මාංචු - ජයතිලක කම්මැල්ලවීර

 කම්මැල්ලවීරයන්ගේ සියළු කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවිමේ අභ්‍යාසයක් මා ඇරඹුවේ මීට වසර කිහිපයකට පෙර ය. ඒ අනුව  කළු සපත්තු (1985), මිනිස්සු යක්කු සහ දෙවියෝ ( 1987) සහ තවත් කමලාවියක් (1990) කියවූවෙමි. එවන් අදහසකින් පරිබාහිරව, අහඹු ලෙස අන්තිම කැමත්ත (1994) සහ ඔහු මෑතක ප්‍රකාශ කල එකොළහ (2016) සහ කැඩපත් දහයක් (2019)  කියවා ඇත්තෙමි. ඒ අනුව ඔහු 1992 ප්‍රකාශ කල මාංචු වූ කලි, මා කියවූ ඔහු ගේ හත්වෙනි කෙටි කතා සංග්‍රහයයි. විජේමාන්න, නවගත්තේගම, ඉලයප්ආරච්චි, කාරියවසම් යන සිව්දෙනා සමඟ එක පෙළට සිටිය හැකි අයෙක් ලෙස කම්මැල්ලවීර සැලකිය හැකි අතර, අනූව දශකය මුල වන විට ම කෙටි කතාව වෙනුවෙන්, මහත් පිළිගැනීමට ලත් වූවෙකු ලෙස ඔහු කැපී පෙනෙන්නේ, 1985, 1992, 1994 සහ 2003 වසර වල කෙට කතාව වෙනුවෙන් රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානයට පාත්‍ර වීම හේතුවෙනි.

මාංචු, 1992 දී රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානයෙන් පිදුම් ලද්දේය.

1) අර්ධ වශයෙන් සත්‍ය සිද්ධීන් මුල් කොට ගෙන ලියූවක් දෝ යැයි සැක හිතෙන "එක්තරා නගරයකදී" නම් වූ කෙටිකතාව ඉන්දියාවේ, කාන්පූර් නගරයට, මිතුරෙකු මුණ ගැහීමේ අටියෙන් යන ගමනක් මුල් කොට ගත්තකි. කැඩපත් දහයක් සංග්‍රයේ එන අවසන් කෙටි කතාවේ වන "මායිම් නැති හිත්" හි ද ඔහු ගේ ඉන්දීය මිතුරු මිතුරියන් රැසක් ගැන විස්තර ගෙනෙනාකාරය හේතුවෙන් ම, ඔහු ගේ නිර්මාණ වලට බලපෑ කතා රැගත් යැයි සිතිය හැකි "ජීවිතයෙන් උපන් කතා" කෘතිය මිල දී ගත්ත ද තවම කියවීමට නොහැකි විය. කාන්පූර් ජීවිතයේ දුෂ්කර බව, 1980 දශකයේ අගබාගයේ ඉන්දියානු ජීවිතයේ ඇති දුෂ්කරතාව, ඔවුන් ට දුක් අනුභවය ට ඇති අප්‍රතිහති ධෛර්‍යය, තමනට ඇති දෙයින් සැහීම පමණක් නොව අමුත්තන් සංග්‍රහය ද උපරිමයෙන් ඉටු කිරීම නිර්මාණය තුලට ගොණු කර ඇති අයුරු අපූරුය. 

"දුම්රිය සෙමෙන් සෙමෙන් ඉදිරියට ඇදී යද්දී ඊට සමාන්තරව පැමිණි පැල්පත් පේළිය නැවතිණි. එතැන් සිට ඇරඹෙන්නේ ගල් අඟුරු කුඩු ගොඩවල්‍ය. එ අඟුරු කුඩු ගොඩවල් අතර ඇඟත් ඇඳුමත් එක වගේ කළු ගැසුණු ගැහැනු පිරිමි වැඩ කරති. ඔවුන් විසින් අවුස්සනු ලබන දුවිල්ල වෛරයක් පිරිමසන්නට මෙන් නගරය දෙසටම දුවයි." (10 පිටුව )

එම පරිසරයේ ඇති අප්‍රසන්නතාව කෙමෙන් අප කතානායකයා තුලින් මැකී යාම, පාඨකයා ට අඟවා ඇති අයුරු ද අපුරුය.

