Monday, 30 November 2020

පොඩි මල්ලියේ - පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු

 "70-80 දශකයේ නව කවියේ පිපුරුම් තුන", නමින් වූ කොඩිතුවක්කු කවියාගේ කාව්‍ය සංග්‍රහයන් තුනක එකතුවකි. මීට පෙර ලොවි කහට සහ දිවමන් ගජමන් පමණක් කියවා තිබූ හෙයින්, මේ සංග්‍රහයන් තුන ද ගෙන කියවීමට සිතුවේ, ඔහු 70 දශකයේ ජනතාවාදී කවිය වෙනුවෙන් සැලකිය යුතු සේවයක් කල අයෙක් ලෙස අසා සිටි බැවිනි.  පොඩි මල්ලියේ කාව්‍ය සංග්‍රහය වෙනුවෙන් විචාරයක් ලියනා කුලතිලක කුමාරසිංහයන් පවසන්නේ.

"..පොඩි මල්ලියෙ කාව්‍ය සංග්‍රහයත් සමග ම සිංහල කවියේ මහත් පරිවර්තනයක් වූ බව අප කවුරුත් පිළිගත යුතු සත්‍යයකි.  ... අත්දැකීම් අතින්  පටු ක්ෂේත්‍රයක ගමන් කළ සිංහල කවියේ වස්තු විෂය ක්ෂේත්‍රය පුළුල් කිරීමේ ලා මෙතෙක් කවීන්ගේ අවධානයට යොමු නොවූ අංශ කීපයකට සිත් යොමු කිරීම, කොඩි තුවක්කුගේ කාව්‍ය නිර්මාණවලින් වූ වැදගත් සේවයකි... අලංකාරවලින් විමුක්ත නග්න වූ රළු වූ කාව්‍ය භාෂාවකින් සමාජ හා පෞද්ගලික ප්‍රශ්න දෙස නිර්භය ව බැලීමට කළ උත්සාහයක් ලෙස කොඩිතුවක්කුගේ පොඩි මල්ලියෙ සංග්‍රහය හැඳින්විය  හැකිය",

කියා ය. කුමාරසිංහ මතු කරනා මේ  කාරණාවන් වැදගත් යයි සිතමි.   ඉතින් මා මේ කාව්‍ය සංග්‍රයය කියවීමට හේතුව ම, මා නොදත් එම යුගය, එම යුගයේ කවිය ගැන යම් විඳීමක්, අත්දැකීමක් ලැබීමටය. කුමක් ද කුමාරසිංහ මේ කියනා නැවුම් අත්දැකීම් ? 70 දශකයේ මුල දුක් විඳිනා මිනිසුන්, ගැහැනුන්, කුඩා කල සිට දුක් විඳිනා ළමුන් ගැන කියවෙන මේ කවි වල, රළු බව නිසා ම කැළෑ මල් වල හෙබි අලංකාරත්වය වන් අලංකාරත්වයක් වේ.

"කුරුල්ලො අඹලා
සත පනහේ කුලිය ගන්ට
ගල් දුන්නත් අතට අරන්
දවස පුරා වෙලේ රකින 
පොඩි මල්ලියෙ;

උඹෙ කකුල් රිදෙනව නම්
වෙල අද්දර ගල් ඇන්දේ වාඩි වෙයන් ගල එතකොට පුටුවක් වෙයි"
මෙහි පොඩි මල්ලි දෛනිකව කරනෙ ක්‍රියාව, යම් ස්වභාවිකවත්වයකින් අප කවියා දකියි. ඔහුට තම කෙළි ලොල් බව විඳීමට සිදු වන්නේ ද මේ දෛනික රටාවේ රළුගතිය සමඟය. කවියා, එම යුගයට අනුරූපව ඔහුට අහිමි වන ළමා කාලය ගැන දුක් නොවෙයි - කිමද එවන් සංකල්පයන් පවා හද්දා පිටිසරට එකල් හි ගොස් නැති නිසා ය. ලංකාවට ද එම අදහස් ආගන්තුක විය යුතුය. ඉතින්, කවියා පොඩි මල්ලිට ස්නේහය පාන්නේ ඔහුට දායාද වූ දිවියේ සියුම් තැන් විඳිනටත්, ස්වභාවික අලංකාරත්වයත් විඳිනටත් ඔවදන් දෙමින් ය. අප දන්නා පරිද්දෙන් කවි‍යා රත්නපුර අයෙකි. හැත්තෑව දශකය මුල රත්නපුරය ඊට ආවෙණීක බොහෝ ස්වභාව සෞන්දර්‍යයෙනුත්, කටුක දිවි පෙවෙතෙකෙනුත් හෙබි වන්නට ඇති බව සිතිය හැක. ඒ සියල්ල, අද සිට බලනා කල පාඨකයා ට මවා ගත හැක. ඒ අයුරින් බලනා කල මේ කවි පංතිය කාලයත් සමඟ වටිනාකමින් වැඩි වී ඇත.

2000 දශකයේ මුල මම මිතුරන් කිහිපදෙනකු සමඟ කුරුවිට - එරත්න පාරෙන් අවාරයේ සිරිපා කරුණා කෙරුවෙමි. අප ගියේ අප මිතුරෙකුගේ කාරයෙනි. එහෙත් කුරුවිටින් හැරී ටික වේලාවකින් කොල්ලන් පස් දෙනෙකු සමඟ කාරයේ එම පාරේ යාමට නොහැකි තරම් පාර අබකන් වී ඇති බැව් ඒත්තු ගියෙන් අප තිදෙනෙකු කාරයෙන් බැස එරත්නට යන තනි දොර ලංගම බසයකට ගොඩවිය. මට මේ ගමන මතක් වුනේ මෙහි එන "එහා ලොවට ටිකැට් එකක්" කවි පංතිය කියවන විට ය. ඊටත් අවුරුදු තිහකට පෙර යුගයක් ගැන සිතද්දි, එකල එවන් පාර වල දිවෙන බසයක් ගැන සිතා ගත හැක.

"තනි ඇන්දේ පාලම ළඟ
සිරි අයියා සිරිත් පරිදි
බස්එක හිටවා
ගෙදර දුවනවා...
මැණිකෙට මොනවද දීලා
පුංචි පුතුට අත වනමින්
විනාඩියට දුව ඒවි...."


 අතුරු පාරවල් වල ලංගම බසයන් රෑට රියදුරුගේ නිවසේ නතර කර, උදේ ගමන් වාරය ඇරඹීම අලුත් දෙයක් නොවීය.

"වර්ණ ගල...
හුණු දියගල ...!
බෑණ සමනල...! සමනල!

මහා පුරුෂයින් සත් දෙන
අහස උසට අත්වැල් බැඳ
තුන් ලෝක තිලක වූ
පා පියුම් රැක ගන්ට"
මෙම කවි පංතියේ එම ප්‍රදේශයේ බොහෝ චරිත ගැන පැවසේ - ගුරුවරුන්, පී.එච්. අයි. මහත්තයා, වංශවතුන් - මෙම කවි පංතිය රසවත් කරයි. කවියා කවි පංතිය අවසන් කරන්නේ "මෙහි සැබෑ චරිත ප්‍රතිනිර්මාණිතය"යන කියමනෙනි. ඉන් කවියා යමක් අඟවන බව වැටහේ.

මේ කියනා කාලයේ, අලුත උපන් බිළිඳෙකු ගැන සිය දෙමාපියන් ට  සුබ  අනාගතයක මහා බලාපොරොත්තුවක් නොතිබුණු බව කියවෙන අපූරු කවියකි, "මෙපවත් දැන වෛර නොවන්".

"පියා නුඹේ සිංහල ගුරු
මව ලිප ගිනි මොළවන්නී
ක්‍රිස්තු වරුස දෙදාහේ සමාජෙට
කවුරුන් ලෙස නුඹ යවම්ද?

ඥාන ධනය - ශිල්ප ධනය
තේජො බල පරාක්‍රම ද
නුඹට කෙසේ සලසන්නේ?"


සම්මත මිම්මෙන් නොමැනෙන, වෙසෙස් පුද්ගලයන් ද අප ගම් වල සිටිති. "හිත හොඳ ගෑනියක්" මගින් එවන් අයෙක් ගැන කියැවේ.

 

"ගේ පුරාම මහත්තුරුන් ගාල්වෙලා
උපාසක මහත්තයගේ වලව්වත්
බෝඩිමක් උන වගයි 

....

උඩ තට්ටුවෙ පලඟ බැඳන්
නව ගුණ වැල ගණන් කරන
උපාසක මහත්තයට ඇහුනෙ නැද්ද
ඇසුනත් නො ඇසුනා මෙන්ද ?

....

එපා මහත්තය, එහෙම හිතන්නෙපා
හිඹුටු වැලෙන් උපන්න නෙවි
කාගෙ උනත් දොළොස් දෙනා
මගේ පුත්තු"
රිය අනතුරකින් තම ප්‍රයම්බිකාවගේ වියෝවා වාවා ගත නොහැකි, රෝහලේ ප්‍රතිකාර ලබන මිතුරෙකු ගැන ලියැවුණු කවිය ද මා සිත් ගත්තේ ය.

"....ඇයත් සමඟ පොඩිවී ගිය
 ජීවත්වන ශක්තිය, මට හිමි කර දෙන්නෙ කුමක්ද?

...වළක් තුළ වැළකෙන්න ඇයට හැකි වූ නමුත්
ඇඳක් මත
මිනිහෙකුට
වැළලෙන්න බැහැ මිතුර"

පවුල් වලින් විශේෂයෙන් තරුණියන් වෙත එන පීඩන, ඔවුන්ගේ නිදහස ට බාධා කිරීම අද පවා නැත්තටම නැති වී නැති බව සත්‍යය. එනම් මීට වසර හතලිස් හතකට පමණ පෙර එය කවර ආකාරයෙන් තිබෙන්නට ඇති ද? තමන් ට අහිමි වූ ජීවිතය ගැන දුක් ව සියදිවි අහිමි කර ගත් තරුණියක් ගැන, ඇගෙ පෙම්වතා ආවර්ජනයේ යෙදෙන්නේ ඇගේ පෙම්පත් කිහිපයක් දෙස බලමනි.

"සහසැස් ගෙන ඔබේ දිහෑ බලන්න වැර දරන    මදෙස

දෑසින්වත් බලන්න ඔබ නොසිතුවේ කිමද           අනේ?"


මා අවංකවම පවසන්නේ නම්, මා ඉපිද නොතිබූ කලක ජන ජීවිතය ඉතා ස්වභාවික ලෙස ගෙන හැර දැක්වීම,  මේ කාව්‍ය සංග්‍රහය ට මා ආකර්ශනය කර ගත් ප්‍රධාන හේතුව විය යුතුය. අද වන විට වඩා ස්වභාවික ආරකින්, අලංකාරකරණය අතින් අවම කාව්‍ය සංග්‍රහයන් සුලභය. ඉංග්‍ර්‍රීසි වදන් සිංහලයට එලෙසෙම හැරවීම ද සුලභ ඉන් ද යම් ස්වභාවිකත්වයක් පිළිඹිබු වන හෙයිනි. එවන් යුගයක් අද ඇති වීමට පරාක්‍රම කොඩි තුවක්කුගේ මේ, බොහෝ විට දිගු,  කවි පංති තිස් ගණනින් හෙබි මෙම  සංග්‍රහය හේතු වූවේද ? මා තවම කියවා නැති අකීකරු පුත්‍රයකුගේ ලෝකය ( 1974) , සහ අළුත් මිනිසෙක් ඇවිත් (1975)  සංග්‍රහයන් ද එවන් මෙහෙවරකට හේතු වීද ?

සිංහල කවිය සහ එහි මෑත කාලීන පරිණාමය ගැන උනන්දු රසිකයන්ට නිර්දේශ කරමි.

මුල් මුද්‍රණය 1973
ශ්‍රේණිය: ****1/2



Saturday, 28 November 2020

Amnesty - Aravind Adiga

 Dhananjaya Rajaratnam!


