කුමර කොබෙයි - ශමෙල් ජයකොඩි

 ප්‍රංශ පෙම්වතා, ශමෙල් ගේ නමවෙනි නවකතාව යැයි සිතමි. එතෙක්, ස්වර්ණ පුස්තක දිගු ලයිස්තුවට ද, අනෙක් සම්මාන දිගු ලයිස්තු වලට ද කිහිප විටෙක ඈ පැමිණ තිබුන ද, ඇගේ පොතක් කියවීමේ දොළක් මා තුල නොවීය. ප්‍රංශ පෙම්වතා ඒ සියල්ල වෙනස් කලාය. ඉන් අනතුරුව ප්‍රකාශ වූ ඇමෙරිකා, වීනස්ගේ උපත සහ කුමර කොබෙයි යන කෘති තුනම මා කියවා මහත් රස වින්දෙමි. මේ ඒ අවසනට කිය වූ, කුමර කොබෙයි ගැන සටහනකි.

මේ නවකතාව, මූලික වශයෙන්, මැදි විය එළිපත්තේ සිටින කාන්තාවක්, විවාහයක් කර ගැනීමේ ආශාවෙන්, මවක වීමේ දොළින්, ඈ පතන ප්‍රේමවන්තයා හමු වීමට වස්, කැනඩාවේ මොන්ට්‍රියෙල් සිට මහද්වීපයේ එහා කොණේ වූ සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කු නුවරට යෙදෙන ගමනක් ඔස්සේ දිගැරෙන්නකි.  කෘතිය කිය වූ බොහෝ අය, පොත ගැන සතුටු මුවින් කතා කලෝ ය. අයෙක් මෙය travelogue ගණයට වැටෙනා බැවින් නවකතාවක් ලෙස එහි විශිෂ්ඨත්වය ප්‍රශ්ණ කලේ, කෘතිය රස විඳිබවද පිළිගනිමිනි. මහද්වීපයක් හරහා ගමන් කිරීමෙදී, එහි ගමන් විස්තරයන් නවකතාව රසවත් කලේ නැතිනම් එය අපරාදයකි. එහෙත්, "ශමෙල් ලකුණ" එය නොවේය- ඇගේ සුවිශේෂිබාවය ඇත්තේ, තම නිර්මාණ වල අපට හමුවෙන චරිත, ඉතා ස්වභාවික ලෙස ඔවුන්ගේ හොඳ, නරක, සාධාරණ-අසාධාරණකම්, ඔවුන්ට ආවේණික ජීවිත සූත්‍රය ( සූත්‍රගත කලා-නොකලා, එවැන්නක් අප සැමට ඇත ), පැහැදිලි ලෙස පාඨකයින් ට ගෙනහැර දැක්වීම තුලයි. මා කියවූ නවාකතා හතරේම, ඒ ඒ චරිත වල ආවේණිකත්වයනට යටත් ව මෙම ලක්ෂණය මා ඇගේ කෘති කෙරෙහි පැහැදීමක් ඇති කලේය.

මෙම නවකතාවේ, ප්‍රධාන චරිතය වන ඉන්දිකා ගේ ගමන් සගයින් වන්නේ අරුන්දතී සහ නිර්මලා ය. ඔවුන් පණ පොපියන, ජීවිතය විඳි, අට ලෝ දහමෙහි කම්පා නොවෙනා ලක්ෂණ පෙන්වමින්, ජීවිත් වීමට දැඩි අදිටනින් තීරණය කල කතුන් දෙදෙනෙකි. "සම්මත ඉරක්" දිගේ බොහෝ විට තම ජීවන ගමන ගෙවා තිබූ ඉන්දිකා ට, තම විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනයෙන් නොලත් ජීවිතය පිළිබඳ ඉගැන්වීමක් මෙම දීර්ඝ ගමන අතර ලැබෙයි. එය දේශනාවක් ආකාරයෙන් නොවේ ( එවන් අවස්ථා ද නැත්තේ ම නොවේ) - එය අරුන්දති-නිර්මලා ජීවිත අන්දර ඇසීමෙන් ඈ ලබන්නකි. එම කතා බොහෝ විට සම්මතයන්ට අභියෝග කරන ඒවාය. පාඨකයා මනසින්, ක්ෂිතජය දක්වා දිවෙන වගා බිම් අතරින්, හෝ කාන්තාර භූමියක් මැදින් ඇදෙන මහමගක ගමන් ගන්නා අතර, එම නිදහස් ජීවන රටාවන්, තමනට හරි යැයි සිතෙන නිසා තමන් සූත්‍ර ගත කරනා ජීවන ආර ගැන කතා වලට ආශක්ත වෙයි. 

