ගිරිකුළ - ශාන්ති දිසානායක

මා ශාන්ති දිසානායක ලේඛිකාවගේ   "වරාමල්" සහ (ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට තේරීම හේතුවෙන් -එහෙත් එම කෘතියේ නමට ගැලපෙන නවකතාවක් වූ ), "පරඬැල්" යන කෘතීන් පමණකි, කියවා තිබුනේ. එහෙත් මා ඉඩ ලබුණු විට සමන් වික්‍රමාරච්චි ගේ විචාර කියවනා හෙයින්, තවත් ලැබූ ඉඩක් භාචිත කරමින් "ගිරිකුළ" කියවූවෙමි. ඒ යා යුතු ම කාර්යාලීය විනෝද ගමනක දීර්ඝ බස් ගමනක් හා සමස්ත ලෙස ඒ දින දෙක භාවිත කරමිනි - කෘතියෙන් අඩකටත් වඩා කියෙව්වේ බසයක ගමන් ගනිද්දීය. එයත් හොඳ කාල ප්‍රයෝජනයක් යැයි සිතමි. මීට වඩා බලාපොරොත්තු තබාගෙන කියවන පොතක් මා එසේ කියවනු ඇතැයි සිතිය නොහැක.

වික්‍රමාරච්චිගේ කිනම් කියමනක් මා මෙම කෘතිය කියවීමට පෙළඹෙව්වේ ද? ඒ, 2003, මාර්තු 23 වන ඉරු දින ලක්බිම පතර්යට "අනුරාධපුරයේ වෙසෙන ශාන්ති දිසානායකගේ ස්ත්‍රීවාදී චින්තනය සොයා ගතිමි", යන අමුතු මැ යැති ලිපියයි ( මා එය කීවේ සමන් ගේ (අ)විචාර සමය යන පොතෙනි.).

ඔහු ගේ කියමන් දෙක මා අවදානය ගත්තේ ය;

"මෙම නවකතාවට ඇය ලියන පෙරවදනේ සඳහන් වන පරිදි ඇය ලියන්නේ 1940 දශකයේ ඇරඹි ගොවි ජනපදයක මුල් පදිංචිකරුවන් පිළිබඳවය...
එහෙත් මෙම නවකතාවේ නව ගොවි ජනපදයක බිහිවීම නාම මාත්‍රික වූ පුවතක් පමණක් වී ඇත...
ඒ වෙනුවට ඇය අර ගොවි ජනපද පසුබිම් කොට දවසරින මිනිසුන්ගේ ලිංගිකත්වය සහ රමණය ම තේමා කොටගත් නවකතාවක් ලියන්නීය." ( 9 පිටුව - (අ)විචාර සමය )

"මෙම නවකතාව ඉවසිල්ලෙන් කියවන ඔබට අනුරපුර වාසී ස්ත්‍රියක හමු ව පුරුෂයා, ස්ත්‍රිය සහ රමණය පිළිබඳ හැඟවුම් කාරක රැසක් සොයාගත හැකිවනු ඇත. පුරුෂයා යනු මේ ස්ත්‍රී චින්තනයට අනුව සද්දන්ත රූපකායකි. ස්ත්‍රිය නම් විශාල දෙතනක් සහ පුලුකුළක් පමණි.( ස්ත්‍රී ශරීරය පිළිබඳ ඇගේ පාරභෞතිකමය ගොඩ නැංවීම එයයි ). රමණය වූ කලී මේ ගැහැනිය පුරුෂයෙකුට අවනත වීම සහ යට වී සිටීම ය." ( 11 පිටුව )

 මෙම කියමන් දෙක, නවකතාව හා සසඳද්දි දෙවැනි කියමනේ යම් සත්‍යයක් තිබුන ද, පළමු කියමන අසාධාරණ යැයි සිතුණි. නවකතාවට පාදක වනුයේ අනුරාධපුර සේනපුර කොළනිය සහ කුරුණෑගල උහුමීය නම් වූ පෙදෙස් ය. ඉතින් මේ කියන ලිංගිකත්වය පිළිබඳ කාරණාව මේ පෙදෙස් දෙක උදෙසා ම සත්‍යය ය. මුතු මැණිකා සුදු බණ්ඩා ව වසඟයට ගන්නේ උහුමීයේ දී ය. ඉන් පසු බොහෝ සිදුවීම් සිදුවන්නේ සේනපුර නිසා ත්, උහුමීයේ චරිත පසුබිමට යන නිසාත්, එතැනින් පසු අර ලිංගිකත්වය ගැන විස්තර බොහෝ කියැවෙන්නේ සේනපුරබව හැබෑව. එලෙස ම සමන් කියනා පරිදි, පුරුෂයෙකු නම් මෙසේ යැ, ස්ත්‍රියක නම් මෙසේ යැ, යන ලේඛික චින්තනය ඉතා පැහැදිලිව කියවෙන්නේ, එසේ නොවන චරිත (  ඇදුම රෝගියෙකු වන හීං බණ්ඩා දුර්වලයෙකු ලෙසත්, පෙර කී ශරීර ලක්ෂණ නොමැති කළු මැණිකා ට දරුවන් වැදිය නොහැකි බවත් ඇය පැහැදිලිව අඟවයි ), පිළිබඳ කෙරෙන විස්තර එම අදහස  තීව්‍ර කරන හෙයිනි.

මා එකඟ නොවන්නේ "ගොවි ජනපද පසුබිම් කොට දවසරින මිනිසුන්ගේ ලිංගිකත්වය සහ රමණය ම තේමා කොටගත් නවකතාවක්.." යන්නට ය. ලිංගිකත්වය මෙහි යහමින් ඇත. එහෙත් සමන් ම කියනා පරිදි ඉවසිල්ලෙන් මෙය කියවුවහොත්, මෙහි එන සියළුම ස්ත්‍රී චරිත පාහේ එම පරිසරයේත්, පුරුෂයංගේත්, වෙලේ -හේනෙත්, දරු දැරිවියන්ගේ ත්, පීඩන, වගකීම්, වැඩ රාජකාරී හමුවේ ගිරිකුළු මෙන් නොසැලී සිටීමට යත්න දැරීම යන්න තේමා කොටගත් බව පැහැදිලිය. මීට හොඳම නිදසුන් චරිත කිහිපයක් තුලින් අපට දැක ගත හැකිය. පළමුවැන්න ඩිංගිරි අම්මාගේ චරිතයයි. ඇය තම ස්වාමියාගේ උවමනාවට යටත් වීම හේතුවෙන් අකල් වියෝවක් උරුම කම් ලැබීය. මුතු මැණිකා තමන්ට ම කියා තැනක් නොමැතිව  තැනින් තැන යන්නී, ප්‍රයෝගයක් මගින් තමනට නිවෙසක් අත් පත් කරගන්නී, පිරිමින්ගේ උවමනාවන් ට අවනත වීම නිසා ය.

එලෙස ම ලාංකේය ලක්ෂණයක් ලෙස ( මේ දකුණු ආසියාතික ද විය හැක ), නොවිය යුතු එක්වීමක් වුවහොත් ගැහැණුන් ම ගැහැණුන් ව වැරදි කරුවන් කිරීමට ඇති නැමියාවයි. මෙය මේ නවකතාව පුරාවට ම දැකිය හැකිය. එනම් ගැහැණිය ම පුරුෂයා ට "නිදහසක්" ලබා දී, ගැටළුවක් මතු වූ විට  වරදේ බැඳුණු ස්ත්‍රිය ට ම "ගල් ගසන්නට" බලා සිටීම ය. (මෙය පුරුෂ සමාජය තුල ඔවුනොවුන් දෝෂාරෝපණයක් සිදු නොවන තරම් ය )

අනෙක් කාරණාව මේ කෘතිය පාදක වන්නේ 1940 දශකය, යන්නයි. අධ්‍යාපනයේ අඩුකම, ආදිකාලීන ආකල්ප සහ ලිංගික එක්වීම හැර අන් විනෝදයක් නොතිබූ යුගයක් බව ද තේරුම් ගත යුතුය. කෘෂිකාර්මික කොලණි පසුබිමක් ම වුව, වරාමල් අවධානය යොමු කරන්නේ, ගිරිකුළ අවධානය යොමු කරනා යුගය ට වඩා ඉතා මෑත යුගයක් පිළිබඳව ය. ඒ අනුව,  සමස්ත වශයෙන් ගිරිකුළ නිර්මාණය මගින් ශාන්ති දිසානයක එම යුගයේ එම මිනිස් කොට්ඨාශ පිළිබඳ සාර්ථක හරස් කැපුමක් ඉදිරිපත් කර ඇති බවකි මගේ නම් අදහස. ඇය තව කී වතාවක් මේ කාර්‍යය ම තම අන් නවකතා මගින් සිදු කර ඇද්දැයි යන්න කීමට මම නොදනිමි (ඇගේ හැන්දෑව කෘතිය මා සතුව ඇතත් තවම කියවා නැත. එනම් ඒ යුගයේ ඒ පරිසරයේ ගැහැණු මුහුණ දුන් අනේක විධ අභියෝග පිළිබඳ හොඳ කියවීමකි. මෙහි ගැහැණුන් ට වධ හිංසා කරන පිරිමින් හමු නොවේ -එහෙත් එම ජීවන යාත්‍රාව තුල වුව ස්ත්‍රීයක් ලෙස  ගිරිකුලක් මෙන් රුදුරු චන්ඩ මාරුතයට මුහුණ දිය යුතුය.) සමන් ද කියා ඇති පරිදි, අලුත් කොලනි ජීවිතය ඊට පසුබිමක් සැපවුව ද, එහි එතරම් සුවිශේෂිතාවක්  නොදැක්වේ ( නිදසුන් ලෙස මෑතක කියවූ විරාජිනී තෙන්නකෝන්ගේ "මකරානන්දය", වැවේ ගම ජීවිත වලට කරන බලපෑම විස්තෲතව පෙන්වා ඇත )

 මේ නවකතාව එම කාලය මත පිහිටුවා කියවන කල එතරම් දොසක් නොදකින්නෙමි. මෙහි එන චරිත රාශිය පිළිබඳ ඈ අවධානය යොමු කොට, ඒවා ගොඩ නගා ඇති අයුරු ද අපූරුය ( වෙසෙසින් කෘතියේ අවසන් භාගයේ මැනවින් ඉදිරිපත් කොට ඇති අනුලාවති චරිතය විශිෂ්ඨ ලෙස ගොඩ නගා ඇත්තේ, ඈ තුලින් කාන්තාවගේ ඉවසීමට ද සීමාවක් ඇතැයි යන්න ඒත්තු ගන්වමින්, ඒ හා පරම්පරා වෙනස ද පෙන්නුම් කරමිනි.  හේතු හාමි චරිතය, ඩිංගිරි අම්මා ගේ චරිතය, මුතුමැණිකා ගේ චරිතය, හීං බණ්ඩා ගේ චරිතය ආදි සියළු චරිතයන් ට පන පොවා, සජීවිව හා තාත්විකව ගොඩ නගා ඇත. මෙය කෘතිය මේ ලේඛිකාවගේ සාර්ථක ම කෘතීන් අතරින් එකක් විය යුතු ‍යයි විශ්වස කරමි.

( 2002 මුලින් ම ප්‍රකාශයට පත් වූ මෙම කෘතියේ මා අත ඇත්තේ 2018 ප්‍රකාශ වූ සවෙනි මුද්‍රණයයි )

මල් සූටික්කා - නිශ්ශංක විජේමාන්න

සිංහල කෙටිකතාවේ විශිෂ්ඨයෙකු ලෙස මේ වන විට පිළිගැනෙන නිශ්ශංක විජේමාන්න 2018 වසරේ ප්‍රකාශ කලා වු ද, පසුගිය දා පැවති රජත පුස්තකය උදෙසා නිර්දේශ වූ ද, "මල් සූටික්කා" කෙටි කතා සංග්‍රහය කියවූවෙමි.

මම එහි විජේමාන්න ගේ සුපුරුදු බුහුටි, නැවුම්, කතා වස්තූ බීජ අනුසාරයෙන් බිහි වූ නිර්මාණ මෙන් ම, තරමක් දේශපාලනික වූද, සමකාලීන වූ ද කතා වස්තූන් රැගත් නිර්මාණ ද දුටුවෙමි. වඩා සාර්ථක නිර්මාණ වල දේශපාලන කරුණුකාරණා ඉතා කුඩා මාත්‍රාවෙන් භාවිත කොට ඇත්තේ, ඒ උගුල් වලට හසු වූ අහිංසකයන්ගේ අසරණත්වය විදහා දක්වමිණි.

මා වඩාත් රස විඳි පළමු වර්ගයේ නිර්මාණ ගොන්න මෙලෙස ය;

දොස්තර හොඳහිත - අප රට ට ගොඩ වෙද්දුන්ගෙන් අඩුවක් නැත.  පාරම්පරික වෙදකම සහ  වට්ටෝරු වෙදකම ට අමතරව, දේවාශිර්වාදයෙන් බෙහෙත් කරන අය ද වෙති (මෙය ඒ ගැන විවේචනයක් හෝ ප්‍රශංසාවක් නොවන්නේ මා ඒ ගැන කීමට නොදන්නා නිසා ය ). මෙහි එන වෙද මහතා තම හොඳ හිත හේතුවෙන් තමන් ම සිතා නිර්මාණය කරන හයිබ්‍රිඩ් බෙහෙත් නිමවා රෝගීන් ට බෙහෙත් දෙන වෙදෙකි. තම අතින් වරදක් සිදු වී, ඒ වෙනුවෙන් දඬුවම් විඳීමට සිදු ව ඇති වෙද මහතා ගේ හොඳ හිත, සහ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන නිලධාරියා ගේ කිලිටි හිත පෙන්වමින් අප නිර්මාණකරුවා, අපෙන් ප්‍රශ්ණ කරන්නේ චේතනාව පමණක් යහපත් වීමේ සීමාවයි.