Man booker winner Aravind Adiga's fictitious character from Batticaloa, Sri Lanka, who is an illegal alien in Sydney, Australia. First, he got caught to a rip off college in his haste to leave Sri Lanka - Sri Lanka, which has scarred him for life, for no fault of his own. Then he made a further bad decision upon arriving in Australia, which has seen him spend four illegal years in Australia, doing odd jobs.And the Aussies want some one to clean up after them - this has been stressed in no uncertain terms, repeatedly in this novel.
"Nelson, did you hear me? See: we only appear to like rules and regualtions. Wha twe really like is plumbing."
This novel focuses on, one day, at the tail end of his four year illegal stay in Australia. On that day he's been called to question his conscience like no other, as a certain incident requires him to go to the authorities and share certain information that he has. With it, he reveals himself - resulting in deportation to Sri Lanka, which he vowed that he will never go back to.

This book, which questions his mores, the value of human life, and selflessness, is a build up to a peak, when Danny debates with himself - going to and fro in his decision, for he is a deeply scarred man, who never wants to go back to the admittedly beautiful country he was born in. He knows that listening to his conscience will not make him a hero - or even a legal. And a man, is bound to ask, for what then ?

"And isn't this, Danny thought, the observe side of the question that he had asked every day in Sri Lanka. Because individually, no one there ever seems bad, whether Tamil, or Sinhala, or Muslim,. But it does exist - evil. A man puts on a uniform, and becomes the uniform. Danny touched his left forearm: this bump in his forearm was real."

If you accept the mystery of evil, why can't you accept the mystery of a more-or-less just law?"

We all have to fight our own battles by ourselves, and the general view point of the masses will not rid help you heal  your scars. It is in this light, that the upholding of the law is important, and in the final analysis, the only thing to depend upon - if it was just law !

"A circle can have only 360 degrees. The law was a magic circle, and inside its protection, Australians surfed and swam and slept like children. Danny had seen countries in which a circle didn't add up to 360 degrees. In Dubai the law let employees cheat you of your wages. In Sri Lanka the law a burning cigarette on your forearm. This law, as tall and hard as the cliffs that rise up at Pyremont, was fairer, much fairer."

It is no an easy read, as his Man booker award winner, White Tiger was -  a book loved by some - and hated by others ( I liked it ). At least the first half of the book is not an easy reading, as Danny walks all over the places he considers as safe areas, undecided, debating. It suggests the frustration of the protagonist. Yet, the book has a climax, which the patient reader can appreciate, for when one empathically puts one's self on Danny's place, the meandering, restless and chaotic stop-start actions of the man on that day, is only natural.  In that sense I think it is largely successful as a novel.

Rating - ****
Published in 2020.

 

Wednesday, 25 November 2020

නිම්නාගේ ඉතිහාසය - කෞශල්‍ය කුමාරසිංහ

පළමු කොටස - සමස්ත අදහස

2019 වසරේ මහත් කතා බහට ලක් වූ, සම්මාන නිර්දේශයන් හී සාධාරණයක් ඉටු නොවුනැයි බොහෝ අය මැසිවිලි නැඟුවා වූ ද, කෞශල්‍ය කුමාරසිංහගේ "නිම්නාගේ ඉතිහාසය" කියවූවෙමි. වසර පහකට පමණ පෙර "මේ රහස් කවුළුවෙන් එබෙන්න" කියවා තිබූ හෙයින්, මේ පොත අතට ගත්තේ ම  බලාපොරොත්තු ඇතිවම ය. කෞශල්‍ය එම බලාපොරොත්තු ද  අභිබවා ගොසින්, ජාත්‍යන්තර මට්ටමේ නවකතා සමඟ එක පෙළට තිබිය හැකි නවකතාවක් ලියා ඇත. ඇත්තෙන් ම මෙම නවකතාව නූතනය. ඒ අර අප නිතර දකින, අසංඝත, හදිසියෙන් වචන කිහිපකින් "වෙන්න-නූතන" අර්ථයෙන් නොවේ.   ඉතිහාසයේ කැපකීරීම වර්තමානය හැඩ ගැස්වීමට කෙසේ බලපෑවාද යන්න පසක් කරලනු වස්, අප රටක් ලෙස, නැතිනම් ඊටත් එහා, ලෝකයක් ලෙස පසුගිය වසර සියය-එකසිය විස්ස පමණ කාලයේ කෙතෙරම් දුරක ප්‍රගමනයක් ලබා තිබේ ද යන බවට අපූරු කියවීමකි, මෙය.  සූර පරිවර්තිකයෙකු අතින් මෙම නවකතාව ඉංග්‍රිසීයට පෙරළී, ජාත්‍යන්තර මට්ටමේ ප්‍රකාශකයෙකු අතින් එළි දැක්වෙන්නේ නම් Man Booker International සම්මාන තරඟයක දී, හොඳ තරඟයක් දීමට  මෙම නවකතාව තුල විභවයක් ඇති බවකි, මගේ අවංක අදහස.

එක් අතකින් බලද්දි, නිම්නාගේ ඉතිහාසය යනු ම, නිම්නාගේ පරම්පරාවේ අය පමණක් නොව ලෝක වාසී නිම්නාගේ පරම්පරාවට පෙර විසූ සියළු දෙනා කල ඉමහත් කැප කිරීම් හෙතුවෙන් ( ඔවුන් "අප කැපකිරීම් කරම් හ", ආදි ලෙස සිතා එසේ නොකල බව සැබවි ), නිම්නා ගේ නිම්  පුළුල් කරමින්, තම දිවිය විඳීමට හැකියාව ලැබී ඇත.  අහම්බයකින්, නරක අතට නො හැරුනොත්, නිම්නාගෙන්  පසු පරම්පරාව, නිම්නාටත් වඩා හොඳින් ජීවිතය  විඳීමට නියමිතය. එසේ විඳීම, අද පවතින ආචාර ධාර්මික පද්ධතියේත් වඩා දියුණු තත්තවයක් තුල දී ය. හරාරි ගේ හෝමෝ ඩෙඔස් ( Homo Deus ) කෘතියේ ඔහු සංඛ්‍යාත්මක දත්ත මගින්,  අප මේ පසු කරමින් සිටිනුයේ මිනිස් ජීවිතය ගත කිරීමට වඩාත් ම ගුණාත්මක, යෝග්‍යතම කාලය බව පෙන්වයි.  ගෙවී ගිය කාලයක්, අතීතයක් ගැන සාංකාවක් අප තුල වූවද, ඇත්ත තත්ත්වය නම්, අද තරම් හොඳ තත්ත්වයක් මින් පෙර තිබී නැත. මෙහි, තරමක ප්‍රධාන මාතෘකාවක් වන ලිංගිකත්වය ආශ්‍රයෙන් බැලූ විට ද, ඇග්නස්ගේ ලිංගිකත්වය පිළිබඳ ව්‍යාකූලත්වය සහ ඇගේ එක් සොහොයුරෙකු ස්ත්‍රීන් කෙරෙහි වෙසෙස් ඇල්මක් නොපෙන්වීම, එම යුගයේ තිබූ නිදහසේ සීමාව පිළිඹිබු කරයි; ඔවුන් ට එකල එසේ නොදැනුන ද,  ඉන් යම් අසාදාරණත්වයක් ඔවුන් අත් විඳි බවය, සත්‍යය. මෙය ලංකාවට පමණක් ආවේණික තත්ත්වයක් නොවේ. ඔස්කාර් වයිල්ඩ් අස්වාභික ලිංගික චර්‍යාවන් නිසා සිර අඩස්සියට යන්නේ එංගලන්තයේ ය. ඊ. ඇම්. ෆෝස්ටර්, මෝරිස් නම් සම ලිංගිකත්වය උද්දීපනය වන අපූරු නවකතාව 1910 දශකයේ ලියා පළ කිරීමට මැලි වෙයි -එය පළ වන්නේ ඔහුගේ ඇවෑමෙන් 1970 දශකයේ ය. මෑතක අකල් ලෙස වියෝ වූ ජෝජ් මයිකල්, සමලිංගිකත්වය ගෙනෙන ගැටළු එම සමයේ විසඳාගත නොහැකිව තම දිවි තොර කර ගත් අම්මාගේ සොයුරා  පිළිබඳ My mother had a brother ගිතයේ පවසයි ( අසන්න "Patience - George Michael " ගීත ඇල්බමය, 2004 ); එම යුග දෙක ගැන ගැලපීමක් කරයි. නිමාන්ගේ ඉතිහාසය යනු මේ සියළු දෙනාගේ ඉතිහාසයයි. පසු ගිය වසර 120 ක පමණ කාලය තුල, මිනිසා වඩා විවෘත මනසකින් යුතුව, ප්‍රඥ්ඥාගෝචර ලෙස පමණක් නොව සංවේදී ව ( empathically ), ලෝකය වෙත බලන්නට පුරුදු වීමේ කතාවයි. මෙය අප රට තුල තවමත් සිදුවෙමින් පවතින දෙයක් බව සැබවි. එක්සත් රාජධානිය Brexit ඡන්දයෙන් ඊට පක්ෂව ඡන්ද ලැබීමට, ට්‍රම්ප් ඉතා තියුණු තරඟයකින් පසු ව පමණක් පරාජය ලැබීමත්, මේ රට වල ද මෙම තත්ත්වය ඔවුන් බලාපොරොත්තු වෙන තත්ත්වයට නැති බවට සාක්ෂිය.



නවකතාව අවසන් වන විට, කිසිවක් අවසන් නැත. කිම ද සියල්ල තවම සිදුවෙමින් පවති. ජාතිය, ලබ්ධිය, කුලය ආදිය වේගයෙන් යල් පැන ගිය ප්‍රමිතීන් බවට පත් වෙද්දී ( සහ ඒ වෙනුවෙන් කොමියුනිස්ට්වාදය කල මෙහෙවර ගැන පිළිගත යුතු අතර ම ), සමානාත්මතාව පසු කර නිදහස ම උත්තම ය යන කාරණාව පසක් කරලමින් නවකතාව අවසන් වේ. හරාරි, වැදගත් දෙයක් මතු කරයි ( එය ඔහුගේ මුල අදහසක් නොවීමට පුළුවන ). ධනවාදයේ සාර්ථකත්වයට එක හේතුවක්, ධනවාදීන් මාක්ස්වාදය කියවා තම අඩු පාඩු සාදා ගැනීම යන කාරණාවයි. ඔහු එය පවසන්නේ, උපහාසයක් ද සඟවා, "Marx forgot that capitalists know how to read.", ලෙස ය.  ඒ අනුව ඉතිහාසය විසින් අද දක්වා ප්‍රගමනයේ දී,  මාක්ස්වාදය ඉටු කල ඓතිහාසික කාර්‍යභාරයක් ඇත. දැන් අප ගත කරන්නේ නිදහසේ සහ පැවැත්මේ සූක්ෂම සංවේදිතාව දක්වා ශිෂ්ඨ වන යුගයකයි. එය ද අනාගත නිම්නා ලා බිහි කරනු ඇත. අමරලා ට ඇත්තටම අමරණීය වන තරමට දීර්ඝ ජීවිතයක් ගෙන එන්නට තරම් විද්‍යාව දියුණු වෙමින් පවති. ඒ සඳහා පර්යේෂණ දැනටත් සිදුවන්නේ, තරුණ ජවයකින් අවුරුදු 150ක් ජීවත්වීමේ සිහින දැකීම දැනටම ඇරඹී ඇති හෙයිනි.

 මා අන් කලා කෘති සහ සමාජ දේශපාලන කටයුතු ආශ්‍රයෙන්, මේ නවකතාව ගැන  යම් ඉඟිකිරීමක් කලේ, නවකතාව කියවන්න ට සිතා සිටින අයට බාධාවක් නොවෙන අයුරින් ඒ  ගැන   යමක් කීමට ය.

මගේ කියවීම අනුව නම්, හරාරි ගේ ලිවීම්, අප රට පසුගිය අවුරුදු 120 ක සමාජ දේශපාලන ඉතිහාසය සහ වර්තමාන ලංකාව, යන ප්‍රධාන සංඝටක එකතු කොට, ඉතා දක්ෂ ලෙස ගෙතූ වියමනකි, මෙය. යටින් දිවෙන දේශපාලන පණිවුඩය කලා කෘතියට බාධාවක් නොවෙන ලෙස, සියුම් හුයක් ලෙස ගෙන යාමට කතුවරයා මහත් පරිශ්‍රමයක් දරා ඇත. එය කෙතෙරම් සාර්ථක ලෙස කලා ද කිවහොත්,  එහි දේශපලාන ප්‍රචාරක බව ඇති-නැති සේය.  මා මෙය ඍණාත්මක අර්ථයෙන් නොපවසමි. කැමූ ගේ  සහ ඩොස්ටොව්ස්කි ගේ ශ්‍රේෂ්ඨ නවකතා වලද ඔවුන්ගේ සමාජ දේශපාලන අදහස්, සියුම් ලෙස ප්‍රචාරකව ඇත.


