The Overstory - Richard Powers

 Pulitzer Award 2019; Man Booker (Short List) 2018

“To be human is to confuse a satisfying story with a meaningful one, and to mistake life for something huge with two legs. No: life is mobilized on a vastly larger scale, and the world is failing precisely because no novel can make the contest for the world seem as compelling as the struggles between a few lost people.”

   The above quote is the central one, the inside joke of the book, as well as the nudge as it were, to all readers why this book was written, (in my opinion.) A nudge to remind the reader that we are, but the understory of the world. The term understory appears in this book  nine times. It usually refers to the undergrowth, as well as life  that happens below the gigantic trees. And, we, human, are part of the undergrowth ! The term Overstory appears zero times - but this book is about the Overstory, which our author wants us to believe, or rather wants us convinced, is the one that really matters. The following is a quote from the fictitious book which appears within the novel, written by one of the main characters of the understory, Patricia Westerford:

“When the world was ending the first time, Noah took all the animals, two by two, and loaded them aboard his escape craft for evacuation. But it’s a funny thing: He left the plants to die. He failed to take the one thing he needed to rebuild life on land, and concentrated on saving the freeloaders!”

"Remember? People aren't the apex species they think they are. Other creatures—bigger, smaller, slower, faster, older, younger, more powerful—call the shots, make the air, and eat sunlight. Without them, nothing."

How Patricia sees her own species is one with compassion, and a little empathy too. But she fails till last to convince them, (other than a few,) of the more important one - the Overstory.

“She loves her own species, too—sneaky and self-serving, trapped in blinkered bodies, blind to intelligence all around it—yet chosen by creation to know.”

Terminilaia Arjuna

One of the takeaways from the book is that there is a real life sequel to Patricia Westerfield - the ecologist, Suzanne Simard. ( And there's a real life companion to the fictitious "The Secret Forest" - its called "Finding the Mother Tree"!)

 In essence this is the Overstory:

“This is not our world with trees in it. It’s a world of trees, where humans have just arrived."

Bauhinia racemosa

 The author, using a novel, since humans are more aligned towards understanding a story over the best of arguments, for:

“The best arguments in the world won't change a person's mind. The only thing that can do that is a good story.”

  I do not know how far the world has developed in the legality of broaching trees as persons. After all it took like forever to include the colored, differently-abled, and the non-heterosexuals. It took near extinction, or imminent extinction,  for some certain legal actions to be applicable for the protection of certain animals. There is an idea, the source of which am unsure,  that it is  the author who shows the direction for the future society to follow. In the understory, we see the idea of the rights of trees being broached.

“Children, women, slaves, aboriginals, the ill, insane, and disabled: all changed, unthinkably, over the centuries, into persons by the law. So why shouldn’t trees and eagles and rivers and living mountains be able to sue humans for theft and endless damages?”

Diospyros ebenum

It is most likely that this idea, if not already law in some parts of the world, it is at least being seriously contemplated - which is a good thing. This is what I like about modernity - for all its flaws, it attempts to admit its faults, and make amends however difficult it is. The humility to admit that one can err, to me is a great thing.

This is a challenging read. There is so much detail when referring to the Overstory, that laymen from the Understory ( like me) will miss half of them. But the general idea in these endless details and discoveries are clear. The book, I cannot deny comes near to being didactic (maybe it is not didactic - for the motive is not ulterior; it is clear as day), as dangerously close for  a book that I enjoy. In essence, it is not a flawless book, but a necessary book, an awe inspiring one - both for the subject matter as well as the approach that the author has taken. The book, at times borders on the impossible when the Understory is narrated ( see Olivia's second life ), but Powers tells us it is the story which keep folks from the understory with him, and not the meaningful narration of the overstory, With some luck, some of that stuff will trickle down to us will stay - changing us forever in how we consider trees. For me personally, it made me really happy that I have planted a Ceylon  ebony (Diospyros ebenum), a Maila ( Sinhala vernacular name ) (Bauhinia racemosa) and a kumbuk plant ( Terminilaia Arjuna), all grown trees now. And, less guilty since I read this on my kindle.

Rating: ****1/2
( written 25/06/2021)

 

the bridge : a tribute to neil young (1988)

 

the bridge : a tribute to neil young (1988)

======================

***1/2

I came across this through a local second hand CD seller - an album the existence of which I wasn't aware of (not sure if it can be labeled a rarity). But upon seeing the FB ad, and a little googling,( which said it was a mixed bag, AMG gave it 4.5 stars and said it was such; but with certain unique interpretations that makes it a worthy addition ), I bagged it for the equivalent of $2 and a bit ( our exchange rates are crazy these days, but that's another story).

So how is the collection ?

Some are somewhat close to the originals, which are enjoyable due to a little unique streak about them.

- Soul Asylum's barstool blues, hadn't changed much, although Pirner's rough vocal style gives a notable difference against Young's melodious singing.

- Loop's (never heard of them before this ) cover of cinnamon girl which comes close to the original, as does Pixies' version of winterlong, and psychic tv's ( another first time listen band ) version of "only love can break your heart", come across well while maintaining a clear similarity to the original.

For me, the highlight was bongwater's version of mr.soul where the art is made to give the impression that the vocals and the instrumentation has been swapped. It sure made a deep impact on me, as the vocals pushed to the background was closer to the original as I've heard in Young's Decade collection ( the other version I am most familiar with is from his unplugged album ).

Henry Kaiser medley of "the needle and the damage done" with "tonight's the night" is another highlight. His other version, words, a bonus track is a good listen too.

Nick Cave's stylized version of helpless gives it a tremor and a feel of originality.

Sonic youth's version computer age comes across as a pure Sonic Youth song, given that am yet to hear Young's version of it.

However I couldn't gel with the Flaming Lips version of "after the goldrush", where I think the improvisation ill-suits the song. Victoria William's version at best was a so-so job, and less said about Nikki Sudden and Dinosaur Jr. the better.

Overall, there's much that is interesting and enough to prove its a good buy. Note that these versions aren't available in Spotify ( although they are said to be, in youtube).

Manhattan (1979) - Directed by Woody Allen

 Upon watching my third Woody Allen movie, I come to realise that this Rom-Com from 1979, casting the grand daughter of Earnest Hemingway, Mariel, as a 17 year old who is in love with a 42 year old unemployed TV producer, Issac ( Allen), was much spoken of as recent as 2018/2019, with the #MeToo movement, and the controversy regarding him. ( Read this to find out how his once friends, and admirers have since disowned him: https://www.nytimes.com/2018/03/01/style/woody-allen-manhattan.html ). It too is an eye opener on how matters that didn't bother us nearly as much back then, are a big embarrassment to have associated with now. We have another in the cricketing fields, on the subject of racism, in England that has been going on for some time with fresh allegation cropping up almost daily - and such acts were almost the norm back then, the old timers say. The following dialogue between Tracy and Issac, ( Issac tells this to his friends, Yale and Emily, who sit at the same dinner table), tells us how it troubles him, despite the good time he's having.

Tracy: We oughta go

       cos I've got an exam tomorrow.
            
Issac: Oh, do you? The kid's gotta get up...

       She's got homework.

       I'm dating a girl who does homework.
and in another scene:
 
Mary:  What do you do, Tracy?

Tracy: I go to high school.

Mary: Oh, really. Really. Somewhere Nabokov is smiling, if you know what I mean.
On another scene, Issac mentions his troubles to Yale upon his unemployment - the battle 
of living in New York as it were. New York, which Issac loves !

"Yeah, plus I got two alimonies and child support. You know, I gotta cut down.  
I'll have to give up my apartment. 
I'm not gonna be able to play tennis, pick checks up at dinner,
or take the Southampton house.
Plus I'll probably have to give my parents less money. It'll kill my father.
He's not gonna be able to get as good a seat in the synagogue.
He'll be in the back, away from God, far from the action."One of the attractive things about the movie is, how while these people try to be genuine to each other,
it doesn't necessary work that way all the time. How Issac for all his preaching about Tracy needing to
find a life away from him, attempts to sabotage her future plans - yet, they don't want to mislead the 
other too, as multiple situations in the movie show. Yet Issac doesn't spill the beans on Yale, even when Emily, 
Yale's wife faults Issac for Yale's affair with Mary.

One of the scenes that really caught my eye was the look of disdain, as his friends read parts of Allen's 
ex wife's memoir, much to their amusement - gossip is the new porn, Yale says at the dinner table mentioned above.