මීයෙක් ට වලිගයක් තියෙන්නේ ඇයි ...  - මෙහි එන වඩාත් නිර්මාණාත්මක වූත්, දේශපාලනික වුව, ඒ සීමාව පසුකොට කතුවරයාගේ නිර්මාණාත්මක හැකියාව, දුෂ්ඨ හාස්‍ය රසයක් සමඟ අප ඉදිරියේ ගෙන හැර පාන අපූරු නිර්මාණයකි. ඒ ලෙසම කෙටි කතාව අවසන් කරන වැකිය සුපිරිය. එහි ඇති තර්ජනාත්මක හාස්‍යය, කතුවරයාගේ ඉහළ ම නිර්මාණත්මක අවස්ථාවන් සමඟ එක පෙළ තිබිය හැක.


ගොවි රජ්ජුරුවෝ  - අප රට ගොවියන් යනු තම මහන්සියට පළ නොලැබූ කොටසකි.  නිදහසින් පසු පත් වූ සෑම ආණ්ඩුවක් ම පාහේ ඔවුන්ගේ අද අසරණ තත්ත්වයට දායක විය. මේ කතාවේ එන රජු ට හොර හිතක් පහළ කරන්නේ ඔහු ගේ වත්මන් අසරණකමයි. අප සමාජයේ කෙතෙරම් පිරිසක් නම් අසරණතාවෙන්,  අග හිඟ කම් වලින් පෙළේ ද ? මගේ වර්තමාන අත්දැකීම නම් කිලෝමිටරයක් ඇවිද්දොත්, තම අගහිඟකම් කීමට ළඟට විත් අවසර ඉල්ලන අයෙක් හමු වීමේ සම්භාවිතාව 50% ට වැඩි  බවයි. ඉතින් සොර සිතක් ඇති වී ඇත්තේ අප ගොවි රජුට පමණක් නොව - අහේනිය නිසා බොහෝ අය ට එම සිත පහළ වේ. කරවල මුදලාලි ,  කරවල කූරියාට ගැහැණුන්ගේ බෑග් වලට රිංගනවා ට "බණින්නේ" හේ මෙම ප්‍රවණතාව දන්නා නිසා ය.  එලෙසම විස්තර මගින් අනුරාධපුරයේ හෝ ඇඹිලිපිටියේ හෝ සාම්ප්‍රදායික පොළක කාර්යබහුල එහෙත් ආස්වාදජනක දර්ශනයක් අප කතුවරයා අප ඉදිරියේ මවා ඇත.



ග්‍රීස් යකා - පසුගිය පාලන කාලයේ බොහෝ නාටක සිදු විණ. ඒ හැම එකකම අන්තිම බලාපොරොත්තුව ධනය සහ බලය රැස් කිරීම විය. මේ මුල මග නොතේරෙන බොහෝ නූල් සූත්තර වල, මැද කොටස් වලට පමණක් එක්කාසු වූ අහිංසකයෝ බොහෝ විය. ග්‍රීස් යක්කු ද තම යක්ෂ ජවනිකාවෙන් මෙපිට පුළුල් කතාව නොදත්තෝ යැයි සිතමි (ඒ පුළුල් කතාව දත්තෝ අතලොස්සක් විය යුතුය. දන්නව නම් රඟ පෑ අය නම් එමට ය ). ඉතින්, මේ ඒ අතරමැදි සුළු චරිතයක ට ඇඳි කිහිපදෙනෙකු ගැන  අපූරු නිර්මාණයකි. බලවත්තු ධනය සහ බලය පස්සේ යද්දි, මේ අහිංසකයන් තමන්ගේ ජීවිත තේරුම් ගැනීම ට යත්න දැරීය. ඒ ප්‍රයත්නය අතර තුර ඔවුන් පෙර කී අයගේ උගුල් වලට ද හසු වූ අවස්ථා තිබිණි. මේ එවන් අවස්ථාවකි.

ඉහත කෙටි කතා අප දන්නා, අප අගය කරන ආරේ නිශ්ශංක විජේමාන්න කෙටි කතාය. එහි ලේඛක ලකුණ තිබෙන අතර ම. හේ පෙර ලියා ඇති කෙටි කතා වලින් වෙනස් වන්න ට තරම් විවිධත්වයක් ද ඇත.



එහෙත් විටෙක, අප නිර්මාණකරුගේ කතා වල ඒ හාස්‍ය හෝ, උගුල් වලට හසු වූ බව පසක් කරන හෝ, චරිත වල අසරණ බව ට වඩා නැගී සිටින්නේ සමාජයට පණිවුඩයකි. එවන් අවස්ථා වල ඒ නිර්මාණ තරමක් ආයාසකාරි ගැට ගැසීමක් යැයි මට සිතුනේ ය. මෙහි එන තම්බි හාමුදුරුවෝ එවන් අවස්ථාවකි. එය හඳ පළුව තනි තරුවේ අතුරු කතාවක් වැනි ය.

 එසේත් නැත්නම් නැවුම් නොවූ වස්තු බීජයක් ඔස්සේ නිර්මාණයකි -එය කියවද්දි මෙවන් නිර්මාණ මීට පෙර ද කියවා ඇතැයි සිතේ. අප ගම්බද පාසැල් වල සමහර මුල් ගුරුවරුන්ගේ කෙරුවාව ගැන කතා ඕනෑ තරම් ය. එවන් පසුබිමක් මත පිහිටා ජාතකයෙන් එක් පාර්ශවයක් මුස්ලිම් වන සිසුවෙකු අලලා වෙසෙසින් අවධානය යොමු කරමින් ලියැවී ඇති "අන්තිම පීරියඩ් එක" මගේ සිත දිනා ගැනීමට සමත් නොවීය.


වලවේ වම් ඉවුර පුනරුත්ථාපනය හා බැඳි උමා ඔය මෑතක බොහෝ සේ කතා බහ වුණු මාතෘකාවකි. උමා ඔය හා ඒ ආශ්‍රිත ගම්මාන වල මිනිසුන් මුහුණ දෙන පාරිසාරික ගැටළු අලලා අප කතුවරයා "උමා" නමින් නිර්මාණයක් මෙහි ඇතුලත් කොට ඇත. තරමක් ව්‍යාකූල රටාවකට ලියා ඇති මේ කෙටි කතාව, ඒ ව්‍යාකූලතවායට සරිලන ප්‍රතිඵල පාඨකයාට ගෙන දෙනවා යැයි මට දැනුනේ නැත.


මෙහි එන "දොන්ත බබක්කයි මල් සූටික්කයි" කෙටිකතාවත්, තරමක වෙනස් ආරකින් ලියැවී තිබුන ද, එහි තිබෙන සියුම් ලිංගිකත්වය හෝ ප්‍රේමය හෝ, පාඨකයා වෙත යම් කම්පනයක් ඇති කරනා ආකාරයෙන් ලියැවී ඇත්තේ ද යන්න ගැටළුකාරී ය.


සමස්තයක් ලෙස ගත හොත්, සංග්‍රහයේ දෙවෙනි අර්ධය වන විට යම් රසස්වාදයක් ගෙන දෙන, කෙටි කතා අටකින් සපිරි සංග්‍රහයකි. විජේමාන්න මීට පෙර ලියූ කෙටිකතා සංග්‍රහය "මුවා මැරූ සලමන්" ය. එය එක්තරා විදිහකින් සමස්ත සිංහල කෙටි කතා ඉතිහාසයේ ම නොමැකෙන ලකුණක් වන් කෘතියකි. ඊට පෙර ද කතුවරයා බොහෝ සාර්ථක සංග්‍රහන් ලියා පළ කර ඇත. ඒ හා සාපේක්ෂව එතරම් සාර්ථක නැති වුව ද, සැලකිය යුතු මට්ටමේ කෙටි කතා 3-4කින් සපිරිය.

නව කවි සලකුණ - ලියනගේ අමරකීර්ති

ලියනගේ අමරකීර්ති ගේ "නව කවි සලකුණ" නම් වූ අපූරු කෘතිය කියවීමි.

එය,
- වර්තමාන සිංහල කවිය,
- එහි දැනට ප්‍රධාන කවීන් වන ආරියවංශ රණවීර, එරික් ඉලයප්ආරච්චි සහ නන්දන වීරසිංහ ගේ කාර්යබාරය විවිධ මාතෘකා ඔස්සේ ගවේෂණය කිරීම
 - ඒ මාතෘකා ඔස්සේ සාකච්ඡාව ට නවක කවීන් ගේ නිර්මාණ ද ඇතුලත් කරලීම
 - කවියේ දාර්ශනිකත්වයේ සියුම් පිහිටීම්
 - ඓතිහාසික මිනිස් අරගල හා සාධාරණවය හමුවේ කවියා ගේ ස්ථානය,
 පිළිබඳ අපූරු රචනා වලින් හෙබිය.

 පහත  ඇත්තේ, මා මේ කෘතිය මාස දෙකක ට අධික කාලයක් සීරුවෙන් කියවාගෙන යද්දි, කෘතියේ සියළු මාතෘකා සහ බොහෝ උප මාතෘකා පිළිබඳ ලියූ අදහස්, හා සිතුම් ය. ඒ මෙවන් වැදගත් සහ ශාස්ත්‍රීය ඝණත්වයකින් යුතු කෘතියක ට නැවත දවසක මට කිමිදීමට පහසු යතුරක් නිර්මාණය කාරලීමේ අටියෙන් ලියූවකි (එය මට ම ලියූවකි. ඒ නිසා මේ දීර්ඝ, වචන 3500 ට අධික රචනාව කියවීම, ඔබ මේ කෘතිය කියවීමට දරණ උනන්දුව මත පමණක් තීරණය වේ). විෂයානුබද්ධ කෘතියක් හෙයින්, පොත කියවීමට සිතැත්තෙක් හට එය කියවීම පිතුවහලක් වීමට ඉඩ තිබේ.

මේ අමරකීර්ති ගේ මා කියවූ පළමු විෂයානුබද්ධ කෘතියයි ( පොත් රාක්කේ තව පොත් කිහිපයක් ම ඇත - පහණ සහ කැතපත, අමුතු කතාව, කෙටි කතා කලාව ).  මේ කෘතිය ට විචාර ලිවීම ට මා අපොහොසත් ය. මා යම් පෝෂණයක් ලත් ශාස්ත්‍රීය කියවීමක් බවට ඉඳුරා කිව හැක. මට අමරකීර්තිගේ ප්‍රබන්ධ සාහිත්‍ය ගැන ඇත්තේ මිශ්‍ර සිතුවිලිය. එහෙත් මෙවන් කෘති ලියන්නේ නම්, ඒ ශාස්ත්‍රීය කෘති අනාගතයේ ද කියවීමට බලාපොරොත්තු වන බව කියමි. මෙවන් දැනුම් සම්භාරයක්, අනාගත කියවීම අලුත් මානයකට ගෙන යන කෘතියක් ලිවීම හේතුවෙන් ඔහු වෙත කෘතවේදි බවක්, ස්තූතිපූර්වක ගෞරවයක් ඇති වන්නේ, හේ කියනා සමහර දේශපාලන කාරනා පිළිබඳ එකඟ නොවෙනා අතරය.

ඉතින් මුළු ලිපිය නොකිතවන්නියට කීමට ඇති  අවසන් වාක්‍යය මෙපමණකි.

ඔබ මේ ශාස්ත්‍රීය කෘතිය මුල සිට අගට සමීපව කියෙව්වේ නම්, ඔබගේ අනාගත කවි කියවීම, වෙසෙසින් සිංහල කවි කියවිම, වෙනත් මානයකට යනු ඇත !

================================================================

"සමකාලීන කවිය පිළිබඳ න්‍යායික සහ සනිදර්ශනාත්මක සම්භාශණයක්" යන විස්තෘත උප නාමය රැගත්, මේ කෘතිය කියවුවෙමි.

එය ඇරඹෙන්නේ පසුබිම නොහොත් පිවිසුම නම් වු පෙරවදනක් මෙන් වූ රචනාවකිනි. එහි දී ඔහු මෙතෙක් කවිය ගැන ලියවුණු විචාර කෘති කිහිපයක් ගැන ලුහුඩින් කතා කරයි. වික්‍රමසිංහයන්ගේ "නව පද්‍ය සිංහලය", ආරිය රාජකරුණා ගේ "නූතන සිංහල කාව්‍යය", ඒ. එම්. ජී. සිරිමාන්නගේ "විචාර මාර්ග සංසන්දනය", අමරසේකරගේ "සිංහල කාව්‍ය සම්ප්‍රදාය" යන කෘතීන් සිංහල කාව්‍ය, වෙසෙසින් නූතන සිංහල කාව්‍ය පිළිබඳ විමසුම් කරන කෘතීන්  හි ගුණ දොස් ගැන සාරාංශ කරනා ලියවිල්ලකි. මම මේ කෘතිය හා සමගාමීව, අමරසේකරගේ "සිංහල කාව්‍ය සම්ප්‍රදාය" ද කියවීම ඇරඹීමි ( මෙය ලියනා විට, එය තවම කියවා අහවර නැත ). නූතන කවීන් වන ආරියවංශ රණවීර, එරික් ඉලයප්ආරච්චි සහ නන්දන වීරසිංහ ගැන අමරසේකර ගේ නිහඬතාව ප්‍රශ්ණ කරන අමරකීර්ති, අමරසේකරගේ  "හදබස" භාවිතාවෙන්, කාව්‍යකරණයේ මේ කවීන් නිර්මාණයේ යෙදෙන බව මතක කර දෙයි. ඒ අතර ම, "ඇවිත් යන පක්ෂියෙකු"  කියන දෑ, වෙසෙසින් ඔහු ෆූකෝ සහ ඩෙරිඩා ආදීන් ගැන සරල ආරෙන් ලිවීම, එම විද්වතුන් ගැන අන්තවාදීන්ට ද කතා කිරීමට අවස්ථාව ලබා දීමට උඩ ගෙඩි දීමකැයි කියන කීම ගැන මා පුදුම වුනෙමි. තම විරුද්ධවාදියෙකු පවා දැනුමෙන් ආම්පන්න වීම නරක ද ? විටෙක අයෙක් තව අයෙකු ගැන දෙයක් කීම මගින්, ඔහු හෝ ඇය හිතනවා ට වැඩිය ඒ කියන කෙනා ගැන හෙළිදරවු වීම් පිළිබඳ නිදසුනක් ලෙස මා එය දිටිමි.