පොත කියවූ අය, මේ ඔස්සේ යම් සංවාදයකට එක්කාසු වන්නේ නම් වටිනේය.

2019 ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම - 9
ශ්‍රේණි ගත කිරීම: *****
පළමු/දෙවෙනි මුද්‍රණය - අහස
තෙවෙනි මුද්‍රණය - විදර්ශන





දෙවෙනි කොටස - සමීප කියවීමක උත්සාහය -  ( ඉස්පොයිලර් ඇල'ර්ටය /
Spoiler Alert )

මේ නවකතාව නොකිය වූ, එහෙත් කියවීමේ බලපොරොත්තුවෙන් ඉන්නා කියවන්නියන්,  මින් පහත කොටස   නොකියවා ඉඳීම සුදුසු ය.  ඒ, නවාකතාවේ සමහර සිද්ධීන් පිළිබඳ සංස්කෘතීක, සමාජ-දේශපාලනමය හෝ රූපකමය කියවීමක් උදෙසා,  පොත නොකියවූ කියවන්නියක ගේ කියවීමකට බාධා වන අයුරින් සමීපව සාකච්ඡා කොට ඇති හෙයිනි.

එහෙත් දැනටම පොත කියවූ අයට පවසනු වස්, මා මේ පොත වෙතින් ලැබූ ආශ්වාදය මගේ වචන වලින් කීමටත් , එහි ගැබ් වූ සියුම් තැන් මතු කරලීමටත් ඇති කැමැත්ත නිසා පහත කොටස ලියා දක්වමි. ඔබ නොදුටු දෙයක් මා දුටුවේ නැති වන්නට පුළුවන. එහෙත් පොතේ සාර්ථකත්වයේ මිම්මක් ලෙස, පහත කොටස ද එක්කාසු නොකර  සිටීමට මට  නොහැකි විය.

සිංහල නවකතාවට නැවුම් අත්දැකීමක් වන,  ලේඛකයා,  නවකතාවත් පාඨකයාත් අතර සුළු ඉඩක සිට පාඨකයා ආමන්ත්‍රණය මෙහි වෙසෙස් ලක්ෂණයක්. ඒ අනුව පළමු කොටස ට පෙරාතුව නිම්නාගේ ජීවිතයේ ප්‍රධාන පුද්ගලයින් යැයි සිතිය හැකි කිහිපදෙනා ගැන හෝඩුවාවක් පළමු පිටු දහයක් තුල අපට  ලැබේ. නිම්නා  1989/11/09 උපත ලැබිමත්,  කොළඹ මරදානේ පාසැලක 2008 දී උසස් පෙළ විභාගයට මුහුණ දි තිබීමත්, 2009 වසරේ තම පළමු රැකියාව අරඹා තිබීමත් වැදගත්.

පළමු කොටස ආරම්භයේ දී ම, තමන් ට කිසිදා මතකයක් නොතිබූ තාත්තා ත්, ඔහු කෙරෙහි ඇති බැඳීමත්, තාත්තා නැති අඩුව ත්, පාඨකයාට ප්‍රකට කොට ඇත. ඒ එක්ක ම , පාඨකයා අතීතයේ යුග දෙකකටත්,  වර්තමානයටත්  යෑමට සහ ඒමට  සූදානම් ව මෙම නවකතාව කියවිය යුතු බව පෙනී යයි. ඇරඹුමේදී, නිම්නාගේ ෆේස්බුක් ගිණුම ගැන කතා කොට, දෙවෙනි පරිච්ඡේදයේ දී ඇගේ වැඩිවිය පැමිණීම ගැනත්, තෙවෙනි පරිච්ඡේදය වෙද්දී නංගී වෙත ආල හැඟුම් පළ කල තරුණයකු වෙත අක්කාගේ දෑස යොමු වූ ඓතිහාසික සිද්ධියක් මගින්  නිම්නාගේ ආච්චිගේ තරුණ කාලය කියා පෑමත් මෙය සපළ කරයි. මෙම නවකතාව, අප රට දේශපාලන සංස්කෘතික ඉතිහාසයේ විවිධ නිනව් පසු කරමින් යන්නක් බවට ඉඟි දෙමින්, නිම්නා වැඩිවියට පත්ව වන කාලය වන විට භාතිය සන්තුෂ් සංගීත ලෝකය කැළඹ වූ බවත් මතක් කරමින්. එවක ට වයස 24ක-25ක පමණ තරුණයෙකු ව සිටි මට කිසි දා ඔවුන්ගේ සංගීතය විශේෂත්වයක් නොගෙනා බවත්, එකල අප මිතුරු තරුණියන්, භාතිය සන්තුෂ් ගේ සංගීතය ට කැමති වීමත්, ඔවුන්ගේ නොමද අප්‍රසදායට හේතු වූ බවද මතකයට ගෙන ආවේ අතීතාවර්ජනයක් ලෙසිනි. ඒ සමඟ ම වැඩිහිටි පරම්පරාවක් වෙතින් සිරස වෙත සපැමිණි අකමැත්ත ද, නවකතාකරුවා ආදේශ කොට ඇත්තේ ස්වභාවික අන්දමින් - වසර ගණනාවක්, ස්වාධීන රූපවාහිනියෙන් සහ ජාතික රූපවාහිනි නාලිකාවෙන් සිංහල ටෙලි නාට්‍ය නරඹා, ශාන්ති ලා අප නිවෙස් වල ආලින්දයටත්, ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාර මැද මන්දිරා බේඩි ලා ලංකාවට ගොඩ බහින්නෙත් ඔය ආසන්නයේ. එලෙසම, ඔය වන විට පෞද්ගලික  රෙදෙව් නාළිකා වල ට අවසර ලැබ,  ස්ථාපිත වී වසර 7-8ක් පමණ වෙනවා. SLBC ය විසින් ශ්‍රවණයට ලබා දුන් සීමිත සංගීතයෙන් මිදී, ශාන් වික්‍රමසිංහගේ TNL මගින්, බටහිර සංගීත ලෝකය වෙත වඩා විවෘත කන් ඇතිව සංගීත නිනවු ගවේශණයට මේ වන විට  අප යොමු වී හමාරය. බටහිර සංගීත ලෝලියෙකුට එය තරම් සතුටු දායක යුගයක් තවත් නොවීය.

ඉන් අනතුරුව එන වැදගත් විකාශනය,  ඇග්නස් ගේ චරිතයයි. ඇග්නස් පිරිමි හමුවේ  වික්ෂිප්ත වන්නේ ඇයි ? ඇය හා අමා මැණියන් අතර සබඳතාව කවර ගණයේ එකක් ද ? ඇය සයිමොන් චාලට් ට පිදුවේ පාරම්පරික සිතුවිලි වල පීඩනයෙන් ද ( අක්කා ගෙදර ඉන්දැද්දි නංගි මගුල් කෑම ), නැතිනම් සියුම්, ඇය ම නොදැන සිටි සමරිසි බවකින් ද? කෘතියේ මුල් අවදිය වන විට මේ ගැන පැහැදිලි නැති මුත්, මේ කාරණා දෙක ම මූලයන් ලෙස පාඨක සිත කොනිත්තයි - ලේඛකයා සාර්ථක ව මෙම කොනිත්තීම ඉඩ තනා තිබීම ඔහු ගේ දස්කම විය යුතුය. එහෙත්, සයිමන් ඇග්නස්  අසනීප වූ තැන ඈ බැලීමට ආ දින, චාලට් හැසිරිණු ආකාරයෙන් හා ඈ ගෙන ආ පීඩනය හේතුවෙන්, ඇග්නස්  ගේ සිතේ යම් ආශාවක නොමේරු අවස්ථාවක් හෝ තිබුණි නම්, එය ස්වභාවික ලෙස වර්ධනයට ඇති ඉඩ ඇහිරේ.  චාලට් ඇගේ මහළු වියේ දී, නිම්නා හරහා ඇග්නස් දැකීම මගින් ආතතියකට පත්වීම, ඇගේ වරදකාරී හැඟීමේ බලවත් කම කියා පායි. නිම්නා තම නවයොවුන් වියේ දී තමන් සමරිසි යැයි විශ්වාස කලාය. පණ්ඩුක සමඟ ඇගේ හැසිරීම , ඇග්නස් සිමියොන් ගේ ආගමනය ඉදිරියේ පෙන්වූ වික්ෂිප්ත බව හා සැසඳිය හැකිය. එකම වෙනස ඇග්නස්  ගේ සහ නිම්නාගේ යොවුන් අවදි අවුරුදු 50න් පමණ වෙන් වී ඇත. ඒ අවුරුදු 50 අතර කාලය හේතුවෙන් නිම්නා ට තම ලිංගිකත්වය පිළිබඳ යථා තත්තවය වටහා ගැනීමට ඇවැසි නිදහස, නූතන විවෘත සමාජය ඉඩ විවර දුන්නේය. එක අතකින්, ඇය රුසිරු ට ණය ය. ඒ,  "ඇය" සොයා ගැනීමට ඔහුගේ කල් මිණූ සියුම් ආදර බලහත්කාරකම හේතු වූ නිසා ය.  නූතන අවධිය පුද්ගලික නිදහස ඉදිරියේ අයෙකුට තමන් ව තමන් සොයා ගැනීමේ වඩා අවකාශයක් ඇති බව, කෞශල්‍ය,  ප්‍රකට ඇති අයුරු අපූරුය.

නවකතාව විටින් විට ඇග්නස් හා චාලට් ගේ කාලය ට යන්නේ, අප අසා නොතිබුනු  මෑත ඉතිහාසයේ සිද්ධීන් ද එළිදරවු කරමිනි. මෙහි එන ඉතිහාසය හා බැඳි සිදුවීම්  වල වැදත්කම හේතුවෙන්, ඊට මා එකතු කල ඌණ පූරණ ද, සහිත ව පහත දක්වමි;

i ) ග්‍රේෂන් ප්‍රනාන්දු ප්‍රමුඛව 1942 දී තමන් සේවය කල බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවට විරුද්ධව, සතුරු ජපන් පිළට දූපත භාරදීමට කල තැත, එවැන්නකි. ඇත්තෙන්ම, "කතුවරයා. ඔබ දන්නා කරුණකි" කියා අපේ දැනුම ගැන අධිතක්සේරුවක සිටියත්, මේ සිද්ධිය මා දැන ගත්තේ මෙම කෘතියෙන්.

ii) ධර්මපාලතුමාගේ අනගාරිකත්වයත්, මෙහි එන පොඩි අයියා දැනුවත් ව කිසිදු ගැහැණු ඇසුරක් නොපැතුවකු බවට ඉඟි කිරීම මගිනුත්, කතුවරයා සියුම් සමානකමක් ගැන සිතාගැනීමට පාඨකයා ට ඉඩතබා නතර වී ඇත. 

iii) එලෙස ම කාපිරි ගෙදර කතාන්දරයත් , "රෙදි මෝල" ආශ්‍ර්‍රිත එම පරිසරයේ රසවත් අතුරු කතාවකි. එය නවකතාවේ අනාගතයේ දිගැරෙන අතුරුකතාවකට කෙරෙන අපූරු ආයෝජනයක් වන්නේ, අවස්ථාව ලබා දෙතොත්, කෙනෙකු කෙතෙරම් දුරකට යා හැකි දැ යි  පෙන්නුම් කරලීම හරහා ය ( කෆිර් සිද්ධිය සහ ජෝ )

iv)  ඇග්නස් සහ චාලට් ගේ මව වූ මිලිනෝනා ගේ මායම්වීමත්, ඇගේ විවාහ දෙකත්, ඈ තම දෙවෙනි සැමියා සමඟ කිරුල්ලපොනට පැමිණීමත්, එහිදි එහි පදිංචිව සිටි දමිළ ජනයා සමඟ, වෙසෙසින් මුරුගේසු ගේ පවුල සමඟ පරම්පරා කිහිපයක් පුරා පැවති  සබඳතාවන් ද එවැනි ම රසවත් කතාවකි. 1983, "යකා වැසීම (?) " මගින්, එම පරම්පරා කිහිපයක් තුල පැවති ඒ සබඳතාවන් එතන් පටන් පරිහානියට පත් විය.