As a movie, it was a treat. The monochrome 
experience actually somehow added up to the 
pleasure. The great camera work, the wonderful 
dialogues so much an expectation from an Allen 
movie, all contribute to serve the ultimate package.
The mix here is terrific - pseudo-intellectualism, 
sexual humiliation, satire, digs at masculinity
( how a Dachshund is a "penis substitute" over a 
great Dane for Mary- and then Issac meets Jeremiah, Mary's ex-husband ).  Coming right after Annie Hall, this, if it was released before that,
could've well earned him the Oscar, I felt (It was nominated for two).

Rating: *****



   

                   






   

                   

.



   

                   







   

                   







   

                   


 

සංසාර කමටහන් - සුනිල් වික්‍රමසිංහ

මෙතෙක් කල් කිය වූ කෙටි කතා සංග්‍රහයන් අතර සුවිශේෂී ම සංග්‍රහයකි. මෙය කියවීමට ආසන්න ම හේතුව ගොඩගේ අත්පිටපත් තරඟයේ ජයග්‍රහි කෙටිකතා සංග්‍රහය වීම ම නොව; ලියනගේ අමරකීර්ති මෙම පොත ගැන ලියූ විචාරය ඊට වැඩි හේතුවක් වන්නට ඇතැයි සිතමි.

එලෙසම, මතක ඇති කාලෙක, ප්‍රබන්ධ කෘතියකට, තරමක් දීර්ඝ වූත් ( පිටු 4ක්), එ ලෙසම සිත් ගන්නා වූ ත් පිදුමක් කියෙව්වේ නම්, ඒ සුනිල් වික්‍රමසිංහ තම කුළුඳුළ් කෙටි කතා සංග්‍රහයේ නැසී ගිය පුංචිබණ්ඩා මීගස්කුඹුර වියතානන් අරඹයා ලියූ මෙයයි. මේ කොටස සලකන්න - එය ම මෙම පිදුමේ බර ට නිදසුනකි.

පිදුමෙන් නොනවතින ඔහු තම මුල් ම කෙටි කතා සංග්‍රහය ගැන පෙරවදනක් ලියමින් මෙසේ කියයි:

"අපගේ මුල්ම කෙටිකතා සංග්‍රහය වන 'සංසාර කමටහන්' නම් අවකාශය සඳහා ඥානනය වූයේ එම සංසාර-භව චක්‍රයෙහි සිදු විය හැකි සිද්ධි දාමයක එකතුවකි."

හේ මෙසේ කිවද, මෙම කෙටිකතා කියවීමේ දී සංසාර බිය යන සංකල්පය  ගැන ම ශංශයක් ඇති මට ද සුළු හෝ බලපෑමක් කිරීමට සමත් වන සේය ( මේ ගැන මගේ සත දෙක පසුව ට තබමි - එය කියවීම නොකියවීම ඔබට බාරය; කිම ද එය මේ පොත ට ඍජුව අදාළ වීමකට වඩා, සංසාරය සහ එහි භයංකාරත්වය ගැන මගේ දෙඩීමකි. බලන්න/ නොබලන්න **) . ඉන් කතුවරයා ගේ රචනා ශෛලියෙහි සමත්කම ම ක්ෂාත් ක්ෂාත් කරයි.

ඔහු තව දුරටත්,
"විශේෂයෙන් සයිමන් නවගත්තේගමගේ ආඛ්‍යාන සම්ප්‍රදාය වෙතට ඔබව කැඳවමින් අන්තර්-පඨිතමය හෝ සමාන්තර කියවීම් ජාලයකට හෝ ඔබව යොමු කරනු ඇත. එයින් අප ආරම්භ කරන්නට උත්සාහ ගන්නේ ඔහුගෙන් ආරම්භ වුණු එම දේශජ සාහිත්‍යයික වංශ කථාව නැවත විමර්ශනශීලි, හෘදය ප්‍රියශීලි සංවාදයකට ගෙන ඒමටය",
             යැයි පවසයි. එම දේශජ සාහිත්‍යාකාරය ට අප ට මනාපය. මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහයේ එක් තැනක හෝ සංසාරයේ දඩයක්කාරයකු, සංසාරණ්‍යයේ උරුමක්කාරයකු ගැන හේ පවසයි. පෙරදිග බෞද්ධ ඉගැන්වීමත් සංසාරයෙන් මිදීමේ මග ගැනත්, ඒ ඔස්සේ දේශජ පශ්චාත්-යථාර්ථවාදී රීතියක් ගැනත් කතා කරයි.

ඔහු මේ දේ ගැන කතා කර නොනවති. ඔහු පත අට එකට සිඳ, මේ කෙටිම කෙටි, කෙටි කතා විස්ස තුල ඒවා විසුරවයි.  පහත හැඳින්වීම, ඒ ඒ කෙටිකතාව මා තුල ඇති කල කම්පනය ගැන වාක්‍යයක් හෝ දෙකකි. ඉන් අනාගත කියවන්නියකට හානියක් නොවන මුත්, පොත කියවන තෙක් එම වාක්‍යයෙන් කියවෙන්න තේරුම් නොයෑමට ඇති අවකාශ වැඩිය.
          
1. සංසාර ළපටියා: මෙය උන් වහන්සේ මාර දියණියන් පරදවා, ඇගේ සියළු බන්දනයන් පරදවා, සත්‍ය වටහා ගැනීමත්, සංසාර චක්‍රයේ වැටහීම් අඩු අයෙකු ගේ මෙම සංසාරය නම් වංකගිරියේ අවුලකට හසු වීමත් යන කාරණා පෙන්වා දීම යැයි සිතමි.

2. යන්නෝ එන්නෝ: මෙම කෙටිකතාවේ ආඛ්‍යායනය ඇත්තෙන්ම කරගෙන ගොස් ඇත්තේ කවුරුන්දෝ යැයි අනාවරණය වන්නේ අවසන් පිටුවේ දී පමණය. එවිට පාඨකයා තුල කම්පනයක් ඇති වීම වැලැක්විය නොහැක. එවිට කථකයා දවස පුරා එහෙ මෙහේ දිවීම, නොනිත් අසහනය වඩාත් හේතු සහගත වේ. ප්‍රථම කෙටිකතාවේ පරිදි ම, නැවත කෙටිකතාව පිරීක්සීමට තුඩු දෙන්නේ, එම අස්වාභාවික කථකයා කවුදැයි අවබෝධ වත් ම ය.

3. සුදු පාට කොඩි: අප ගම් වල ඇති කුල පීඩනය හේතුවෙන් දරුවන් ගේ සබඳතා වලට ඇති වන අසාධාරණ බාධා, පිළිකාවන් වැනි සුව කිරීමට අපහසු රෝග, අහේතුක ලෙස ඇති වන පටිඝය සහ වෛරය, ආදි කාරණා කිහිපයක් අලලා ලියැවී ඇති මෙම කෙටිකතාව අග, මවගේ හැසිරීම වෙනුවෙන් වන්දි ගෙවන්නේ කෙටිකතාවේ කථකයා ට ය.

4. තාත්තා: මෙහි අන්තිම ඇති නිබ්බුත පද පෙළ තමන් ආරක්ෂා කරගත් සංඝ පීතෘ වහන්සේ වෙනුවෙන් ද ? එවිට ළපටි සංසාරයා මෙම අසරණ කොළුවා ද ?

5. 54 වෙනි අට්ඨික සංඥ්ඥාව: මවක පියෙකු නැති වීම, හෝ ඔවුන්ගේ නොසැලකීම, මෙහි එන බොහෝ කුඩාවුන් ට පොදු ධර්මතාවකි. ඒ අනුව ය එම දරුවන් ඔවුන ට විඳිය නොහැකි තරමේ දුක් අනුභවයෙන් දිවි කරගැනීමට යත්න දරන්නේ. මෙම දරුවාට, සිය මහළු විය දක්වාම ආදරයට සිටියේ කිකිළියන් ය. 54 වෙනි කිකිළයගේ සමාගමේ ඔහු ගේ දිවි නිමා වේ.

6. බෙහෙත් අබ ඇට: සුළු පියෙකු තම භාර්‍යාව විෂයෙහි ඇති බැඳීම, තමන්ගේ ම දරුවා නොවුවද ඔහුට ජීවිතයක් ගොඩනගා දීමට කල කැපවීම කෙතෙක් වුවත්, තම බැඳීම නිසා ම කිසිදු නිවීමක් නොලබන වීරේ ගැන කතාවයි මේ.

7. පඨිඝ-කාමරංග: උමතු බලු රෝගය, දෙමව්පියන්ගේ නොසැලකීම, තරහව ( පඨිඝය ) ආදී කාරණා භාවිත කොට කෙරෙන තරමක් සැහැසි ආරේ කෙටිකතාවකි. එහි එක්තරා අවදියක දී අතීතයට යාම යන කාරණාව ගෝචර කර ගැනීමට අපහසු වුවද තරමක් වෙනස් කියවීමේ තෘප්තියක් ගෙනා නිර්මණයකි.

