තුල ප්‍රකාශ වූ නවකතා කිහිපයක් වෙත ද අවදානය යොමු කර ඇත. 1943 දී Modern Sinhala Fiction ද, 1950 දී The Sinhalese Novel යනුවෙන් ද නවාකතාව පිළීබඳ පොත් දෙකක් පළ කල සරච්චන්ද්‍ර, ඉන් පළමුවැන්න විශේෂයෙන් මේ සිංහල කෘතිය ට පාදක කරගත් බව පැහැදිලිය. එම කෘතියට පෙරවදනක් සපයන ගුණපාල මලලසේකරුන් පවසන්නේ, මේ කෘතියේ සමහර විචාර ඒ වන විට ජනප්‍රිය ලේඛකයන්ගේතෙ ඔවුන්ගේ පාඨක පිරිසකගේත් සිත් අමනාප කිරීමට හේතු විය හැකි බවකි. ඒ නිසාම දෝ සරච්චන්ද්‍රයන් මේ ප්‍රස්ථාවනාවේ මෙසේ පවසයි:

මෙහි එන තීරණවලට  තුඩු දුන් කරුණු නොදන්නා තැනැත්තා ඒවා පක්ෂ භජනයකින් කරන ලද තීරණ යයි සැලකීම පුදුමයක් නොවේ ( 6 පිටුව)

අතීතයෙහි නම් නොයෙක් නොයෙක් වකවානුවල කිසියම් දේශීය රුචිකත්වයකින්, ඒ ඒ අවධිවල පහල වූ විචාරකයන් විසින් පනවන ලද කිසියම් විශේෂ මිනුම් කෝදුවක් අනුව ඒ ඒ සාහිත්‍යයන් අගය කා බව පෙනේ. එහෙත් දැන් නම් සාහිත්‍ය කෙරෙහි බලපාන්නේ, බටහිර වශයෙන් වත් දේශීය හෝ විදේශීය වශයෙන් වත් බෙදිය නොහැකි විදියේ විශ්ව සාධාරණ රුචිකත්වයකි. ( 7 පිටුව)