v) සුනිල් සාන්තයන් ගැන බොහෝ කතා අසා තිබුන ද, ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුකාරයාගේ දියණිය වූ එල්නෝර් රැම්ස්බොතම් ගේ ප්‍රශංසනීය පෞද්ගලික ලිපිය, මගින් ඔහු වෙත ගෙන ආ අපහසුතාව, සරච්චන්ද්‍රයන් ඔහුගේ ගීත කන්තාරු ගී විලාසයකැයි හෙබි යැයි කීම හා යම් සබඳතාවක් ඇත්දෝ යැයි සිතිණි. 

vi) ඇග්නස් "විලේ මලක් පිපිලා"ගීතයේ, "අප ප්‍රේමේ මේ ලෙසම තබාගෙන සසරින් ගැලවෙමුකෝ", සහ "කිලුටින් පිරි මේ මනුෂ්‍යාත්මේ, කෙලෙසද සොඳ මලට වඩා", ආදි පද මගින් තම මනසේ ව්‍යාකූලත්වය හා සාම්‍ය වීම ද අපූරු ගැලපීමකි. මට මේ හා මතකයට නැගුනේ ගුණදාස අමරසේකරගේ මුල් කාලීන නවකතා වල කාමය විඳීමත්, ඒ හා ඒ පිළිබඳව ඇති වන පශ්චාත්තාපයත් අතර නොනිත් ගැටීමත් ය ( යළි උපන්නෙමි ). ඒ යුගයේ දැඩි ප්‍රචාරවාදි ආගමික නැඹුරුව හේතුවෙන්, තමන් පිළිබඳ එතරම් විශ්වාසයක් නොවූවන් ගේ පීඩනය පිළිබඳ අපූරු කියවීමක් මින් කතුවරයා මතු කරන බවට සිතිය හැකිය.

vii) නිම්නා ගේ උපත බර්ලීන් තාප්පය බිඳ වැටීම සමඟ යම් සේ සංකේතවත් වන්නේ ද ( එනම් අදහස් හා හැඟුම් අදහස් ඉදිරිපත් කරලීමේ නිදහස, ලිබරල් ජීවන ක්‍රමයේ ව්‍යාප්තිය ආදි ඇගේ ජීවිතයට ඍජුව ම බල පෑ සාධක ), 1958 අගෝස්තුවේ උපන් අමරගේ අකල් මරණය ද ඒ උපන් දිනයේ ම තීරණය වූවා වැන්න. ඊට බණ්ඩා-චෙල්වා ගිවිසුම, ශ්‍රී අකුර ගෙන ඒම ආදී ගිනි පුළිඟු, හේතු වූ පැහැදිලිය. මෙම නවකතාවේ විශේෂත්වය මෙවන් ගැලපීම් ය. ඓතිහාසික සිද්ධිදාමයක් හා ඒ ඔස්සේ ඊට අදාළ යුගයේ උපදින දරුවෙකු එම සිද්ධිදාමයන්හි ප්‍රතිවිපාකයන් විඳින  බව පෙන්වා ඇත්තේ, තම ආඛ්‍යායනයට බොහෝ විට කිසිදු පෑස්සීම් සලකුණක් නැති වන සේ ය,  සූක්ෂමවය, සුමටවය.

viii) ඉතිහාසය සබැඳි, එහෙත් තාර්කික සබඳතාවක් ගොඩනැගිය නොහැකි කරුණු අප ලේඛකයා මතු කර ඇති ආකාරය, පාඨකයාගේ සිත කලකට හොල්මන් කරවන සුළුය. ඇග්නස්ගේ දෙතොල් අසල උපන් ලපයත්, නිම්නාගේ එතැන ම වූ උපන් ලපයත්, පණ්ඩුක හා එම උපන් ලපය අතර "සිද්දියේදී", එක්වරම ඈ ට පණ්ඩුකගෙන් ඈත් වීමේ උවමනාව, පාඨකයාට ඊට වසර පනහකට පමණ  පෙර සිටි ඇග්නස් මතකයට නංවන්නට සමත් ය. එනම් භෞතිකත්වයේ සීමා වලින් ඔබ්බට වූ හුයක් පිළිබඳ ඉඟියක් මෙනි.

ix)  පහත සඳහන් දේශපාලන අවස්ථාවාදි කම ගැන කොටස මා සිත් ගත් හෙයින්, මෙහි සඳහන් කරමි. මෙහි 'ඌ' යනු JRය. සිද්ධිය 1983 සිද්ධිය ඇවිලීමට හේතු වූ JR ගේ භූමිකාවයි.

"මං හිතන්නේ ඌ තාම දන්නෙ නෑ ඌ කොහොමද වාසිය ගන්නේ කියල. සමහර වෙලාවට දේශපාලකයෝ අවුල් හදන්නෙ අවුලෙන් ගන්න වාසිය හරියටම දැනගෙන නෙමේ. අවුලක් හැම තිස්සෙම අලුත් දේශපාලන වියහැකියාවන් ගොඩක් නිර්මාණය කරන හින්ද. ඒ හින්ද ඌ වාසිය ගැන හිතන්නෙ අවුල හැදුවට පස්සෙ." ( 299 පිටුව )
දේශපාලනිකව, 1983 දී කෙතෙරම් පටු තැනක සිටියේ ද යන්න ගැන යම් පිළිඹිබුවක් broken palmyrah පොතෙන් කොටස් දෙකක් උපුටා පෙන්නුම් කරලීමට කැමැත්තෙමි.

ගාමිණි දිසානයක 1983 ජූලි මස පැවසූ යැයි සැලකෙන පහත වදන් වලින් පෙන්නුම් කෙරේ.

"If India invades this country, the Tamils will be killed within 24 hours." ( page 66 - The Broken Palmyra )

 ජේ ආර් ජයවර්ධන ජූලි 28 දින රූපවාහිනියේ ජාතිය ඇමතු අයුරු Broken Palmyra සඳහන් කරන්නෙ මෙලෙසය:

"...J.R. Jayawardena, spoke publicly for the first time on Thursday evening, justifying what had been done to the Tamils in South and central Sri Lanka, and uttering not a word of sympathy." ( page 65, ibid )

මා මෙම කොටස් උපුටා දැක්වූයේ, දේශපලඥ්ඥයා එදත් අදත් තිබෙන තත්ත්වයෙන් වාසිගත්ත ද, කාලය මැවු වෙනස අනුව 1983 දී ජේ.ආර්. ලා, ගාමිණි ලා කල කී දෑ, අද වෙසෙන දේශපාලඥ්ඥයන් කීම, ලොව බොහෝ තැන්වල සිතීමට හෝ නොහැකි බව පෙන්වා දීමට ය. ඒ අවුරුදු 37ක් පමණ මෑත කාලයේය. අද දෛනිකව ට්‍රම්ප් සිට, පූටින් සිට, ගෝඨාභය දක්වා දෛනිකව විවේචනයට ලක්වේ.  මුහුණු පොත රට වල ආණ්ඩු පෙරළු අවස්ථා දුලභ නැත.

x) මෑත කාලින දේශපාලන කතාවකට යොමු වන්නේ නම්, සුදු අයියා ගේ පාපොච්ඡාරණය, වරෙක විප්ලවීය වාමාංෂික පක්ෂයක සිට, මෑත ඉතිහාසයේ චණ්ද්‍රිකා ආණ්ඩු සමයේ ආණ්ඩුවට පක්ෂපාති ව ක්‍රියාකාරී වූ අයවළුන් ගැන කියවීමක් වැනි ය.

"මං දන්නව මං මැරෙන්න යන්නෙ කියල. ඒක කිසිම අභිමානයක් නැති මරණයක් කියල මං දන්නවා. මැරිලා කියල කවුරුත් දන්නැති, මරණ සහතික නැති, ෆියුනරල්ස් නැති මරණයක්. එහෙම මරණ දැන් හැම තැනම, මට එහෙම උන්ගේ අවතාර රෑට හීනෙන් පේනවා නංගි" (  134 පිටුව )

 නැවත නවාකතාවේ ප්‍රධාන ආඛ්‍යායනය වෙත යොමු වෙමි.

ඉතා මෑත ඓතිහාසික සිද්ධියක් වෙත යොමු වෙමි. නිම්නා ශිෂ්‍යත්වය සමත් ව මරදානේ ප්‍රධාන පාසැලකට යන්නේ 2000 වසරේ විය යුතුය. එනම් 2000-2009 කාලය, නැතිනම් ඈ ට තේරුම් ඇති, පාසැල් පංති ආදිය සඳහා යම් අවදානමක් ඇති ව හැසිරුණු කාලයකි. කාලයේ දී බෙදුම්වාදී කොටින් ගේ ත්‍රස්තවාදි ක්‍රියා වලට කොළඹ සහ දකුණේ අන් ප්‍රදේශ නතු වද්දී, 2008 පමණ කොළඹ කොටුව ප්‍රධාන දුම්රිය ස්ථානයේ දී අවාසනාවන්ත ලෙස ඈ හා සම වයසසැති,  ඩී.ඇස්. සේනානායක විද්‍යාලයේ සිසුන් කිහිපදෙනෙකු මියයද්දී, ඒ පිළිබඳ කම්පනයක් ඈට නොතිබීට හේතුවක්  නැත ( ප්‍රභාත් ජයසිංහ කොළඹ බෝම්බයකින් මියගිය අවාසනවන්ත සිසුන් ගේ අවතාර වසර ගණණාවකට පසුව අවදිවීම අලලා අපූරු කෙටිකතාවක් ලිව්වේය; බලන්න 'හොකී විතවුට් ස්ටික්ස්' - මකර තොරණ ). තාරා සමඟ සැලෝනයේ සිටිද්දී දකින පුවත් හීනි පටියේ, 'මාවිල් ආරු මුදා ගැනීමේ මෙහෙයුමේදී ඊයේ දිනයේ ඇවිළි ගිය සටනින් මියගිය කොටි ත්‍රස්තවාදීන්ගේ මළ සිරුරු විසිඑකක් අද දිනයේදී රතු කුරුස සංවිධානයට භාර දෙනු ලැබුවා', යන පුවත ඈ තුල හැඟීම් දනවන්නක් නොවීම ස්වභාවික වුවද, ෆාතිමා නිම්නා ට "අද ඔඳ දවසක්නෙ බබා. මේ දවස එනකං අපි කොයිතරං මලං ඉටියද ?" යයි පවසද්දි, නිම්නා ට ද එය සංවේදී නොවී තිබීම තරමක් අස්වභාවික ලෙස දිටිමි. ඒ, පෙර කීවක් මෙන්, ඈ ද යම් අවදානමක් විඳ තිබීය යුතු නිසාය. එහෙත් කතෘ ගේ වෑයම, 1989 බර්ලීන් තාප්පය බිඳුණු දවසේ උපන්, අවුරුදු 25ක් වෙද්දිත් දේශපාලනය ගැන වද නොවෙන ( ඈ ඇත්තෙන්ම බර්ලීන් තාප්පය යනු කුමක් ද කියා හෝ දන්නේ නැත), එහෙත් ඉන් පසු උදා වෙන නිදහසේ දරුවෙකු ගේ දේශපාලන සමාජ ඉතිහාසය කියාපෑමටය. ඇගේ පියාණන් වූ අමර, අකල් මරණයක් සමඟ උපන්නේ කෙලෙසද, එලෙසම නිම්නා නොහොත් 'නිමි', එම යුගය අවසන් කරන යුගයක දරුවෙකු බව සැල කිරීමේදී, කතුවරයා මේ විදිහ භාවිත කරන්න ට ඇත.

නව පරපුර ආගමික රාජ්‍යය නැඹුරුවක් වෙනුවට, ශිෂ්ඨ ලෞකිකවාදී ලොවක් වෙනුවෙන් පෙනි සිටින අයුරු පෙන්වා ඇති ආකාරයද, පණ්ඩුක වැනි අය ඊට විරුද්ධ වන ආකාරයත් අද දක්වා දිගැරෙන සාකච්ඡාවකි. ඒ අතරම, ඔවුන් සැම දෙනා  සියල්ල අමතක කොට සිකුරාදා දින සතුටු වන්නා සේම, "මොකද්ද මේකේ තේරුම", යන්න ද වරෙක වද දෙන ප්‍රශ්ණයක් ලෙස මතු වේ. විශූ ගේ වෙනස්වීම මගින් ද මෙය තරමක් දුරට පිළිඹිබු වේ.