කෘතිය, රචනා පහකින් සපිරිය -
පළමුවැන්න, "සක්‍රීය රසිකත්වය, කවිය සහ රූපකය",නමි.
නූතනවාදි ගුරුකුලය තුල, තමන් පිළිබඳ වූයේ තරමක් උඩඟු සිතුවිල්ලකි. මෙය මා ද මෑතක ක්ෂාත් ක්ෂාත් කලේ ටී. ඇස්. එලියට් ගේ The Wasteland කවි පංතිය කියවීම තුලිනි. මේ උපුඨන ඒ ස්ථාන ගැන හෙළිදරවු කරයි.

"පාඨකයා කවිය අවබෝධ කරගැනීම හෝ නොගැනීම අත්‍යවශ්‍ය දෙයකැයි ප්‍රංශ සංකේතවාදීහුද නොසිතූහ".

ප්‍රංශ සංකේතවාදීහු වනාහි, එලියට් ට ද ප්‍රධාන වශයෙන් ආභාෂයක් දැක්වූ කොටසකි. Dobyns  උපුටමින් අප ලේඛකයා පවසනුයේ,

"එනම් පාඨකයා යනු අහම්බයකින් කවියාගේ හඬ ඇසුණු තුන්වෙනියෙකි." ( 25 පුටුව ) 

කියා ය.  මෙය දහ අටවෙනි සියවස විසූ සැමුවෙල් ජොන්සන් ගේ ස්ථාවරය වූ, පාඨකයා කවියේ අවසන් විනිශ්චයකරුවාඅය යන ස්ථානයෙන් සැලකිය යුතු දුරකි. යේට්ස්, විල්යම්ස් කාර්ලොස් විල්යම්ස් ආදීන්ට ද මේ මතයන් බලපෑවේය. එහෙත් මින් කවියාට යම් සීමාවක් බලපැවැත්වෙන බැව් පැහැදිලිය. කවියා කෙතෙරම් නිර්මාණාත්මක වුවත්, ඔහු  පාඨක විනිශ්චය මත රැඳෙන්නේ නම්, එය ඔහු ට පවුරක් වෙයි. අප ලේඛකයා, නූතන සිංහල කවිය මේ ස්ථාන දෙක අතරමැදි අවස්ථාවක් සිටිය යුතු යැයි විශ්වාස කරයි. එහි පාඨකයා සතුව වගකීමක් ඇති බව පිළිගනි. ඉන් අනතුරුව මේ පරිච්ඡේදයේ ප්‍රමුඛතම මාතෘකාව ලෙස මා දකින "රූපකය" යන්න ගැන සාකච්ඡාව් ඇරඹේ. ඒ ඉලයප්ආරච්චිගේ "ඉසුරුමුණියේ දී ණයට ගත් ප්‍රේමය" යන "මගේ කොළඹට හඳ පායයි" සංග්‍රහයේ එන  කාව්‍යයෙනි.  මෙහි මුල් පරිච්ඡේදයේම ඉලයප්ආරච්චිට ත්, ආරියවංශ රණවීරට ත් දී ඇති ප්‍රමුඛත්වය ඔස්සේ, ඔවුන් දෙදෙනා නූතන කවිය වෙනුවෙන් කල කාර්‍යය පිළිබඳ තක්සේරුව අරඹයි. වෙසෙසින් ඉලයප්ආරච්චි වනාහි මීට මාස 7-8 ක ට පෙර, කවියෙකු වශයෙන් මා ඇසුරු කලා ඇතිය, එහෙත් කෙටි කතා කරුවෙකු, සහ නවකතාකරුවෙකු ලෙස අප රට ප්‍රමුඛතමයෙකු ලෙස, මා සිතූ අයෙකි. එහෙත්, ඉලයප්ආරච්චි ගේ, එලියට් ගේ wasteland  කාව්‍ය පිළිබඳ විවරණය කියවීමෙන් අනතුරුව, ඒ කාව්‍ය රටාව හා එරික් ගේ ම කාව්‍ය රටාව අතර ඇති යම් ආභාෂයක් හේතුඑන්, ඔහුව නැවත කියවිය යුතු බවත්, මෙතෙක් නොකියවූ කවි ගැන වෙසෙස් අවධානයක් යොමු කල යුතු යැයි සිතුවෙමි. අමරකීරිති දීර්ඝ වශයෙන් Edward Hirsh සහ Ted Cohen යන අය රූපකයේ භාවිතාව සහ එහි ඇති වැදගැම්ම ගැන නිදසුන් සමඟ පෙන්වා දෙයි. ඒ අනුව, පාඨකයා මගින් රූපකයේ ආරාධනාව අවබෝධ කර ගැනීම, රූපකය මගින් රසිකයා මවිතයට පත් කරලීම, භාෂාවේ විය පත් වීමත් සමඟ,  භාෂාවේ දක්ෂතාවේ සීමාව, රූපකය මගින් පිරවීම නිදසුන් සමගින්  පෙන්වා දෙයි. ඒ සඳහා පෙර කී කවීන්ට අමතරව, වෙඩිවර්ධන සහ මස්ඉඹුල ද හේ භාවිත කරයි.

මෙහි එන දෙවෙනි ලිපිය "කවියෙහි විසමජාතිත්වය සහ කවිතාව ආරක්ෂා කිරීම", නමි.
සමකාලීන කවිය සහ නූතන කවියන් පිළිබඳ ප්‍රශංසා මුඛයෙන් රචනාව අරඹන කතුවරයා, කවියෙකුගේ සාර්ථකත්වය උදෙසා ඔවුන් ලබන පිළිගැනීමේ වැදගත්කම පෙන්වා දෙයි. කුඩා පාඨක පිරිසක් සහ කල්ලිවාද වලින් ගහණ අප සමාජයේ කවීන් මුහුණ දෙන ගැටළු ගැන වචනයක් කියා පායි. ඉන් අනතුරුව John Crowe Ransom ගේ සත්භාවී විසමජාතිත්වය ( ontological heterogeneity )ගැන විස්තර කරයි. එනම් කාව්‍යමය සංකල්ප රූපය සහ නිර්-සංකල්ප රූපීය කතිකාව ( ඔහු මීට නිදසුනක් ලෙස විද්‍යාත්මක කතිකාව සහ සංකල්ප  ලෙස ඉදිරිපත් කරයි ) යන අදහස් දෙක ගෙනහැර දක්වයි. රැන්සම් උපුටා දක්වමින් අමරකීර්ති කියාපාන්නේ භෞතික කවිය සංකල්ප රූපවාදය මගින් නිර්-සංකල්පරූපීය කතිකා, සංකල්ප රූපය යටතට ගැනීමට උත්සාහ දරණ අතර, Platonic poems හෙවත් අදහස් කවි මගින් මෙම සංකල්ප රූප
මඩිමින් අදහස පමණක් ගෙන ඒමට උත්සාහ කරන බවක් කියා පායි.  Brian McHail පවසන්නේ පරමාදර්ශී කවිය මේ දෙක අතර පවතින බවකි.එතනින් නොනවතින අප ලේඛකයා, කවි පිළිබඳ තවත් දෙබෙදුමක්, එනම්,  ශාබ්දික වියමන ( හෙවත් එහි වෘත්තය ) සහ එහි අදහස පිළිබඳ ව්‍යූහය වශයෙන් ද  ඇඳිනගත හැකිය.

මින් ඔබ්බට යාමට පෙර පාඨකයකු ලෙස මා වචනයක් කිව යුතුය - මා පෞද්ගලිකව මේ කෘතියේ වටිනාකම දකිනුයේ මෙවන් අවස්ථා වලය. නිදසුනක් ලෙස සැලකුවහොත්,  මා පාඨකයකු පමණි. එහෙත් ඒ තමන් කියවන දේ ගැන තරමක් හෝ ශාස්ත්‍රීය පසුබිමක් දැනගෙන කියවීම ට එය වඩාත් ප්‍රිය ය .එවිට එය අඳුරේ අත පතගෑමකින් එහාට යාමක් ලෙස දැනේ.  කිසිදා මේ ක්ෂේත්‍රයන් පිළිබඳ ශාස්ත්‍රවන්තයෙකු වීමේ දොළක් නොතිබුන ද, පෞද්ගකිව මගේ කාලය යොදවා කියවන්නෙකු ලෙස, ඒ අමතර දැනුම් පදනම අගය කරමි.  අමරකීර්ති කියන ආරේ ආශ්‍රේය ග්‍රන්ථ සියල්ල පරිශීලනය මා කිසිදා නොපතනු මුත්,  මේ විද්වතුන්ගේ අදහස් මෙලෙස ගෙන හැර පෑම අගය කරනුයේ, අර කී පසුබිම තරමකින් තේරුම් ගැනීමේ උවමනාවෙනි. පාඨක සමාජය වඩා දැනුවත් වීමටත්, වක්‍රව සිංහල කවිය වඩාත් තේරුම් සහිත තැනක සිට කියවීමටත් එය ඉවහල් වේ. නිදසුන් ලෙස මේ පොත කියවාගෙන අනතුරුව ආරියවංශ රණවීරයන්ගේ දෝතක් කවි හි අවපැහැ ගැන්වුණු පිටපතක් අපහසුවෙන් සොයාගෙන කියවීම ඇරඹුමටත්, මීට මාස කිහිපයකට පෙර, නීරස යැයි ඉවත ලූ එරික් ඉලයප්ආරච්චිගේ කවිය නැවත පරිශීලනයට ත් අවශ්ය විවෘත මනසක් ඇති වීමට මේ රචනා හේතු විය ( එරික් ගේ , The Wastelandහි මුඩු බිම නම් දීර්ඝ විශ්ලේෂණයත් ඊට හේතු විය ).

නැවතත් මේ වෘත්තය හා අර්ථය අතර ගැටුම වෙත අවතීර්ණ වෙමි; මේ අදහස අප කතුවරයා ඉතා සරල ලෙස මෙයාකාරයෙන් පෙන්වා දී ඇත.

"... කෙනෙකුට ගද්‍යයට නගා නැවත කිවහැකි අර්ථයක් කවියෙහි පිහිටුවන්නට නම් ආකෘතික රටාව යම් තරමකට දියාරු කරන්නට සිදුවේ. සම්පූර්ණයෙන් නිශ්චිත ආකෘතියක් ඉතිරි කරන්නට නම් සරල බසින් නැවත කිවහැකි අර්ථය තරමක් දියාරු කිරීමට සිදුවේ" ( 64 පිටුව )

මේ දීර්ඝ විස්තර කිරීමෙන් අනතුරුව නිදර්ශන සහිතව මේ කාරණාව දීමට අප ලේඛකයා යොමු වේ. ඒ උදෙසා ඔහු තෝරා ගන්නා නිදසුන් ද අගනේය. වෙඩිවර්ධනගේ "සුනිලා හෙවත් මනුෂ්‍යත්වයේ කවිය" තෝරාගනී. ඔහු තොරගන්න චාමර සෝමවීරගේ "දෙන්නෙක් දෙවිදියක්" කවිය නුතනත්වයේ පුසුඹ වහනය කරනා අපූරු කවියකි. එරික් ගේ කවි දෙකක් ද නිදසුනට ගන්නේ, හේ විටෙක එරික් ගේ කවිය පාඨකයාගෙන් දුරස්ථ තරමක් වියත් කවියක් වීමේ ප්‍රවණතාවක් ද ඇති බව කියා පානා අතරය.

"කවිය නම් සෞන්දර්ය වස්තුව වෙත ව්‍යූහවාදි ප්‍රවේශයක්: කවියෙහි කාව්‍ය ශාස්ත්‍රය", වූ කලි දෙවෙනි පරිච්ඡේදයේ එන උප මාතෘකාවකි. කවියේ, ඊට ආවේණික වාග් ලක්ෂණ එහි ස්වභාවය නිර්ණය කරන බවට ඇමරිකානු ව්‍යූහවාදීහු පැවසුවෝය. එහෙත් පශ්චාත් ව්‍යූහවාදි විචාරවේදියෙකු වන ජොනතන් කලර් උපුටමින්, එම වාග්මය කාරණාවේ සීමාසහිත බව පෙන්වා දෙන අමරකීර්ති, සිංහල කවිය අරඹයා ද මෙය අදාළ බවත්, " සිංහල කවිය සඳහා හුදෙක් හදබස හෝ කවිබස හෝ සාධු සම්මත බස හෝ තිබිය යුතුය යන්න අද ලියවෙන කවි වටහා ගැනීමට රුකුල් දෙන්නේ නැත", යැයි පවසන්නේ ය. මෙය පිළිගත හැකි ස්ථාවරයක් බව බැලූ බැල්මට පෙනේ. ආකෘතික රටා හෝ භාෂාවේ පද්‍යමය ස්වභාවය හෝ පමණක්, කවිය ක් නොතනන බව, ජෙරාඩ් ජෙනේ නම් න්‍යායධරයෙකු උපුටමින් පවසන කතෘ, රසිකයෙකු කවියකට එන්නේ පූර්ව නිගමන වලින් තොරව හේතුවෙන්, පෙර කී කාරණා දෙක ප්‍රමාණත් නොවන බව පැවසේ.