"ප්‍රබන්ධ සාහිත්‍යයට මඟ පෑදීම" නම් මුල් පරිච්ඡීදය ඇරඹෙන්නේ අපරදිග සාහිත්‍යයේ ආභාෂයෙන් ජීවිතේ විඳීම් වල පෙර නො විමසූ පැති, ගිහි ලේඛකයන් ගේ සාහිත්‍යමය මැදිහත් වීම තුලින්,  19 වෙනි සියවස අග වන බිට අනාවරණය වීම මතු කරමිනි.
- දහ අටවෙනි සියවසේ දී වැලිවිට පිණ්ඩපාතික සරණංකර හිමියන් ගේ ශාස්ත්‍රීය මෙහෙය මතක් කොට, වෙසෙසින් දහනවවෙනි සියවසේ විද්‍යාලංකාර සහ විද්‍යෝදය පිරිවෙන් පිහිටුමෙහි උන්වහන්සේගේ ගෝල පරම්පරාවේ මුල් වීම මතු කර දක්වයි.
- දහ නව වෙනි සියවසේ භාෂාව, ශාෂ්ත්‍රය හා ආගම මුල් කොට බොහෝ වාද ඇති වූ බවත්, එම වාද බොහෝ ඒවා සුළු කරුණු මත සිදු වූ ඒව මුත්, ඉන් ලැබුණු ප්‍රධාන ප්‍රතිඵලය වූයේ, "සිංහල භාෂාව, 20 වෙනි ශත වර්ෂයේ ප්‍රාදූර්භූත වූ ලේඛකයන්ගේ කාර්යයට සුදුසු වූ සුඛනම්‍ය සරල උපකරණයක් වීම" ලෙස කතුවරයා පෙන්වා දෙයි.
- දහනම සියවසේ ප්‍රකාශ වූ පුවත් පත් හා සඟරා ගැන දීර්ඝ විස්තරයක් මෙහි එයි. මින් බොහෝ ඒවා වල පෙර කී වාදයන් නිසා සිදු වූ අතර, ඉන් බොහෝ ඒවා හි තිබූ යුරෝපයේ හෝ අරාබි නිසොල්ලාසයේ කතා මගින්, මිනිසුන් හට නවකතා කියවීමට අවශ්‍ය ආශාවේ මුල් බීජයන් වපුළ බව කතුවරයා පෙන්වා දෙයි.
- මෙහි එන නාටක සාහිත්‍යය පිළිබඳ කොටස ඉතා රසවත් ය. කෝලම්, සොකරි ආදිය මුඛ පරම්පරාවෙන් පැමිණීම හේතුවෙන් සාහිත්‍යාංගයක් ලෙස සැලකිය නොහැකි වු බවත්, නාඩගම් දකුණු ඉන්දියාවෙන් මෙහි පැමිණි ගම්බද නාට්‍ය විශේෂයක් බවත්, ඒවා සහ මෙහි තිබූ ගම්බද නාට්‍ය වල සමානකම් නිසාත්, මෙහි මුල් බැස ගත් බවත්, සංවාද හිටිවන වූ නුමුත්, නාඩගම් ගීත ගම්බද නාට්‍ය සංගීතයට වඩා ඉහළ තලයක තිබුනේ ද්‍රවිඩ ශාස්ත්‍රීය සංගීතයේ ප්‍රභවය ලැබූ නිසා බවත් පෙන්වා දෙයි. ආගම ප්‍රචාරයට යාපනයේ වැඩ විසූ රෝමානු කතෝලික පූජකයින් තේරුක්කුත්තු නම් වූ නාට්‍ය ක්‍රමය භාවිත කල අයුරුත්, මීගමුව හා හලාවත ආශ්‍රිත ජනයා වෙනුවෙන් මෙම දමිළ නාට්‍ය සිහළට නැගුණු අයුරුත් ගෙන හැර දක්වයි. පිලිප්පු සිඤ්ඤෝ පළමු නාඩගම් කතුවරයා වූ බව පෙන්වා දෙයි. නාඩගම් වලින් අභිනව සාහිත්‍ය උදෙසා යම් මෙහෙයක් වූ බවත්, ඒ ඉන් ගැමි වහරට රුකුලක් ලැබීම හා ගිහි ජීවිතය පිළිබඳ කථා කියවීමේ අභිරුචියත් ඇති වූ බවත් පෙන්වා දෙයි.
-19 වෙනි සතවස අගබාගයේ උතුරු ඉන්දියාවෙන් පැමිණි සංචාරක නාට්‍ය කණ්ඩායම් විසින් මෙහි විප්ලවීය වෙනසක් සිදු කල බවත්, මුල් ම කණ්ඩායාම බලිවාලා ගේ නායකත්වයෙන් යුතු වූ ඇල්පින්ස්ටයින් ඩ්‍රැමටික් කොම්පැණිය බවත් පවසයි. මෙම පාර්සි නාට්‍යය ආභාෂයෙන් උතුරු භාරතීය සම්ප්‍රදාය අනුගමනයට මග පැදූණු බවත්, ගීත වල ගුජරාටි හා උර්දු භාෂා හා සිංහලය අතර වූ සමානකම් හේතුවෙන් මෙරට ජනයා ඉතා පහසුවෙන් ඒවා උගත් බවත් පෙන්වා දෙයි. සී. දොන් බස්තියන් ජයවීර බණ්ඩාර නූර්ති සාහිත්‍යයේ ආදි කර්තෘ බවත්, අනතුරුව ජෝන් ද සිල්වා නූර්තිය ජාතික ව්‍යාපාරයේ උන්නතිය වෙනුවෙන් භාවිත කල බවත් සඳහන් වෙයි.
- පද්‍ය ආඛ්‍යාන කථා පසුව නව කතා රසවින්දනයට හේතු වූ බව සරච්චන්ද්‍ර හේතු දක්වයි. ආඛ්‍යාන පද්‍ය සාහිත්‍යයට අයත් පැරණිතම කෘතිය වන මහා පදරංග ජාතකය දෙමළ බෞද්ධ  සාහිත්‍යය කෘතියක පරිවර්තනයක් බව හෙළි වේ. දහනමවෙනි ශතවස අග වන විට මුද්‍රණ යන්ත්‍රයේ අවතීර්ණයත් සමඟ ජාතක කතා ද, දෙමළ සාහිත්‍යයද සිංහල පද්‍යයට නැගී ඇත.
- පරිවර්තන අතර අරාබි නිසොල්ලාසය තරම් සිංහල නවකතාවට බලපෑම් කල අනෙකක් නැති බවත්, ඊට මදක් හෝ ලං වන්නේ රාමායණය පමණක් බවත් ඔහු පෙන්නුම් කරයි.