 කෙතෙරම් නූතනත්වය, සමාජ සාධාරණැය ගැන විශ්වාස කලද, "නිම්නා-රුසිරු" සිද්ධිය හේතුවෙන් අරවින්ද තුල ඇතිවන "බිහිසුනු ඕම්කාරය", සාමාන්‍ය පිරිමි සිතක සැටි හා තමන් සමඟ ඇති ගැටුම සාර්ථක ලෙස ඉදිරිපත් කර ඇති අවස්ථාවක් ලෙස දකිමි.

වර්තමානය බලකරන, ළඟින්ම ආශ්‍රය කරන අය අතර අළුත් ආචාරධාර්මික කේතයක් ගැන අරවින්ද කියනා කොටස ද මා සිත්ගත්තේ ය. 

"ඒක තමයි අපිට සමහර එතික්ස් රකින්න වෙන්නෙ. මං ඔයාගෙ ෆෝන් චෙක් කරන්නෙවත් නත්තෙ ඒකයි. සමහර දේවල් දැනගන්න එකෙන් අපිට කිසිම වැඩක් නෑ නිමි" (559 පිටුව )

මේ ඔස්සේ, වර්තමානයේ එකිනෙකා වෙත වඩා විවෘත, වඩා අව්‍යාජ සබඳතාවන් හී හැඩයක් ගැන දළ අදහසක් කතුවරයා ගොඩ නගා ඇත. ඒ, සබඳතාවන් හි වටිනාකම් දන්නා මෙන්ම, එහෙත් මිනිසා වැරදි නොකරනා මිනිසෙකු නොවන බවත් පිළිගන්නා අයුරකිනි.

කතුවරයා, නිම්නා වන්දනා හමුවීමට යන මහල් සංකීර්ණයේ දී හමුවන රෝද පුටුවේ යන වයස්ගත කත, හා ඇය තල්ලු කරමින් එන තරුණිය තුලින්, අපට අවශ්‍ය නම් "මේ රහස් කවුළුවෙන් බලන්න" අවස්ථාවක් ද ලබා දී ඇත. එය අපූරු අවස්ථාවකි. ( 483 පිටුව )

සමාප්ත කරලීමට,

"මං හිතන්නේ සමානාත්මතාවට වඩා මිනිස්සු ආස නිදහසට නිමී." ( 659 පිටුව)

නවකතාවේ අවසන් වාක්‍යය ලෙස ද සැලකිය හැකිය.



Thursday, 19 November 2020

Fences -August Wilson ( play script) 1985 / Fences- Denzel Washington ( Director) 2016

 August Wilson, The Theater Poet of Black America.

I now learn, that he was best known for a series of plays called The Pittsburg Cycle, or the Centenary Cycle, with each play aimed at presenting one decade of Black experience of the 20th century. He won the Pulitzer award for drama twice, once for the Piano Lesson  (1987), and Fences ( 1985). Fences aims to represent the 1950s, an era when the new black generation was becoming more hopeful, for a better life. We see that in the person of Cory, aspiring for greater things, only to be dampened to some level by his bitter father Troy, who still believed that the whites didn't give the black man a fair chance. But the whole mood of the play, other than with Troy, suggested that the times were changing for the better, for the black man. Troy himself should've recognized that, for he was able to present his case, and get a promotion as a driver, instead of a "lifter".

In a sense Troy is mix of his own brute of a  father for whom he had no sympathy, the bitterness of being denied to play the major league ( the racial barrier had not broken through in his heyday of playing the negro league baseball ), and in his own insecure way to protect his loved ones, namely his son, Cory, from the hurt that he endured by denied success at the highest level. Through his rigidity, his son loses an opportunity to go to college and play football. Even his elder son Lyon, wayward he may be, aspires to do what he likes by way of being a musician - and not toil over for years doing something that he doesn't enjoy, just so that that he can make a living.

Troy is convinced that he gives all he got for his family, and he is not sensitive to the fact that he takes a toll on his family too - especially his son, Cory, for not allowing to live the way that he wants. Cory, thinks it is a matter of his father denying him opportunities, whereas it is possibly Tory's fixed mindedness about how correct he reads the situation, and the ghosts of own father visiting him, on how he managed his children.

CORY: Just cause you didn't have a chance! You just  scared I'm gonna be better than you, that's all.

I felt, that Tory's own betrayal to his wife was over his attempt to vent his pressure - a pressure that he had set upon himself , mostly - through a moment of forgetting life's pressures. 

As a play script, it was most complete, catching most nuances in everyday life with an apt sentence or two.





The movie: There are few differences between the play script and the movie.  For example, the episode where Rose asks Tory to come back home direct after work, a suggestion which infers that he give up Alberta for good, happens on the exit of Tory's workplace, with Rose coming to meet him there. In the  play it happens at the Maxson house. Some of the script is edited out in the movie. Despite the few added changes of scenes, the feel of a play sticks since it mostly dialogue which runs the movie, and the scenes are few - and they happen mostly on Maxson back yard, or in their house. DW has attempted to give it a more cinematic feel by adding different scenes to where the dialogues take place (e.g. above referred scene; Tory and Bono meeting at a pub, a few scenes where Tory feeds Gabe at the hospital etc., but the feel of the play has stuck. I didn't feel it in a negative sense though. 

Denzel Washington gives out true life representation of a black man accepting his lot  in the 1950s, up to each of his facial expression. The rest of the cast compliments him, and the movie is a wonderful, complete work of art. The sole reason for me to start reading the play script was upon my first viewing of the movie, and the recognition that it contains nuances as I've attempted to highlight above, which are best captured in a close reading than on a movie.

Genre - Play ( Script) ( 1985)
Rating - ***** 

Monday, 16 November 2020

මකර තොරණ - ප්‍රභාත් ජයසිංහ



හොඳම කෙටි කතා සංග්‍රහය, 2016 - රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන

   "වයඹ දිග වැසියෙකුගේ දින සටහන්" නමින් වූ වෙනස් ම ආරක කෙටි කතා සංග්‍රහයක් මා කියවූවේ 2012 දී පමණ ය. ඉන් අනතුරුව කතුවරයාගේ දේවාකන්‍යා නමින් වූ කෙටි කතා සංග්‍රහයක් ප්‍රකාශ වූ ව ද, එය කියවීම පැහැර හැරියෙමි. 2016 දී ප්‍රකාශ වූ "

  "පොලිස් නිලධාරියා මරුට" කෙටි කතාව, වත්මනෙහි දේශපාලනික වූ පොලිසිය, එහි ඉහ වහා ගිය දූෂණය, කිසිදු කාරණාවක් පිළිබඳ සත්‍ය අවබෝධ කරගැනීමේ අපහසුතාව යන වත්මන් තත්ත්වයන් කෙටිකතාව නම් කලා මාධ්‍ය හරහා ගෙන හැර දක්වයි. කීමට ඇත්තේ කරුණුකාරණා අවුස්සා අවුස්සා යන මාධ්‍යවේදියෙකු එතරම් ව්‍යාකූල වනවානම්, සාමාන්‍ය ජනතාව වන අප ගැන කුමන කතා ද යනුවෙනි.

 "හොකී විතවුට් ස්ටික්ස්", මෙහි එන මා සිත් ගත් කෙටිකාවකි. කොටුවේ දුම්රිය ඉස්ටේසමේ බෝම්බයෙන් මිය ගිය එකම පාසලක ට අයත් හොකී ක්‍රීඩකයින් කිහිප දෙනෙකු ඔවුන්ගේ මරණයෙන් වසර ගණණාවකට පසුව එක් වී වත ගොත සොයා බලයි. ඒ වන විට වෙනස් වී ඇති ඔවුන්ගේ පවුල් පසුබිම්, දේශපාලන පසුබිම් ඉදිරියේ ඔවුන් කෙතෙරම් අසරණ වන්නේ ද යත්, නැවත මිනී පෙට්ටි තුලට රිංගීම ඇත්තෙන්ම වඩා හිතකර බව ඔවුන් අවබෝධ කර ගනී.
මකර තොරණ" පාඨක අවදානයට ත්, ප්‍රසාදයට ත් ලක් වීම හේතුවෙන්, මීට මාස එකහමාරකට පමණ කියවූයේ ය.

සංග්‍රහයට නම දුන් කෙටිකතාව මෙහි තෙවැන්නයි. වර්තමාන දායකසභා වල ඇපයට පත් වූ අප පන්සල් වලට පත් ව ඇති ඉරණම ගැන නිර්මාණයකි "මකර තොරණ". ලේඛකයා තමාට සමාජයට කීමට ඇති පණිවුඩය තම නිර්මාණය තුලට පරිපූර්ණ ලෙස අන්තර්ගත කොට තිබුණ ද, එය පාඨකයා වෙහෙසකරවන කියවීමකි. ඒ, ලේඛණය ආයාසකාරි අභ්‍යාසයක් වූ නිසා යැයි හැඟෙන නිසා ය. පිටු පණහක ප්‍රමාණයක් දිගැරෙන කෙටි කතාව අසාර්තක යැයි කීමට ඉක්මන් නොවූව ද, ලේඛකයා ගේ දේශපාලනය නිර්මාණයේ රසවත් බවට පාරාවළල්ලක් වූ බවයි මගේ අදහස.

ලාංකීය විශ්ව විද්‍යාල පද්ධතිය වෙත සෝපාහාසකාරි බැල්මක් එල්ල කරන, එහි සිටින සමහර චරිත එතන යම් සාර්තක්තවයකට පැමිණියේ කෙසේදෝයි යන්න සෝදිසි කරන ආරේ නිර්මාණයකි, "එකමත් එක චරිතාපදානයක්" වූ කෙටි කතාව.

"අවුරුදු ගානක් අග සති දෙකක්" වූ කලි මෙහි එන යම් සංවේදිතාවක් පෙන්වන සාර්ථක කෙටිකතාවකි. තරුණයෙක්, ඔහුගේ පැරණි පෙම්වතිය සහ වත්මන් පෙම්වතිය යන චරිත තුනක්, තරුණයාගේ රෝගි තත්ත්වයක් මතු වූ විට හැසිරෙන ආකාරයත්, මිතුරියක් සහ පෙම්වතියක් අතර රේඛාව එහා මෙහා වෙන ආකාරයත් පෙන්වන අපූරු නිර්මාණයකි. මෙහි එන අනෙක් බොහෝ නිර්මාණ මෙන් ආයාසකාරි කියවීමක් නොවේ.

"කාලක ජාතකය", විශ්වාසය සහ ආගම කෙසේ වර්ධනය විය හැකි ද, එහි මූලාරම්භයේ සත්‍ය ස්වභාවය කෙසේ වී ද යන්න පිළිබඳ සිතීමට පාඨකයා යොමු කරනා ආකාරයේ කෙටි කතාවකි. මා රස විඳි කෙටි කතාවකි.

යම් අය තම පැවැත්ම සඳහා "සුදු වෑන්" පැමිණ ඔවුන් පහර ගනිතැයි පැතූ සැටි ද,  සංකේතීය වශයෙන් හෝ ඒ සඳහා ඔවුන්ගේ පෞරෂය පවා දන් දී රාජ්ය නොවන සංවිධාන සන්ධර්භය තුල තම පැවැත්ම තහවුරු කරගත් අයුරුත්, උපහාස මුඛයෙන් කියවෙන නිර්මාණයකි, මෙහි එන අවසන් කෙටි කතාව.  මා රස විඳි කෙටි කතාවකි.

