2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ, මා කියවීමට තෝරා ගත් සිංහල නවකතා පිළිබඳ සාරාංශය, සහ පෙළ ගැස්ම

 සැම අවුරුද්දකම පළ වන නවකතා අතුරෙන් තෝරා ගත් ගොන්නක් කියවා, මා ගේ කියවීමේ ප්‍රමාණය අනුව ඒවා පෙළ ගැස්වීම කලක සිට කෙරගෙන යන මාගේ අතුරු විනෝදාංශයකි. 2012 වසරින් පසුව මෙය අවම වශයෙන් පොත් දහයක් අලලා කරගෙන ගොස් ඇති අතර පොත් 13, 15, 16 කියවූ වසර ද ඇත.
( https://me-and-err.blogspot.com/2020/05/novelsummary.html )



2020 වසරේ මා කියවීමට තෝරාගත්තේ පොත් දහයකි. මුලින් අටක් පමණ කියවීමට ඉටා උන්න ද කරුණු පෙළ ගැසෙන සැටියෙන් පොත් දහයක් දක්වා එය ඉහළ ගියේය.
- ඒ පොත් දහය අතර ට, ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට පැමිණි පොත් පහෙන්, ජයග්‍රාහි පොත ද ඇතුළුව, නවකතා හතරක් ඇතුලත් ය.
- ගොඩගේ නිර්දේශ දිගු ලයිස්තුවට තේරුණු පොත් දොළහෙන් ජයග්‍රාහි කෘතිය ද ඇතුළුව හයක් ඇතුලත් ය.
- රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන අවසන් වටයට නිර්දේශ වූ කෘති හතරෙන් ජයග්‍රාහි නවකතාවද ඇතුළුව පොත් දෙකක් ඇතුලත් ය.
- කිසිදු නිර්දේශයකට අයත් නොවුන ද, ඔවුන්ගේ පෙර නිර්මාණ වල ඇති සාර්ථකත්වය නිසා තෝරා ගත් නවකතා දෙකක් ඇතුලත් ය.

ඉතින් ඒ පෙළගැස්මත්, ඊට හේතුකාරණා සැකෙවෙනුත්, ඒ ඒ පොත පිළිබඳ ලියූ සවිස්තරාත්මක සටහනට යොමුවත් පහළ පෙළ ගස්වමි.

1 - ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම - තරිඳු ශ්‍රී ලොකුගමගේ *****
https://me-and-err.blogspot.com/2022/11/tslogugmg-2020.html
අප රට සුවිශේෂි උපසංස්කෘතියක් පමණක් නොව, එය අප රටේ වර්තමාන ප්‍රධාන සංස්කෘතියේ ම එක් කොටසක් නිරූපනය වන බව පෙන්වා දෙමින්, ඊට ම ආවේණික භාෂා ව්‍යවහාරයක් තුලින් ලියැවුණු අපූරු නවකතාවකි. නූතන සිංහල නවකතාවේ, නිම්නාගේ ඉතිහාසය, බත්තලංගුණ්ඩුව, මහාසාමි, බගන්දරා, බණ්ඩර මැරූ උන්, අටවක පුත්තු, ආරේ වෙසෙස් ලකුණක් ඇති කල නවකතාවකි. ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට නිර්දේශිතයි.

2- පින් මඳ මහ වබිසව් - පී.බී. ජයසේකර *****
https://me-and-err.blogspot.com/2023/06/pbjayasekara2020.html
ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම මේ වසරේ පළ නොවුනා නම්, අනිවාර්‍යයෙන් ම වසරේ හොඳම නවාකතාව විමට හැකියාව ඇති නවාකතාවකි. ඉහළ කෘතිය සුවිශේෂී ලෙස නූතන සමාජයට ඇති අදාළත්වය, වෙනස් එහෙත් නවකතාවේ පර්ස්තූතය ට සුදුස් බස් වහරක් භාවිතාව, පින් මඳ බිසව් හි එන රසවත් ඓතිහාසික පෙළගැස්වීම, ලංකා රාජ්‍ය ඉතිහාසයේ එන සුවිශේෂි කාන්තාවකගේ ඉරණම, සහ කතුවරයා මතුකරන ආකාරයට එසේ ඇයට පින් මඳ විමට හේතු වූ අන් කෙනෙකුගේ බල ලෝභී බව, ඉතා කෙටි සීමවකින් අතික්‍රමණය කොට ජයගත්තා යැයි කිව හැක. වසරේ කිසිදු සම්මාන නිර්දේශයකට පත් නොවූ නවකතාවකි - එය නම් මට තවමත අදහා ගත නොහැකි තත්වයකි.

3- බූමාටු - රෝහිත බ්‍රහ්මචාරී ****
මෑතක කිය වූ "පිටු පෙරළීමට" පොළඹවන" ආරේ ඉතා රසවත් නවකතාවකි. සයිමන් නවගත්තේගම ට අනන්‍ය වූ පරිසරයක් ලෙස අයෙකු දැකිය හැකි දෙමළ වන්නිය ආශ්‍රිතව මීට වසර හතලිහකට පමණ (අනුමාන වශයෙන්)  පෙර යුගයක් අලලා ලියැවුණු, යථාර්තවාදී රීතිය ඉක්මවූ, එහෙත් එක් පාදයක් ඉතා ස්ථිර ලෙස යථාර්තවාදයේ පිහිටා ලියැවුණු,  අප ජන සංස්කෘතියේ එන යක්ෂ-දේව-භූත ආදී අද්භූත අයවලුන් අලලා ලියැවුණු නවකතාවකි. එහි අවසන දෛවය සහ කල දේ පළ දීම ගැන යම් ඉඟියක් වූවද, නවකතාවේ සමස්තය එවන් ඉරණම ම උලුප්පන්නක් බව කීම අසාධාරණ වන්නේ, ලේඛකයා අතිසාර්ථක ලෙසත්, සංඝත ලෙසත් තම ආඛ්‍යායනය සම්පූර්ණ කොට ඇති නිසාය. ලේඛකයාගේ ශූරත්වය සහ පාඨකයා ඇඳ බැඳ තබා ගැනීමේ හැකියාවත්, ත්‍රාසය, සහ වරෙක භීතිය රැගත් ආඛ්‍යායනය හේතුවෙන් ඉතා කෙටි කලකින් කියවා හමාර කල නවකතාවකි.