"සුලභ ආප්තෝපදේශයක් ඉගෙන ගැනීමට නොව හුදෙක් විනෝදය හා රසාස්වාදය  සඳහා සේවනය කළ හැකි සාහිත්‍ය විශේෂයක් තිබෙන බව වර්තමාන සිංහල පාඨකයන්ට හඳුන්වා දුන්නේ 'අරාබි නිශොල්ලාසය' ය. එ මතු ද නොවේ. 'අරාබි නිශොල්ලාසයේ' කථා වනාහි ප්‍රබන්ධ කථා කලාවෙහි මනා ආදර්ශ වෙයි" (43 පිටුව)

- බයිබලයේ පරිවර්තනයන් ද සිංහල නවකතාවේ උන්නතියට හේතුවක් ලෙස දැක්වෙන්නේ, සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ එන භාෂාවක් ලේඛනයේදී යොදා ගැනීමට ගත් වෑයම නිසාය. 

ආදි ගද්‍ය ආඛ්‍යාන ස්වල්පයක් නම් වූ කෙටි පරිච්ඡේදය, දහනමවෙනි සියවසේ දී, බාහිර වෘතාන්ත ස්වරූපයෙන් ලියවුණු ප්‍රබන්ධ ආඛ්‍යාන කිහිපයක් වෙත යොමු වේ. ක්‍රිස්තියානි ප්‍රචාරාත්මක ස්වරූපයක් ගත් මින් එකක් වූයේ, "වාසනාවන්ත පවුල සහ කාලකන්නි පවුලය".

මෙම ඉහත කොටස් එලෙසම ඉදිරිපත් කලේ, ඓතිහාසික කාරණා වල දිගැරිමක් ලෙස මෙම කෘතිය ඉටු කරන මෙහෙය පෙන්වා දීමටය. 

මින් පසු සිංහල නවකතාව යන කාරණාවට වඩා සම්බන්ධ දිගැරීම් වලට යොමුවෙමි.