  සමස්තයක් ලෙස, කතුවරයා බොහෝ අවස්තා වල ඔහුට කීමට ඇති සමාජ දේශපාලන විවේචනය, සෝපහාසය සමඟ මුසු කොට නිර්මාණය කල කෙටි කතා සතෙකි. මේ කර්තව්‍ය ලේසි පහසු කටයුත්තක් යැයි සිතිය නොහැක. ඒ, ඔහු එම සමාජ-දේශපාලන කාරණාව විචාරනවා හැරෙන්නට තම දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රය නිර්මාණය තුලට ඔබ්බවා නැති හෙයිනි. එනුමුදු, ඔහුගේ අරමුණ ක්ෂාත් ක්ෂාත් කරලීමේ දී කෙටි කතාවේ රසවත් බවට යම් මිලක් ගෙවීමට සිදුව ඇතැයි සිතේ. වරෙක මෙහි එන කෙටිකතා කියවීම ආයාසකාරි වන්නේ ඒ නිසා ය. ඉන් නිර්මාණ අසාර්ථක යැයි නොකියවේ. කිම ද සමාජ-දේශපාලන විචාර අපක්ෂපාතීව වරෙක යතාර්තය තුලත්, වරෙක ඉන්ද්‍රජාලික යතාර්තය තුලට  ගෙන ඒම ම සියුම් නිර්මාණාත්මක කර්තව්‍යයකි. වර්තමානයේ පිහිටා, රෝගී සමාජය දෙස විචක්ෂණ නෙතකින් බලා, එය හැකි තරම් මධ්‍යස්ථ ස්ථානයක සිත විචාරා, නිර්මාණාත්මක සන්දර්භයක් තුලට ගෙන ඒම, පැසසිය යුතු කර්තව්‍යයකි. එහෙත් 2016 ප්‍රකාශ වූ හොඳම කෙටි කතා සංග්‍රහය, මට නම් මෙය නොවේ. කාලිදාස! කල් ඉකුත් වී නොමැත සහ දුෂ්ඨකමේ සෞන්දර්‍යය රත්මලානේ තවත් කතා, කියවීමට ඉතුරු වී ඇති සන්දර්භයක දී, මා එරික් ඉලයප්ආරච්චිගේ බැග්ඩෑඩ් මීට වඩා රසවිඳි බව පමණක් කියා සිටිමි.
(2017 සැප්තැම්බර් මස දාහත් වන දින ලියූ ලිපියකි )

Enabling Traditions - Wimal Dissanayake

The following is more precisely, a summary of the book, and not necessarily a criticism of the book. The book per se, if am to say something about it - although I may not be qualified to do so, given the unfamiliarity of the subjects discussed therein - is possibly one of the best books which analyse, the labours, the thinking, the contribution, the criticisms as well as its relation to other modern thinkers with,  four modern literary giants of Sri Lanka. This latter point - the familiarity of global modern thinkers, their ideas and how they can be compared and contrasted with the four intellectuals discussed herein is one the most important aspect of this book, and I trust that there is no one other than Wimal Dissanayake who can do it, in this detail.   I am not aware of any other book which discusses the areas that I mentioned above as objectively, and completely, as a book of this moderate size could contain. In that regard, I have nothing but the highest respect for  Wimal Dissanayake (WD) , for the non-partiality that his pen commands throughout this work - he doesn't let any political belief that had nurtured him to color what is written here - an aspect which has actually come for criticism by certain other modern critics, with a more political ideological bent. The Publisher Visidunu too has to be commended for creating a book of international quality with an attractive outer jacket - and next to no printing errors - something that most of our publishers who are more renowned for Sinhala publications seem unable to, when printing in English.

 
The structure of the book is as follows:
 
i. An introduction to the classification of what is tradition as expounded by modern social critics, followed by a discussion on Ananda Coomaraswamy, whom WD identifies as a transcendentalist. The first part of this introduction is the part I found most challenging, since I am new to these concepts. 

ii. Discuss Munidasa Cumaratunga as a linguist, with a modern outlook and  a studied understanding of the aspects of a language, who identified the uniqueness of Sinhala  and the need to understand the intellectual autonomy of each tradition.

iii. Martin Wickramasinghe, and his emphasis on a version of Buddhism humanism that was fundamental to most of his writings, his comparison of that humanism to that of western writers like Dostoevsky.

iv. Sarachchandra's undeniable role of giving birth to a tradition of modern Sinhala Drama, based on the then  tradition then extant.

v. Amarasekara, who was hungry to find a new tradition of poetry based on the extant tradition of over a millennia, the refining of a suitable language for same and as a political theorist, in the last 30 plus years.

vi. A Conclusion, in which how these four cultural intellectuals figure against modern thinkers and the criticisms as they have expounded. He then proceeds to pitch these four against modern critics, and point out what he sees as shortcomings of the latter group too.

I welcome readers to read this essay, which serves as a summary of the book for several reasons. Since this is a non-fiction, the matter of spoilers, I think can safely be ignored. In the event that a reader decides to read this book, this summary serves as an introduction, although the main reason for me to take time to write this too, so that I can benefit from it on a second or third reading as the case maybe. If others too benefit from it ( as some of my blog essays seems to suggest ), I'd be happier for my efforts.

[ Aside, I recently read the essay that Liyanage Amarakeerthi wrote as an appreciation of  Siri Gunasinha, to the Colombo Telegraph. I have no contention of anything that Amarakeerthi states in praise of Gunasinha - in fact am certain that they are well founded. I don't even have a contention when Amarakeerthi drops a hint that WD was boastful at times. But when he calls WD a "labourer in the trade of thought" ( චින්තන කර්මාන්තයේ කම්කරුවෙකි ), I was shocked.  Amarakeerthi has referred this book in his collection of essays, titled Sithivili Sithijaya ( සිතිවිලි සිතිජය), at least for his essay on Munidasa Cumaratunga - but then again Amarakeerthi's book came out  in 2019, whereas the above snide was made in 2015. The inference here being, that  it can safely be assumed that Amarakeerthi is aware how thoroughly WD has used the views of  a host of modern critics in this most complete book, at least now.  Personally, am at a loss as to how Amarakeerthi could call out such names ( a politically incorrect one, no doubt), if he had read this book from cover to cover. ]

My Rating : *****
Publisher - Visidunu (2005)
Genre(s) - Literature; Social Criticism; Cultural History


=============================
The Summary on the book begins here:


The Author starts be dedicating an appreciable discussion on what he means by tradition, with a reference to many renowned social critics - Walter Benjamin, Terry Eagleton etc. He proceeds towards the classification of tradition. He elaborates on seven categories;
Transcendentalists - the tradition which believed that true knowledge can only be obtained by faculties of mind that transcends sensory experience. It is usually the anti-traditionalists like Benjamin and Foucault who had depended on that type, to analyse their philosophy.
Creative Assimilationists - One of the focal thinkers of this trend as per WD, T.S. Eliot believed in creative assimilation of tradition.On the one hand he cautions about hanging on to old tradition, while stressing that a tradition can be inherited by only a conscious effort. I think the dictum that Eliot went by was, 'a tradition without intelligence is not worth having'. Hans-Georg Gadamer is the other scholar that WD brings in to the discussion. As per him, tradition is the space that an interpreter already occupies. As per Gadamer's idea of tradition, it centers upon a specific historical tradition and stresses that prejudices and situatedness are what facilitates an interpretation.
Marxists - WD starts out by saying that while there is some ambivalence with the Marxist thinking about tradition, he quotes extensively from a book by Raymond Williams to explain the Marxist position. Williams states that under Marxism, it has been regarded a superstructure, inert, and as part of the surviving past.Williams points out that the segment of culture which are open for incorporation  practically, and intentionally are not fully appreciated.
Inventionists - WD explores this category with the help of the concept that, traditions are not necessarily handed down, passed on from generation to generation, but are inventions in response to current needs. He cites the work of Hobsbawm and Ranger (The Invention of Tradition), and even presents a real life case with regards Nama identity of Namaqualand, in South Africa.
Counter-Traditionalists, are usually a means of replacing one set of writers with another. In recent times feminists and various ethnic minorities have insisted on the need to fashion counter-traditions, so as to expose the hegemonic power of the mainstream tradition.
Non-linearists insist that it is important to understand the complex temporality involved in tradition. The Present moment is given a central space, in contrast to it being considered a fleeting moment

Part two of the introduction discusses the role of Ananda Coomarswamy in some detail, as someone who WD categorises as a transcendentalist. It appears, that for all his western education, he had what could be considered a nostalgic notion about tradition. To quote WD:
"His attraction to tradition went hand in hand with a strong antipathy to modernization and industrialization. He saw modernization as a negative force that sapped the vitality of traditional arts and crafts and the social order. One discerns, in his corpus of writings certain nostalgia for the medieval period." (page 28) 

As such, for Coomaraswamy, tradition was an unchanging and universal truth. WD, goes to the level of  using the term "dogmatic rigidity" to describe his stance, towards the arts of the medieval period. Critics have expressed that it too carried a modernistic approach overall. His biographer Roger Lipsey states ( as quoted by WD);
"because it permits a thoroughgoing interest in every mode of traditional thought but requires no particular adherence to any one, the idea of a perennial philosophy or metaphysic is characteristically modern" ( page 30 )
 WD concludes this section discussing the weaknesses in the approach of Coomaraswamy,  whom WD characterizes as an essentialist. An essentialist view point of tradition contravenes with that of contemporary analysts, who hold that culture is characterized by plurality, instability and change. Ashis Nandy contrasts the views of Tagore against that of Coomaraswamy, the former who creatively used modernity with tradition.

Ediriweera Sarachchandra (ES) is being discussed here based on the central role he played towards the birth of the modern Sinhala drama. WD emphasizes how ES never wavered from his stance of identifying Sinhalese culture with the classical Indian tradition. However he assimilated modern western criticism, with that of ancient Indian theorists. WD quotes Dr. Thiru Kandiah who found fault with Tamil drama which was stuck on an unchanging tradition, as against the rapid headway made by Sinhala drama, ever since Maname.

WD next explores why there never was a sophisticated  Sinhala drama tradition. He shows ample proof that Sinhala writers were aware of Sanskrit dramatic works and that some kind of folk-drama for popular entertainment existed, as well as the existence of music, dancing and even puppetry. The lack of literary drama in Sinhalese was attributed to the fact that India lacked such drama in their vernaculars, and the fact that Brahmanism didn't have adequate an  influence in Sri Lanka to initiate such a stream. What ES did in fact do was, to connect with the nadagam tradition, a more simple  localised popular stream influenced by Sanskrit drama, and through that to more richer and complete sanskrit drama tradition. ES strictly believed that we should include Ceylon to the greater tradition of India. WD says:
"...Sarachchandra has continuously reiterated the necessity for Sri Lanka to drop its constrictingly xenophobic stance in cultural matters and to identify herself with the mainstream of Indian culture."
(page 97)

At the time that Maname hit the theater the local Sinhalese theater has hit a low, as the then drama of naturalized dialogue with sardonic humour  was not catching on among the masses. The deficiencies of the naturalistic plays as well as the mood in 1950's of  a revival for local culture, certainly was fertile ground for Maname to become popular, WD notes.

The most important message this essay conveys is an impression about the amount of work and effort that Sarachchandra has put in, to find out the path that he thought is the correct one for Sinhala drama to take. Having failed to win over the local crowds with naturalistic drama, his studying of drama in India, China and Japan inspired him to explore the that style. To quote WD;
"...Sarachchandra pointed out that there was a distinctly oriental concept of drama, as evidenced by the traditional theatres of India, Japa, China and so on, that differed from the naturalistic Western plays and which were stylized, in which song, music, mime played a crucial role. "(pages 102-103)
There is a very important section on the history of the Nurthi in Ceylon, on how the visit by the Elphistone Dramatic company, a Parsi theatrical company, in 1880, made an impact on the theater going public. John de Silva continued the path followed by dramatists who were influenced by the Nurthi, but tried to bring in elements of the literate Sanskrit drama into it, albeit with very limited success.

WD touches on the aspect of dialogue between the East and the West , which ES believed would result in bringing out the best of both worlds. However WD doesn't mention the precise period of ES life, in which he had these ideas. What he does mention is that in his rather early scholarly book, "Buddhist Psychology of Perception",  he "sought to juxtapose certain Buddhist concepts with some of the formations of modern psychology, not in the spirit of containing one in the frame work of the other, but rather in an attempt to instigate a dialogue between them." (page 108)

Martin Wickramasinghe (MW): He subtitles the essay on MW, Tradition and Humanism, illustrating how MW, set his reading of western literature, especially Russian, its critical evaluation as well as works of Darwin etc., against his background of Buddhist peasantry.  Focusing on his literary criticism, WD states that MW used the tradition of Buddhism humanism as a yardstick, in evaluating literary works, whether classical or modern. WD, then spends some time illustrating how rigorous MW's criticism was on Sinhala classics. In particular, his comparison of the Jathaka story against the Russian novel, sounds like "a must read", and it was with dismay that I realised that I didn't have this work, at the time of writing this.  However, MW was a firm critic of such works like හෙවනැල්ල (Gunasinha ) and යළි උපන්නෙමි (Amarasekara ). In this regard, Sarachchandra and Wickramasinghe didn't see eye to eye.