8. නිමුන්නා: කාත් කවුරුවත් නැති දරුවෙකුට, ගුරුවරයෙකුගේ තාවකාලික ඇල්ම බැල්ම නැති වීම, තවතවත් ජීවිතාශාව නැති කරන්නක් විය හැකිය. ඉන්ද්‍රා නැන්දාගේ පශ්චාත්තාපයෙන් තම දිවියෙන් මිල ගෙව්වන්ට ඇති පළේ කිම ?

9. කෝපි මල් සාක්කිය: කෝපි මල් වල සාක්කිය, කෝප ගත් ගැමියන් බාර ගන්නේ නැත. තම පුතුගේ වියෝවෙන් සොවින් දිවි ගෙවමින් සිටි රෝහිත ගේ අම්මා ට ගැමියන්ගෙන් සමාවක් ලැබෙන්නේ නැත.

10. ටීවර්ට ලියමනක්: මෙම කෙටිකතාව මතකයට නැගුවේ නිවෙසක මෙහෙකාරකමකට එවු දරුවෙකු තම සීයාට ලියූ ලියුමක් මුල් කරගත් ඇන්ටන් චෙකොෆ්ගේ නිර්මාණයකි.  එහෙත් මෙහි එන දරුවාගේ ලියමන වඩා නිර්මාණාත්මකය. තම සැබෑ දිවිය ඔහුගුරුතුමියට නාට්‍යානුසාරයෙන් පවසයි. මෙහි එන හොඳම නිර්මාණයක් විය යුතුය.

11. ඉතිපිසෝ ගාථාව දහ පාරක් කියන්න... : රොඩි කුලයේ උපන් දරුවෙකු තම ජීවිකාව උදෙසා කුකුලන් විශාල සංඛ්‍යාවක් දෛනිකව මැරීමත්, ඔහු තමන් සමඟ ජීවත් වීම සඳහා ඉතිපිසෝ ගාථාවෙන් සිත සවිමත් කරගැනීමත්, ඔහු ට තම දිවියේ හොඳ දිශාවකට බලාපොරොත්තු තබාගත නොහැකි ආකාරයත් පෙන්නුම් කෙරෙනා කෙටිකතාවකි. කුකුළන් මැරීමේ කර්තව්‍ය කුඩාවෙකු කෙසේ කරන්නේ ද, ඊට ඔහුගේ සිත කෙසේ දැඩි කරගන්නේ ද යන්න ගැන කතුවරයා නොකියයි. වාක්‍යයකින් දෙකකකින් කෙරෙන විස්තරයකින් ම එය පාඨක මනසට කම්පනයක් ඇතිකරලමින් ඇතුලත් වේ.

12. මැදි සංසාරය: බෞද්ධ ජාතක කතා වල ආභාෂය, එම කතා ආර භාවිතය මෙම සංග්‍රහය තුලින් මා පළමුව දුටුවේ මෙම කෙටිකතාව තුලින්ය. කාමයේ ආදිනව, එහි නොතිත් බව පමණක් නොව කෙටිකතාව අවසන් වන්නේ එහි විකෘතීන් වන ව්‍යාභිචාරය සහ කෞමාර කාමය ට ඉන් ඉඩ ඇරෙන බව ඉඟි කරමිනි.

13. ගන්ධබබ්බයෝ: කාම ගින්න වයස් බේදයක් නැත. මෙහි එන සමහර කෙටි කතා වල එන මහළු සංසාරයා නීරූපනයක් ද ?

14. ළමයා සහ කැරපොත්තා: විටෙක දෙමාපියන් විසින් දරුවන් ට ඉගෙනීම විෂයෙහි ලා විශේෂ පීඩනයක් ගෙන එන්නෝය. මෙය එම මාතෘකාව අලලා දරුවකුගේ විනාශයත්, එම පවුලේ විනාශයත් පෙන්නුම් කරනාකාරයේ නිර්මාණයකි.

15. අලගු අක්කා: කඳුකර පෙදෙසක යැයි සිතිය හැකි, තම සුළු පියාගේ අඩත්තේට්ටම් හා හිංසනයන් විඳිමින්,මැ දිවි ගෙවූ "අලගු" ( දෙමලින් 'සුන්දර' යන්නට යෙදෙන වදන ) වැඩිවියට පත් වූ තරුණ දියණියකගේ අවාසනාවන්ත ඉරණමත්, ඇය ට උදව්වට පැමිනි සිංහල පවුලත්, ඔවුන්ගේ අසාර්ථකත්වයත්, ඔවුන්ගේ කුඩා දරුවාට අලගු අක්කාගේ ඉරණම ගෙනෙනා කම්පනයත් පෙන්වන කෙටිකතාවකි.

16. සංසාර ගෘහ: ගැබ් ගත් වෛශ්‍යාවක් වේදනා විඳිමින් ම තම යැපුම් රැකියාවේ නිරත වීම විස්තර වන ආකාරය කියවෙන පිටු දෙකහාමාරක් වත් නොදිවෙන කෙටි නිර්මාණයකි.

17. එය තවම ගැටළුවකි: ඇනයා, මහසෙන් ද? ඒ කෝච්චි ගානේ පැණි වළලු විකුන්නේ වීරේ ද ? මද සිහිය ඇත්තී සුමනා ද ?

18. සේපාලිකා මලක් කතා කරයි: මෙම කෘතියේ එන බොහෝ කෙටි කතා, ඉතා කෙටි ඒවා ය. මම පොත ගැන යම් අදහසක් ගනු වස්, මෙහි එන ඉතාම කෙටි, එනම් පිටු එකහාමරක්වත් දිග නැති කෙටි කතාවකින් පටන් ගත්තෙමි. පුදුමයකි, මට එම කෙටි කතාව යම් තරමකින් තේරුම් ගත්තෙමියි මට ම විශ්වාස වීමට තෙවතාවක් කියවන්න ට සිදු විය. කොතැනක දී සේපාලික මල, මලක් ද, කොතැන ක ළඳක් ද යන්න තේරුම් ගනීම උගහටය. එහෙත් ඉන් කෙටිකතාව අසාර්ථක හෝ නීරස හෝ නොවේ. අපි මෙහි එන දළ සැලැස්මෙන් සම්පූර්ණ, නැතිනම් අපට අප තේරුම් ගත්තා යැයි සතුටු විය හැකි ආරේ කෙටිකතාවක් ගොඩනගා ගැනීමට උත්සාහ දැරුවෙමු. ( බලන්න *18) 

19. සංසාර මහල්ලා: පෙර කියූ මැදි සංසාරයා නම් කෙටි කතාවේ කෞමාර කාමයේ යෙදෙන සංසාර මහල්ලාගේ සිතුවිලි සමුදාය අපට මෙම පිටු දෙකක් තරම් වූ කෙටිකතාව තුලින් දිස්වේ. මෙම සංග්‍රහයේ මෙවන් පිටු දෙකක්වත් නොදිග කෙටිකතා කිහිපයකි. මෙම කෙටිකතාව කියවා හමාර ව පටුන දෙස බැලූ කල පෙනුනේ, මෙම කෙටි කතාව, කෙටිකතා පහක දාමයක එක් කොටසක් බවටය. මීට කලින් නොබෙල් සම්මාන ලාභී ඇලිස් මන්‍රො මෙන්ම අ'ර්නස්ට් හෙමිංවේ ද මෙවන් ආරක් භාවිතාකරනු මීට පෙර හමු ව ඇත.

20. සංසාර කමටහන්: ප්‍රේතයා, කාම යකින්න, සහ මිණිබිරයක් ආශ්‍රයෙන් මෙතෙක් දිගැරුණු කතා ගොන්න සමාප්‍ර්තයට ගෙනෙනාකාරයත්, එය ජාතක කතා ආකාරයෙන් කවුරු කවුරුන්දැයි විස්තර කරමින්ද සමාප්ත වේ.

ඉතින් මෙය සුවිශේෂි කෙටිකතා සංග්‍රහයකි. පළමු කෙටි කතා සංග්‍රහය යැයි සිතද්දි, මෙය ආශ්චර්‍යයක් දෝ යැයි සිතෙන්නට් අද නැමියාවක් නැත්තේ නොවේ. කතුවරයා පෙරවදනේ පවසනා පරිද්දෙන් ඔහු ට සුවිශේෂි බලාපොරොත්තු ඇති බවට පැහැදිලිය. ඔහු තමන් වෙත ආරාධනා කරගන්නා අභියෝගය සුළුපටු නැත. එය සංසාර බිය ඇති කරලීමකට ඔබ්බට යන සාහිත්‍ය ගමනක් වේවා යැයි අපි උදක් ම බලාපොරොත්තු වෙමු.