පළමුව සයිමන් ද සිල්වා පිළිබඳ සාකච්ඡාවට ගැනේ. ඔහු ආරම්භයේ දී ම පවසන්නේ එකල සිටි පාඨක පිරිසගේ රසාස්වාදයේ සිමාවන් නිසා මෙතුමා ගෙ නිර්මාණ පියදාස සිරිසේනගෙ තරම් කීර්තියක් අත්පත් කර නොදුන් මුත්, ඔහු "මිනිස් සිත විනිවිද දැක එය හකුළා පෙන්වීමට ඔහු තුළ තිබූ අපූර්ව ශක්තිය අතින් ඔහු කිසිවෙකුට දෙවෙනි නොවන්නේය", කියාය. මීනා නවකතාවේ මූලික අරමුණ ලෙස සරච්චන්ද්‍රයන් දකිනුයේ කතානායිකාවගේ සිත පිළිබඳ කියාපෑම බවත්, බාහිර සිදුවීම් අප්‍රධාන තැනක් ගත් බවත් ය. ඔහුගේ නවකතා වල දුර්වල තැන් ද පෙන්වා දුන්න ද, සරච්චන්ද්‍රයන් නවකතාවක බලාපොරොත්තු වන ප්‍රධාන කාරණාවන් කුමක්දැයි අදහසක් ගැනීමට සයිමන් ද සිල්වා ගේ නිර්මාණ ගැන ඔහු කියන දෙයින් ම වැටහේ. සරච්චන්ද්‍රගේ මෙම කෘතිය දීර්ඝ ලෙස සාකච්ඡාවට බඳුන් කරන තෝරදෙනිය ( බලන්න, පේරාදෙණිය ගුරුකුලයේ උපත, නැඟීම හා බිඳවැටීම 1), මෙම ස්ථාවරය විවේචනය කල ද, මෙහි දිගුවක් ලෙස මනස් පුතුන් යන විවාදාත්මක චරිතයන්ගේ උත්පත්තියට එය හේතු වුව ද, අද වන් තැනෙක සිට බලන විට මෙම දෙපාර්ශවයටම තම තමන්ගේ ආස්ථානයන්ගේ සිටීමේ දොසක් දැකිය නොහැකි බව පෙනී යන අතර, තමන්ගේ ස්ථාවරය නිවැරදි එකම ස්ථාවරය යැයි ඇඟවෙනාකාරයෙන් ක්‍රියාකිරීම පමණක් දොසක් ලෙස දැකිය හැක. අනෙකා ගේ අදහස් වලට සංවේදීවීම වර්තමානය විසින් දවසින් දවස අත්‍යාවශ්‍ය කාරණාවක් වන යුගයක සිට, මා මේ කියන කාරණාව එදවසේ සංවාදය හා සැසඳීම ද යුක්තියුක්ත ද යන්න සිතිය යුත්තකි.

පියදාස සිරිසේන ගැන පරිච්ඡේදයේ, ඔහු නවකතාකරුවෙකුට වඩා අපරදිග සිරිත් විරිත් හා ආගම විවෙචනයටත්, "සිංහල ක්‍රිස්තියානිකාරයන් නැවත බුද්ධාගමට හරවා ගෙන සිංහලයන්ගේ නැති වී යන සභ්‍යත්වය නගා සිටුවාලීම" ට යොමු වූවෙකු බවට සරච්චන්ද්‍ර පෙන්වා දෙයි. සිරිසේන ගේ ම ප්‍රස්තාවනාවක ඔහු ගේ අරමුණු ඔහු මෙසේ ගෙන හැර දක්වා තිබේ.

ඔහු ඉමහත් කීර්තියක් ඉසුලු මුත්, සහ ඔහු ගේ පොත් දහස් ගණනින් විකිණුන ද, නවකතාකරුවෙකු ලෙස සැලකීමේ දී ඇති ඌනතා සරච්චන්ද්‍ර හොඳින් පෙන්වා දෙයි. ස්ත්‍රින් කෙරෙහි වූ ආකල්පයන්, හූනු ශාස්ත්‍රය ආදී ජ්‍යෝතිෂ ගැන විශ්වාසයන්, සහ විශ්වාසනීයත්වයෙන් අඩු කතාව ආදි දුර්වලතා සරච්චන්ද්‍රයන් පෙන්වා දෙයි. සරච්චන්ද්‍ර, සිරිසේනගේ බොහෝ නිර්මාණ උදාහරණ ලෙස සලකමිනි, එම කෘති වල ඇති දුර්වලතා පෙන්වා දුන්නේ.

ඩබ්ලිව්. ඒ. සිල්වා මහතා ධර්ම දේශකයෙක් නොවෙන හෙයින් පාඨකයාට යම් සැහැල්ලුවක් දැනුන ද, චරිත වල ඇති "සුදු හෝ කළු" බව ඔහු ගෙ ප්‍රධාන දුර්වලතාවක් ලෙස සරච්චන්ද්‍රයන් පෙන්වා දෙයි. එහෙත් ඔහු සිරිසේන ට වඩා හපන් කතාකරුවෙකු බවත්,  ස්ත්‍රීන් කෙරෙහි වඩා ප්‍රගතශීලි අදහස් දැරූ බවත්, ඓතිහාසික නවකතා වෙසෙසින් විචාරවත් පාඨකයන් අතර පවා සම්භාවනාවට ලක් වූ බවත් පෙන්වා දෙයි. මෙහි "විචාරවත් පාඨකයා" යන්න සැලකිය යුතු දෙවදනකි - ඊට පසුව නැවත පැමිණෙමි.