ඉන් පසුව සාකච්ඡාවට බඳුන් වන්නේ කවිය ශාස්ත්‍රීය ප්‍රවේශයකින් හැදෑරීම උදෙසා, එහි අවධානයට ලක් විය යුතු සම්මුතිමය අපේක්ෂා වටහා ගැනීම යන කාරණයත්, ඒ සම්මුතිමය අපේක්ෂා පිළිබඳවත් ය. මෙහි පළමුවැන්න ලෙස "දුරස්ථභාවය සහ අපෞද්ගලිකත්වය" ලෙස ගෙන හැර දක්වයි. කවියක් තුල සරලව කිවහොත් ඊට ආවේණික ලෝකයක් පැවතීම යන කාරණාව මෙහි දී මතු වෙයි. නැවත වරක් කෘතියෙන් බැහැර වෙමින්, මා ඉතා මෑතක කියවූ කාව්‍ය සංග්‍රහය වෙත යොමු වෙමි. ඒ නන්දන වීරසිංහ ගේ ක්ෂණ නියාම කෘතියයි. එහි ඇති ධර්මය, සහ සදාචාරාත්මක සංයමය යන කාරණා බොහෝ කවි වලින් මූර්තිමත් වෙයි. එවිට නොවැලැක්විය හැකි ලෙස කවියා ගේ මේ මොහොතේ හැඟුම් හා සිතුවිලි කාව්‍ය සංග්‍රහය ම වසාගෙන ඇති බවක් හැඟී යයි. එය රසිකයෙකු ලෙස මා නොසතුට ට පත් කල කාරණාව කි.  මේ අපෞද්ගලිකත්වය පෙන්වීම උදෙසා,  පියන්කාරගේ බන්දුල ජයවීර සහ  සුනන්ද කරුණාරත්නගේ ("ධීවර ගීතය" යන අපූරු කවිය ) කවි නිදසුන් ලෙස  පෙන්වයි. දෙවෙනි කාරණාව ලෙස  කවියක් තුල ඓන්ද්‍රීය සමස්තයක් බලාපොරොත්තු වීමය. රුවන් බන්දුජීව ගේ පොරි අහුරක් නම් වූ අපූරු කවියත්, තිඹිරියාගම බණ්ඩාරගේ පෙම්වතුන් නැති පුදබිම ත්, යන අපූරු කවි දෙක නිදසුන් ලෙස ගෙන හැර පායි.  මේ සමස්තය සම්පූර්ණ කිරීමට බොහෝ විට, කවිය අගට වන්න ට එක් පද පේළියක් හෝ දෙකක් සපයනු ලබන තීව්‍රතාවක් බලාපොරොත්තු වන වගක් මට හැඟේ ( මේ පිළිබඳව මා වැරදි විය හැකිය - කිම ද, මෙය පෞද්ගලික අත්දැකීමකි ), මෑතක කිය වූ කාව්‍ය සංග්‍රහයන් දෙකෙහි ම ( අනබිසෙස් අනබිනික්මන් සහ ක්ෂම නියාම ) මේ රසිකයා ට උපරිම රසවින්දනය දෙමින්, කාව්‍ය උච්චස්ථනයට ගෙනෙන මේ කාරණාව තිබූ අවස්ථා අඩු බවකි, මට දැනුනේ.

තෙවෙනි සම්මුතිමය අපේක්ෂාව ලෙස අර්ථාන්විතභාවය පෙන්වා දෙයි. ආරියවංශ රණවීර ගේ සලකුණ නම් වූ කෙටි කවෙන් මෙන්ම,  අනිල් නිශාන්ත ලොකු ගමරාලගේ මුස්සැන්ද නම් තරමක් දීර්ඝ කවෙන් ද, දෙයාකාරව මේ අර්ථාන්විතභාවය අපට හමු වන අයුරු මෙහි දී පෙන්වා දෙයි. මෙහි අර්ථ නම් බොහෝ වේ. සමහර අර්ථ ඍජුව ම පෙනෙන අතර, විවිධාර්ථයන් සෙමි සෙමීට කියවන විට පෙනී යයි. වසන්ත ප්‍රියංකර නිවුන්හැල්ලගේ "නිවාඩුවට ගෙදර ආ හිමියාගේ දිනපොතෙන්" යන අපූරු කවිය ඒ අර්ථ බහුල බව පිළිබඳ අපූරු නිදර්ශනයක් ගෙන හැර පායි.

 එම කොටස මීළඟට සාපෙක්ෂ වශයෙන් වඩා ඍජු හෙවත් අර්ථ පිරීක්සීම පහසු කාව්‍යයන් කිහිපයක් ගැන සාකච්ඡ්චාවට ගනී ( "සංකීර්ණ සංරචනයෙන් ඔබ්බට" ). ඒ " බැලූ බැල්මට සරල යැයි පෙනෙන ඇතැම් කවි සමීප කියවීම්වලදී සංකීර්ණ ව්‍යූහමය සැකැස්ම ඇති නිර්මාණ සේ මතු පෙනේ" (113 පිටුව ), යන ලේඛක නිරීක්ෂණය හේතුවෙනි. නිදසුනක් ලෙස මස්ඉඹුලයන් ගෙනහැර දක්වන අමරකීර්ති ඒ කවි එතරම් සංකීර්ණ නොවුන ද, මෙතෙක් කලක් සිංහල කවිය නොකියවූ අය පවා ඊට ළඟා වීමටත් ඒ සරලත්වය හේතු වූ බව පවසයි. ඉන් අනතුරුව "කහට රසයක්" යන කවිය ගෙන හැර දක්වන අමරකීර්ති එහි සැඟවුණු, එබිකම් කරනා අර්ථ මුහුණුවර පවා ගෙනහැර දක්වන අයුරු අපූරුය. කතුවරයා මේ කොටස නිමා කරන්නේ "සරලත්වයේ ආනන්දය" යන්න  විමසමින්, Brodsky සහ Walcott යන නෝබල් ත්‍යාග ලාභි කවියන් දෙදෙනෙකු කවියේ ආකෘතිය ගැන කෙරුණු සංවාදයක විස්තර ගෙනහැර දක්වමිනි. ඇත්තෙන්ම මේ පොතේ මහත් වටිනාකම ඇත්තේම, සාහිත්‍ය ලෝකයේ සිදුවීම් ගැන මෙලෝ දැනුමක් නැති අප වන් අන් ක්ෂේත්‍ර වල නිරත වූවන් හට ඒ ආලෝකය ලබා දීම ඔස්සේ ය.
මෙහි මේ නිරීක්ෂණය වෙත මා වෙසෙසින් යොමු වෙමි:

"කලකිරීමෙන් සහ අසන්තෘප්තියෙන් ලෝකය දෙස බලන  මිනිසෙකු ඒ කවියා තුළ සිටින බව කවියෙන්ම පෙනේ. ඉලයප්ආරච්ච්ගේ කවියෙහි මේ ලක්ෂණ දැන් දැන් පෙනේ. .... නන්දන වීරසිංහගේ කවියෙහි වැඩි වශයෙන් පෙනෙන්නේ අනවශ්‍ය ශික්ෂිත සන්සුන් භාවනාකාර නිරීක්ෂකයෙකි" ( 121-122 පිටු )

The Wasteland යන නූතන මහා කව්‍ය ගැන දීර්ඝ රචනාවක් ලියූ ඉලයප්ආරච්චි ගේ කවිය, මුලින් මට දුරස්ත වුවද, ඔහුගේ ආස්ථානය වටහා ගැනීමෙන් අනතුරුව එය ඇගයීමට මට තරමක් පුළුවන. ඒත් මෑතක ක්ෂණ නියාම කියවා මහත් ඒකාකාරි රසයක් සහ කම්මැලි කමක් විඳි මා, මීට කලින් වීරසිංහයන්ගේ කවියේ මේ අනවශ්‍ය ශික්ෂණය නොදුටුවේ මගේ කියවීමේ අඩුවක් නිසා ද නැතිනම්, හේ ක්ෂණ නියාම තුලින් ඒ සීමාව පැන්නූ නිසාදැයි නොදනිමි. ඉලයප්ආරච්චි මේ රචනය ලියන්නේ ක්ෂණ නියාම පළ කිරීමට ප්‍රථමවය.ඒ අනුව ඔහුගේ මේ කාව්‍ය ආකාරය සැම දා තිබුන ද මට ගෝචර වන්නේ දැන් ය. කෙසේ වෙතත්, මේ කොටස කියවීමට ප්‍රථම ව ක්ෂණ නියාම කියවා ඒ පිළිබඳව මගේ ඒ පැහැදිලි නැති කම ප්‍රකාශ කිරීමට හැකි වීම ගැන දිනෙන් දින යම් වර්ධනයක් ලබනා කියවන්නෙකු ලෙස යම් ඉඟියක් ලැබීම ගැන සතුටු වෙමි.


තෙවෙනි කොටස කෙටි කවිය වෙනුවෙන් වෙන් වී ඇත ( "කෙටි කවිය සහ කවිතාව" )

සංක්ෂිප්තභාවය යන සෞන්දර්‍යය අංගය විස්තර කරමින් මේ කොටස අරඹන අමරකිර්ති, එය තරමක් දිග කවියක වුව තිබිය හැකි ගුණයක් ලෙස ද, කෙටි කවි වල ද එය අනිවාර්‍ය අංගයක් නොවන බව ද පහදයි.
මෙහි තවත් වැදගත් සාහිත හෙළිදරව්වක් වෙයි. එනම් හාවර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ චාර්ල්ස් හැලිසි පාලි ථෙරිගාථා ඉංග්‍රීසියට පෙරළු බවත්, මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ ඒවා කලා කෘතියක් ලෙස අගය කොට පැවසූ, "ථෙරි ගාථා ලෝක කාව්‍ය ඉතිහාසයේ ප්‍රථම කවි අතරට අයත් වන්නේය" හැලිසි මතක් කරමින්, ඒවා ට ප්‍රථම යන විශේෂණය යෙද්දිම අසාධාරණ බවත්, ඒවා අදටත් කවි බවට ත් සනාථ කරනුයේ එස්‍රා පවුන්ඩ් ගේ ප්‍රකට කියමනක් වූ "සාහිත්‍ය යනු නැවුම් පුවත් ලෙසම පවතින නැවුම් පුවත් වේ" යන්න මතක් කරමිනි. නූතන ලෝක සාහිත්‍යයේ  කෙටි කවියේ ආස්ථානය විමසන කතෘ, "වැලකී සිටීම මගින් අනුනාද නිර්මාණ කෙරේ", යන බාර්ටෙල් සහ ග්‍රෑන්ඩ්බෙරි නිරීක්ෂණය ගෙන හැර පායි.  අනතුරුව බ්‍රෙෂ්ට්, ග්‍රීක කවි යන්නිස් රිට්සෝස් ගෙන් අරඹි, බන්දුල ජයවීර,සෞම්‍ය සඳරුවන් ලියනගේ යන අයගේ නිදර්ශන ගෙනහැර පායි.
ආරියවංශ රණවීර හයිකු කවිය සිංහල සාහිත්‍යයට අඳුන්වාදීම හරහා "අලුත් උපශානරයක්" ලෙස පැමිණි කෙටි කවිය, ලක්ෂාන්ත අතුකෝරාල ආදින් මගින් ඔප නැංවිනි. ඔහුගේ "හිතග්ගිස්සේ නැතක් මොට්ටු" මා ඉතා ප්‍රිය කරන සංග්‍රහයක් වන්නේ එය වරින් වර කියවා රස විඳිය හැකි කෘතියක් හේතුවෙනි. ඒ කෘතියට බන්දුල ජයවීරගේ කාව්‍යමය විරෝධය මා දැනං හිටියේ නැත. ඉලයප්ආරච්චි ද මෙවන් විරෝධයක් කෙටි කවිය වෙත යොමු කර ඇති බව මෙහි පෙන්වා දෙයි.
අනතුරුව හයිකුමය කෙටි කවිය සහ සිංහල කෙටි කවිය අතර සැසඳීමක් කරන අමරකීර්ති, හයිකු කවියේ න්‍යාය  ගැන ද විමසයි.  එහෙත් මේ ප්‍රකාශය හයිකු කවිය අප වන් පුඟුලන් ට වටහා ගැනීමට ප්‍රමාණවත් බව මා සිතමි.

"හයිකු කවියෙහි ඇති ප්‍රධාන වසඟ ශක්තියක් වන නිශ්චිතව ග්‍රහණය කරගත නොහැකි ගුණය, වචන කිහිපයක් වෙත පවරාදෙන ලද අසීමිත ඉඟිගුණය නිසාය" (150 පිටුව )

අනතුරුව හයිකු කවිය විසංයෝජනය ගැන විමසන කතුවරයා., එහි ස්වභාවයම එය විසංයෝජනයට විවෘත කරන බව පෙන්වා දෙයි. කිමද  විසංයෝජනයේ කෙරෙන් එක් දෙයක් නම් පඨිතයේ ප්‍රධාන හෝ අධිපති අර්ථයට එරෙහි ව එය කියවීමයි.   හයිකු නොවන අන් කෙටි කව් ආර කිහිපයක් විමසන උපමාතෘකාවක් ඉන් අනතුරුව අපට හමු වේ . එහි එන එක් ආරකින් මා දැන ගත් දෙයක් නම්, චාටු බස් යන්න චාටු නම් දකුණු ඉන්දියානු කවි වර්ගයක් ඔස්සේ පැමිණි බවකි.