3- ආරමදාස - ආරියවංශ අබේසේකර ****
https://me-and-err.blogspot.com/2021/11/aaabeysekara-2020.html
ඉහළ කෘති දෙකම වසරේ සුවිශේෂි කෘති පමණක් නොව, නූතන සිංහල නවකතාවේ සුවිශේෂි නිර්මාණ දෙකකි. එහෙත් මේ වසරේ සිංහල නවකතාවේ සුවිශේෂියත්වය එතැනින් අහවරය. අපට හමුවන්නේ, "තවත්" රසවත්, සාර්ථක යැයි කිව හැකි ආරේ නවකතාය. ආරාමදාස නවකතාව ඇවැසි පමණක යථාර්තයේ සීමාව අතික්‍රමණය කොට ඒ ඔස්සේ ඉතිහාසයේත් අද දවසේත් දේශපාලන තත්වයන් මතුකරලීමත්, ආනුලුන්දාව හෙවත් ආනෛඋලුන්දන් නම් ගම නිදසුනක් ලෙස ගෙන දමිළ ජනතාව මුහුණ දුන් ගැටළුත් මතුකරලින් අපූරු වියමනක් නිර්මාණය කොට ඇත. ස්වර්ණ පුස්තක අවසන වටයට තේරුණු නවකතාවකි.

4- මුක්ති - සෝමරත්න බාලසූරිය ****
https://me-and-err.blogspot.com/2022/10/sbalasuriya-2020.html
කැමූ ගේ සාන්දෘඨිකවාදයත්, පිටස්තරයා පොතෙනුත් යම් ආභාෂයක් ලබා ඇති මුත්, එය ලාංකීය දේශපාලන වටපිටාවකට ගලපා ලියූ රසවත් නවකතාවකි. ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට ද, ගොඩගේ නිර්දේශ දිගු ලයිස්තුවට ද තේරුණු නවකතාවකි.

5- මැස්සා - එරික් ඉලයප්ආරච්චි ****
https://me-and-err.blogspot.com/2022/08/eilayappaarachchi-2020novel.html
නූතන්තවය, නවීන විද්‍යාව, ප්‍රතික්ෂේප කොට පසුගාමී යැයි සිතිය හැකි ආස්ථානයකට යමෙකුට යෑමට හේතු වන්නේ කුමන හේතූන් ද? කතුවරයා ට ලාංකීය සමාජයේ සුවිශේෂි චරිතයක් මෙම ප්‍රශ්ණ කිරීමට හේතු වූයේ ද? තරමක් අපහසු යැයි සිතෙන ගැලපීම් ඔස්සේ නිර්මාණය කොට ඇති මෙම නිර්මාණය කතුවරයාගේ දෘෂ්ටිකෝණය වටහාගැනීම තුලින් යම් රස වින්දයක් ලබා දෙන්නේ වුව, සැමදෙන කියවා රස විඳි යැයි සිතිය හැකි නවකතාවක් නොවේ. එනුමුදු රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානය ජයගැනීමටත්, ස්වර්ණ පුස්තක සහ ගොඩගේ සම්මාන සඳහා දිගු ලයිස්තු ගත වීමටත් සමත් වූ කෘතියකි.

6- භේරුන්ඩ කැදැල්ල - රූපා ශ්‍රියානි ඒකනායක ***1/2
https://me-and-err.blogspot.com/2022/10/rsekanayake-2020.html
බිඳී විසිරුණු පවුල් සංස්ථාවන් ආදිය ගැන උපේක්ෂක නෙතින් බැලීමේ ගුණාංගයෙන් මෙම නවකතාව සපිරි මුත්, ඇගේ ප්‍රධාන කතා වස්තුවට ඇය ගන්නා එක් උපකල්පනයක අවිශ්වාසනීයත්වය මේ නවකතාව මා කෙරෙන් දුරස් කරලීය. ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානය ජයග්‍රහණය කල කෘතියයි. රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන කෙටි ලයිස්තුවට ද, ගොඩගේ දිගු ලයිස්තුවට ඒමටද සමත් විය.

7- කෝමල මානවක - ***1/2
https://me-and-err.blogspot.com/2021/07/sjayakody-2020.html
ප්‍රංශ පෙම්වතා සිට කතුවරිය ප්‍රකාශ කල නවකතා පහක් පමණ කැමැත්තෙන් කියවා රසවිඳිමුත්, කෝමල මානවක නිර්මාණයේ යම් විශ්වාස කරලීමට අපහසු සිද්ධීන් ඔස්සේ ඇදි ඇදී යන ආරේ නවකතාවක් ලෙස දිටිමි. ගොඩගේ සහ ස්වර්ණ පුස්තක නිර්දේශ දිගු ලයිස්තු වලට තේරිණි.

8- ඩොල්කි - ජයතිලක කම්මැල්ලවීර - ***
https://me-and-err.blogspot.com/2022/07/dolki.html
කතුවරයා මාගේඑ ප්‍රියතම කෙටිකතා කරුවෙකි. නවකතාවෙහි ඔහු ඒ දක්ෂතවයම පෙන්වා ඇද්දයි යන්න විමසිය යුත්තක් මුත්, චක්‍ර ආදී සාර්ථක නිර්මාණ ද හමු වේ. එනමුදු, උත්ප්‍රාසය, දරුවන් වෙනුවෙන් දිවි කැප කරලීම මගින් දෙමව්පියන් ජීවිතය විඳීමෙන් ඈත් වීම, දරුවන් තම දිවිය විඳීම වෙනුවෙන් දෙමව්පියන් අභියෝගයට ලක් කරන තීරණ ගැනීමට නොපකිලීම අදී මැයන් අලලා නිර්මාණය කොට මෙම නවකතාව කිසිදු සම්මානයකට නිර්දේශ නොවීය.

9 - මඩරන් - සේන තෝරදෙනිය - ***
https://me-and-err.blogspot.com/2023/04/sthoradeniya-2020.html
මුඩු ඉඩම් පනත, කෝපි වගාව, මඩ බද්ද ආදිය හේතුවෙන් උඩරැටියන් වෙසෙසින් පෙළුනු හැටි විමර්ශනාත්මකව, කරුණු සහිතව, පෙළ ගස්වා ඇති නිර්මාණය, එම විමර්ශනයන් ගේ බර නිසාම නවකතාවක් ලෙස සාර්ථක නොවේ. එනමුදු ගොඩගෙ සම්මානය ජයග්‍රහයණයට සමත් විය.