මාර්ටින් වික්‍රමසිංහයන් ගෙ නවකතා ගැන පූර්ණ විචාරයක් මෙහි වෙයි. 1914 දී ප්‍රකාශ වූ "ලීලා" සිරිසේන ගේ ආභාෂය පෙන් වූ දුර්වල නවකතාවක් නුමුදු, ජයතිස්ස හා රොසලින් හී ඉහළට නැංවූ සමහර මිත්‍යාවන් විශ්වාසයන් වික්‍රමසිංහයන්ගේ විවේචනයට බඳුන් වූ අයුරුත් පෙන්වා දෙයි. "සීතා" හි සමහර කොටස් මගින් පසු කලෙක නන්දා ගේ චරිතයේ කටුසටහනක් මෙනෙහි කරන අයුරුත්, "මිරිඟු දිය" ඔහුගේ පැරණි කෘති අතර වඩාත් රසවත් කෘතිය ලෙසටත් පෙන්වා දෙයි. මෙහි දි වික්‍රමසිංහයන්ගේ ආස්ථානය සැලකිය යුත්තකි. හෙතෙම බුද්ධාගම නමින් එහි වූ මිථ්‍යාවන් ආදිය විවේචනය කල මුත්, බටහිර සභ්‍යත්වය හා පෙරදිග සභ්‍යත්වය අතර නො පෑහීම පිළිබඳ, කිප්ලිං ගේ මතයට ආසන්න මතයක සිටි බව පෙනී යයි. ඔහුගේ අනෙක් නවකතා ගැන ද කෙටියෙන් සාකච්ඡා කොට, ගම්පෙරළිය ගැන දීර්ඝ විචාරයක යෙදෙයි.  මේ උදෘතය සලකන්න.

නන්දාගේ චරිතය ගැන කියවීම ද අප සමාජ ඇති කිඳා බැහැපු ගැටළුවක් ගැන පෙන්වීමකි. 

"'ගම්පෙරළිය' අන්‍යෝන්‍යයන් කෙරෙහි  පිළිබඳ සිත් ඇතිව අන්‍යෝන්‍යයන් සරණ පාවා ගැනීම තැත් කරන තරුණයෙකු හා තරුණියක ගැන කතාවක් නොවේ. ඒ තම සිතැඟි මැඩ පවත්වා ගෙන පුද්ගලික ආසාවලට ඉඩ නොදී සමාජ ධර්මයට යටත් ව ජීවත් වූ මිනිසුන් පිළිබඳ ප්‍රවෘත්තියකි. නන්දා තම යටි සිතින් පියල්ට කැමති ය. එහෙත් එබඳු කැමැත්තකට ලියලන්නට ඉඩ දීම ඇගේ සිරිත නොවේ.  ඇය ජිනදාස සමග විවාහ වන්නේ ආත්ම පරිත්‍යාගයෙන් නොවේ. ස්වාධීනත්වෙන් කිසිවක් කිරීමට ඈට නුපුළුවන. "( 119-120 පිටු)

විරාගය ගැන විචාරය කිය වූ සඳ, වික්‍රමසිංහයන්ගේ නවකථාංග හා විරාගය නොකියවා සිටීමට සිත් සදා ගැනීම අපහසුය. අරවින්දගේ චරිතයට සරච්චන්ද්‍ර දෙවෙනි වරට ද යොමු වන්නේ, මෙහි පසුව කියැවෙන "අද්‍යතන නවකතා කිහිපයක්" කොටසේ දී පෙන්වා දෙන ආකාරයෙන්, එම චරිතය ඉන් පසු නිර්මාණ වලට කෙතෙරම් ආභාශයක් වූයේද යන්න පෙන්නුම් කරලීම මගිනි.  එහි, 179 පිටුවේ එන මෙම විචාරය සලකන්න.