ලියනගේ අමරකීර්ති මෙම පොත ගැන ප්‍රශංසාමුඛයෙන් කතා කොට අවසන පවසන්නේ ලේඛකයා අනාගතයේ කුමක් කරන්නේ ද යන්න ඉතා වැදගත් යන්නයි.

"ඔහුට තියෙන ඊ ළඟ අභියෝගය තමයි තමන් දන්න දේ හොඳට කීමේ හැකියාව පාඨක සමාජයකට තේමාත්මකව අදාළ වන, අප වසන සමාජය සංවාදයකට කැඳවන කතා කීමක් බවට පෙරළන එක" ( උපුටනය - ලියනගේ අමරකීර්ති, අගෝස්තු 14 2021, තම මුහුණුපොතේ දී)

මෙහි දී අමරකීර්ති පවසන්නේ සුනිල්  භාවිත කරන අපට තරමක් හුරු පුරුදු එහෙත් දැන් දැන් තරමක් පිළිගැනීමේ, නැතහොත් භාරගැනීමේ නැමියාව අඩු අදහසක් ( සංසාර බිය ) වෙනුවට වඩා වර්තමානික, වර්තමාන සමාජය බලකෙරෙන, සහ පිළිගැනෙන අදහස් ගොන්නකට තම නිර්මාණ කෞශල්‍යය ගෙනයන්නේ කෙසේද යන්න ගැන යැයි මා සිතමි. ( එහෙත් සුනිල් වික්‍රමසිංහ නවගත්තේගම ගත් මග සහ, පෙරදිග බෞද්ධ දර්ශනයේ පිහිටා දේශජ මායා යථාර්තවාදයක් ගැන විශ්වාස කරයි. ඔහු එම සිහිනයේ පළමු කොටස මෙම ග්‍රන්ථයේ ඉතා සාර්ථක ලෙස ක්‍රියාවට නංවා ඇත. බටහිර ආරට නම් sophomore effort, නැතහොත් දෙවෙනි නිර්මාණයේ පීඩනය ඕනෑම නිර්මාණකරුවෙකු ට සුවිශේෂීව දැනේ. එය වර්තමානික සමාජය ට වඩා අනුකූලව කෙසේ ගොඩනගන්නේ ද යන්න අප ද මහත් උවමනාවෙන් බලාඉඳිමු. කිම ද සංසාරය ගැන බිය අපට ගෝචර නොවුන ද, මෙම දේශජ ආර නම් ආකර්ශනීයය - එය වත්මනට තවතවත් අදාළ කරගන්නේ කෙසේද යන්න ඇත්තෙන්ම උවමනාවෙන් බලාසිටිය යුතු කාරණාවකි.

සහෝදර පාඨකයන් ට කීමට ඇත්තේ නොපමාව මෙම සංග්‍රහය කියවන්න කියාය. ඉන් පසු කතා කරමු!

ශ්‍රේණිය: *****
ප්‍රකාශනය: ගොඩගේ 2021

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
** සංසාරය, සංසාරයේ භයංකාරත්වය ට එදිරිව සාංදෘෂ්ඨිකවාදය ගැන නොවියත් මගේ සත දෙක: සංසාරයේ බියංකරකම වනාහි බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය කොතෙකුත් මතු කර පෙන්වන කාරණාවකි. මගේ මුග්ධ භාවයට වේවා මේ කියනා බියංකරබාවය මට ගෝචර නොවේ. සරල වැටහීමකින් පමණක් සෑහෙන මා සිතන්නේ, ඉන් පසු භවයේ උපදින්නේ මාත් නොවේ නම්, මම නොවෙත් නොවේ නම්, ඊළඟ භවය ගැන විශේෂ බියක් ඇතිකර ගැනීම හෝ මහන්සි වීමේ ඵලයක් නැත්තක් ලෙසය. එහෙත් ජීවත් වන ටිකේ සමාජය ගැන සංවේදීව, ඊට අහිතක් නොකර ජීවත් වීමේ වගකීමක් සාමාන්‍ය බුද්ධියක් ඇත්තෙකුට නොවැටහී තිබීමට හේතුවක් නැත. අවාසනාව වන්නේ අප වන් රටක මේ කාරණාව එනම් වගකීම සහ වගවීම, සමාජයට ගෝචර වී නැති සෙයකි. අප සමාජයේ ඉහළම දේශපාලඥ්ඥයා සිට අඩු ආදායම් ලාභීයා දක්වා සම්මත නීති රාමුවෙන් මෙපිට යමක් කරගැනීමට ඉඩක් ඇත්තේ නම් පසු බට නොවී එය කරගන්නෝය. ඔවුන් ගේ ආගම  පුදපූජා මගින් දෙවියන් සමඟ ද  "ඩීල්" දමා ගන්නෝය. එම නිසා ය කෙතෙරම් නීති තිබුන ද එම නීති බිඳින්නේ හෝ, එහි හිඩැස් වලින් රිංගන්නේ.
       මීට පෙර කලෙක හය හතර පිළිබඳ භය සමාජ සංවරයට අත්‍යවශ්‍ය සේවාවක් කරන්නට ඇතැයි සිතිය හැක. සියළු ආගම්, ( එනමින් කෙතෙරම් ලේ හැලී තිබුන ද,)  මෙම සමාජ සංවරය සඳහා පමණක් නොව, දැනුම් නිපදවීමට ද අවිවාදිත සම්මාදමක් ඉතිහාසයේ සිදු කොට ඇත. හරාරි ගේ වර්ගක්‍රමයට අනුව මාක්ස්වාදය  සහ මානවවාදය වැනි "ආගම්" වලින් මෙම දැනුම් පද්ධතීන්ට සුවිශේෂි වටිනාකමක් එකතු වී ඇති බව පැහැදිලිය. එවන් දැනුම් ලොව ප්‍රචලිත වූ පසුව, සංසාර බියක ප්‍රයෝජනය මට පෞද්ගලිකව නොවැටහේ. දර්ශනයක් ලෙස නිර්වාණයේ වටිනාකම දකින්නෙකුට පවා, සාංදෘෂ්ඨිකවාදී ස්ථාවරයක හෝ ජීවිතයේ නිරර්ථක ( Absurdism ) ලෙස හෝ දකින්නෙකු, සිය දිවි හානි නොකරගෙන සිසිෆස් සතුටින් ම ඒ මහ පාෂාණය නොනවත්වා ඉහළට ගෙනයන්නේ යම් සේ ද, ජීවිතය අත් නොහළ යුතුය යන ප්‍රතිමුඛ ස්ථාවරයක  සාධාරණත්වය ගැන යම් සැලකීමක් කල හැකි යැයි සිතමි.
  

*18කීර්ති වැලිසරගේ තම අනගි "කෙටිකතා නිර්මාණවලෝකන" යන පොතෙන් පෙන්වා දෙන පරිද්දෙන්, සංවෘතතා නියමය අනුව සම්පූර්ණ සංජානනය ට ද, අවිච්ඡින්නතා නියමය අඛණ්ඩ සංජානනයට ද, මෙහි දී අප යොමු වන බව පසක් විය.

ආරාමදාස - ආරියවංශ අබේසේකර

 

මේ වන විට ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට තේරි පත් වී තිබෙන උක්ත කෘතිය කියවුවෙමි. කියවම් දෝ, නොකියවම් දෝ යැයි යයි දෙගිඩියවාක සිටිය ද, අප යම් විශ්වාසයක් තබන කියවන්නෙක් හෝ දෙදෙනකුගේ හෝ අදහස් හා, ඉහත කී සම්මාන නිර්දේශය, කෘතිය කියවීමට බලපෑමක් ඇති කල සෙයකි.

මෙම කෘතිය කිහිප අයුරකින් අගය කල හැකිය.