10 - කඳඅරණි - නිශ්ශංක විජේමාන්න - ***
https://me-and-err.blogspot.com/2021/05/nwijemanne-2020.html
වැදි සංස්කෘතිය, එහි ඓතිහාසික අතුරු කතා, ප්‍රධාන සමාජයෙන් ඔවුන්ට වූ අසාධාරණයන් ආදිය අලලා ලියැවී ඇති, මහත් බලාපොරොත්තු ඇතිව කියවිමට ගත් මෙම නවකතාව, මෙම අතුරු කතා අතර පෑස්සීම්, ප්‍රධන කතා ධාරාවේ ඇති තරමක් සුලභ උපක්‍රම භාවිතාව නිසා එතරම් සිත් ගත්තේ නැත. ස්වර්ණ පුස්තක සහ ගොඩගේ නිර්දේශ දිගු ලයිස්තු අතරට පැමිණි කෘතියකි.

පින් මඳ මහ බිසව් - පී.බී. ජයසේකර

 දෝන කතිරිනා කුසුමාසන දේවිය (ක්‍රි. ව. 1581-1613)

ලේඛකයා උප්පත්තියෙන් රජකමට උරුමයක් ඇති ඇය ව පින් මඳ බිසවක් ලෙස දකින්නීය. වසරක් වියැති කල සෙන්කඩගලින් තම පිය රජු සමඟ පළා යන කල ද, එම රාජ උරුමය නිසා ඇය පැතූ සිව්දෙනෙක් වූහ. ඇය ව දිනා ගන්නට සමත් වන්නේ කොනප්පු බණ්ඩාරය. ඔහු තුල ඇය කෙරෙහි අසීමාන්තික ඇල්මක් ඇති බව ඇය පසුව වටහා ගනී; කිමද මුලින් ඔහුව ඇය දකින්නේ තම භාරකරුව සිටි යමසිංහ බණ්ඩාරගේ මිණීමරුවා ලෙසිනි. එහෙත් ඇය ගේ පින් මඳ බව වැඩි කල් නොගොස් හෙළිවේ. ඒ විමලධර්මසූරිය ගේ ඇවෑමෙනි - නැතිනම් මේ පොතේ එන පරිද්දෙන් නම් වස දී ඝාතනයෙනි. කතුවරයාට එය ඝාතනයක් ලෙස දැකීමට තාර්කික හේතූන්ද, මුඛපරම්පරාගත කතා ද ඇත. එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට නොහැකි හේතු දෙකකි. එකක්, ප්‍රබන්ධකරණයක යෙදෙන කතුවරයාට ඒ තුලින් අවසරයක් ඇත. දෙවැන්න, සෙනෙරත් රජුට දාව රාජසිංහ මහා අස්ථාන කුමරු  උපත ලබා ටික කලකින් ම, ඇයට අසවේදුගෙන් පිහිට පැතීමට සිදු වීම, කිරුල හිමි රාජසූරිය මහා අස්ථාන කුමරුගේ ඝාතනය (රාජාවලිය මෙය සෙනෙරත් විසින් කල ඝාතනයක් ලෙස පැහැදිලිව දක්වා ඇත), සහ නොබෝ කලකින් ම රජුන් දෙදෙනෙකුට දාව දරුවන් සත් දෙනෙක් වැදූ ඇය තිස් හතර වියේ දී මිය යෑමය. එම නිසා ය කිරුළ හිමි ඇය, පින් මඳ වන්නේ - පෙම්බර සැමියෙකු ගේ අකල් වියෝව, මෙම නවකතාවේ හැටියට ඇය අකමැති දෙවැනි සැමියෙකු සෙන්කඩගල රාජධානිය වෙනුවෙන් ඉවසීම, පුතෙකුගේ වියෝව, සහ මෙම රචනයේ හැටියට දූ කුමරියකට වන බලහත්කාරකම ඇය ට ජිවිතය මිහිපිට අපායක් බවට පත් කරයි. එම නිසා ඇය පින් මඳ බිසවක් ම බවත්, රාජ්‍යත්වයේ නාමයෙන් බොහෝ කැපකිරීම් කල, දුක් අනුභව කල ස්ත්‍රියක් බව තාර්කිකය. කතුවරයා තම පදනම, තම තර්කය ඉතා සාර්ථකව ඔප්පු සිද්ධ කර ඇත - එහි දී ඔහු ප්‍රබන්ධකරණය උදෙසා යම් යම් ගැලපීම් කර ඇති බව පැහැදිලිය - එහෙත් ඒ කිසිවක් අතාර්කික යයි දැනට මට නොසිතේ. 

ඇය පින් මඳ බිසවක් වූවා සේම, I  වන විමලධර්මසූරිය රණකාමි, සූක්ෂම, ජනහිතසුව පැතූ නිරිඳෙකු බවත්, සෙනෙරත් රජු ,ඉතා කපටි, බලය රැක ගැනීමට ඕනෑම පහත් වැඩක යෙදීමට නොපසුබට වන, බියගුළු රජෙකු බවත් මෙම ප්‍රබන්ධයේ කතුවරයා ගෙනහැර දක්වයි. මෙම රජුන් දෙදෙනාත්, එකල තිබූ පෲතුගීසි තර්ජනය ත්, ගෙන ආ  සම්ප්‍රයුක්ත දේශපාලන දිශානතිය තම දෛවය තීරණය කිරීම හේතුවෙනි, උත්පත්තියෙන් යම් හිමිකම් ඇතිව උපන් ඇය ගෙ පින හීන ව සොවින් අකල්හි මෙලොව අතැර යාමට සිදුවන්නේ.

ඉහත සාරාංශය මා කියා පෑවේ හේතු දෙකක් නිසාය. පළමුවැන්න, මෙම ඓතිහාසික කතාව අප බොහෝ අය යම් තරමින් හෝ දන්නා මුත්, ඉන් පැන නැගෙන අතුරු කතාවත්, එහි දෝන කතරිනාගේ භූමිකාව මගින් මෙය කියවන අය කුහුල වැඩීම සඳහායි. ඊට සබැඳි දෙවන්න නම්, එ කුහුල ඔස්සේ මේ අපුරු නවකතාව කියවීමට පෙළඹවීමත් ය.