අනතුරුව සරච්චන්ද්‍රයන් සිංහල කෙටිකතාව කෙරෙහි යොමු වෙයි.  මෙහිදි විශේෂයෙන් ජී.බී. සේනානායක ගැන ප්‍රශංසා මුඛයෙන් කතා කරන්නේ ඔහු තම කෙටිකතා වලට හසු කරගෙන ඇති ගුප්ත රසයත්, ඔහු විදහා දක්වන ප්‍රංශ හා රුසියානු කෙටිකතාවන් හි ආභාෂයත් හේතු කොට ගෙන ය. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ කෙටිකතා ගැන ද දීර්ඝ විචාරයක කෘතියෙන් කෘතියට පිවිසෙමිනි. වික්‍රමසිංහගේ එක්තරා කෙටිකතාවක් උකහා දක්වමින්, සිංහලයාගේ කුහකබවේ තරම ගැන සරච්චන්ද්‍ර විචාරන්නේ, වික්‍රමසිංහ පෙන්වාදුන් දේ මතය.  (පහත කොටස සලකන්න )

මේ බොරු සිල්වත් බව ප්‍රධාන වශයෙන් අප රටේ එකිනෙකා රවටා ගැනීමටත්, දේශපාලඥ්ඥයන් ඡන්ද දායකයින් රැවටීමටත් යොදා ගැනීම දවයේ සරදමකි.මෙම කෘතියේ තෙවෙනි සංශෝධනය ට ඇතුලත් වන අමරසේකර ගේ රතු රෝසමල සහ ජීවන සුවඳ ගැන ද කෙටි විචාර මෙහි ඇතුලත් වන්නේ ප්‍රශංසා මුඛයෙන් මෙන්ම අමරසේකර ගැන බලාපොරොත්තු ඉඟි කරලමිනි.

වෙනත් නවකතා කීපයක් නමින් උක්ත කාලයේ පළ වූ කෘති කිහිපයක් ගැන කෙටි අදහස් ද මෙහි ඇතුලත් ය. ටී. බී. ඉලංගරත්නගේ තිලක, විලම්භීත හා අඹ යාළුවෝ පවා ගැඹුරු රසාස්වාදයකට හේතු නොවෙන අගකි සරච්චන්ද්‍ර ගේ අදහස. මෙහි කියවෙන එක් කෘතියකි, වී. ඩී. ද ලැනරෝල්ගේ "පාසල් සමය". එය පියසිරි ගේ පාසල් සමය ම වන බවට උපකල්පනය කරමි. එය නම් මා බොහෝ රසවිඳි පොතකි. මේ පොත් ගොන්න අතර සැලකිය යුතු පොතකි, අමරසේකරගේ "කරුමක්කාරයෝ". එහි ගුණදොස් විචාරන හේ, එහි යම් දුර්වලතා දුටුව ද ( මා ඒවා දුර්වලතා ලෙස නොදකිමි), පොත ගැන යම් ප්‍රශංසාවක් එහි අන්තර්ඝතය.

පාඨක ජන්‍යා යන කොටස ද මෙහි එන ඉතා වැදගත් කොටසක් ලෙස දකිමි. විචාරකයාගේ වැදගත්කම මතු කිරීමෙන් අනතුරුව, කතුවරයා මෙසේ පවසයි. (166 පිටුව )

අද ට නම් මෙහි ඇත්තක් ඇති බව පැහැදිලිය. අද පවා "මට මේක තේරෙන්නෑ", "අනේ මන්දා" කියා මැසිවිලි නගන්නන් සිංහල නවකතා රසිකයන් අතර බහුලය. ඔවුන් ම ගෙඩි පිටින් යම් දේශපාලන පණිවුඩයක් කෘතීමව ඔබ්බවා ඇති නවකතා බෙහෙවින් අගයයි. ඒ සියුම් ව සිතීමට කිසිවක් නැති හෙයිනි. නිදසුනක් ලෙස අප රට සිංහල ජාතිකවාදය, කෙතෙරම් අනෙකා ගැන, පෞද්ගලික බැඳීම් කෙරෙහි අසංවේදී ද යන්න පසක් කරන, එහෙත් හොරණෑවක් ලෙස එය නොපෑසූ අපූරු නවකතාවකි, "පේත". (එය අන් නවකතා දෙකක් කියවා සපැමිණ කියවිය යුත්තක් බව සැබවි.)  එහෙත් එය අප නවකතා කියවන්නන් අතර මහත් අප්‍රසාදයට ලක් විය. 