"නුහුරු සමාජයක, නුහුරු පරිසරයක එක් හමුවීමකින් පමණක් ඇති කරගත් සීමිත දැන හැඳුනුම්කමක් ඇති මිනිසුන් සමග අප කාටත් පොදු වූ හිස් අහස යට, කොන්ක්‍රීට් වහලයක් මත නින්දක්....! විස්මයත් චමත්කාරයත් මිශ්‍ර වූ එම අපූරු අත්දැකීම විසින් මේ නගරය කෙරෙහි මා තුළ උපන් අපුල සෝදන බව මට දැණිණ." (28 පිටුව)
 

කතුවරයාගේ මතක සටහන් පොතේ, වෙසෙසින් මේ ගමනට පාදක වූ සමාජ දේශපාලන වාතාවරණය ගැන පවසයි. එය, මේ අති සාර්ථක කෙටි කතාව,  විශිෂ්ඨත්වයට ගෙන ඒමට හේතු වෙයි.

2)  මේ කෙටිකතාවේ අපට "පිස්සෙකු" හමු වේ. විධායක නිලදාරියෙකු, වෛද්‍යවරයෙකු, භෞතික විද්‍යා ගුරුවරයෙකු ලෙස යම් රඟපෑම් කරනා මේ උන්මන්තක යැයි අපිට කියනා තරුණයා, අවසන මේ කියනා යුගය වෙන විට ( අදටත් එහි එතරම් වෙනසක් නැත) "කෑලි" එකතු කර ගැනීමේ රස්සාවක පරිසරයක දී තම රෝගී තත්වය නොපෙන්වයි. මේ අවරෝහණ තත්ත්වය, මතින් මුළු සමාජයක පිරිහීමත්, උන්මන්තකභාවය යන්න ම ප්‍රශ්ණ කරලීමටත් යොමු කරයි. 

3) කම්මැල්ලවීරයන්ගේ එක් සුවිශේෂීයත්වයක් වන්නේ,  තම නිර්මාණ වල මද වේගී ගලායාම් මධ්‍යයේ සියුම් පෙරළීම් කෙරෙනා අපූරත්වයයි. ඉන් පාඨකයා ට තමන් කියවනා නිර්මාණයේ විශ්වාසනීයත්වය තහවුරු වේ.  මාංචු කෙටි කතාවේ එන සිරකරුවා, මුලදී තම වික්‍රමයන් ගැන පාර්ම්බෑවද, තරුණයෙකු ලෙස ස්ත්‍රීන් අසල ගැවසෙන කල තම තත්ත්වය පිළිබඳ ලජ්ජාවීම පෙන්නුම් කර ඇති ආකාරය අපූරුය. මාංචු, අප සිරකරුවා දමා ගන්නේ තමන්ට ම ය - ඒ යමක් සැඟවීමටය.

4) භක්තිය යන්න ඉන්දියානුවන් අතර අදට ත්, ලාංකිකයින්ට වඩා තීව්‍රව පවතින්නක් බවකි මගේ අදහස. අත් උදවුකාරයා සහ ස්වාමියා අතර පරතරය, අත් උදවුකාරයා ම තීරණය කොට ගෙන එය තමන් වෙත පීඩනයක් බවට පත් කරගන්නා ආකාරය මගින් 1980 දශකයේ අග, සාමාන්‍ය ඉන්දියානු සමාජය නිරූපනය කරනා අපූරු ස්ථානයක් ලෙස සැලකිය හැකිය.

5)  ඇල්බ' කැමූ ගේ The Fall වන් ඒකපාත්‍ර භාෂණ නිර්මාණයකින් යම් ආභාෂයක් ලද්දෝ යැයි සිතුණු කෙටිකතාවකි, "බෝල සබන්". සියුම් උපහාසයක් රැගත්, සිය දිවි හානි කරගැනීම වරදක් වන ලෝකයක්, ජීවත් වන මිනිසා නොමරා මැරීමෙ න්‍යාය ගෙනහැර දක්වන අපූරු නිර්මාණයකි.

6) කුඩාවෙකුට, වෙසෙසින් තම කුඩා වියේ ඇති බලාපොරොත්තු සරල ඒවාය. එහෙත් ඒවා ඔහුට සුවිශේෂි ය. වැඩි මුදලකට තමනට ලැබෙන යමකින්, එම අහිංසක ආශාව ට විකල්පයක් නොලැබීමට පුළුවන. විදෙස් සේවයට ගිය මවකගේ නැවත ඒමත්, ඇගේ පුතාගේ අවුරුදු දෙකක් පරණ බලාපොරොත්තුව මුදුන්පත් නොවීමේ දුකත් උක්ත කරලීමකින් ලියූ නිර්මාණයකි, "වරක් වැන්දෝත්......".