මම මෙම නවකතාව කියවන අතර ටිකිරි අබේසිංහගේ පරංගි කෝට්ටේ, සහ කේ.ඩී.ජී. විමලරත්නගේ ලක්දිව පරංගි ප්‍රයත්නය යන කෘති දෙක ආශ්‍රේය ග්‍රන්ථයන් ලෙස භාවිත කලේය. මෙම පොත් දෙකේ එන කරුණු අභියෝග කෙරෙනාකාර අවස්ථාවන් නැත්තේ නොවෙ. විමලරත්න සෙනෙරත් ගැන  මෙසේ කියයි:

"බොහෝ ඉතිහාසඥයින් සෙනෙරත් රජ, තැන්පත් ගතිගුණ ඇති, සාමකාමී සහ භික්ෂු විනයෙන් පෝෂණය ලද අයෙකු බව දක්වයති. එහෙත් සෙනරත් රජුගේ ක්‍රියා කලාපයෙන් පැහැදිලි වන්නේ, ඔහු 'හොඳට හොඳයි නරකට නරකයි' යන න්‍යාය අනුගමනය කළ අයෙකු බවය."

ජයසේකරගේ ප්‍රබන්ධයේ අපට හමුවන සෙනෙරත් රජු, හෝ රජුවීමට පෙර සිටි කොස්බොක්කේ සාමනේර හෝ, කොස්බොක්කේ කුමරු, භික්ෂු විනයෙන් හික්මුණු අයෙකු හෝ, අඩුම තරමින් විමලරත්න කියනා පරිදි  'හොඳට හොඳයි නරකට නරකයි' හෝ, අයෙකු නොවේ. රාජසිංහ කුමරුගේ උත්පත්තියට ප්‍රථම ඔහු විමලධර්මසූරිය රජුට දාව උපන් දරුවන් කෙරෙහි යම් සහනශීලි ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කල ද, රාජ්‍ය බලයට ඇති කෑදර කම සෙමින් ඔහු කෙරෙහි සිත් ඇතිවෙමින් සිටි කුසුමාසන දේවියගේ සැකයන් ප්‍රත්‍යක්ෂ කරලීමට හේතුවිය. රාජසිංහ කුමර උත්පත්තියෙන් වසර දෙකක් තුල ඇයගේ මුළු ලොවම විනාශයටම යාම අහඹුවක් යැයි සිතීම අපහසුය. 

අබේසිංහ සෙනෙරත් ගැන මෙසේ පවසයි:

"විමලධර්මසූරියගේ මරණයෙන් ඔහු විසින් උඩරට රාජ්‍යයේ ඇති කරන ලද එක්සේසත් කම ටික කලකින් බිඳී ගියේය... මේ අතර විමලධර්මසූරියගේ වැඩිමහල් පුත් කුමරා මිය ගියේය. සෙනෙරත් රජු විසින් ඒ මරණය සිදු කරන ලදැයි දූසමාන ආරංචියක් ද පැතිරිණ. නව රජුගේ බිරිඳ බවට පත් වූ කුසුමාසන දේවි පෘතුගීසින් වෙතට පළා යෑමට ප්‍රයත්න දැරුවත් එය වැලකුණෙ අහම්බෙනි....
එදා උඩරට රජු රණශූරයෙකු විය යුතු වූ නමුත් සෙනරත් රජු එබන්දෙක් නො වී ය. සිහසුන ලැබීමට පෙර බෞද්ධ භික්ෂුවක් වූ ඔහු තුළ භික්ෂු ශික්ෂණයක් හෝ සං‍යමයක් හෝ නොතිබුණ බවක් ද නොපෙනේ."

ජයසේකරගේ නවකතාවේ එන සෙනෙරත් ටිකිරි අබේසිංහ අඳුනාගත් සෙනෙරත් හා බොහෝ සේ සමගාමී බවට පෙනී යයි.

ඇත්තෙන්ම මෙම කාරණා ගැන අන් තැනක දීර්ඝව කතා වී ඇද්දැයි නොදනිමි. ක්වෙයිරෝස්ගේ සටහන් කියවීමේ දොළක් ද මේ වන විට ඇතිවෙමින් පවති.

විමලධර්මසූරිය හා සෙනෙරත් යුගයන් හි අතුරුකතා, චරපුරුෂ ක්‍රියාකාරකම්, යුධමෙහෙයුම්, දෝන කතිරිනා මේ සිද්ධීන් අතර උරුමකරගන්නා ජීවිතය, ඇගේ දිවියේ අවසන් වසර දෙකේ වෙසෙසින් ඇගේ දුක් වේදනාවන්ගේ තරම අලලා ජයසේකර ඉතා අපූරු නවකතාවක් ලියා ඇත. ඇත්තෙන්ම මෙහි කීමට දොසක් නැති තරම් ය.

මේ වන විට මා 2020 වසරේ ප්‍රාකාශ වූ නවකතා දහයක් කියවා ඇත. ඊට පෙර වසර හා සසඳද්දි 2020 වසර සිංහල නවාකතාව ට එතරම් සාර්ථක කෘති එක්කාසු කල වසරක් නොවේ. මට හැඟෙන පරිද්දෙන් එය සම්මාන වලින් ම දිස්වේ. රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානය දිනා ගත්තේ ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨ සාහිත්‍යකරුවෙකු වන එරික් ඉලයප්ආරච්චි වුව, එය ඔහුගේ සාර්ථකම නවකතාවකට නොවේ. ගොඩගේ සම්මානය දිනූ සේන තෝරදෙනියගේ මඩරන්, කරුණාකාරණා වලින් අධිපෝෂිත, නවකතාවක් ලෙස එනිසා ම නීරස කෘතියකි. ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානය දිනුවේ රූපා ශ්‍රියානි ඒකනායක ගේ භේරුන්ඩ කැදැල්ලය. එය ද යම් අවිශ්වාසනීය ගැලපීමක් උඩ ගොතන ලද්දක් ලෙසය මා නම් දකිනුයේ. ආරියවංශ අබේසේකර ගේ ආරාමදාසත්, සෝමරත්න බාලසූරියගේ මුක්ති ත්, එරික් ගේ මැස්සා හා පෙළට තැබිය හැකි ඊට තරමක් හොඳ යැයි සිතිය හැකි නවකතාය.එහෙත් මේ සාමාන්‍ය වසරෙ සුවිශේෂි නවකතා  දෙකක් කියවීමි. එකක් තරිඳු ශ්‍රී ලොකුගමගේ ලියූ "ජීවිතයේ ඔයිල් පැල්ලම" ය, අනෙක පී. බී. ජයසේකරගේ "පින් මඳ මහ බිසෝ නම් වූ මෙම නවකතාවයි. මින් පළැමුවැන්න ස්වර්ණ පුස්තක අවසන් වටයට පැමිණ, එයට දුර්වල ගැලපුමකට පැරදිනි. පින් මඳ මහ බිසෝ පෙර කී සම්මාන තුනෙන් එකක දිගු ලයිස්තුවට හෝ තේරිමට තරමට හෝ අප විනිශ්ච මණ්ඩල වල නෙත ගැටී නැත! මෙම කෘති දෙක අතරින් කුමක් වඩා සුවිශේෂි ද යන්න තේරිම අපහසු තරමට මෙම නවකතා දෙක ඉදිරියෙන් ම පවතින්නේ, පෙර කී නවකතා වලට බොහෝ දුරින් ය.