එනුමුදු සරච්චන්ද්‍රයන් මෙසේ ලියූ සමයේ ඔහු සිරිසේන හා ඩබ්ලිව්. ඒ. සිල්වා ගේ පොත් දහස් ගණණින් විකුණු බව මතක තබාගෙන ලියූවා විය හැකිය. එකල, සිංහල නවකතාවේ මුල් අවදියේ ම මෙවන් ප්‍රකාශයක් කෙතෙරම් සාධාරණ ද යන්න සැක සහිතය. සමහර විට සයිමන් ද සිල්වා ගේ මීනා ට වඩා සිරිසේනගේ පොත් විකිණීම මෙහි පසුබිම වුවාද යැයි සිතමි. කිමද, මීනා පිළිබඳ කතා කරන සඳ හෙ මෙසේ පවසයි;

"සමකාලීනව ලියූ පියදාස සිරිසේන මහතාට තරම් කීර්තියක් ඔහුට අත් නොවූයේ, නවකථා රසය අවබෝධ කළ පාඨක සමූහයක් එක නුවූ හෙයිනැයි සිතීමට ඉඩ තිබේ." (58 පිටුව)

එය එසේ නම්, එය හුදු නවකතා පරිශීලනයෙන් ඔබ්බට විහිදෙන එකල තිබූ සමාජ දේශපාලන අවශ්‍යතාවක් බව සිතමි. සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ මෙම කියවීම හැර, මේ සමස්ත කෘතියේ අන් දොසක් මා නොදකින්නෙමි. 

පෙර කි "අද්‍යතන නවකතාකරුවා ගත් මග" යන කොටසට පිවිසෙමි. මෙම කෘතියේ, මෙම සංස්කරණය ගැන ආරම්භක පරිච්ඡේදයේ හඳුන්වා දුන්නෙමි. මෙම කොටසේ විශේෂයෙන් 1960 දශකයේ ප්‍රකාශ වූ නවකතා කිහිපයක් සරච්චන්ද්‍රයන් විචාරයි. 

"අරවින්ද රෝගය" ට පිලිතුරු ලෙස අමරසේකරගේ "යළි උපන්නෙමි" සහ සිරි ගුනසිංහගේ "හෙවනැල්ල" ලියැවුණු ආකාරයත්, ඒවහි ගුණදොසුත් මෙහි දිගැරේ. මේ කොටස් මෙම කෘතියේ වටිනාකම වැඩිකරයි.

කේ. ජයතිලකගේ පරාජිතයෝ, අප්‍රසන්න කථාවක්, චරිත තුනක්, සහ පීතාමහ ඒ අතරය.  ඒ විචාර ගැන සමස්ත ලෙස එකඟ විය හැක. වෙසෙසින් සිංහලයා තම පෞද්ගලික අභිමතාර්තයන් දිනා ගන්නා අය, සහ එසේ නොගන්නා අය අතර විචාරන විදිහ සැලකිය යුතු යැයි සිතමි. චරිත තුනක් හී ඉසා, එහි එනතරම් ම තමන් ගැන සිතීම පස්සට දමා පරාජිතයෙකු නොවන්නේ නම්, සහ අවශ්‍ය තැනෙක දී ගැටුනේ නම්, ඔහුට ඔහු අවසන් වුවාට වඩා සාධාරණ ස්ථානයක ට අවතීර්ණ වීමට ඉඩ තිබිණැයි සිතිය හැක ( පීතාමහ හි ද එසේය -එහි ද මව ගෙන් එහි කතානායකයාට සාධාරණය ඉටු නොවේ. )