7) සමහර අසල්වැසියන් අතර සුහදත්වයක් ඇති වන්නේ එකම පවුලක සහෝදර-සහෝදරියන පරිද්දෙන් ය. මෑතක් වන තුරු ම අප රට මෙය බොහෝ සුළභ තත්ත්වයකි. සියළු අසල්වැසියන්ගේ ආර්ථික තත්ත්වයන් අතර එතරම් වෙනසක් නැත්තේ නම්, මේ බැඳීම් වඩා ශක්තිමත් යැයි සිතිය හැකිය. "බොන්සා" නම් හුරතලේට ඇති කල බළලෙකු, සාමාන්‍ය බළල් සිරිත් විරිත් හා එයට එන ප්‍රතික්‍රියාවන් ඔස්සේ මෙම අසල්වැසි බැඳීම් කියැවුණු අපූරු නිර්මාණයකි.

8) අයෙකු ගේ හදිසි මරණය, අප සැම කම්පනයකට ලක් කරන්නට සමත් ය. ඒ අප ගේ දිවියේ ඇති නොතිර බව, අපට මතක කරලීමට එය සමත් නිසා ය. "ඔහු මිය ගිය දා මා", සේවය කරන තැන තරමක් ළඟින් ආශ්‍රය කල අයෙකුගේ හදිසි ඇවෑම, ඒ මරණය පිළිබඳ ඇති ඕපා දූප හේතුවෙන්, යම් කම්පනයකට, මානසික චංචලවීමක් ලත් වූ, ආඛ්‍යායික ගේ දිගැරමකි.

9)

"ඔහු  මරදාන පැත්තේ සිට බොරැල්ල හන්දියේ වට රවුම දෙසට ඇවිදගෙන ආවේය." (102 පිටුව )

මා පාසැල් යන වියේ සැම දා පසු කරමින් ගිය බොරැල්ල වට රවුම දැන් එතැන නැත. මට මේ කෙටිකතාව කියවීම අරඹත් ම, එහි එන මුල් වාක්‍යයෙන් ම එම අතීතය මතක් විය. එකල බොරැල්ලේ, කන්තෝරු නිම වීමට හොරාවකට පමණ පෙර, පාර මැද,  අයෙක් බී මතින් තමන් සමඟ ආත්ම භාෂණයක යෙදෙන්නේ, තමනට සිදු වූවා යැයි සිතෙන මදි පුංචි කමක් හේතුවෙනි. මීට වසර තිහකට පෙර යුගයක වෙසෙසින්, තම මුළු දිවිය යම් දේශපාලන දර්ශනයක් වෙනුවෙන් කැප කලෝ අද ට වඩා බහුල යැයි සිතිය හැකිය. 

"'කරපු මෝඩ කං ඔක්කොම අමතක කරලා දාපන් ජයේ. උඹ තවම තරුණයි. දැන් උනත් කසාදයක් බැඳගෙන අලුත් ජිවිතයක් පටන් ගන්ඩ පරක්කු නෑ.'
    ඌ කියන්නෙ මෙච්චර කල් මම කළේ මෝඩකං කියලයි. එත්කොට මිනිස්සු එහෙමද අපි ගැන හිතන්නෙ." ( 108 පිටුව )

අද වන විට එසේ කරන්නේ යැයි කියන අය ගේ පෞද්ගලික හැසිරීම් වලින් ද, එහි සද්භාවය ගැන සැක මතු වේ ( "රැකියාවට" දේශපාලනය කරන අය ගැන මෙහි කතා නොකරමි). කම්මැල්ලවීර ගේ මතක සටහන පොත වන "සුළු තනිතිත" කෘතියෙන් ද මෙසේ දේශපාලන දර්ශනයක් වෙනුවෙන් ජීවත් වන පිරිසක් ගැන කතාවෙයි.

10) කම්මැල්ලවීරගේ නිර්මාණ වල සාර්ථකත්වය ට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ, ඔහු ගෙනෙන ස්වභාවික ජීවිත විත්තිය තුල සමාජ දේශපාලන ගැටළුව අප්‍රධාන ලෙස මතු වී, එය පාඨක සිත තුල අතු ලා ලියලා ඊට අනුරූප වැඩීමක් කරා ඉඩ හදා ගැනීමය. "බෝනික්කිනි හැංගියෝ" කෙටි කතාවේ, අප රට "ළඟම පාසැල" තවම හොඳම පාසැල නොවන්නේ මන්ද, ජනප්‍රිය පාසැලකට ඇතුළු කරලීමට දරුවෙකු සහ දෙමාපියන් කරන යුද්ධය පිළිබඳ තාත්වික මනෝචිත්‍රයක් අප ඉදිරියේ මැවීමට කතුවරයා සමත් ව ඇත.

ඉතා රසවත් කෙටි කතා සංග්‍රහයකි. ඉවද දැමිය හැකි එකදු කෙටිකතාවක් මෙහි නැති තරම් ය. මෙය රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීම යුක්තියුක්තය.

ශ්‍රේණි ගත කිරීම : *****