2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ නවකතා කියවීම - 10
ශ්‍රේණිය: *****

 

නිමිති - මංජුල වෙඩිවර්ධන

 "මේ ඇතැම් කවි
  මග සොයා ගන්නට,

 ඔව් ඇතැම් කවි
 අතරමං වෙන්නට"

    මේ නිමිති නම්, කෙටි කවි, ක්ෂුද්‍ර කවි, සාරසංක්ෂිප්ත කවි, හයිකු පන්නයේ කවි  120 කින් සපිරි සංග්‍රහයකි. ඉන් කවි 15ක් පමණ මාගේ සිත් දිනා ගත්තේය - කවි වල කෙටි බව නිසා ම ( හෙවත් මුළු කවිය ම මෙහි මුදාලන්නට වන නිසා)  ඒ මැයන්ගෙන් තොර කවි වල අංක කිහිපයක් පමණක් පළ කරමි -  2, 8, 12, 13, 17, 18, 20, 34, 41, 51, 52, 54, 69, 78, 81, 111, 116 ).

මේ එකම කවිය අද සරලව කියවා ගත හැකියැයි සිතුන ද, හෙට එහි අද නුදුටු ගැඹුරක් දැකීමේ ඉඩක් ඇති බව සිතේ. විටෙක ඒවා කවි (වඩා පරිපූර්ණ කවි)  වලට නිමිතිය. තවත් ඒවා මනසෙහි මැවෙන වඩා පරිපූර්ණ කවි වලට නිමිතිය. නිදසුනක් ලෙස 116 වන කවියේ කටරොල් මල ගැන කවිය ගනිමි. කටරොල් මලේ හැඩය (එහි උද්භිත නාමය බලන්න), එහි අවකාශයේ සැනසීම ගැන අඟවයි. එය මෙහි ඉතා සාර්ථක කවියකැයි හඟිමි.

ඉතින් මේ කවි ගැන බොහෝ දේ කීමට නොහැක. කිමද මේ අවස්ථාව වන විට, අර පෙර සඳහන් කල අංක වලින් බාහිර ඒවා වල සමහරක මතුපිට අර්ථ රසය සරලය, නැතිනම් සුලභය; සමහරක් වා කවි ම ද නොවේ යැයි හැඟේ. ලක්ෂාන්තගේ "හිතග්ගිස්සේ නැකත් මොට්ටු" කියෙව්වාට පසු, කියවූ කිය වූ කෙටි කවි පොත මෙය විය යුතුය ( එය මා බොහෝ රස වින්දෙමි - දෙතුන් වතාවක් කියවීමි). නන්දන/රණවීර දෙපළ ගේ කෙටි කවි පොතක් මා සතු වුවද තවම එය බැලිමට අවස්ථාවක් නොවීය.

මංජුල ඔහුගේ වඩා දීර්ඝ කවි වල වදන සමඟ කෙළිදෙලන් පදබැඳ ඇත්තේ, විටෙක ශබ්ද රසයම මුලට ගෙන යැයි වරෙක පාඨකයාට සිතෙන්නට අවකාශ ඇත. අනෙක් ඔහු ගේ සුලභ ලක්ෂණය තනිකම, විප්‍රවාසි කම, ශීතල, අළු පැහැය, ශිශිරය හා අතරමං වන කවි පබැඳුමයි. මෙම දෙවෙනි ආකාර කවි මෙහි දුලභ නොවුනත්, කවි ආකාර නිසාම පළමුවැන්න තරමක් දුලභය.

හැකිනම් පිටපතක් ලඟ තබාගෙන, සුදුසු අවස්තාවන් හි අහඹු ලෙස පෙරලා කියවා ගත හැකි සහ, ලකුණු කොට නැවත නැවතත් කවි සිතුවිලි වලට යා හැකි ආකාරයේ කවි එකතුවකි.

ශ්‍රේණිය: ***
ප්‍රකාශනය: විදර්ශන (2020)

දිගු තත්පර - කිර්ති වැලිසරගේ

 

කතුවරයගේ දසවෙනි කෙටිකතා සංග්‍රහය කියවූයේ, 2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීමේ ව්‍යායාමයේ සවැනි අදියර ලෙස්නි. ඉතින් එම කෙටිකතා ගැන අප අදහස් සැකෙවින් මෙසේය.

වර්තමානයේ, සැලකිය යුතු වෘත්තිකයන් කොටසකට තමන් කෙරෙන රැකියාවේ සැබෑ අරමුණ නොපෙනෙයි; නැතිනම් නොවැටහෙයි. මෙසේ "නොපෙනීම/නොවැටහීම" යම් ස්ථර වල ක්‍රියාත්මක වන්නක් බව පැහැදිලිය - කිමද සේවකයෙකුට සියළු සේව්‍ය ආභිලාෂ ප්‍රකාශ කිරීමේ උවමනාවක් නැති හෙයිනි. මෙහි එන පළමු කෙටිකතාවෙන් මුදලකට බැඳීම හේතුවෙන්, පෞද්ගලික ජීවිතය අහිමි වීම පමණක් නොව, වර්තමානයේ ලෝක දේශපාලන පොරපිටියේ බලපෑම් ("කහ එළිය")  ගැන ද විග්‍රහයක් කෙරෙයි. අධික වැඩ හේතුවෙන් සහ එය ගෙනෙන පීඩනයන් හේතුවෙන්, පෞද්ගලික සබඳතාවන්ගේ සෝදාපාළුව, ලිංගික ජීවිතයේ කඩා වැටීම දක්වා මෙම "රැකියාවේ" බලපෑම විහිදෙන ආකාරය සාර්ථක ලෙස කතුවරයා පෙන්වනුයේ, අයෙකුට කෆ්කා ගේ නිර්මාණ මතක් කෙරෙනු ඇත.