සරච්චන්ද්‍ර ද පවසන්නේ, ජයතිලක පැවසූ පරිදි, මෙම තමන් කෙරෙහි නිශ්ක්‍රීයත්වය, පැසසිය යුත්තක් ද යන්න විවාදාත්මක බවකට ය. එහෙත්, වෙසෙසින් අපට පෙර පරම්පරව, මෙම කාරණාව මේ ආකාරයෙන් නොදකින්නෝය. ඔවුන් ඉසා කෙරෙහි වන්දනීය භක්තියක් ඇති කර ගත්ත ද, ඉසා ට එම ගෞරවයෙන් වැඩක් නැති බවත්, ඔහු මහත් අසාධාරණයකට මුහුණ දුන් බවත් දැකිමට තරම් සංවේදි නොවන බවකි, මට සිතෙන්නෙ. එය අප උස්සාගෙන යන, එහෙත් බොහෝ විට පෞද්ගලිකව පිළිපැදීමට පසුබට වන බෝධිසත්ව ආදර්ශයේ දිගුවක් ද ? කුහකත්වයේ කොටසක් ද ?

 මීට අමතරව සඳහන් වෙන, කියවීම උචිත යැයි සිතෙන කෘති කිහිපයක් නම්, මඩවල් ඇස්. රත්නායකගේ "සිත නැති බඹ ලොව",  සුනන්ද මහේන්ද්‍රගේ නවකතා කිහිපයක් ( වෙසෙසින් "වාල්මිකි ඔබට කීවේ සීතා"), සහ හේමරත්න ලියනාරච්චිගේ "පාදඩයෙකුගෙන්" සහ "අන්තිමදා" හැකි දිනෙක කියවන්න ට් ඓටා ගත්තෙමි. 

මෙම කෘතිය කියවීමට ප්‍රමුඛතම හේතුව, තෝරදෙනිය තම "පේරාදෙනි ගුරුකුලයේ උපත, නැඟීම හා බිඳවැටීම" කෘතියේ මෙම කෘතිය ගැන වූ විචාරයයි. මෙම සිංහල කෘතියට මුල් වූ ඉංග්‍රීසි කෘතිය ප්‍රකාශ වී ඇත්තේ 1943 දිය. පෙර කී පාඨක ජනයා ගේ සීමාවන් ගැන ඔහු එකල කි දේ ඇත්තක් වුවත්, එකල තිබූ යුගයේ අවශ්‍යතාව වූයේ නවකතා කියවීම නොව, තම නිදහස පරිපූර්ණ කරලීමේ අවශ්‍යතාවන් බව පැහැදිලිය. සරච්චන්ද්‍රයන් එකල වඩා කලාකාමී ලෙස අන් අදහසක සිටීම ප්‍රගතිශීලි යැයි අද අපට කිව හැකි වුවද, මලලසේකර පවා එකල එය එසේ නුදුටු බවට සැක හිතේ (බලන්න 1). එනමුදු ඉන් ඔබ්බෙහි මෙය විචාර කෘතියක් ලෙස 1968 දී වූ අවසන් සංශෝධනය කාලයේදී,  උචිත විචාරයක් ඉටු කොට ඇති  බවට සැකයක් නැත. ඒ අර්ථයෙන් මෙය සිංහල නවකතාවේ ඉතිහාසයේ නැගීම ගැන සිසුවෙකු කියවිය යුතුම ග්‍රන්ථයක් බවත්, වෙසෙසින් අප සමාජයේ යම් ව්‍යාධීන් සාහිත්‍ය භාවිතාව හරහා තැනෙක දෙකක සාකච්ඡා කරලීමට තරම් ප්‍රගතශීලිත්වයක් උසුලන්නක් බවත් ඉඳුරා කිව හැක.

ශානරය: විචාර
ශ්‍රේණිය: ****1/2
ප්‍රකාශක: සරසවි (2006) ; නවවෙනි මුද්‍රණය; 1968 සංස්කරණය

1  පේරාදෙණි ගුරුකුලයේ උපත, නැඟීම හා බිඳවැටීම - සේන තෝරදෙනිය
( https://me-and-err.blogspot.com/2021/06/PeradeniyaSchoolThoradeniya.html )