අමරකීර්ති මෙතැන් පටන්  කෙටි කවිය සමඟ ප්‍රතිනිර්මාණවාදි හෙවත් අනුකරණවාදි කලාව  යන්න පෑහෙන්නේ ද එසේ නොවන්නේ නම් ඒ ඇ‍යි ද යන්න ගැන විමසයි. මේ විමසීම ට හේතුව මෙලෙස කතුවරයා ප්‍රකාශ කරයි;

"ඇරිස්ටෝටල්ගේ අනුකරණවාදී කලා න්‍යායවල ආධිපත්‍ය බිඳවැටෙන තුරුම අනුකරණවාදී කලා න්‍යායවලට විකල්ප මතු වී ආවේ නැත." ( 166 පිටුව )

ඊට විකල්පයක් ලෙස භාව කාව්‍ය  නොවැදගත් කාව්‍ය විශේෂයක් ලෙස සැලකුණි. දහ ඇත වෙනි සියවසේ ශ්‍රීමත් විලියම් ජෝන්ස් ඇර්ස්ටෝටල් මතය අභියෝගයට ලක් කිරීමත්, භාව කාව්‍ය ම ප්‍රාරම්භක කාව්‍යයෝ වූ බවත් තර්ක කිරීම හේතුවෙන්, ඒ මතය පිළිගැනීමත්, ඉන් අනතුරුව නිරනුකරණීය කලාවේ වැදගත් කම ඉස්මතු වීමත් සිදු විය. ඊට සමගාමීව ජර්මනියේ ජේ. ජී. සුල්සර් ද ඇරිස්ටෝටල් අභියෝගයට ලක් කලේය.
සංකල්පරූපවාදියෝ නිතරම හරියට ම උචිත වචන වැඩිත් නැතුව, අඩුත් නැතුව භාවිතා කරමින්, පින්තූරමය ස්වරූපයක් දැරූ කවි ලියූ බව පිරීක්සමින් මේ තෙවෙනි රචනාව හේ අහවර කරයි.

සිව්වැනි දීර්ඝ රචනාව, "කවියේ සෞන්දර්යාලෝකය සහ මහජන තර්කනය : වර්තමාන සිංහල කවිය", නමි.
කවිය නම් වූ ශානරය තේරුම් ගැනීමට ඇති මං දෙකෙන් එකක් නම්, කවිය කියවීම බවත්, අනෙක දර්ශනිකයින් ගේ කවිය ගැන කියවීම වටහා ගැනීම බවත් අමරකීර්ති පවසයි. මෙහි පළමු කරුණ සම්බන්ධයෙන් වැඩි දුර විස්තර කරන අමරකීර්ති පවසන්නේ, " විශිෂ්ඨ කවිය ඉල්ලා සිටින්නේ කවියේ තර්කනයට හා ස්වභාවයට යටත් වන රසිකයෙකි", කියාය. මෙහි එන "අනුකාරණාත්මක කලාවෙන් ඔබ්බට", යන උපමාතෘකාව කවිය ගැන හා, අප ට ඉතිහාසය විසින් උරුම කර ඇති දේ ගැන නැවත සිතීමට අප ව යොමු කරවයි. මෙහි දී අනුකාරවාදි සාහිත්‍ය න්‍යාය වලින් ඔබ්බේ කවියා මවන ලෝකය, සහ, එය කියවීම මගින් පාඨකයා සදන ලෝකය, යන ලෝක දෙක අතර ඇති වන සියුම් අන්තර්ක්‍රියාවේ එන වටිනාකම ගැන අමරකීර්ති නිදසුන් කිහිපයක් සමඟ ( උපුල් සේනාධීර ; නිරාශ ගුණසේකර ; සමිත අටුවබැන්දෑල ) පෙන්වාදෙයි.

අනතුරුව හේ "අනුකරණවාදි කලා න්‍යායවල ආධිපත්‍යය" යන අනු මාතෘකාව වෙත යොමු වෙයි. එහි දි හේ වෙසෙසින් අර්ල් මයිනර් මහැදුරුතමන්ගේ අදහස් ඉදිරිපත් කරලමින් පවසා සිටින්නේ "බටහිර සාහිත්‍ය න්‍යාය අතර අනුකරණවාදී කලා න්‍යායවල ආධිපත්‍යයට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ ඇරිස්ටෝටල් සිය කලා න්‍යාය ගොඩ නගන්නට නාට්‍ය කලාව මත පදනම් බීම" බව පවසයි, මෙය ඉතා වැදගත් නිරීක්ෂණයක් ලෙස විශ්වාස කරමි. එම න්‍යාය අවශ්‍යයෙන් ම අනුකරණවාදි න්‍යායක් වන්නේ එය අන් අයෙක් ලෙස රඟපෑම මුල් කරගෙන බිහි වූවක් නිසා යැයි පැහැදිලිය. මයිනර් පවසන්නේ, ඒ හේතුව නිසා ම සෑම කාලයකම හෝ සෑම දේශයක ම කලාව අනුකරණවාදී කලා න්‍යායකින් තේරුම් ගත නොහැකි බවයි. මට මේ වන විට ඇති වන ගැටළුව, මේ එකම න්‍යායකින් සියල්ල තේරුම් ගැනීමේ නිසරු බව අදාළ වන්නේ කලාව ට පමණ ද යන්න යි ? එවිට අනෙක් දැනුම් පද්ධතීන් ට ? ඒ විලක්ප දැනුම් පද්ධතීන් උදෙසා හඬ නගන විදග්ධයින් මුළු දිවි පුරා හඬ නැගුව ද වෙසෙස් නිර්මාණයක් හෝ අලුත් න්‍යාය ඉදිරිපත් කිරීමක් හෝ ඉදිරිපත් කරලීමෙහි ලා තවම මුල් අවධියේ විය හැකිය. එහෙත් ඇයි ඒ පිළිබඳව එතරම් විරෝධතාවක්, කලාව සම්බන්ධයෙන් මෙවන් ස්ථානයක නම් සිටින්නේ ?

එම රචනාව යටතේ එන තවත් උප මාතෘකාවකි, "කවිය සහ දාර්ශනික චින්තාව". එහිදි අප රට අලුත් සහ විකල්ප දාර්ශනික අදහස් මතු නොවීමේ ඛේදවාචකය ගැන දුක් වන කවියා, "ඉරිදා පත්තර වල වියරු බසින් පළ වෙන ජාතිවාදය හා ජාතිකවාදය ගැඹුරු දාර්ශනික අදහස් යැයි සලකන ජාතියක් වීමේ අභාග්‍ය" ගැන කියයි. නව දාර්ශනික අදහස් මතු වීම උදෙසා අධිපති සහ ජනප්‍රිය අච්චුවලින් එළියට පය තැබීමෙන් බව පවසයි. මෙහි දි කිව යුතු දෙයක් ඇත. අමරකීර්ති ම ගෙන හැර දක්වන, සිරි ගුණසිංහගේ කියමනක් වන "රජෙක් එතැයි කොපමණ හිතුවත් එන්නෙ හිඟන්නෝමයි" යන්න, වදගත් යැයි සිතෙන්නේ පසු ගිය වසර හැත්තෑවෙන් අවම වශයෙන් 1988න් මෙපිට මෙය සත්‍යයක් ‍යැයි පෙනී යන්නේ ජාතික නායකයන් දෙස බැලීමෙනි. අදට ත් ජාතික තලයේ නායකත්ව බලාපොරොත්තු ඇති අය තෙපලන්නේ  නිවාස ලබා දීම, සමුර්ධි සහනාධාර දීමේ සංඛ්‍යාව වැඩි කිරීම ආදි වූ හිඟන කතාය. ඔවුන්ගේ කාන්තාවන්ට ද ආර්යාවන් වීමේ හදිසිය පෙන්නුම් කරන්නේ තවත් හිඟන්නෝ ම නායකත්වය බලාපොරොත්තුවෙන් පෙළ ගැසී ඇති බවක් නොවේ ද ? 

එහෙත් ඒ උපමාතෘකාව ඔස්සේ අමරකීර්ති කතා කරන ප්‍රධාන  මාතෘකාව, "සන්දර්භගත දාර්ශනිකත්වය" යන්නයි. "සන්දර්භගත දාර්ශනිකත්වය" යනු යම් නිස්චිත ඓතිහාසික හෝ සමාජමය අවස්ථාවක් ඇසුරින් උපදින දාර්ශනිකත්වයයි. ඊට නිදසුන් ලෙස එරික් ඉලයප්-ආරච්චිගේ "ඉරිදා වෙරළ සහ සුදු කත", නන්දන වීරසිංහ ගේ "ජලය නම් ගලා යා යුතු" ආදිය ඇතුලත් කොට ඇත.  මේ කෘතියෙන් මා ලැබු තවත් ලාභයක් නම්, අනාගත කියවීම උදෙසා ග්‍රන්ථ කිහිපයක නිර්දේශයයි. එසේ අනාගතයේ කියවීමට  සුදුසු කවියෙකි, අගා ශහිද් අලි ය - හේ කාශ්මීරි-ඇමරිකානු කවියෙකු ලෙස තමන්ව හඳුනා ගත්තේ, ඉන්දියාව හා පාකිස්තානය යන දෙකම ප්‍රතික්ෂේප කරමිනි. අමරකීර්ති ඔහු සන්දර්භගත දාර්ශනිකත්වය යන ගුණය යහමින් භාවිත කල අයෙක් ලෙස පෙන්වා දෙයි. එවන් ලක්ෂණ වලින් පෝෂිත, සොයාගෙන කියවීමට උඩු දෙන තවත් කෘතියක් නම් ප්‍රභාත් ජයසිංහගේ "අනවරත" නම් කාව්‍ය සංග්‍රහයයි.

කවියා, දර්ශනය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය එක මිටකට ගනිමින් ("කවිය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදි විභවතා"), අමරකීර්ති පරිච්ඡේද්ය අවසන් කරනුයේ,

"ගැඹුරු අර්ථයකින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පවත්වා ගැනීමෙහිදී කවියන් විනිශ්චයකාරයන් විය යුතු යැයි විට්මන් හා නස්බෝම් කියන්න නිරන්තරයෙන් අපගේ හෘද සාක්ෂිය පරික්ෂා කරමින් සිටීම නිසාය. මේ නූතන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මහා කවියාගේ දර්ශනයයි." (215 පිටුව )

පස් වෙනි රචනාව පෙර කී සන්දර්භගත දාර්ශනිකත්වය ගැන දීර්ඝ කියවීමකි ( මිනිසා සහ ඉතිහාසය මැද කවිය:  සන්දර්භගත දාර්ශනිකත්වය වෙත ප්‍රවේශයක්). අමරකීර්ති දීර්ඝ ලෙස මේ පරිච්ඡේදයේ අප වෙත සනාථ කරලීමට තනන්නේ කවියෙහි දාර්ශනිකත්වය මනුෂ්‍ය ජීවිතයෙන්  හා මනුෂ්‍ය අරගල ඉතිහාසයෙන් වැදියෙන් දුරස්ථ වුවහොත් එය කවිය දුර්වල වීමට හේතු වන බවයි.

මේ සන්දර්භය අලලා කතුවරයා අසූව සහ අනූව දශක  වල සිංහල කවියා ගේ ක්‍රියාකාරිත්වය ගැන දීර්ඝ විචාරයක යෙදෙයි. වෙසෙසින් නන්දන වීරසිංහගේ කිරි සුවඳැති රාත්‍රිය කෘතියේ ඓතිහාසික ස්ථානය අවුරුදු විසිපහක පසු දැක්මකින් යුතුව කෙරෙන අදහස් දැක්වීම, අප රටේ දේශපාලන ඉතිහාසය  ගැන උනන්දු අය ට ඉතා වැදගත් ය. මේ කෘතිය මීට පෙර මා කියවා තිබුන ද, මේ ඓතිහාසික සන්දර්භය ගැන දැනගත් පසුව එය නැවත කියවිය යුතුමැයි මට සිතේ.  නිර්මාණ ඉතිහාසයක වැදගත්කම ක්ෂාත් ක්ෂාත් කරන අමරකීර්ති වීරසිංහගේ "වලව්වට වැසි ඇවිත්" කවිය, රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ ගේ "ජිනදාස සිංහලේ යයි" කවිය (වස්සානය සංග්‍රහයෙන්) සමතික්‍රමණය කරන්නට සමත් වූ නුමුදු, විජෙසිංහ එම කවිය නොලිව්වේ නම්, දෙවෙනි කවියේ විශිෂ්ටත්වය "සිද්ධ විය නොහැකි" බවක් ඔහු ට දැනෙන බව පවසයි. එම සිදුවීමේ ම නැවත සිදුවීමක් ලෙස, වීරසිංහගේ "සත්‍යකාම නම් වෙමි" නොලියවෙන්න ප්‍රභාත් ජයසිංහ ගේ අනවරත  නොලියවෙන්න ට ද ඉඩ තිබූ බවක් හේ අඟවයි. වීරසිංහ මේ ආඛ්‍යාන සංග්‍රය තුල සාපෙක්ෂ  අසමත්කමක් ලැබුව ද, ඒ තුලින් ම "කවියෙකු ලෙස වැඩිහිටි වියට" පත් වූ බවත්, එසේ අසමත් වීම ම "සාහිත්‍ය සංස්කෘතියට අයත් රසිකයාගේ ද අවබෝධය වර්ධනයට" හේතු විය හැකි බවත් පවසයි. මේ කෘතිය, මේ දීර්ඝ සාකච්ඡාව, මේ සම්භාෂණය අප වන් හුදෙක් උනන්දුව නිසා ම සාහිත්‍යය කියවන, එහෙත් ඒ ගැන මල පොතේ අකුරක් ශාස්ත්‍රිය හදරා නැති, එහෙත් සාපේක්ෂ දීර්ඝ  සාහිත්‍ය පරිශීලනය හේතුවෙන් ම යම් තමනට ද නොදැනෙන ලෙස ඇඟ තුල ට ජීරණය වී ඇති යම් දැනුම් කොටසක් නගා සිටූවීමට මහත් පිටුවහලක් වේ.