මෙම කෙටි කතා සංග්‍රහයේ එන එක් ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් නම් විවෘත ලෙස බොහෝ නිර්මාණ අවසන් වීමය. මෙහි එන "වීදුරු බිඳුණු ඇස්" හි එන තරුණිය හා තරුණයා අතර බැඳීමක් ඇතිවන්නේ, තරුණිය ගේ පැත්තෙන් යම් ඉතිහාසයක් සැඟව පවතිද්දී බව පැහැදිලිය. එහෙත් තරුණ වියේ ඇති වන ආකර්ෂණයේ හැටියට, එම රහස් ගැන වදවීමට මෙහි එන තරුණයාට ඇවැසි නැත.

තරමක වෙනස් කාමාසාවක් ඉඟි කරනා "ක්‍රිස්ටෝපර් හා විනෝගේ කතාව" මෙහි එන රසවත් කෙටිකතාවකි. පිඹුරෙකු මගින් යම් සන්තෘප්තියකට එන කත, පුරුෂයාට ලබා දෙන්නේ දෙවෙනි තැනය. වර්තමානයේ දික්කසාදය සුලභ වීම පමණක් නොව, එය සාමාන්‍ය ජීවිතයේ කොටසක් වන අයුරෙන් කතුවරයා තම නිර්මාණයට එම විස්තර එකතු කොට ඇත. මෙහි එන නීතිය හා බැඳි කොටස ද වැදගත් ය. පිඹුරෙකු ඇති කිරීමේ නෛතික තත්ත්වය අපැහැදිලිමුත්, ලංකාවේ සත්ව විද්‍යාව හා බැඳි ආයතන එසේ ඇති කරන අය සමඟ සහයෝගයෙන් වැඩ කිරීමට පවා සූදානම් අතර, යම් දිනෙක ගැටළුකාරී තත්වයක් පැමිණි කල, එම ආයතන "අත සෝදා ගැනීමේ" පිළිවෙතකට නැඹුරු වුවහොත් අප පුදුම විය යුතු නැත - කිමද එවිට පෙර නොසලකා හැරි නීතිය ම පෙරට අනු ඇති. බොහෝ දියුණු රටවල, පැහැදිලි නීති ප්‍රකාරව මෙලෙස ඇති කිරීම් හෝ ඊට අනුබල නොදීම්, හෝ ඇවැසි නම් සුදුසුකම් පෙන්වා ඊට අවසර ලබාගනු ඇත.

ගුප්ත බව මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහයේ බොහෝ නිර්මාණ වල ලක්ෂණයකි. ඉනුත් මෙහි එන "හෝටන්" නම් කෙටිකතාවේ ඒ ලක්ෂණයෙන් ඉදිරියෙන්ම ය. අවතාරයක් අප ප්‍රධාන කථකයා ඉදිරියේ පෙනී සිටීම, ඔහු කිසිවිටෙකත් තමනට ලැබුණු පසුම්බියේ රහස සෙවීමට උත්සක නොවීම - ඉන් ඔහු ගේ චරිතය ගැන ද, එහි ඇති වගකීම් විරහිත ගතිය ගැන ද බොහෝ දේ කියයි - තුලින් කෙටිකතාවේ කුහුල මතින් පාඨකයා ඉදිරියට ගෙන ගියද, අපට අවසානයන් කිහිපයක් ගැන සිතා ගත හැක. සචිනි ට ලැබුනේ තම පසුම්බිය පමණක් ද ?

තනි වූ වයෝවෘද්ධයකුගේ සිතුවිලි අතර අතරමං වෙන "දිගු තත්පර", කාලය ගලා යෑමේ මන්දගාමී බවත්, විදෙස් රටක වෙසෙන තම පුතුගේ පවුල ගැන සිතීමත් අතර දෝලනය වීමකි. කෙටිකතාවේ සිද්ධිමාලාව හි නැවුම්බවක් නොතිබීමට පුලුවන - එහෙත් කතුවරයා මෙම නිර්මාණය පාඨක සිත ද සංවේදී කිරීමට සමත් ආරකින් එය ලියා ඇත.

කෙටිකතා සංග්‍රහයේ දෙවෙනි අර්ධය පළමු කොටස තරම්ම සාර්ථක නැත. "අවුලක් නෑ" නම් වූ කෙටිකතාවෙන් ඇඟවෙන්නේ සිරිපති මුදලාලි තම වියදම් අවම කර ගැනීම උදෙසා යම් යම් දේ කිරීමට නොපැකිලෙන බවකි. ඉන් අන් අයට ඇතිවෙන ගැහැට ගැන වගක් ඔහුට නැත. මෙය ලංකාවේ සුලභ ලක්ෂනයක් මුත්, එය කෙටිකතාව විශේෂත්වයකට පත් කරන්නේ ද යන සැක සහිතය.

"මම ගෙදර ගිහිල්ලම" කෙටිකතාව පොලිස් ප්‍රශ්ණ කිරීමකට පිලිතුරු බව පැහැදිලිය. ඒ අනුව ඒ ආකෘති භාවිතාවේ නැවුම් බවක් ඇත. පිලිතුරු සපයන තරුණයා ගේ කම්පණය ද කෙටිකතාව තුලින් අපූරුවට ග්‍රහණය කොට ගෙන ඇත. එම පොලිස් ප්‍රශ්ණ කිරීම ට පමණක් සීමා වීම මගින් සහ හිඩැස් පාඨකයා හිසෙහි පිරවීම තුලින් යම් අපූරු නිර්මාණකරනයක් ඇති වේ.

හෙමිංවේ ගේ vignette ආරේ කෙටිකතා කිහිපයක් ම මෙහි ඇත. පෙර කී "මම ගෙදර ගිහිල්ලම", "යෑමට පෙර", "මතක" මෙආකාර නිර්මාණයෝය. මින් "යෑමට පෙර" නිර්මාණයේ රසය ඇත්තේ අතීතය ආවර්ජනයේය. අලුත් තුවායේ සිද්ධිය අපූරු අතුරු කතවකි.

පාසැල කාලයේ මතක ආවර්ජනයක් වූ "මතක" ද හෙමිංවේ ගේ ලුහුඬු කතා ශෛලියක් මතකයට නංවන ආරේ අපූරු කතා පොඩ්ඩකි. එහි පොඩි උන් තමන්ගේ තර්ක අනුව කතා තනා ගැනීමේ ශෛලිය සිත්ගන්නා සුළුය.