WD next moves to the stage when humanism became a smear words, "largely due to the writings of thinkers such as Michel Foucault who, drawing on the formulations of Nietzschem", fashioned a genealogical critique as an antidote to humanistic thought and reflection. Page 72 offers a comprehensive list of deficiencies of the humanist viewpoint.WD shows how the criticism against humanism as applied by Sinhala commentators, is not really applicable to MW. The full list of criticisms is then explored viz-a-viz MW, by WD, proving once again what a treat this book is. In essence, WD contrasts MW's humanism against Eurocentric humanism, claiming that the criticisms against the latter doesn't hold water. 

Citing limitations with MW's base for literary criticisms, WD takes the examples of Butsarana and Kavsilumina - both works, that MW didn't considered best, of our classics.

WD then concentrates on five of his novels - gamperaliya, kaliyugaya, yaganthaya, viragaya, and bhavatharanaya.

Making reference to a speech delivered by MW, back in 1971, WD points out that MW held the idea that,
"...language and tradition are indissolubly linked, a point that Gadamer has made emphatically, is a running theme in Wickramasinghe's writings." (page 82)

In the same essay MW, appears to have considered Buddhist thinking similar to early Greek philosophy, which encouraged a critical outlook. MW's fundamental premise was that this non-elitist strain in Buddhism had an effect of making folk-culture carry the ethos of Buddhism. That MW, aimed at making Buddhist culture a vital component in modern life is not hard to imagine. He wanted to make it a part of the social imaginary. WD goes on to explain a little about the concept of Taylor, in the process making us aware of yet another thinker, whose work we should be aware of.

Munidasa Cumaratunga (MC): Discussing MC, WD says that MC,

"was unafraid to articulate his views and deeply held convictions courageously and forcefully, often generating debate and controversy, which in the long run, turned out to be helpful in advancing the causes he championed." ( page 39)

He goes on to prove the notion that MC was a traditionalist is incorrect, and quotes extensively to prove it. How he showcased that Thotagamuwe Rahula was a plagiarist, when others held him as a great point, citing Kavyashekaraya is a case point. MC's views on Sidat Sangarayawa in Sidat Sangara Vivaranaya proves just how rational his thinking was.

"Sidat Sangarava is old, it was written by an eminent person; we learned our grammar from it. Some seem to think that to point out deficiencies in it is an act of betrayal. For those who believe that Sidat Sangarava is faultless, the last word on the science of grammar could find this interpretation unpalatable." (page 41)

WD details, how MC attempted to fashion a design for the Sinhala language based on its structure, and not on the kind of grammars that was created for other languages. Presented too are some words which were his creations - e.g. රජය (rajaya) , කමිටුව (kamituwa), පාපැදිය (papadhiya).

MC's response to Geiger's Sinhala Grammar, is another important contribution of his, and it stems from the vision he had for Sinhala,  based on which he had criticized Sidath Sangarawa previously. WD makes an important observation here, which warrants quoting:

"The notion of 'maturity' articulated by Kant can be of great value in this regard (i.e. to invoke  intellectual support from western philosophers for MC's way of thinking ). By maturity he referred to the capacity to depend on one's own rationality than being swayed by the authority of someone outside. Interestingly, Michael Foucault regarded this Kantian notion of maturity as being important for his own investigations." ( page 45)

WD coins the term linguisticality  to explain how MC's saw the connection between tradition and linguistic identity. This is in terms of the ideas that is spread across MC's various works, and WD insists that this philosophy of language was articulated through them, but never as a separate treatise. Explaining further on this idea of linguisticality, WD explains the notion that language impacts on personal identity as well as collective identity. WD explains this clealy in page 47. Linguistic discipline is another important dimension of linguisticality. 

"It was his belief that the transgression of laws of a language was a mark of absence of culture"

To complete the characteristics of linguisticality, WD shows that it was essentially connected with the idea of tradition and identity. WD then introduces us to the concept of speech community, briefly (page 50). Yet, those who are born to a speech community can  has the capacity rise above the dictates of that environment. 

WD then points out how, MC's probing mind saw that there is no necessity for prepositions in Sinhala, and hence only nouns, verbs and particles are needed as types of words.MC had further demonstrated that Sinhala didn't possess a special verb form, which denoted the future tense.

The second part of the essay is largely dedicated to MC's seminal work, පියසමර, which WD identifies as one of the finest poems written in the 20th century. WD further identifies that the idea of melancholia is new to Sinhala poetry, and hence the modernity of the poem. He further identifies that although it is an appreciation of his father,  in reality it is about the poet and his memories. As is WD's custom, he relates the thoughts of many a modern critic and thinker, when deconstructing the poem. He uses the concept of significant other and generalised other ( George Herbert Mead ), behavioral environment ( Irwing Hallowell ), Davis and Starn's observations on memory and Freud's differentiation of melancholia from mourning,  to name a few. WD identifies the confessional nature of the poem, a modern trait.

"It can be said that a confessional literary work constitutes a willed attempt on the part of an individual to describe his character to a community of listeners (readers), who would understand his or her situation with sympathy and discernment." ( page 57)
Identifying the absence of an Oedipus conflict, WD makes the point that there are other useful frameworks that can interpret filial relationships.

WD's only criticism of the poem is the use of a stilted and artificial language, which he contributes to the loss of emotional power to, and the non-reception of its deserved critical attention.Reading this deconstruction of the poem, I was pressed to another reading of පියසමර - I read it about 15 years back, and am sure I'd be able to glean more out of it now. But time, and an ever mounting TBR list may not see me getting down to it anytime soon.

Gunadasa Amarasekara (GA): He subtitles the essay, "Poetry, Tradition and Social Truth", and starts by such a vivid exploration of the poems of GA, that the moment I kept this book aside, upon reading the part on poetry, I picked up bhaavageetha ( භාවගීත ) and reminded myself on just how good a collection it was. Published when GA was just 26, it even then attempted react against the shallow experiences of the Colombo School, and the then, newly introduced free verse. It had the vigor of folk poetry, and metrical while still afresh. WD says further;
" To my mind, what is perhaps most noteworthy about this collection of poems is the way in which he recaptures childhood experiences and curves of emotion with great vividness." (page 114)

WD then praises his third collection, Amal Biso ( අමල් බිසෝ) in which he communicated a modern sensibility and structure, while using a diverse folk poetry for a base.Commenting on his longer work, gurulu watha (ගුරුළු වත), WD says,

"..poem is full of psychological meanings and applications of Freud's and Lacan's ideas would yield a rich harvest of meaning." (page 115)

 WD, points out, that by this time GA was frequently iterating the need to draw from tradition and how experimentation on the western model  was futile. His fifth poetry collection, Avarjana (ආවර්ජනා), focused on the sterility and lack of meaning in middle class life.

WD spends no less than four pages, to discuss his  next poetry collection, Asak da kava (අසක් දා කව). Using four quotations, as found in the sidath sangarawa (සිදත් සඟරාව) of a poem based on Asankhavati Jathaka ( the poem itself is no longer extant ), GA used the poetic idiom prevalent in the Kotte period,to themetize,

"...the erosion of human values in a rapidly modernizing society, through allegory." (page 117).

It is clear that most of Amarasekara's poetry is based on his world view that modernism has depreciated human value. To add my own comments here, I must concede that while this is true largely in a Sri Lankan context, most of the western nations who have advanced beyond us, are today more genuine in their relationship. While it is true that modernity has not given the cities more leisure, and  close relationships are known to suffer, a level of maturity has been noticed in their overall approach. In essence with the 21st century, a new ethic, based on the independence of an individual is taking shape - and religion has very little to do with it.However, noting that most of Amarasekara's poetry was the product of an era before 2010, and most of it based on the observations of the last 30-40 years of the previous millennium, Amaraseakra cannot be faulted, especially considering how we have been lost as a nation, even after we got a chance to handle own affairs. 

WD then move to the essays that GA has written on Sihnala poetry, mainly through  Sinhala Kavya Sampradaya ( සිංහල කාව්‍ය සම්ප්‍රදාය ) and Aliya saha Andhayo ( අලියා සහ අන්ධයෝ ). While the former of these two books are already discussed in this same blog as a separate essay, his consistent lamentation is that the modern poet has not considered the continuous tradition of 14-15 years, much to the detriment of Sinhala Literature. WD quotes GA in translation;

"poetry constitutes the language of the national heart. It is also the conscience of the nation",

which he quotes from  Sinhala Kavya Sampradaya. WD, further demonstrates amply how, GA has shown how tradition is deeply connected to language, and how language shows that the surrounding world is emotionally meaningful one's tradition. WD, compares GA's ideas with that of Raymond Williams, who criticized materialist stand point of making culture part of the superstructure, and in contrast thought of it as a constitutive social process. WD, points out on how GA repeatedly insisted in the centrality of tradition. GA has repeatedly criticised the rampant consumerism, which he couples with the middle class way of life.

WD, then moves to discuss GA's political ideology jathika chinthanaya or national thought, which created general interest among a section of the youth, while becoming an object of vitriolic criticism and even ridicule. WD's own presenting of GA's concept of 'jathika chinthanaya' needs to be read closely to interpret its failings - the following excerpt at best represents his position, and this is a more just criticism than I've read elsewhere by writers who are themselves conditioned by their strong political views;

"Many would argue that this response begs more questions than it answers, and that greater clarification is needed on issues of minority identity, agency, and culture as well as ideas of difference and otherness, and how they feed into notions of citizenship" (page 128)

WD, spends sometime comparing the ideas of Hans-Goerg Gadamer with GA, and in his subtle way doesn't fail to highlight where there are limitations in their ideas. ( pages 129-130) 

WD then moves to focus on the Sinhala novel as wriiten by GA, He starts with what are now considered classics - namely Karumakkarayo and Yali Upannemi, where he focused on sexual morality. He then discusses more social conscious novels like Gamanaka Mula and Gam Dorin Eliyata. WD draws parallel with a F.R. Leavis' review of Charles Dickens - Only difference was Leavis didn't rate Dickens highly as novelist, but more as a social historian. While all, including his critics concur that GA is one of the best Sinhala novelists, the social historian tag where the comparisons tally. There is a very important statement that WD makes with respect GA's novels, which I wan to copy in verbatim - since I agree with it, largely.


"There is a general belief that during the past two decades or so Gunadasa Amarasekara made use of the novel as a vehicle to convey his views on politics and society in a propagandistic mode. This is a misreading of his fiction. To my mind, what he has sought to do is to understand our current social predicaments through the actions and behaviour of diverse characters as they respond confusedly to issues of tradition and modernity..." ( page 133)

Conclusion: In conclusion WD, says he wishes to broach three topics with respect to the four cultural intellectuals that he discussed.

i. Traditional Concepts for Heuristic Purposes: WD portrayed how traditional concepts associated with the Greater Indian Tradition were used by the four intellectuals in focus for clarification. But WD cautions the need to pluralize the meanings of the meanings of these terms, and explore their discursive foundations. ( This reminded me of the concept of පේත that Eric Illayappaarachchi recently with total effectiveness. ) WD, referes Blumenberg's concept of metaphorogy - where the gap between models of the world based on concepts  and the lived historical world within which concepts take shape  is reflected upon.

ii. Modernity - He argues that modernity and tradition is virtually inter-linked, and he discusses a seminal work on the counter-argument - The Passing of Traditional Society, by Daniel Lerner, and his concept of psychic mobility, or empathy. WD argues that Lerner's argument should lead to a consumer society, and he had judged pre-modern societies as "highly constrictive" ones. He concludes with the the following statement to point out Lerner's simplistic and reductive dichotomy, in contrast to the four intellectuals discussed;

"What is significant about the writing... is that they subscribe to a much more sophisticated notion of tradition and social modernization. Interestingly, some of their formulations on this topic predate Lerner's book by a decade" (page 143)

iii.  WD then proceeds to discuss the way contemporary cultural theorists react to the formulations of the four cultural intellectuals. He projects that they'd argue that, 

"traditions are modern creations offered to meet present demands and that they are a way of appealing to the generality of the populace, while covering over some faults and fissures in modern society.",

and that issues of discontinuity, otherness and internal differences have not been given adequate attention. He projects that they'd further argue that cultural texts should include modern popular cultural  products such as films and television shows. Yet, WD grants that the four that has been considered has paid attention to some of these aspects, and not others. (144)

WD then spends time on the feminist argument that the four intellectuals didn't dispaly a deep and progressive discussion on the feminist dilemmas in modern Sri Lankan society. WD tacitly admits this, for gender as a fundamental category of social experience is a recent development, and the masculine perspective being universalized was the norm. WD elaborates on who is a feminist and what makes one a feminist, quite lucidly and concisely using the views of Karen Offen (page 145).