(ද්විත්ව අවධානයෙන් කියවීම ) මේ උපමාතෘකාව මට පෞද්ගලිකව වැදගත් වන්නේ මා මීට කලක ට පෙර පරිශීලනය කල Terry Eagleton  ගේ How to Read a Poem කෘතිය මුල් පොතක් ලෙස භාවිත කරමින් ලියූවක් හෙයිනි.  අමරකීර්ති ගේ වියත්, සමීප කියවීම තුලින් ඔහු උකහ ගත් ඇති ගැබුරු කියවීම, මගේ කියවීමේ සීමිත බව පසක් කරයි. ( මා ඒ පොත කියවීමට යොමු වූයේ සුදර්ශන සමරවීර හා මා අතර අමරකීර්තිගේ ම කුරුළු හදවත ගැන ඇති වූ දීර්ඝ විවාදයකින් ඇරඹි, සාකච්ඡාවකින් නිමා වූ අතීත අවස්ථාවක් හේතුවෙනි ). අන්තර්ගතය සහ පෘෂ්ටීය වියමන යන්න ගැන අවබෝධයක් ඇතිව කියවීම, මේ ද්විත්ව අවධානයෙන් කියවීම වේ.

මේ කොටස මගින් කවියක ආකෘතිය පමණක් නොව ඒ ඒ වචනය කවියේ පරිසමාප්තය ට කෙරෙන කාර්යය ගැන අවධාරනය කරයි. මේ කොටස සලකන්න;

"භාෂා මාධ්‍යයේ ගණත්වය හා සියුම් සැකැස්ම පිළිබඳ අවධානය යොමු කිරීම අප මිනිසුන් බවට පත් කරන  මාධ්‍යය වන භාෂාව  වෙත අවධානය යොමු කිරීමක් වේ.  තවත් ශ්‍රේෂ්ඨ ශබ්ද විද්‍යාඥයෙකු වන ෆ්‍රෙඩ්‍රික් නීට්ෂ සෙමින් කියවීම උගන්වන ගුරුවරයෙකු ලෙසින් තමා හඳුන්වා දෙමින් ප්‍රකාශ කළේ සෙමින් කියවීම යනු වේගය විසින් ආවේශ වූ යුගයක විරුද්ධ දිසාවට යාමක් හෙවත් උඩුගංබලා යාමක් බවය" ( 238 පිටුව )

 අනතුරුව අමරකීර්ති සාකච්ඡා කරනුයේ කවියා පිටස්තර හෙවත් දුරස්ථ දාර්ශනිකයෙකු ලෙස ලියන කවිය සහ  කවියේ අවකාශය තුලම ජීවත්වෙමින් ලිවීම යන ක්‍රමවේද දෙක සසඳමින් සාකච්ඡාවේ යෙදෙයි. මේ දෙවන ස්ථානය පැහැදිලි කරනු වස් අප ලේඛකයා විවිමාරි වැන්ඩර්පූත්න් සහ රෙජී සිරිවර්ධන යන අයගේඅපූරු කවි දෙකක පරිවර්තන දෙකක් ඉදිරිපත්කර ඇත.

සංක්‍රාන්ති සටහනක් මගින් කෘතිය හමාර කරන කතුවරයා සාකච්ඡා කල මාතෘකා සාරාංශ කරන මුත්, කතුවරයාගේ සිතේ තම කෘතිය ට අරමුණක් වෙත් නම්, ඒ කවිය හා තථ්‍ය ලෝකය අතර පැවතිය යුතු  වඩාම ඵලදායක සම්බන්ධය කුමක් ද යන්න පිළිබඳ විමර්ශනයක් සිදු කිරීම බවය මගේ අදහස. අමරකීර්ති ඒ විමර්ශනය ඉතා සාර්ථකව සිදු කර ඇති බවකි මට නම් හැඟෙන්නේ. දෙවෙනි අරමුණක් ලෙස අද වන සිහලින් ලියන හොඳම කවීන් කවුරුන් ද, ඒ ඇයි යන්න ගැන තුලනාත්මක විමර්ශනයක් ද කෙරෙන බව පැහැදිලිය. එහි දි නවක කවීන් ගේ නිර්මාණ වලට සාධාරණ අවකාශයක් සපයන මුත්,  වෙසෙසින් ආරියවංශ රණවීර, නන්දන් වීරසිංහ සහ එරික් ඉලයප්-ආරච්චි යන කවීන් ගැන දීර්ඝ විචාරයක නිරත වෙයි. මේ කවීන් මීට කලින් කියවා තිබුන්  මා කියවා තිබූ මුත්, අමරකීර්ති ගේ සමීප කියවීම මගින්, වඩා අවබෝධයකින් ඔවුන් අනාගතයේ කියවීම පමණක් නොව, කියවා ඇති කෘතීන් පවා නැවත කියවීමට යොමු විය හැක.

මේ සියල්ල ට කාලය තිබිය යුතුය - එහෙත් නැත්තේ ද එයයි. මේ කෘතිය කියවීමට මට මාස දෙකකුත්, සතියකුත් තව දින කිහිපයක් වැය වී ඇත. ඉතින් ඒ කියවිම උදෙසා අන් කියවීමක්  කැප කිරීමට සිදු වන්නේ නම්, දැනට ඊට සුදුසුම  ශානරය සිංහල නවකතාව වීම, එහි වර්තමාන ස්තානය ගැන කියවීමක් නොවේ ද?

ස්වර්ණ කාය - ප්‍රභාත් ජයසිංහ

ස්වර්ණ කාය වනාහි, ප්‍රභාත් ජයසිංහගේ සිව්වන කෙටි කතා සංග්‍රහයයි. වයඹ දිග වැසියෙකුගේ දින සටහන් (2010), මකර තොරණ ( 2016), මීට කලින් කියවා තිබුන ද, දේව-කන්‍යා (2013) කියවීම මගැරියෙමි. එහෙත් තවමත් මගේ ප්‍රියතම කෙටිකතාකරුවෙකු වීමට තරම් මා සිත් ගත් නිර්මාණ ආරක්,  මා වෙත ඉදිරිපත් නොවූව ද, විවිධ සම්මාන ජයග්‍රහණ, නිර්දේශ සහ පාඨක පැසසුම් හේතුවෙන්, වරින් වර කියවීමට නතු වන ලේඛකයෙකි. එමෙන්ම, ඔහු කියවීම නතර කිරීමට තරම් මෙතෙක් ඔහු මා බලාපොරොත්තු බිඳ දමා ද නැත.  මෙවන් වටපිටාවක "ස්වර්ණ කාය" කියවීමට ඉටා ගත්තේ රජත පුස්තක නිර්දේශයත්, සමහර විශ්වාසනීය පාඨකයන්ගේ පැසසුම් හා තවත් විශ්වාසනී‍ය පාඨකයන්ගේ එවන් උද්යෝගිමත් ප්‍රතිචාර නොමැති වටපිටාවක, "මම ම බලන්නං" වාගේ සිතුවිල්ලක සිටිමිනි.

මෙහි එන "'කොල්ලෙක්'" කෙටි කතාව සංග්‍රහයේ එන වඩා රසවත් කෙටිකතාවකැයි සිතමි. ලාංකීය සමාජය විසින් තම සටන අනෙකෙකු තමන් වෙනුවෙන් සිදු කරනවා ට ඇති කැමැත්තත්, ඒ වෙනුවෙන් අල්ප හෝ අපහසුතාවක් විඳීමට ඇති අකමැත්තත්, අප රටක් ලෙස මෙතැන තිබීමට එක් හේතුවකි. මේ කාරණාව නිර්මාණය තුලට ගැබ් කොට ඉදිරිපත් කර ඇති අයුරු අපූරුය. ජයසිංහ ගේ දීර්ඝ නිර්මාණ වල මගක් දුර යද්දි දැනෙනා කියවීමට අලසකම, මෙහි නොදැනෙනේ ( නිදසුන් - මකර තොරණ; වයඹ දිග වැසියකුගේ දින සටහන්; ස්වර්ණ කාය )

මෙහි එන "ස්වර්ණ කාය" කෙටි කතාව ගතහොත්, එහි ද කතුවරයා ගේ 2009 ප්‍රකාශ වූ "වයඹ දිග වැසියකුගේ දින සටහන්" වල එන පසුබිම භාවිත කොට ඇත. එහෙත් සිදු වීම් පෙළ සැලකුවහොත්, එය එම වටපිටාව ම භාවිතයෙන් 2009න් පසුව ලියූවක් බව පැහැදිලිය. ජයසිංහගේ නිර්මාණ කාර්යයේ ඔහුට ආවේණික ලක්ෂණය තුල රසවත්බව මෙන්ම, වරෙක ආයාසකාරී නිර්මාණකරණයක ලක්ෂණ ද ඇඳින ගත හැකිය. වෙසෙසින් ස්වර්ණකාය කෙටිකතාවේ මේ ලක්ෂණය හැඳිනගත හැකිය. පිටු 40ක් පුරා දිවෙන මේ කෙටි කතාවේ වරෙක ප්‍රධාන චරිතය  කතුවරයා  විසින් අයාලේ යවන්නේ ඉන් පසුව ඔහු මගින් නිර්මිත කෙටි කතාමය පඨිතය තුල සංගතව ඔහු ට කීමට ඇවැසි දේ කියා පෑමේ උවමනවා ව නිසාම ය. පෙර කීවාක් මෙන්, එහි රසවත් බව නොතිබෙනවා නොවේ - එහෙත්, ඒ අමුද්‍රව්‍ය භාවිතයෙන් එතරම් දිගුවට ලියා, ලැබූ අවසන් නිර්මාණය පාඨකයකු තෘප්තියක් ලබනවා ද යන්න ප්‍රශ්ණාර්ථයකි.

ප්‍රභාත් ජයසිංහගේ නිර්මාණ වල මට සාපෙක්ෂ ගැටළුව, කතාව ගලා යාමේ වේගය පිළිබඳ එකක් යැයි සිතේ. ඔහුගේ සපේක්ෂ කෙටි, ඉක්මනින් කතාව දිගැරෙන නිර්මාණ වඩා රසවත් ය. පිටු 40 ක පමණ කතා වලදි, හේ තරමක් වැඩි විස්තර සහිත නිර්මාණයකට තැත් කරන විට, පාඨකයා ට නිර්මාණකරුවා දැරූ ආයාස කාරි ප්‍රයත්නය වැටහී යනවා පමණක් නොව, එම ආයාසයට සරිලන රසාස්වාදයක් පාඨකයාට ලැබෙනවා ද යන්න ද ප්‍රශ්ණ කරලමිනි. මෙහි එන තරමක් කෙටි, කෙටි කතා තුනකි, හීන බන්ධන, රිටයර්ඩ් (අන්)හර්ට් සහ ඇද හිනාව, නටන ඇස් සහ මැෂින් තුවක්කු. "හීන බන්ධන" එතරම් අපූරු නිර්මාණයක් නොවන්නට පුළුවන. එනමුත් එහි යම් ගැම්මක්, වේගයක් සමඟ දිගැරෙන කෙටි කතාවකි. ඒ නිසාම පාඨකයා එය උවමනාවෙන් කියවාගෙන යයි. රස විඳියි. කතාවේ මුඛ්‍ය කාරණාව වන ජ්‍යෝතිෂය සහ නව පරපුර යන්න - වෙසෙසින් තම දෙමාපියන් ට එවන් පසුබිමක් ඇත්නම් - යන කාරණය නොවිසඳෙන ගැටළුවක් ලෙස ඉදිරිපත් කර තිබීම ම, නිර්මාණයේ  ගැඹුරු බවට සාක්ෂි දෙයි.

"රිටයර්ඩ් (අන්)හර්ට්" යන කෙටිකතාව මෙහි ඉතා සාර්ථක කෙටිකතාවකි. විශ්‍රාමික හමුදා නිලධාරියාගේ  ප්‍රසන්න සිනාව සහ තැම්පත් බව සහ හමුදාවේ ඔහු සිටිනා විට ඔහුගේ මානසිකත්වය පිළිබඳ සිතන්නට යමක් ඉතිරි කොට කෙටිකතාව අවසන් කරන්නේ, මෙහි නොකියවෙන වෙනම ම කෙටිකතාවක් පාඨක සිතේ ඉතිරි කරමිනි. මා, මේ දින වල කියවා අවසන් කොටස වෙත අවතීර්ණ ව ඇති එක් කෘතියකි, ලියනගේ අමරකීර්තිගේ "නව කවි සලකුණ" යන විශිෂ්ඨ කෘතිය. එහිදි කර්තෘ "සන්දර්භගත දාර්ශනිකත්වය" ගැන වෙසෙසින් කියයි. හේ කවිය ගැන එසේ කිවා ද, ජයසිංහ තම කෙටිකතා වලින් ද එය ම තැත් කරන බව ඉතා පැහැදිලිය. එය සාර්ථක වන විට එය පාඨක මනස උද්දීපනයක් ලබමින් රසාස්වාදයකට හිමි කම් කියන අතර, එය අසාර්ථක විට ලබනුයේ කර්තෘගේ අරමුණ වැටහෙන එහෙත් ආයසකාරී කියවීමකි.