"මේ ඇමෙරිකානුවෝ කවදාවත් පරිපූර්ණ වෙන්න හිතන අය නෙමෙයි... ඒ අය
ඉන්නේ සියයට හැටේ සීමාවේ... ඒක තමයි එයාලගේ රහස..." ( 16 වෙනි පිටුව )

"අපි උඩ ඉඳන් පහළට වරද්දගත්ත ගෑනු... අපිට අපි ඉපදුණු රටත් නෑ... අපි බැඳපු පිරිමිත් අපි ළඟ නෑ... අපේ ළමයි අපි ළඟ තව කොයි කොච්චර කාලයක් ඉඳියිද දන්නෙත් නෑ..." ( 126 පිටුව )

මෙහි මා රසවත්බව සහ යම් දාර්ශනිකත්වයක ලඛුණු දකිනුයේ, මේ "වරදවාගැනීම" යනු ජීවිත යාත්‍රාවේ අවසන ලෙස නොසැලකීමේ ධෛර්‍යයි. මෙම නිදහස සහ ධෛර්‍යය  තවම, ලංකාවේ වසන කාන්තාවකට අයිති ද ? ජීවිතය විභාගයක් නොවන හෙයින්, කුමන තත්වයන් යටතේ හෝ හොඳ ජීවිතයකට හිමි කම් කීමේ අයිතිය ය ඔවුන් සමරන්නේ. මෙයයි මා මෙම කෘතියේ විශිෂ්ඨ ලක්ෂණයන් ලෙස දකිනුයේ.

"ජීවිතේ සම්පූර්ණයෙන්ම දිනන්න හිතන්න ඕනෑ නැහැ... එහෙම වුණොත් එතැනින් එහාට වැඩකුත් නැහැ, සතුටින් ඉන්න පුළුවන් තරමට ඒක ගොඩ දාගත්තාම ඇති." (134 පිටුව )

"අපේ ජීවිතේ හැබෑ ලස්සන නොදැක මැරෙන්න වෙනවා කියන්නේ හැබෑ දුකටත් වඩා දුකක්" ( 145 පිටුව )

 "'මේ රටවල කසාදයට වටිනාකමක් නැහැ කියන්න එපා....' නිර්මලා එකට එක කීවාය. ' මෙහේ අපි දන්න කවුරුවත් සෙල්ලමට කසාද බඳින්නේ නැහැ. මේ මිනිස්සුන්ගේ ජීවිතවල තවත් වටින දේවල් තියෙනවා... ගැළපෙන්නේ නැටි කසාදෙකින් අයින් වෙන්න උසි ගන්නන නීතියකුත් තියෙනවා... ගෑනු කැමතියි ළමයි හදාගෙන තනියම ඉන්න... ඒකයි ඇත්ත කතාව.'" (299 පිටුව)

එනුමුදු, මෙම කතුන් තිදෙනාටම තම උපන් රටින් පිට වීමට හේතු කාරණා විය. එය තම මවු පිය සම්බන්ධයක් හෝ, තම පෞද්ගලික දිවියේ හේතුවක් හෝ බිය. ඔවුන් එලෙස පැමිණ වසර 10-20 ගත වුවද, ඔවුන්ගේ ජීවන සූත්‍ර වලට ලංකාවෙන් තනිකර මිදීමක් ද නැත, එක අතකින් ඔවුන් "දෙලොවින් ම හොඳ දෙයින්" ( best of both worlds) සැනහෙති.

 දීර්ඝ ගමනක විඩාව පාඨකයා ට ද ගෙනෙනායුරෙන් පිටු 350ක් පුරාවට නවකතාව ගෙනයාම ඇවැසිදෝ නොසිතුණා නොවේ. එම සුළු දොස ඇරුණු කොට මෙය විවිධ තල වලදි රස විඳි කෘතියකි. මෙය මෙතෙක් ප්‍රකාශ වූ විද්‍යෝදය, ස්වර්ණ පුස්තක සහ ගොඩගේ යන සම්මාන ත්‍රිත්වය උදෙසා ම අවසන් වටයට නිර්දේශ විය. එය සාධාරණ තේරීමකි. වසරේ හොඳම නවකතාව බවට පත්වීමට තරම් ගම්‍යතාවක් නොවූවද, මෙය සිංහල නවකතා පාඨකයින් පමණක් නොව, ජිවීතය විඳීමේ වැදගත්කම සහ ඒ සඳහා තමනට ඇති සාධාරණ අයිතිය ගැන සිතන අය කියවිය යුතු නවකතාවකි.

****1/2

2019 ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම - 6

විදර්ශන ප්‍රකාශනයකි