1- වාමනයන් හා ආශ්‍රිත ගෙත්තම: අප සංස්කෘතියේ එන පාරභෞතික අදහසකට ඖචිත ලෙස පණ දෙමින් කතුවරයා, තමන් යටත් කරගෙන සිටින පාලනයන්, අදහස්,  විශ්වාස ගැන කතාවක් ගොතා ඇත්තේ අද ට ද බලපානා ආකාරයටය.  සංස්කෘතියක බර, ඉන් බැඳීම, ඉන් මිදීමට ඇති අපහසුතාව සහ අකැමැත්ත ගැන සාර්ථක විචාරයක්, ප්‍රබන්ධයක් තුලට තුලට  ගැබ් කොට ඇති සෙයකි. නවකතාව පුරාවට ම පාහේ නොනිමි සංවාදයක් ලෙස දිගැරෙන හේමරත්න හා වාමන ආත්ම අතර සංවාදයෙන්, එම වාමනයන් ට නිදහසක් දිනා දීමට ඇති අපහසුව මගින්, සීමිතව යම් සිතීමේ පිළිවෙලකට, යම් විශ්වාස පද්ධතියකට, සිර වී ජීවත් වන මිනිසුන්  රූපකයක් ආකාරයෙන් කියවා ගත හැකිය. නිදසුනක් ලෙස, ද්‍රවිඩ සම්භවයක් සහිත වාමනයන් මෙම අදිසි හස්තයන්ගෙන් මිදී නිදහස කරා ගොස් ඇති විට, තම විශ්වාසයනට කොටු වූ බෞද්ධ සංස්කෘතියක ට උරුම කම් කීවෝ වසර අටසියයකට පස්සේ ද රාජ අණින් මිදීමට නොහැකිව ලත වෙති.

මේ කාරණාව මෙම නවකතාවේ මුඛ්‍ය සංවාදය බව පැහදිලිය. 1950-1960 දශක වල ප්‍රාදේශීය සමසමාජ දේශපාලනය යම් යම් ජයග්‍රහණයන් බෙල් පාටියේ සේවකයන් ට දිනා දුන්න ද, පාලක පංතියේ ප්‍රධාන දේශපාලන ප්‍රවාහය ගෙනෙන වෙනස්කම් හමුවේ හමාගෙන යාමකට ගොදුරු වනු මිස, මිනිසුන් ලෙස පුළුල් නිදහසක් ගැන උවමනාවක් හෝ විශ්වාසයක් ගැන තැකීමක් නැතිවීම රටේ ම අභාග්‍යයක් වන්නට ඇත.

2- දේශපාලන භික්ෂුවගේ ආගමනය: බුදුදහම හරි හැටි
නූගත් භික්ෂුවක් සාමාන්‍ය මිනිසුන්ගේ හැඟීම් වලට ආමන්ත්‍රණය කිරීම හරහා ඔහුගේ පැවැත්මත්, සමාජයේ පිරිහීමත්, විවිධ ලබ්ධීන් ඇත්තන් වෙන්කිරීමත් සියුම් ව කරනා අයුරු මෙහි පෙන්වා ඇති අයුරු අපූරුය. මෑතක රජයේ වගකීම් සහගත පදවියක් ලත් ආන්දෝලනාත්මක භික්ෂුවකගේ පෙර පරපුරුක නිදර්ශනයක් මතකයට නැගුනේ නිරායාසයෙනි.

3- ඉතිහාසය - ආනුලුන්දාව හෙවත් ආනෛඋලුන්දන්:  පොලොන්නරු යුගයේ සිට පැවතෙන නයිපෙන විහාරය අසල පැවතුන ඓතිහාසික ගම. 1958 දෙමළ කෝළහල වලදි වැසියන්ගේ නිවාස වලට සිදු වූ විනාශයත්, එවකට තිබූ දේශපාලන වාතාවරණයත් හමුවේ, එ ගම වැසියන් වවුනියාවෙන් ඔබ්බට යෑම හේතු කොට ගෙන මෙම ගම්මානයේ විනාශය සිදු විය. මෙම ඓතිහාසික කාරණය හේතු කොට ගෙන පමණක් වුව, මෙම පොතෙහි සැලකිය යුතු වටිනාකමක් දකිමි. වස් වැදෙතැයි බියට බෞද්ධයන්ගේ පුරාවිද්‍යා හා සබැඳි කැනීම් වලට සම්බන්ධවීමට පසු බට වෙද්දි ආනෛඋලුන්දන් හි දෙමළ වැසියන් හා, මඩකලපුව හා එරාවුර් වලින් තාවකාලිකව පැමිණි මුසල්මානු කම්කරුවන්ගේ මූලිකත්වයෙන් එම කටයුතු සිදු වූ අයුරුත්, පිටපලාත් වලින් පැමිණි සිහළුන් ඊට එකතුව, එකාවන් ව පෙර කී කලබල කාලය වන තුරු සේවය කල අයුරුත් මෙහි කියැවේ. කොලනි වල පදිංචියට තවත් අයවළුන්ගෙ පැමිණීම සමඟ පෙර කී අනාරක්ෂිත තත්ත්වය ක්‍රමයෙන් ඇති වූ අයුරුත්, දේශපාලන භික්ෂූන් තුවාල පෑරීමට ක්‍රියා කල අයුරුත් මෙහි ඇතුලත් ය.

4- වමේ දේශපාලනය: අප රට පළමු පාර්ලිමේන්තුවට විපක්ෂ නායකයෙකු පත් කල සමසමාජ පක්ෂය 1960-1970 දශක තුල නිදහස් පක්ෂය තුල දිය වී යාමත්, ඇන්. ඇම්. පෙරේරා ගේ වියෝවත් සමඟ ජේ. ආර්. ගේ අවිචාර සමයටත් හේතු වන්නටත් ඇත්දෝ යැයි සිතේ. අප රට අසූව දශකයේ විවෘත ආර්ථිකයකට යන අවදියේ ප්‍රබල වමක් නොතිබීම අද රටක් ලෙස අප සිටිනා අවදානම් සහගත තත්ත්වය ට හේතු වන්නට ඇතැයි සිතේ. මෙම නවකතාවේ එන සුවාරිස් වැනි අය ගේ චරිතය ඔස්සේ සමසමාජයක අදහස් වසර සිය ගණණක් තුල පීඩනයට ලක් වූ ජනතාවගේ නැගි සිටීමට විභවයක් ඇති කිරීමේ හැකියාවක් ගැන ඉඟි කරයි. යුවාල් හරාරි ඔහුගේ පොතක පවසන්නේ, මාක්ස්වාදීන් ට ධනවාදීන් ට ද පොත් කියවීමට හැකි බව අමතක වූ හෙයින්, ධනවාදයේ රළුව මාක්ස්වාදීන්ගේ දර්ශනයෙන් සුමටකරගෙන ඔවුන්ගේ දර්ශනය දියුණු කරගත් බවකි. පැහැදිලිව අපට 1977න් මෙහා මෙම සුමට කර ගැනීමේ, හෙවත් සියළු දෙනාට ගරුකරන ශිෂ්ඨ සමාජයක් කරා යන අවස්ථාව මගැරිණි.  (ඒ හෙයිනි මාක්ස්වාදී මුල් පොත් නොව, තමන් ට කියවීමට හැකි මවුබසෙන් ලියැවී ඇති ලේඛනයක් ඉතා අවලක්ෂණ ලෙස, අවිචාර ලෙස, ගොත ගසමින් කියවන්නන් ට පිටුපස දොරකින් පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රධාන අමාත්‍යධූර වලට පැමිණීමට හැකි වී තිබෙන්නේ.)

සමස්තයක් ලෙස මා රස විඳි මෙම නවකතාවේ, අපේ බොහෝ නවකතා වල එන එක් දෝෂයකින් නොපෙළෙන්නේ නොවේ. ඒ එහි දේශපාලන පණිවුඩය පාඨකයාට මගැරෙතැයි බියෙන් දෝ, එය තද අකුරෙන් - යටින් ඉරි ඇඳ උලුප්පා දැක්වෙනා ආකාරයෙන් මතු කිරීමය. පාඨකයාට වඩා ස්වභාවික ආඛ්‍යායනයක් තුලින් දේශපාලනය පීරා ගැනීමට ඉඩ නොතියා, එය මෙසේ වෙසෙසින් මතුකිරීම අප ප්‍රබන්ධ රචනයේ යෙදෙන සමහර ප්‍රසිද්ධ කතුවරුන් හා වියතුන් ද කරනා දෙයකි (ස්වභාවික ආඛ්‍යායනයක් තුලින් දේශපාලන කාරණා මතුකරලීම ඉතා ශූර ලෙස කරනු මා දැක ඇත්තේ එරික් ඉලයප්ආරච්චි, ජයතිලක කම්මැල්ලවීර, සහ පී.බී. ජයසේකර අතිනි). මගේ තක්සේරුව නම් මෙය නවකතාවේ සමස්ත වර්ණයට නොගැලපෙන ලෙස එක් කොටසක් කැපී පෙනෙනා ලෙස තද වර්ණයක් ගන්වන්නාක් සේ ය.  එසේ කීවද, මෙහි මුසල්මානුවන් හා සුන්නත් කිරීම පිළිබඳ විහිළුවකින් මෙම මිශ්‍ර සමාජයේ ස්වාභාවික හැසිරීමක් පෙන්වන අවස්ථා ද වේ.  තාක්ෂණික කාරණාවක් ලෙස දොළොස් වෙනි - දහතුන් වැනි සියවේ විසුවන් හා 1960 දශකයේ විසුවන් අතර භාෂණයේ ගැටළු මතු නොවේදැයි කෙනෙකුට සිතිය හැකි මුත්, එය කතුවරයාගේ අභිමතය ට ඉඩ දිය යුතු අවස්ථාවක් ලෙස ද අර්ථ ගැනිවිය හැක.