"ඇද හිනාව, නටන ඇස් සහ මැෂින් තුවක්කු" වනාහි, ලේඛකයාගේ ඊසාන දිග රට සහ වයඹ දිග රට පිළිබඳ ලියැවුණු තවත් කෙටිකතාවකි. කතාව ලියැවෙන්නේ අන් රටක විශ්ව විද්‍යාලයක උගෙනුම ලබන ඊසාන දිග රටේ යෞවනයකු සහ වයඹ රට තරුණියන් දෙදෙනෙකු අතර සිදුවන සිදුවීම් පෙළක් ලෙසට ය. ඊසාන දිග රටේ  හමුදාව සහ වයඹ දිග රටේ කැරළිකරුවන් අතර සිදුවන ගැටුම් ද, ඒ හා බැඳි දේශපාලනය ද, යොවුනන්  අතර හැංගිමුත්තන් කරන ආකර්ශනයේ සහ ප්‍රේමයේ දළු අවස්ථාවන් අලලා ලියැවී ඇති මේ කෙටි කතාව රසවත් ය.

"කිඳුරු සිංහයා සහ නජීබ්" වනාහි මෙහි එන දීර්ඝතම කෙටි කතාවයි .එය පිටු හතලිස් පහක් පමණ පුරා දිවෙයි. එහි ඉතා සංවේදි රසවත් කොටස් මෙන්ම තරමක් වෙහෙසකාරි කියවීම් වලට හේතු වෙන උපකතා ද වෙය්. එහි සිංගප්පූරු ඉතිහාසය සහ එහි කොමියුනිස්ට්වාදීන්ගේ ඉරණම ගැන අපූරු කියවීමකි.

"අශ්ව මූණ සහ මුගටි මූණ" මෙහි එන ඉතාමත් ම සාර්ථක කෙටි කතාවකි. නූතන අලුත විවාහක යොවුනන්ගේ හැල්මේ දිවීම, වැඩ වැඩි කම  සමඟ, සම්පූර්ණ පවුලක්  වීමේ  (සාම්ප්‍රදායික ?) බලාපොරොත්තුව ආදි මාතෘකා අලලමින් දිවෙන නිර්මාණයකි. වෙසෙසින් කාන්තාවට මුහුණ දීමට සිදු වන පීඩනය ඉතා අපූරු ගෙත්තමක් තුලට ගොණු කර ඇත. කෙටි කතාව අපට හුරුපුරුදු දෛනික  දිවිපෙවෙත හා බැඳි තිබීම නිසාදෝ, ඉන් අන් කෙටිකතා වල බොහෝ විට නොමැති ස්වභාවිකත්වයක සුවඳ හමයි.

මෙතෙක් මා කියවා ඇති, ලේඛකයගේ කෙටි සංග්‍රහන්ගෙන්, වඩාත් රස විඳි කෙටිකතා බහුතරය තිබූ සංග්‍රහය මෙය යැයි සිතමි. වෙසෙසින් තරමක කෙටි, කෙටි කතා වල වේගය සමඟ ඔහුගේ සුපුරුදු  වික්‍රමයන් පාද්දි එය රසික ආහ්ලාදයට හේතු වේ.  ඔහුගේ නිර්මාණීය කෘතීම ලොවේ සිට තම පණිවුඩය ට කැප වී  දීර්ඝ දිගැරීමකට  තැත් කරද්දි එහි තරමක ආයාසකාරි ලිවීමක හැඩ මතු වී, ආයාසකාරි කියවීමක ට ද හේතු වේ. ඒ කෙසේ නුමුත් මේ කෘතිය රජත පුස්තක නිර්දේශයට පත් වීමේ  වරදක් නොදකිමි. ඒ සම්මානයට නිර්දිශ්ඨ කෘති තුනක් කියවූ අතර, ඒ නිර්දේශය සාධාරණ යැයි කිව හැකි පළමු කෘතිය මෙයයි.

මකරානන්දය - විරාජිනි තෙන්නකෝන්

විරාජිනි තෙන්නකෝන් ගේ "අච්චාරු සහ වෙනත් කතා" මා කියවන්න ඇරඹුවේ තරමක් අදි මදි කරමිනි. එහෙත් ඇය පුදුමය ද, හාස්‍යය ද ඇතුලත් ව, ජීවිතයේ සියුම් තැන් මතුකරනාකාරයේ කතා කියන්නියක් බව ඒ සංග්‍රහය ඔප්පු කලේ ය. ඉන් අනතුරුව, ඇගේ කුළුඳුල් නවකතාව වන "මකරානන්දය" කියවීම ට මා සිතා ගත්තේ, ඇය තම පරිකල්පන ශක්තිය, ලේඛක හැකියාව වෙත යොමු කරන  අපූරුව, පාඨකයෙකු ලෙස කියවීමට ඇති කැමැත්ත නිසාය.

ඈ නවකතාව අරඹන්නේ සේපාල භාවිතයෙන්, ආකෘතිමය හරඹයක් පාමිනි. ඒ හරඹය නැවුම් නොවුන ද, සේපාල වන් චරිතයක් (ඔහුට පසුබිම් වන රසවත් කතාවක් වෙනම ම ඇත ), මේ ආකෘතිය ට භාවිත කර ඇත්තේ පළමු වතාවට යැයි සිතමි.

එතැනින් පටන් ගන්නේ වැවේ ගම නම් වූ අලුත් ගමක කතාවයි. ඔවූහු වෘත්තිය නිසා මහත් කෙණෙහිලිකම් වලට භාජනය වන්නෝය. ලේඛිකාව මේ කොටස චිත්‍රණය කරන අයුරු අපූරුය. නංහාමි ගේ චරිතය ට පණ පොවා ඇති ආකාරය, ඔහුගේ වියපත් රැලි වැටුණු සම අප ඉදිරියේ මැවී පෙනෙනා ආකාරයෙනි. "කස කාරයකු" බදා ගත් ( කෙතෙරම් අපූරු රූපණයක් ද ?) රන්මැණිකා දුක ම උරුම කරං උපන්නියක් මෙනි. මා වඩාත් කම්පනය ට ලක් වූයේ ඇය ගැහැණියක ව, වැව මැද ඔරුවේ සිට අල්ලා ගත් මසුන් වෙනුවෙන්, ඇයගේ සැමියා ගොඩ සිට මුදල් අය කර ඈ අන්ත අහිංසක බාවයට පත් කල සිද්ධිය පිළිබඳව ය. කතුවරිය ඒ සිද්ධිය තුල සියුම් හාස්‍ය රසයක් ද මතු කරයි ("රන්බණ්ඩා වැවේ ඉන්නා මාළුන්ටත් කාසි ගත්තා වාගේ". රන්මැණිකාගේ කතාව, සෝමේ ගේ කතාව ආදි වශයෙන්  සංවේදි කතා වලින් මේ වැවේ ගම කතාව පෝෂණය වේ. වෙසෙසින් ලේඛිකාව රන්මැණිකා භාවිතයෙන්, ගැහැණිය යනු සැමවිටම යකඩයක් නොවන බවත්, කෙතෙරම් ඍජු වුවද ඈ ද මනුස්ස දියණියක් පමණක් බවත් පෙන්වා ඇති අයුරු අපූරුය.

මෙහි ඇති අනෙක් අපූරු දේ නම්, වෙසෙසින් රන්මැණිකා ගේ "ලුණු ඇඹුල්" ඇති භාෂා භාවිතාවයි. අන් නව කතා වල නොමැති අයුරින් ඉතා ඍජු  දෙබස්  නවකතාවේ ස්වභාවික බව වර්ධනය ට මෙන්ම, හාස්‍ය රසයට ද හේතු වේ.

නවකතාවේ තෙවෙනි කොටස (මකර චෝර කතා වස්තුව ), නවකතාවට අලුත් මානයක්, අලුත් ජීවයක් ගෙන දෙයි. එහි ද යම් කොටස් සංස්කරණය වූවා නම් එය කෘතියේ සමස්ත උන්නතියට ම හෙතු වන මුත්, අප රට අන්ත දූෂිත දේශපාලනය, මිත්‍යාව ට රැවටී, සල්ලි සෙවීම ම ජීවත් වීම යන විශ්වාසයෙන් රැල්ලේ දිවීම ආදිය ලේඛිකාව අතින් නිරූපනය වන්නේ අප රට කිසිදු දේශපාලනයකට ආනතව නොවන හෙයින් ( අර "රතු පක්ෂ වලට සියුම් පැසසුම්" ඇතුලත් දේශපාලන විවේචන නැත ) , වර්තමානයේ දේශපාලන සොරුන් හා විහිළුකරුවන් ඉදීරියේ හති අරිනා සාමාන්‍ය ජනතාවගේ පැත්තේ සිට ලියනා බව පෙනී යයි. පුදුම නොවෙන කාරණාවක් නම්, මෙහි එන අපූරුම පරිපුර්ණම චරිතය ඩෙනිස් බව  පැහැදිලිය. හේ පද්ම ශ්‍රී ට තෙපලන ඔහුගේ සමාජවාදය ගැන දේශනාව පිටපත් කරගෙන කොහෙ හෝ අලවා තැබීමට තරම් වටින්නේ ය.

ඒ සාර්ථකතාවන් මැද, මට සිතුණේ මේ කෘතිය පිටු 378ක් පුරා ඉදිරිපත් කරලීම, පාඨකයා වෙහෙසවන සුළු බවයි. අපි පිළිගත යුතු සත්‍ය නම්, කෙතෙරම් මනරම් ලෙස ලියැවී තිබුනද, සිංහල නවකතා ක්ෂේත්‍රය තුල මේ වන විට ඇති තරම් වැව්ගම් කතා, කුල භේද කතා   ලියැවී ඇති බවයි. මට මතක පරිදි, මා මුලින් ම පාහේ කියවූ වැව් ගම් කතාවකි අනුලා විජේරත්න මැණිකේ ගේ, "සුජාත පුත්‍රයින්ගේ වස්තුව". මා එය කියවා මහත්  කම්පනයට කියවූ බව මතකය. මෑත වසරක වෑ කඩවර කියවද්දී, වෙනස් වීම යන යතාර්ථය හමුවේ ඌරු නිළමේ ගේ දැඩි බව පිළිබඳ තරමක නොපහන් බවකි සිත රැඳුණේ. ඒ වසර 10-15ක් පමණ කාලයක් තුල අප වැව් ගම්මාන පිළිබඳ ඇති ආකල්ප වල පෞද්ගලික වෙනස් වීමකි. (i.e. you can't get there, from here). අප ලේඛිකාව ද මේ වෙනස් වීම හොඳින් ග්‍රහණය කර ගෙන ඇත. ඒ නිසා ය රතුමැණිකා ගේ දරුවන් ගේ පරම්පරාව අන් රැකියාවන් වෙත යොමු වන්නේ. වැවේ ගම ට ද බේකරියක් හිමි වන්නේ. නවකතාකාරිය මේ වෙනස් වීම  පෙන්නුම් කරන්නේ පිටු දෙසීය පනස් හතක් (257)  පමණ භාවිත කරමිනි. මෙතැන ය මා මේ නවකතාවේ සාපේක්ෂ  අඩුපාඩුවක් දකින්නේ. කතුවරියට මේ අවුරුදු 20ක් - 25ක් පමණ පුරාවට සිදුවන වෙනස කියා පාන්නේ සමහර සිද්ධීන් වලට අනවශ්‍ය බරක් දීමෙනි - හෙවත් දීර්ඝ කරමිනි. සමස්ත වශයෙන් මේ කෘතිය තව පිටු 75ක්-100ක් පමණ අඩු වෙන ලෙස සංස්කරණය වූවා නම්,  වරෙක ඇදි ඇදී යාමේ ප්‍රවණතාව නැති වූ, සිද්ධීන් වලින් ගහණ, මීටත් වඩා සාර්ථක නවකතාවක් බිහි වීමට අවකාශ තිබුණි.

අන්තිම පිටු 110 පමණ පුරාවට තව අවුරුදු 30ක් පමණ කාලයක් ගමන් කොට අනාගතයට ද යොමු වෙයි. ඒ කාලයේ සිදුවීම් නිරූපනය කර ඇති අයුරු අපූරුය. ශ්‍රී පද්ම ආයතනය යන මහ මිථ්‍යා වපුරන මන්දීරය ගැන විස්තරය කියවද්දි, මට මතක් වෙන්නේ අර පිටකෝට්ටේ හන්දිය ආසන්න ව තිබෙන සුවිසල් ධවල මැදුරයි. මෙහි එන බොන්සායි බෝධිය සහ අප මිනිසුන්ගේ බොන්සායි සිතුවිලි පිළිබඳ ලියවිල්ල ලේඛිකාවගේ අපූරු පරිකල්පනයකි. මා වඩාත් රස විඳි කොටසකි.