තවත් රියලිටි ස්ටාර් කතාවකි "ග්‍රෑන්ඩ් ෆිනාලේ" සුරත් ගේ සී+ ආරේ එම මාතෘකාව ගැන පොත් කෙරෙහි එතරම් පැහැදීමක් නැත - කෙසේ වෙතත් සූසැන් බොයිල' ආකාර සුවිශේෂ අවස්ථාවක් නැතිනම් Talent Shows ගැන මා සතුව එතරම් කැමැත්තක් ද නැත. මෙහි එන කෙටිකතාව ද, ළමුන් මුදල් හම්බකිරීම යන කාරණාවට භාවිත වන ආකාරය ගැන විස්තර වන කෙටිකතාවකි. එහි එතරම් අපූරත්වයක් මා දුටුවේ නැත.

මීට මාස කිහිපයකට පෙර, ලේඛකයාගේ පළමු කෙටිකතා සංග්‍රහය වූ "ගස් කට්ටිය" ඉතා උනන්දුවෙන් කියවුවෙමි. එය රස ගුලාවක් විය. ඉන් අනතුරුව ප්‍රකාශ වූ කෙටි කතා නමයෙන් හතක් අමාරුවෙන් සොයා ගත්තද අදටත් කළු කහවණු සහ දඬු ලේනා වෙළඳපොලේ නැත. 2020 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවා අවසන් කරලීමේ උවමනාවෙන් ගස් කට්ටියෙන්, දිගු තත්පර වලට පැන්න ද ඒ අතර මග පොත් කියවීමට බලාපොරොත්තු වෙමි. ඉතා සාර්ථක නවකතාකරුවෙකු වන ලේඛකයාගේ, අපුරු කෙටිකතා ද අර පොත් අට තුල ඇතැයි මට විශ්වාසය. එම සංග්‍රහයන් අතර දිගු තත්පර වලට වඩා සාර්ථක සංග්‍රහයන් ද ඇති බව විශ්වාස කරමි.

ශ්‍රේණිය: ***
2020 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීම - 6

2020 වසරේ ප්‍රකාශිත, මා කියවූ කෙටි කතා

2020 වසරේ ප්‍රකාශිත කෙටිකතා සංග්‍රහයන් අතරින් කියවිමට සයක් තෝරා ගතිමි. 2019 වසරේ තරමක් ආධුනික ලේඛක-ලේඛිකාවන්ගේ පොත් කියවිමට තෝරාගත්ත ද, (එම වසරේ ප්‍රකාශ වූ කෙටි කතා සංග්‍රහයන් 11ක් කියවීමි ), එවන් පුළුල් නිර්දේශයන් ගොන්නක් ගැන හෝ, ඒ ඒ පොත ගැන මුහුණ පොතේ කතා කිරීම් හෝ අඩු වූ වසරකි.

ඉදින් 2020 වසරේ කියවීමට තෝරා ගෙන සිටියේ ද මීට පෙර බොහෝ කෙටිකතා ලියූ ලේඛකයන් හය දෙනෙක් ගේ නිර්මාණය. එම සියළු කෘති, රාජ්‍ය, ගොඩගේ, රජත, විදුදය, යන සියළු සම්මාන වල වාගේ නිර්දේශ වූ සහ, සම්මාන දිනූ ඒවාය. ඉන් ද තරමක් හෝ වෙනසකට ඇත්තේ, මීට කලින් සම්මානයෙන් පිදුම් ලත් ලේඛකයෙක්  මුත්, සාපේක්ෂව ඊට සුදුසු ඇගයීම නොලැබුනා යැයි සිතෙන ප්‍රභාත් ජයසිංහගේ "රස පොළොව" පිළිබඳවය. 2020 වසරේ මගේ ප්‍රියතම කෙටි කතා සංග්‍රහය යැයි සිතමි. ඊට හොඳ තරඟයක් බටුවන්ගල රාහුල හිමියන්ගේ අලුත් නගරාධිපති සංග්‍රහයත්, එරික් ඉලයප්ආරච්චිගේ කොළඹ දැනුම සග්‍රහයත් දුන්නේ යැයි සිතමි. ලියනගේ අමරකීර්තිගේ "ගෙදර'වට සිතියම්" පොත ඉතා සාර්ථක, රසවත් කෙටි කතා සංග්‍රහයකි. කපිල කුමාර කාලිංග ගේ නිරෝධායන චාරිකාව කෙටිකතා සංග්‍රහයේ ද සාර්ථක කෙටිකතා සංඛ්‍යාව, සාමාන්‍යය යැයි හැඟුණු ඒවාට වැඩිය. කිර්ති වැලිසරගේ ගේ "දිගු තත්පර" සාර්ථක කෙටිකතා තුනකින් ඇරඹුන ද, එම බලාපොරොත්තුව පසුව ආ කෙටිකතාවන් එලෙසම පවත්වාගෙන ගියේ නැත.

 

ඒ ඒ පොත පිළිබඳ මගේ සාමාන්‍ය පාඨක අදහස් මෙසේය:
රස පොළොව: https://me-and-err.blogspot.com/2023/04/pjayasinghe-2020.html
අලුත් නගරාධිපති: https://me-and-err.blogspot.com/2022/01/brahula-2020.html
කොළඹ දැනුම: https://me-and-err.blogspot.com/2023/03/eric-ss-2020.html
ගෙදර'වට සිතියම: https://me-and-err.blogspot.com/2021/05/amarakeerthi-2020.html
නිරෝධායන චාරිකාව: https://me-and-err.blogspot.com/2022/07/kkkalinga2020.html
දිගු තත්පර: https://me-and-err.blogspot.com/2023/05/kweisarage-2020.html

23/10/2023: ඉහත සටහනෙන් පසුව තවත් කෙටිකතා සංග්‍රහයන් දෙකක් කියවන්නට විමි. ඒ අනුව අලුත් ම වර්ගකිරීම පහත පරිදිය.

Coming Through Slaughter - Michael Ondaatje

In a year, where I've had to revise, and re-revise my reading plans, I finally decided that reading all of longer fictional work of one my favourite authors - which means rereading at least two of his books - will be part of the plan. And that's how I came to be reading Michael Ondaatje's first novel - a very ambitious one at that - "Coming Through Slaughter". It is a fictional account of one of the pioneers of jazz - then called ragtime - Charles "Buddy" Bolden, from a period near the start of his fall, till his sad end.