මේ කතුවරයාගේ මා කියවූ පළමු පොත මෙයයි. මෙය සමස්ත ලෙස සාර්ථක කෘතියක් ලෙස දකින අතර, ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට තේරිම යුක්ති සහගත බව හැඟේ.

ශ්‍රේණිය: ****
ප්‍රකාශනය: විදර්ශන
2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම - 3

තම්මැන්නා - සුමිත්‍රා රාහුබද්ධ

 

මේ කෘතිය උදෙසා කතුවරිය, සිය සිය පත් සිය කෘතියේ ආඛ්‍යාන විලාශය ඊළඟ තලයට ගෙන ගොස් ඇත. නවකතාවට අදාළ කාල පරාසය දීර්ඝ වීම හේතුවෙන් කතුවරිය එම ශෛලිය මෙම කෘතියේ දී ද භාවිත කලා යැයි සිතිය හැක. ඉතා වේගයෙන් සිද්ධීන් ගලා යන අතර තැනෙක දෙකක නතර වී ආසන්න දසුනක් ගෙනන ආකාර ආඛ්‍යායනයකි, එය.  මෙය පොත වේගයෙන් කියවාගෙන යාමට රුකුල් වුවද, එම වේගයට අනුගත වීම පාඨකයාගෙන් බලාපොරොත්තු වේ.  තම්මැන්නා ඇදී යන්නේ චිත්‍රපටියක් විලසිනි - වෙනස ඇත්තේ චිත්‍රපටියේ රූප රාමූ මාරු වීම අපට ගෝචර වීමය. එහෙත් මෙහි එසේ සිද්ධීන් වල වෙනස් වීම, පාඨකයා ම විඳ, එම ආඛ්‍යාන රටාව ට අනුගත විය යුතුය.


කෘතිය ඇරඹෙන්නේ 1930 දශකයේ රුවන්වැල්ලේ මැලේරියාව උත්සන්න යුගයක,  සූරියමල් ව්‍යාපාරයේ ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ ඇගයීමකිනි.  රතු මහත්තයා හෙවත් N.M. පෙරේරා සහ සමසමාජ දේශපාලන අදහස් එම ප්‍රදේශයේ ව්‍යාප්තියේ සාකච්ඡාවෙන් ඒ. එහි, සහ රට පුරා ම පාහේ කුලවන්තයින් විසින් කුලහීනයන් කෙතෙරම් යටත් කරගෙන සිටිය ද යත්, නව යොවුනියන් 'ඉඳුල් කිරීම' උදෙසා තම වලව් වලට ගෙන්නා ගැනීම සාමාන්‍ය දෙයක් විය.  කුලහීන කාන්තාවන් විසින් තම උඩු කය වසා ගැනීම ඔවුන්ගේ මට්ටමට නුසුදුස්සක් බවට  කෙතෙරම් විශ්වාස කලේද යත්, ඊට එරෙහි ව සමසමාජ පක්ෂය ප්‍රමුඛ ක්‍රියාකාරීන් ක්‍රියා කරලීමට යත්න දරද්දී, ඔවුන් විසින් ම අරටු බැස ගත් විශ්වාස හා බිය හේතුවෙන් එම අදහස් පිළිගැනීමට පැකිලෙයි. NM සමඟ බොරළුගොඩ සිංහයා ද ( පිලිප් ගුණවර්ධන) , කුලපීඩනයට විරුද්ධ එම පෙදෙසේ එකම වලව්ව වූ එක්නැලිගොඩ වලව්වේ ජෝන් එක්නැලිගොඩ ද  මෙහි නයකත්වය ගනී. ඊට මෙහි යම් තරමක ප්‍රධාන චරිත ලෙස සිතිය හැකි සුන්දරා හා කින්නරී ද එක්වෙයි.

මුල් කාලයේ තොටළගින් රුවන්වැල්ලට සම්ප්‍රාප්ත වූ NM, ප්‍රාදේශීය වලව් පැලැන්තිය සමඟ තරඟකර 1936 රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට  ඡන්දයේ එම අසුන හිමි කරගන්නේ ඩී.බී. ජයතිලක වැනි අය, ඇන්.ඇම්. පන්සල් පල්ලි විනාශ කරන මිථ්‍යාදෘටිකයෙක් කියා ප්‍රචාරය කරන අතරය. ඔහු ට රුවන්වැල්ලෙන් තරඟකිරීමට සිදුවන්නේ මීදෙනිය වලව්වේ මොලමුරේ කුමාරිහාමි සමඟය.

එතැන් පටන්, එක් අතකින් යම් දුරකට ඇන්.ඇම්. ද, ප්‍රධාන චරිතයක් ලෙස ( ඔහුගේ අභාවය දක්වා) පවත්වා ගනිමින්, නිදහස, ඩී. ඇස්., ඩඩ්ලි, SWRD, දහනායක, මැතිණි, ජෝන් කොතලාවල යන අය මාරුවෙන් මාරුවට අප රට අගමැති කම් දැරූ යුගයන් ඔස්සේ මෙම කෘතිය අප ව ගෙන යයි. 111 පිටුවේ සිත 371 පිටුව දක්වා මේ යුගයන් ගැන ලියැවී ඇත්තේ, අතුරු කතා ආදියෙන් ද පෝෂිතවය. කෘතියේ දුර්වලතා හා දෝෂ නොතකා, මෙම දිගැරුම අප රටේ මෑත දේශපාලන ඉතිහාසය ගැන අපූරු රසවත් කියවීමකි. එලෙසම කතුවරිය බොහෝ දුරට තම කරුණු සොයා ගැනීම අපූරුවට කර ඇති සෙයකි. දෙවෙනි ලෝක යුද්ධයට සහය දැක්වීමට විරෝධී වීම  හේතුවෙන් හිර බත් කෑමට සිදුවීම, හිර අඩස්සියට පත් වීම වැලැක්වීමට ඉන්දියාවට පැන යාම, ආදි හේතූන් නිසා  නිදහස ලබන විට අවාසිදායක තත්ත්වයක් ඔවුනට උදා වී, විපක්ෂ නායක කමින් සැහීමට ඇන්.ඇම්. ට සිදුව ඇත. මෙම 1948-1977 යුගයන් අතර යම් අඩුපාඩු තිබුන ද, ඒවා ඔවුන් රට දියුණු කල යුත්තේ කෙසේ ද කියා තිබූ දැක්මේ අඩුපාඩු බව කතුවරිය පෙන්වා දෙයි.  SWRD පවා සිංහල පමණක් නීතියේ අඩුපාඩු වටහාගෙන එය නිවැරදි කරලිමට, හොරගොල්ල වලව්වේදී චෙල්වනායගම් සහ A.J. විල්සන් සමග සුදුසු ව්‍යවස්ථාවක් ගෙන ඒමට සාකච්ඡා කල අයුරුත්, "ගිවිසුමට ඔබවහන්සේලා විරුද්ධ නම් ස්ථිර වශයෙන්ම මම එය ඉරා දමනවා. එහෙත් එය රටේ අනාගතය අන්තරායට පමුණුවනු ඇති බැවින් ඔබ වහන්සේලා ඒ ගැන සිතිය යුතුයි" යැයි පවසා ඇත ( මින් කිසි ලෙසකින්, SWRD එම වරදින් නිදොස් කරලීමට අදහස් නොකෙරේ.) 1950 දශකය අග වන විට ද අවම වශයෙන් ගම්බද පෙදෙස් වල අගමැති වීමට නීතියෙන් ම කුලය හේතුවන බැව් විශ්වස කොලෝ සිටියෝය ( සී.පී. ද සිල්වා ට අගමැති කම නොලැබීමට එක් හේතුවක් එය වූ බව පෙනී යයි.) 1962 කුමන්ත්‍රණය ගැන ද යම් විස්තරයක් මෙහි රැගත් ය.1965 සහ 1970 ඡන්ද වලින් පසුව පශ්ඡාත් මැතිවරණ ප්‍රචන්ඩත්වයන් දැකිය හැකි විය. 60 දශකයේ අග වන විට පරණ වම ට අභියෝග කරමින් අලුත් වමේ උපත ගැන අපූරු විග්‍රහයක් මෙහි එයි.