"... උතුම් කාර්යයකට පණ දුන් බෝ වෘක්ෂයක් වුව බොන්සායි කිරීම පිළිබඳව පෞද්ගලිකව මාගේ කිසිදු ගැටළුවක් නැත. නමුත් මේ ආකාරයට බොන්සායි වී ඇත්තේ අපගේ ආකල්ප සහ සිතීමේ හැකියාවයි....  පද්ම ආයතනය මගින්ද දැනට වසර හතරක පමණ කාලයක සිට අප ජන සමාජයට සිදු කරනු ලබන්නේ ද එවැනිම කටයුත්තකි. එම ආයතනය මගින් හඳුන්වාදී ඇති විවිධ මිත්‍යා විශ්වාස ඔස්සේ කප්පාදුවට ලක් කර ඇත්තේ මිනිසාගේ ස්වාධීන අදහස් සහ ස්වෝත්සාහයයි. මේවා කප්පාදු කරන තරමට ඔවුන්ගේ මඩිස්සලය තර වන අතර ස්වාධීන  අදහස් නැති ජාතියක් බිහි වනු දැක්ම දේශපාලකයන්ගේ ද පරමානන්දයයි." ( 353 පිටුව )

කතුවරිය ගේ අනාගත නිර්මාණ පිළිබඳ බලාපොරොත්තු තබා ගත හැකි බව පැහැදිලිය. කතුවරියගේ අපූරු පරිකල්පනය, ලිවීමේ ශෛලිය, හාස්‍ය රසය මතු කරලීම සමඟ තරමක නැවුම් තේමාවක් සමඟ, නවකතාවට පාඩුවක් නොවෙන ලෙස සංක්ෂිප්ත කරලීම  ට ලක් වූ, අනාගත නිර්මාණ හරහා ලේඛිකාව පාඨක සිත් දිනා ගත හැකි වනු ඇත.

The Best Albums for me - from the year that I was born

 1975 – wish you were – pink floyd

My all time favourite Album, released on the year that I was born. The five track, unhurried Wish you were here for me is Pink Floyd’s best album, over Dark Side of the Moon. A distant runner Up could be Physical Graffiti ( Led Zeppelin )

1976 – Oxygene – Jean Micheal Jarre
David Bowie loses out with Station to Station, to one of the best electronic albums of all time.

1977 – Low – David Bowie
Well, David Bowie (Heroes) loses to … David Bowie, while Fleetwood Mac (Rumours) , in my book cannot out do the first of the Berlin Albums.

1978 – The Kick inside – Kate Bush

Looking back, 1978 doesn’t seem to have been an year that had seen the release of outstanding albums. In the context, this is the album which comes closest.

1979 – Lodger – David Bowie

Closely contested by Michael Jackson’s best album, “Off the Wall”, and … another “Wall”, that of Pink Floyd

1980 – dirty mind – Prince

This one was a very close one, with Bowie just losing out by a width of a hair for “Scary Monsters”

1981 – Abacab – Genesis  
Not an year that features a lot of my favourite albums – This one comes closest, and Abacab is not one of my favourite Genesis albums either. The other noteworthy album was Prince’s Controversy-again not one of my favourite Prince albums. Both are good albums, but not exemplary. 

1982 – the night fly – Donald Fagan

The Steely Dan man managed to beat Prince (1999), here.

1983 – kill ‘em all – Metallica

Not many  can beat this one – for the year closest distant challenge was by U2’s war.

1984 – Purple Rain – Prince

A Big Year, and a big album. Big albums lost out too – Metallica’s Ride the Lightening and U2’s Unforgettable Fire

1985 – hounds of love – Kate Bush

Kate beats Dire Straits (Brothers in Arms) and Tears for Fears ( Songs from the Big Chair)

1986 – master of puppets – Metallica

Paul Simon’s Graceland loses out to high riding, Metallica

1987 – the Joshua tree – U2

U2 manages to win ahead of some big albums – Prince ( Sign O’ the Times), George Michael (Faith ), Guns N’ Roses ( Appetite for Destruction )

1988 - …and justice for all – Metallica

An uncontested winner, although Leonard Cohen’s I’m your man needs mentioning.

1989 – but seriously – Phil Collins

In real life, it was around this year that I came seriously interested in music, and albums per se. While all other albums till this point, were listened as catching up on  great music, this is possibly the album I appreciated the year that it was released – that too, due to the series of great singles released.

1990 – Listen without Prejudice Vol. 1 – George Michael

While Michael was already a superstar to our generation after Faith, this is where he really matured as an artiste. I can proudly claim that I loved the album back then, and I love it still.

1991 – ten – Pearl Jam

Come, Alternative ! In my opinion, Ten beat Nirvana’s super Nevermind. But the runner up for me has to Achtung Baby ( U2), and it would have been a winner most other years. Other notable albums include Blood Sugar Sex Magik ( Red Hot Chili Peppers) and Out of Time (R.E.M.)

1992 – automatic for the people – R.E.M.

Another year of very good albums, as Alice in Chains (Dirt), Tori Amos ( Little Earth quacks ) and The Black Crowes ( Southern Harmony and the Musical Companion )

1993 – august and everything after – Counting Crowes

An album that made quite some waves back then, the waves I lived trough. Still remember the videos for Mr. Jones and Round Here, which made us all notice this album. One of the first CDs I ever bought. Albums that came close to complete – U2’s Zooropa and Nirvana’s In Utero ( another album that I listened  just after it came out back then )

1994 – Grace – Jeff Buckley

Some year’s are more difficult than others . Take a look at the competition – Vitalogy ( Pearl Jam ),  Dookie ( Greenday), Unplugged in New York ( Nirvana) , Jar of Flies ( Alice in Chains ) – all these being albums that I listened around 1994/1995, with Vitalogy being the winner. Since then I’ve listened Superunknown ( Sound Garden) and Jeff Buckley’s album. And Buckley beats Pearl Jam, Green Day, Sound Garden and Alice in Chains ! And oh ! I almost forgot to mention Pink Floyd, although it probably features somewhere around the mid point in the Top 10.  Another honorary mention, definitely inside the top ten has to be Amorica by the Black Crowes. 1994 was such a busy year that Dave Matthews Band’s who made their presence felt with “Under the Table and Dreaming”, just makes the top ten. I was going through my last teen year, and there was a lot of time for music back then. Life was fun, and the music was rich back then.

1995 – the bends – radiohead

I didn’t get to listen to The Bends in whole till about 1999, but the singles, Just, fake plastic trees, Street spirit and, high and dry were enough to keep me interested and buy the album, the first chance I had. For me the other album of note was Alice in Chains’ self titled, last studio album

1996 – A few Small Repairs – Shawn Colvin

An album that I had the opportunity of listening around the time it was released. The radio singles sunny came home and get out of this house has had made enough of an impact, for one of my friends to purchase the album – and I benefitted too. A runner up, and hard done by, for it too is a great album, is Beck’s Odelay. The singles devil’s haircut, new pollution and Jackass suggested that it was a great album – but I never got around to listening to it in full, till a few years back. Back in 1996/97, some big names released albums, and  back then I would’ve picked Counting Crowes’ Recovering the Satellites as one my favourites, along with the self titled Sheryl Crowe album.  Other big names ( not necessarily their best albums – but pretty decent ones, nevertheless) were R.E.M. ( New Adventures in Hi Fi) and Pearl Jam ( No Code). Wall Flowers hit the news with their magnificent album “ Bringing down the Horse”. Metallica’s No Load was possibly their first proper average album.

1997 – ok computer – radiohead

When I lived through the release and eventual making of history of an all time great album. And another great album, Verve’s Urban Hymns had to settle for the second place. Another stellar album that year was Bob Dylan’s Time out of Mind.

1998 – mezannine – massive attack

Another clear winner, uncontested till today. Back then Lucinda Williams came close to contest Massive Attack with “Car Wheels on a Gravel Road”. Another album that I listened to, very recently comes close to contest Massive Attack too – namely, Neutral Milk Hotel’s In the Aeroplane over the sea. For me, another album worthy of mention is Dave Matthews Band’s Before these crowded streets

1999 – 13 – Blur

Clearly,  Best Blur album ever for me. So good that it manages to beat Fiona Apple’s gorgeous “When the Pawn… “ and “This desert life” by the Counting Crowes.

2000 – Kid A – Radiohead ;

Back then Paul Weller’s Heliocentric to me was the best album for the year, with Radiohead at No.2 ( I had an annual album chart round about this time ). But time has proven that Kid A is an all-time. Another note worthy album back then was Parachutes by Coldplay – their first album. 

2001 – Lataralus – Tool

By the end of year 2000, I was convinced that  phantom moon by  Duncan Sheik was the best album for the year, closely followed by Tool’s Lateralus. Radiohead too featured in top 3 with amnesiac. Since then I’ve come to appreciate the Tool album more and more, and at present I place Lateralus as the best album for 2001. R.E.M.’s Reveal too featured inside the Top 5, for the year.

2002 – Up – Peter Gabriel

2002 too had two albums contesting for the top slot, and Peter Gabriel has withstood the test of time. Busted Stuff ( or rather the even better Lily White sessions which I managed to listen a couple of years previously) is a stellar album too.  Other albums that are likely to make the Top five were – Sea Change, Beck; Songs for the deaf, Queens of the Stone Age ; A rush of blood to the head, Coldplay. Hard Candy by Counting Crowes too would’ve been somewhere in the middle of the top 10.

2003 – Elephant – White Stripes

Comparatively 2003 was a lean year, and it’s the White Stripes album, Elephant that makes it to the top. While I like Elephant, it wouldn’t possibly enter my all time favourite top 20. Radiohead’s Hail to the thief was the most anticipated album ( and not among their best), while Metallica drew much flac for St. Anger – more so than for the two Load albums. 

2004 – none

Honestly I can’t pretend that I have a favourite album for 2004. U2’s “How to dismantle an Atomic bomb” wasn’t good enough. And somehow, American Idiot doesn’t impress me as much as Dookie. Prince’s Musicology was just a “good” album. 

2005 – Illinois – Sufjan Stevens

Illionis, is a gem – period. And not even Kate Bush’ amazing Aeriel can dislodge Sufjan from the pinnacle for 2005.

2006 – 10000 days – Tool

While not as firm a favourite like Laterlaus, Tool ahs done enough to beat Bob Dylan ( Modern Times). And that’s saying much, since the Dylan album is a super record. Pearl Jam too came up with decent record, with their self titled (i.e. Avacado ) album.

2007 – In Rainbows – Radiohead

Easily the best Radiohead album since Kid A. Not much else, in 2007 for me.

2008 – Third – Portishead

A clear winner for 2008, as R.E.M.’s Accelerate and Coldplay’s Viva la vida were the other albums that made some impression

2009 -Before the frost / Until the Freeze – The Black Crowes

Pearl Jam released the magnificent backspacer in 2009, but  the output by others wasn’t good enough to challenge  (i.e. U2’s no line on the horizon, Bob Dylan’s Together through life), this magnificent double album by  the Robinson brothers and their band – their last before disbanding.

2010 – Brothers – Black Keys

Another year where the competition wasn’t high, The Black Keys almost got to the top without muh challenge.

2011 – Wasting Light – Foo Fighters

Foo Fighters released their best album till then – and even up until now, capturing the peak position of 2011. Other albums that made an impression on me in 2011 were Duran Duran’s magnificent “all you need is now”, Tori Amos’ “night of hunters”, Raphael Saadiq’s “Stone Rolling” and Radiohead’s “King of limbs”

2012 – The idler wheel ...– Fiona Apple

Fiona Apple blew away others from competition with the her magnificent, “ The Idler Wheel Is Wiser Than the Driver of the Screw and Whipping Cords Will Serve You More Than Ropes Will Ever Do” (phew). There were considerable good stuff that year – Norah Jones (Little Broken Wheels), Donald Fagan ( Sunken Condors ), Chris Robinson Brotherhood ( Big moon ritual ) and Jack White ( Blunderbuss)

2013 – The Raven that Refused to sing and other stories – Steven Wilson

Steven Wilson blew me away with this gem of an album, while there were good albums also by Queens of the Stone Age (… Like clockwork), Pet Shop Boys (Electric), My Bloody Valentine (mbv) and David Bowie ( The Next Day). Spin Doctors made a sort of a come back with the bluesy, “If the river was whisley”, which was a terrific album as well.

2014 – Morning Phase – Beck

While Beck’s album was quite refreshing, there were plenty of other great album as well – Lullaby and … the Ceaseless roar ( Robert Plant), Feugo ( Phish), Croz ( David Crosby ), Ceaseless sight ( Rich Richardson) and Standing in the Breach ( Jackson Browne)

2015 – Carrie and Lovell – Sufjan Stevens

2015 was the year I truly discovered Sufjan Stevens ( Illinoise, was discovered from the back catalog), and what a truly amazing album it is. Sound and Color  by Alabama Shakes, Tracker by Mark Knopfler, B’lieve am going down by Kurt Vile and Sometimes I sit and think and sometime I just sit by Courtney Barnett are other worthy contenders for the top 5.

2016 – Blackstar – David Bowie

A dark year for music as three superstars passed away – Prince, George Michael and David Bowie – the last gifting us his last gem, “Blackstar” a few days before his passing. I thought that the Rich Robinson record “flux” was absolutely super too, as was his brother’s bands album “Anyway you love, we know how you feel”. Radiohead presented us the moody gem “Heart shaped pool” while Metallica hit form with “Hardwired… to self destruct”.

2017 – Spirit – Depeche Mode

Depeche Mode released a stellar album after the rather weighed down, delta machine. And it is good enough to beat Queens of the Stone Age ( Villains) and Beck ( Colors ), although I felt that Beck’s album was the better than the other  two back then.

2018 - Wide Awake! - Parquet Courts

2018 saw me flirting with a lot of indie rock albums as never before, mainly influenced by the face book music group, “Music Buffs”. It resulted in Parguet Courts surpassing Kurt Vile ( bottle it in), Nine inch nails ( Bad witch) and the Breeders ( All Nerve)