Then he discussed the argument that the four were essentialists ( i.e. belief is a true essence). WD counter argues that this is an incorrect premise, since the four recognized the contingent and historically determined nature of tradition. 

WD is thorough, and his study is on what cultural theorists can learn from these cultural intellectuals. (a) He finds fault with post-colonial theorists for not studying the classical traditions - and he emphasizes that this is surprising given a pioneer like Derrida spend a lot of time on the texts of Plato and Aristotle. (b)Next he moves to discontinuities, stating that Foucault overstated the case, thereby weakening it, for a meaningful discussion on discontinuities doesn't make sense without a sense of continuity. (c) The inseparable link between culture and tradition as stressed by the four, as against such critics as F.R. Leavis is another case point that WD stresses, stating that the globalized ensures coming together of culture and civilization.

It is clear that modernization is a global condition that reshapes and re-energizes our understanding of self and society, time and space in culturally specific ways. Wickramasinghe and Amarasekara, in particular have pointed this out. ( page 148)

 Other important points that emerged from the writing of this four are:

(d) the need to abandon the third world as an undifferentiated and monolithic entity

(e) The concept of experience, and how although it is suspect in modern theory, (Lyotard, Derrida, Althusser). Yet the four intellectuals have pointed out that despite its limitations, experience can be used productively in re-understanding the role and function of culture and its relationship to tradition.

(f) Community: Western theorists see community as a site in which individual interests can be negotiated,  whereas the writers focused on the network of commonalities,and how the community is a precondition for individual success.

(g) Historical Consciousness: The idea of history and its relationship to tradition has been focused on in such works as Sinhala Sahithyaye Nageema and Sinhala Kavya Sampradaya.

(h) Agency: Individuals as carriers and transformers of tradition, as a  locus from which an action can be initiated, whether it is one of reconfirmation, or resistance. 

(i) Deconstruction: WD quotes classical Indian theorist Mammata;

"The poem is most effective when the  suggested meaning exceeds the articulated sense" ( page 152)

 ,which he sees as a parallel to the views of deconstructionists. WD, futher states the MS and ES in particular have used this concept very effectively, long before deconstruction gained popularity.












Sunday, 15 November 2020

Greyhound - (d) Aaron Schneider (2020)

 It's rare that I watch a movie, if it's based on a book, without reading the book first. That's one of the reasons I lag on movies by quite a bit. But looking up on C.S. Forester's 1955 book, The Good Shepard, I decided that its one novel I will skip. Those who loved the book, appear to be with some naval experience, and the others complained that the naval lingo totally put them off - Course change after course change - mundane activity for the everyday reader. So I took up to watch the movie without no hesitation on missing out on the book.




And the movie ? It was jam packed 90 minutes of action ( maybe it was too short by about 20 minutes to 30 minutes, given the amount of action), with Hanks as the captain on his first crossing of the Atlantic, via the dreaded "Black Pit", facing a pack of U-boats - The Grey Wolf, as it were. As was with The Terminal, The Bridge of Spies, or Sully, Hanks himself with those troubled looks, working at a stretch for 48 hours, till his souls bled, foregoing each meal served him makes the difference making it worth the while for viewer. The other cast has the shortest possible slots to make impressions, and they do somewhat with their continued grave looks, and the occasional look of despair, as to whether the old man can pull it off. 

Hanks plays well the "God fearing" captain, and wrote  the script, and I suspect the novel with so many naval instructions on course changes may have interested him - after all we're talking of a man who collects type writers for a hobby.

All in all, a  good war thriller, if you want to spend 90 minutes of your time in 1942, with no baggage of political correctness, but the travails of the time to. But, for Hanks, just another day in office.

Rating - ***

Saturday, 14 November 2020

Collateral Beauty - (d)David Frankel ( 2016)

 Last night, I was planning on watching Fences, but the copy I had, didn't help; and I had to go for an alternative. This was just below that DVD, and I thought, well, Will did a brilliant job with "In the pursuit of Happyness", so why not ? Well, here's why not.

 

The Bad: It's a superficial, crude plot. The manipulation and the contrivances is apparent. And I will not even touch on the political correctness that some of the reviewers have gone on about, for, in real life when much is at stake, that does take a step back. One reviewer has called it a Seasonal weepie, and all for a good reason. A modern day " Christmas Carol", which is saved by the cast to some degree. The scene, when Howard regains control and  talks to his three friends, and how he knows the battles that each of them have been battling, was possibly the most artificial part of the movie to me. It possibly is  the icing in the pudding, which expected a lot of continuous naivety, from its viewers.

The good:  The Cast -  Will Smith really impresses, as does, Helen Mirren, in particular.  Edward Norton, Michael Peña and Kate Winslet does too.



For all the credulity that one is keen to distance from, one cannot deny that the movie has pieces of dialogue that can have its effect.

Rafi to Claire:

"There was this dust dealer up on
187th who gave me Brave New World.
That book turned hours into seconds.
He was my father.
And there was this homeless woman
who lived under
the University Heights bridge.
Her name was Flora.
She was batshit crazy,
but she told me the greatest stories.
She was my mother.
See, Claire,
your children don't have to come from you.
They go through you.
So, I wouldn't consider
the battle with time over just yet."
This one made the most impact on me.

And of the scenes ?  the little phantasmagorical scene where the old woman appears to be "death" (Brigitte) , who had spoken to Madeline at the hospital, had its impression on me.

Given that the movie sold well, despite the negative reviews the movie got from day one, suggests that the world actually is less cynical that most of the reviewers appear to be. 

My Rating - **1/2


Monday, 2 November 2020

Tinker Tailor Soldier Spy - (d) Tomas Alfredson ( 2011 )

John Le Carre ගේ Tinker Tailor Soldier Spy මුල් කොට ගෙන බිහි වූ Tomas Alfredson අධ්යක්ෂණය කල එනමින් ම වන චිත්රපටිය නැරඹුවෙමි. එහි රඟපෑමට Gary Oldman ට හොඳම නළුවා ට හිමි Academy සම්මාන නිර්දේශයක් හිමිවිය. ඇත්තෙන් ම එහි අපූරු රංගනයක නිරත වන්නේ ය.
මේ පොස්ටුව, මා නවකතාවේ හමු වූ ජො'ජ් ස්මයිලි සහ චිත්රපටියේ ජෝ'ජ් සමයිලි අතර සබඳතාවක් - හෝ එහි මද බව - පිළිබඳවයි.
නවකතාවේ, ස්මයිලි යනු ආචාරශීලි, මෘදු වදන් ඇති, එහෙත් සියුම් මනසකින් සියල්ල විචක්ෂණව හදරා තීරණ වලට පැමිණෙන්නෙකි. මෑතක නැරඹූ The Spy Who came in from the Cold චිත්රපටියේ ජෝ'ජ් ස්මයිලි යනු අප්රධාන, නුමුත් වැදගත් කාර්යභාරයක් කරනා චරිතයකි. එහෙත් එම චරිතයේ හැඩරුව සහ හැසිරීම, Tinker Tailor Soldier Spy නවකතාවේ එන ස්මයිලි හා ගැලපෙන බව සිතුණි.
Tinker Tailor Soldier චිත්රපටියේ Gary Oldman හරහා දකින ස්මයිලි, අඩුවෙන් කතා කරන, එහෙත් අර පෙර කී මෘදු ලක්ෂණ ඇත්තෙක්ට වඩා, දක්ෂ බුද්ධි තොරතුරු හා සබැඳි නිලධාරියෙක් බව ඒත්තු යන ආකාර චරිතයකි. නිෂ්ශබ්ද වුව, ඇවැසි විටෙක තම බලය තහවුරු කල හැක්කෙකි. ඔහු අවශ්ය විටක, අවශ්ය ඍජු වදන් කීමට නොපැකිළෙන්නෙකි.
මේ නිදසුන් පිරීක්සන්න:
BILL HAYDON: I’m not his bloody office boy.
SMILEY: What are you then?
නවකතාවේ, ස්මයිලි මෙවන් අපහාසාත්මක චෝදනා මුඛයෙන් දොඩන්නෙක් නොවෙයි.

MINISTER
That’s... that’s not possible.
SMILEY
Made possible. By you. When he steals our secrets he does it
under the very nose of the Circus, in the house which you
persuaded the treasury to pay for. I’m sure you’ll be able to
take full credit for that.
MINISTER
(Appalled)
Witchcraft’s intelligence is genuine! It’s been gold!

නවකතාවේ ස්මයිලි ඇමති ට අපහාසාත්මක වාග් ප්රාහාර එල්ල කරන්නෙකු නොවේ. නවකතාවේ එන ඇමතිවරයා වාග්ප්රහාරයට නැඹුරු අයෙක් වන අතර ස්මයිලි තම ස්තාවරය විස්තර කරනුයේ දීර්ඝ වචන මාලාවකිනි

Smiley: “If the mole exists, which I assume is common ground among us . . .” He waited, but no one said it wasn’t. “If the mole exists,” he repeated, “it’s not only the Circus that will double its profits by the American deal. Moscow Centre will, too, because they’ll get from the mole whatever you buy from the Americans.”
In a gesture of frustration, the Minister slapped his hand on Mendel’s table, leaving a moist imprint on the polish.
Minister : “God damn it, I do not understand,” he declared. “That Witchcraft stuff is bloody marvellous! A month ago it was buying us the moon. Now we’re disappearing up our orifices and saying the Russians are cooking it for us. What the hell’s happening?”
Smiley: “Well, I don’t think that’s quite as illogical as it sounds, as a matter of fact. After all, we’ve run the odd Russian network from time to time, and though I say it myself we ran them rather well. We gave them the best material we could afford. Rocketry, war planning.

මා කියන්නට තනන්නේ, නවකතාවේ ස්මයිලි චරිතය සහ, චිත්රපටියේ ස්මයිලි චරිතය චරිතලක්ෂණ අතින් දෙකක් බවත් ( එය එකක් වීම අනිවාර්ය නොවේ - සහ, Oldman ට නවකතාවේ එන ස්මයිලි චරිතය එලෙස ම රඟපෑම පවා අසීරු වන්නට තිබූ බවකි.
මෙම නවකතාවත්, චිත්රපටියත් දෙකම පරිශීලනය කල අයට තේරෙන බවක් සිතේ.
චිත්රපටිය පැය දෙක දුවන්නේ ත්රාසය රඳවමින්, කාලයට පෙර අවසන් කරලීමට ඇවැසි තරඟයක් මෙනි. ඇත්තෙන්ම පැය දෙක යනවා තේරෙන්නේ ද නැත.
නවකතාවේ අපි දකින්නේ, ස්මයිලි නිදිමරාගෙන පරණ වාර්තා කියවමින්, ප්රහේලිකාවක් විසඳන ස්වරූපයකි.
මෙම නිර්මාණ දෙක ම අපූරුය. දෙකේ ම මූලික කතා පුවත එකක් ය. එහෙත් නිසැක වශයෙන් ආත්මීය වශයෙන් වෙනස්කම් වලින් සපිරිය.

( පිළිබිඹු අතරින් අවසානයේ දිස්වෙන කළු-චිත්ර රූපයෙන් දිස්වන්නේ The Spy Who Came in from the Cold චිත්රපටියේ ජෝ'ජ් ස්මයිලි ට පන පෙවූ Rupert Davis එම චිතපටියේ රඟ පෑ අවස්ථාවකි. අනෙක් පිළිඹිබු සියල්ල Tinker Tailor Soldier Spy චිත්රපටියෙනි )