එනුමුදු, ඒ සමග ම වැටහෙන්නේ  කරුණු සිදු වූ පිළිවෙල අනුව අලුත් වමක් බිහිවීම ද වැලැක්විය නොහැකි තත්වයක් බවයි. අධ්‍යාපනයක් ලබා ගත්තද, සමාජ පරතරය ඔවුනගේ අනාගතයට බලපාද්දී   මෙවන් තත්ත්වයන් බිහිවීම ස්වභාවික බව පසක් වෙයි. මා මෙම කෘතියේ යම් අපූරත්වයක් දකිනුයේ මේ කාරණා නිසාය. මෙම සමාජ විග්‍රහයන් අන් තැන් වල, වෙසෙසින් ශාස්ත්‍රීය කෘති වල ඇති බවට සැක නැත. එහෙත්, සාමාන්‍ය පාඨකයන්ට එවන් කෘති දුරස්තය - එහෙත්  ප්‍රබන්ධ කෘති කියවීම බලාපොරොත්තු විය හැක.  ඒ අනුව ප්‍රබන්ධයක සැකිල්ලක් තුල මෙම සමාජ විග්‍රහයන්, අප රට සිටි දේශපාලකයින්ගේ අඩුපාඩු, හොඳ ගති ආදි සියල්ල බොහෝ දුරට අපක්ශපාතීව ඉදිරිපත්
කරලීම පැසසිය යුතු ව්‍යායාමයකි.
1971 කැරැල්ල පිළිබඳ අතුරු කතා වලින් ද සපිරි මෙම කෘතිය, එම කාලය පිළිබඳව ද සාධාරණ කියවීමක් කොට ඇත්තේ, නවකතාවකට උචිත ආකාරයෙනි. "ජේවීපී අප්පුහාමි මළා. ආදාහනය පස්වෙනිදා", රවි ජයවර්ධන ද මේ සම්බන්ධව අත් අඩංගුවට පත් වුවද පැය හතරක් ඇතුලේ නිදහස් වීම, පරණ වම තරුණයින්ගේ ප්‍රශ්ණ තේරුම් නොගැනීම, අත් අඩංගුවට පත් වූවන්ට සිදු වූ වද බන්ධන නැවැත්වීමට සුනේත්‍රා සහ කුමාර් රූපසිංහ කල බලපෑම් විශේෂ ය.  රටට ආදායම් මාර්ග 1948 සිට 1970 වෙද්දී ත් සොයා ගත නොහැකිව, සුද්දා ඉතුරු කර ගිය මුදල් ද වියදමට ගැනීම ආදිය ගැන අපූරු විග්‍රහයක් කෙරෙන්නේ, මෙතෙක් කල් ඇන්.ඇම්. ව ආදරයෙන් වැළැඳගත් රුවන්වැල්ලෙන් ම ඔහු ට දොස් නැගෙන ගමන් ය. - ඒ එතරම්ම සමසමාජය සක්‍රීය රුවන්වැල්ලේ පවා ජවිපේ ක්‍රියාකාරීන් මතුවීම නිසාය.

1948 හා 1977 අතර දේශපාලඥ්ඥයින් කෙතෙරම් අදක්ෂ වුව ද, නීතිය ට ගරු කිරීම් අතින් ජේ.ආර්. පාලන කාලයේ තරම් දුර්දාන්ත කාලයක් නොවිය. ඇත්තෙන් ම ජේ.ආර්.  යුගය අප රට මහජනතාවට අපහාසයකි; වසර ගණනාවකට පවු ගෙවිය යුතු අවිචාරශීලි යුගයකි; අප රට ට සාපයක් වූ යුගයකි. ඒ ජේ.ආර්. විවෘත ආර්ථිකය හඳුන්වා දුන් නිසා නම් නොවේ -

70-77  යුගයේ අපහසුතා වලින් පසුව විවෘත ආර්ථිකය හඳූන්වා දීම තාර්කික ඉදිරි පියවරක් බව පැහැදිලිය. එහෙත් අවනීතිය රජකිරීම, අසූවේ වැඩ වර්ජනය, 83 ජූලි ජාතිවාදී කෝලහාල, වැරදි කරුවන් දිරිමත් වන විදිහට රටේ ආණ්ඩුවම ක්‍රියා කිරිම මගින් අප රටේ දේශපාලන සංස්කෘතිය අද වන විට පවතින තත්ත්වය දක්වා බිඳ වැටීමට මූලික අඩිතාලම දැමීම, මහජනතාව මොනා සිතුවත් බලයෙන් මත් වී අත්තනෝමතික ව ක්‍රියා කිරීමේ දේශපාලන සංකෘතියක් ඇති කල එම යුගයයි. මෙම අවිචාර යුගය ගැන දිර්ඝ විවේචනයක් මෙහි සොයාගත හැක.  එහි කරුණු බොහෝ දුරට සත්‍ය බව පැහදිලි වන අතර එම වගකීමෙන් ජේ.ආර්. ට කිසිදිනෙක මිදෙනු නොහැක.  රට අධම දේශපාලන සංස්කෘතියකට ඇද දැමූ ජේ.ආර්. පාලනය ගැන විස්තරයන් නූතන පරම්පරාවට විවෘත වීමට අවස්ථාවක් මේ කෘතියෙන් ලැබේ.  ජේ. ආර්. ගේ එම දැඩි මර්ධනකාරී, ප්‍රජාත්න්ත්‍ර විරෝධී සමයෙන් පසුව රණසිංහ ප්‍රේමදාසයන් තමනට හැකි පමණින් හොඳ අභිලාෂයන් ඇතිව තම කර්තව්‍යයන් ආරම්භ කලද, බොහෝ විට අප රට ඉතිහාසයේ පළමු වතාවට දුප්පත් මිනිසා, පෑගෙන මිනිස වෙනුවෙන් යම් සේවයක් අවංකව ඉටු කරලිමට උත්සාහ දැරුවද, දෙකොණ ගිනිගෙන තිබූ රටේ ත්‍රස්තාවාදී ප්‍රශ්ණය හමුවේ අවංකව, එහෙත් යම් දේශපාළන බොළඳ බවක් නොමේරු බවක් හේතුවෙන් මහත්

විනාශයන්ගෙන් අවසන් වූ අයුරු පෙන්වා දෙයි. මෙම යුගය ගැන කතා කරනා විට ලලිත් ඇතුලත්මුදලි, රිචඩ් ද සොයිසා, රෝහණ විජේවීර, රන්ජන් විජේරත්න යන චරිතයන් ගැනත්, ඔවුන්ගේ ඝාතනය වීම් ගැනත් මෙහි කියැවේ.

    


  ප්‍රේමදාස යුගයෙන් පසු චන්ද්‍රිකා යුගය ගනත්, ඇය ද සාමය ස්ථාපිත කරලිමේ මහත් බලාපොරොත්තු ඇතිව බලයට පැමිණි අයුරුත්, එනමුදු ඉක්මනින් ම, මේ වන විට මහත් සේ දුෂණයට ලක් ව ඇති දේශපාලනය වෙනස් කරලීම වෙනුවට ඊට ම එකතු වී එහි ගොදුරක් වන අයුරුත් ප්‍රබන්ධ කෘතිය තුලට ගොනු කොටගෙන ඇත. මෙහි මා නොදැන සිටි කාරණාවක් වූයේ එවකට ජනපති ව සිටි විජේතුංග මැතිණිය අගමැති කරලීමේ උවමනාවෙන් තාවකාලිකව පසු වූ අයුරුය. මෙවන් අතුරු කාරණා රැසකින් මෙම කෘතිය වර්ණවට් වී ඇත.

                      

කෘතිය අවසන් වන්නේ මහින්ද රාජ්පක්ෂ ජනපති ලෙස යුද්ධය ට දේශපාලන නායකත්වය දීමෙන් එහි සමාප්තිය කරා ගෙනයාමත්, ඒ වන විට අලුත් හෙටක් ගැන මෙරට අති බහුතරයක් වැසියන් වෙත තුබූ බලාපොරොත්තු ගැන දීර්ඝ විස්තරයක් ගෙන ඒමත් සමගය. කෘතිය එතැනින් අවසන් වුවද, කණගාටුවට කාරණාව එදා මෙදා තුර වසර 12ක් තුල, මිලියන සංඛ්‍යාවක් තුල වූ එම නැවුම් බලාපොරොත්තු උපන් තැනම මිය යාමත්, අද වන විට බොහෝ දෙනා රට හැර යාමේ නොනිත් උත්සාහයක යෙදී සිටීමත් මතක් වද්දීය - එය අන් කෘතියක හෝ මෙහි ම දෙවෙනි කොටසට මාතෘකාවක් වනු ඇත. ( අද වන විට නීතිය ගැන නොතැකීම, පක්ෂය කවූරු වුව ඔවුන් ජේ.ආර්. දේශපාලන දරුවෝ බැව් පැහැදිලි වේ. ) යුද්ධය සාර්ථක ලෙස නිම කල ඔහු ද දූෂිත දේශපාලන ප්‍රවාහය ට තම කොටස එකතු කල අයුරු පෙන්වා දෙයි. 

මේ වන විට කින්නරීගේ මිණිබිරිය වන කොයින් මෙහි ප්‍රධාන චරිතයක් තරමට වැඩි වියට පත් ව ඇත. ඇය දේශපාලන දනුම් තේරුම් ඇති කාන්තාවක් බවට පත් ව ඇත. මෙහි එන සියළුම චරිත පාහේ, මෙම දේශපාලන කතාවේ ගලායාමට අතුරු කතාවක්, නැතහොත් හිඩැස් පිරවිමේ කටයුත්තකට වඩා යමක් නොකරයි. එය පාඨකයා ට ඉතා මැනවින් වැටහෙන හෙයින්, හුදෙක් නවකතාවක් ලෙස මෙහි එම දුර්වලතාව ඉතා පැහැදිලව පවතී. කලා කෘතියක් ලෙස එම දුර්වලතාව තිබුන ද, අප සැම යම් තරමින් දන්නා, සහ ඉතා මෑත ඉතිහාසයේ මෙම කාරණා අප අවධානය දිනා ගන්නා බවට සැක නැත.

එහෙත් මේ පොතේ දෝෂ ගණනාවක් ඇත. මා ඒවා මෙසේ ලයිස්තු ගත කරන්නේ, පාඨකයා ට, පාරිභෝගිකයා ට සාධාරණයක් ඉටු නොවෙන රටක, මෙයත් එවන් තවත් අවස්තාවක් බව පෙන්වා දීමටය.

1. මෙම කෘතිය තරමක් මිල අධික එකකි ( මා සතු මුල් මුද්‍රණයේ මිල රු. 1450/- කි). එහෙත් පිටු 682කින් සපිරි මෙම පොත ට, ප්‍රකාශකයන් භාවිත කරනා යම් සූත්‍රයක් අනුව එම මිල අසාධාරණ නැතැයි සිතමි. එහෙත් අසාධාරණය ඇත්තේ, මෙහි එන මුද්‍රණ දෝෂ නිසා ය. මා දන්නා තරමින් Platform for Alternate Culture ප්‍රකාශ කරන්නේ සුමිත්‍රා රාහුබද්ධ ගේ පොත් පමණක් ම වාගේය. ඒ අනුව, එම ප්‍රකාශන ආයතනය සහ ඇය සමග යම් සම්බන්ධයක් ඇතැයි අනුමාන කරමි. ඒ අනුව මෙම මුද්‍රණ ආයතනයත්, ලේඛිකාවත් පාඨක අපට අසාධාරණයක් ඉටු කොට ඇතැයි සිතමි. කිම ද මෙම මුද්‍රණ දෝෂ සකසා දෙවෙනි මුද්‍රණයක් පැමිණියද, මට ඉන් වැඩක් නැති නිසාය. මා මිල දී ගත් කෘතියකින් මා ලබනා ආස්වාදයට යම් බලපෑමක් දැනට ම සිදුව ඇත.

2.  සිද්ධීන්/ජවනිකා අතර වෙන් කිරීම: මෙම චෝදනාව මං කරන්නේ අර්ධ විශ්වාසයකිනි. මෙහි එක් ජවනිකාවකින්/ නැත්තම් සිද්ධියකින් අනෙක වෙන් වන්නේ නැත. එනම් සමහර අවස්ථාව වල උඩ පේළියේ සිටිනා චරිත හා ඊළඟ පේළියේ සිටිනා චරිත සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් ය. මෙය කතුවරිය සිතා මතා වේගයෙන් තම ආඛ්‍යායනයේ ගලා යාමේ රිද්මය පවත්වා ගැනීමට භාවිතා කලා ද විය හැකිය - එය එසේ නම් එය දුර්වල මෙවලමකැයි සිතමි. වැඩි ඉඩක් ඇත්තේ එය පිටු සැකසීමේ වරදක් වීමටය - කිමද තැන් කිහිපයක කොටස් වෙන් කිරීමක් සිදු කොට ඇති හෙයිනි. තරුවකින් හෝ අවම වශයෙන් පේළි 4-5 ඉඩකින් එම කොටස් වෙන් කිරීම සංඝතව කලේ නම්, කියවීම පහසු වනු ඇත. මෙම දුර්වලතාවට නිදසුන් පහතදක්වා ඇත.

3. මේ කාරණා දෙකම පෙන්නුම් කරන්නේ මේ පොත එළිදැක්වීමට තිබූ හදිසිය යැයි සිතමි. ඉහත පෙන්වා ඇති පරිදි, මේ පොත නවකතාවක් ලෙස යම් දුර්වලතා වලින් තිබුන ද, අප රට මෑත ඓතිහාසික දිගැරුමක් ලෙස, ප්‍රබන්ධයක් තුල එය මොනවාට ගොණුකර ඇත.

ඉන් ප්‍රබන්ධ කියවීමේ රසය සමඟ, අප තාත්තාලාට අම්මලාට මතක ඉතිහාසයක්, අප සමඟ කියූ ඉතිහාසයක අතුරු කතා, පේළි අතර කතා පවසයි. ඒ අනුව මට අනුව නම් මෙය ලියවෙන්න ඕනෑම කෘතියකි.  එයට කතුවරියට තුති පුදකරමි. එහෙත්, ඇය මේ පොතේ නිමාව, සහ ඉහත කී කාරණා දෙක ගැන අවධානය යොමු නොකිරීම, ඇය වන් අත්දැකීම් බහුල කීර්තිමත් ලේඛිකාවකගෙන් නොවිය යුත්තකි ලෙස සලකමි.

මා මෙම දීර්ඝ දේශපාලන කතාව මහත් රස වින්දෙමි. ඒ ඉහත කී, නවකථාමය නිර්මාණයක් ලෙස එහි ඇති දුර්වලතා ද, නිමැවුමේ සමාව දීමට අපහසු දුර්වලතා ද තිබෙනා අතරය. මා විශ්වාස කරන්නේ අප රට බොහෝ දෙනෙක්, වෙසෙසින් තරුණ තරුණියෝ මෙම කෘතිය මහත් රස විඳිනු ඇතැයි කියාය. මේ සටහන කතුවරිය කියවන්නේ නම්, අනාගතයේ හෝ හදිසි නොවී තම නිර්මාණ වලට සාධාරණයක් සිදුවන අයුරින් සුදුසු ලෙස සෝදුපත් බැලීමේ වැදගත්කම තේරුම් ගත යුතුය; සංස්කරණය කල යුතුය. පොතක් හදිසියේ සැප්තැම්බරයේම ප්‍රකාශ වීම අත්‍යවශ්‍ය නොවේ; ඊට වඩා වැදගත් පාඨකයාට සාධාරණයක් ඉෂ්ඨ වන සෝදුපත් බැලූ, දෝෂ අවම කෘතියකි.

මෙහි ඇති දෝෂ නිසා මීට තරු තුනක් පමණක් දෙමි. මෙම දෝෂ අමතක කලහොත් තරු තුනහමාරක ට නො අඩු විභවයක් මෙහි ඇත. නවකතාමය ආකෘතියේ ඇති බොල් බව හේතුවෙන් තරු හතරකට යාම ට තරම් ශක්තියක් මා මෙහි නොදුටුවෙමි. මෙම කෘතියේ 2020 වසරේ කිසිදු සම්මානයකට නිර්දේශ නොවීය; රාහුබද්ධ වන් ප්‍රවීණ ලේඛිකාවකගේ කෘතියක් සම්මාන හතරකින් එකකට හෝ නිර්දේශ නොවීම තරමක් පුදුමය. එහෙත් මෙහි නිමාවේ දෝෂ ඊට බලපාන්නට ඇත්දෝ යි මට සිතේ ( එසේ නිර්දේශ නොවීමේ දොසක් මා නොදකිමි).

ශ්‍රේණිය: ***
2019 ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම - 12