I learn that there is not a single known recording of this early cornetist. At least one musician has called him the father of Jazz. I read of the fast life he read, and his excesses, and details of the times he lived in - and the area he lived in. There are details in this novel - that of him being a barber, and having being the editor of a scandalous rag sheet called "The Cricket", which has been refuted by subsequent biographers of Bolden. So in a way, Ondaatje will always find some criticism against him for this book, for making Bolden out to be something he was not in, in some accounts at least. But it cannot be denied that, Ondaatje, aged 31 at the time of this book being published back in 1976, took on a huge ask writing a first novel, on pioneering figure, of whom little was known back then. Those who will look for accuracy in a historical account will find the artistic liberties that Ondaatje took. For example, another historical figure, Bellocq, who is mentioned as a contemporary of Bolden, but dying in a fire, just before Bolden had his mental issues, has actually lived on till 1949. So in that essence, opinions on this book will always be divided, and a true jazz enthusiast mayn't look upon kindly towards this novel.

But purely from the perspective of a novel, this novel has its own keys that needs to be used to read it. The narrator changes every few paragraphs - it reminded me of a video clip of Coltrane enjoying a cigarette, waiting for his turn, while Davis "tells his story" (with is instrument, of course). So, while it takes on a collage like form, it can also be thought of as a jazz tune where many instrumentalists have "their tale to tell". The form of the book shows the poet in Ondaatje, as he uses spaces to stretch out his somewhat slim novel - this comes out better in the printed book than in a kindle ( for no fault in its edit). ( I used both the printed book, and the kindle - starting with the former, and then settling with the latter as I relax into the book ). It paints a realistic environment of the times that Billy, Nora, Pickett, Cornish et. al. The account of the mental hospital here is possibly accurate given the availability of records, and possibly Bolden's mental state was a blessing in disguise if he was to spend time there.

Finally, Charlie Parker and John Coltrane after him, Buddy Bolden appears to have been a genius, a pioneer, who knew only one way to live, and possibly those excesses might even have given these geniuses something we average folks may never know of, in their pioneering ways ( if I may  venture, to say).

Rating: ***1/2
Published: ( first in 1976)

මඩරන් - සේන තෝරදෙනිය

 මීට පෙර කතුවරයාගේ "සදත් විල මහා සුභද්‍රාවෝ", "බණ්ඩර මැරූ උන්", "යාරා යාත්‍රිකා", සහ "හඳුන්මල් කඩුල්ල" යන නවකතා සතර කියවා ඇත්තෙමි. මින් බණ්ඩර මැරූ උන් සහ සදත් විල මහා සුභද්‍රාවෝ සුවිශේෂි නවකතා වන අතර, හඳුන්මල් කඩුල්ල නවකතාවෙ ද රසවත්, නිර්මාණාත්මක කොටස් බොහෝය. එහෙත්, කතුවරයා විටෙක තමන් ගේ අභිරුචිය දිනා ගන්නා විෂයන් කෙරෙහි දීර්ඝ ලෙස ප්‍රස්තූතයෙන් පිට ගොස් සාක්ච්ඡා කිරීමට පෙළඹෙයි. මෙය බෙහෙවින් දුටුවේ යාරා යාත්‍රිකා වල දී ය. එහි දීර්ඝ ලෙස දුම්රිය මාර්ග හා මහා මාර්ග විස්තර කරන්නේ කියවන්නිය වෙහෙසට පත් කරමිනි. ඊට වඩා අඩු මට්ටමකින් වුව, හඳුන්මල් කඩුල්ලේ ද මෙම ලක්ෂණය ඇත - නැතිනම් එහි රසවත් සහ සාර්ථක නවකතාවක් වීමේ විභවයක් අන්තර්ගතය. මඩරන් නවකතාව සැලකුවහොත්, එය මාතෘකාවෙන් පිට ගොස්  යම් විෂයක් දීර්ඝ ලෙස සාකච්ඡා කරතැයි කිව නොහැක - ඒ, නවකතාවේ මුඛ්‍ය තේමාව ම මඩබදු, වී බදු, නොහොත් මඩරන් ම ය. කතුවරයා මඩ බදු ඔස්සේ, බ්‍රිතාන්‍යයන් උඩරට ජනතාව මහත් අසරණත්වයට පත් කල ආකාරයත්, ඊට පෙරත්, මඩබදු නිසාම උඩරට ජනතාවගේ ඉඩම් අහිමි වීම් ගැනත් දීර්ඝ ලෙස සාක්ච්ඡා කොට ඇත. කතුවරයා මේ පිළිබඳ පුළුල් හැදෑරීමක යෙදී ඇති බව පැහැදිලිය - ඇත්තෙන්ම මේ සිදු කොට  ඇති සුවිශේෂි ගවේෂණය, විෂයීක කෘතියක් ලෙස ප්‍රකාශ කිරීමට තරම් යැයි සිතේ. කිමද, මේ විෂය ගැන සාකච්ඡාවට යොදා ඇති වෑයම නවකතාවේ ප්‍රගමනයට බාධාවකි. එය පාඨකයා වෙහෙසට පත් කරයි. නවකතාවක් ලෙස මෙම කෘතියේ සමස්තයට අවැඩක් කරයි. තෝරදෙනිය තරම්, වෙසෙසින් දුම්බර පැති ගැනත්, එම ජීවිතය ගැනත් අපූරුවට ලිවීමට සමතෙක් තවත් නැත. කතුවරයා නවකතාව යන කලා කෘතිය තුල වෙසෙනා කල, අප රට වෙසෙනා විශිෂ්ඨතම නවකතාකරුවන් අතර සිටීම ඔහුට කිසිදු අභියෝගයක් නොවේ. එහෙත්, පෙර නිර්මාණ කිහිපයක් ගෙන පෙන්වු ආකාරයෙන්, සහ මෙහි මඩ බදු ගැන එන දීර්ඝ විස්තරය නිදසුනට ගෙන ඇති ආකරයෙන් ද, කතුවරයා තම නිර්මාණයේ එන විෂයීක පරිපූණත්වය කෙරෙහි වසඟ වන්නේ, ඔහු සිටිනුයේ නවකතාව නම් වූ පදනමේය යන්න අමතක කරමිනි. සමාජ දේශපාලන කාරණා වලට සේවය කෙරෙන නවකතා නැත්තේ නොවේ. පී.බී. ජයසේකර ගෙ "ඉක්බිති ඔහු මරාපීහ" ( විෂය: බණ්ඩාරනායක ඝාතනය හා බැඳි සිදුවීම්) , සහ සුමිත්‍රා රාහුබද්ධගේ "තම්මැන්නා" ( විෂය: එන්.එම්. පෙරේරා ප්‍රමුඛ නිදහසට ආසන්න යුගයේ සිට '77 දක්වා වමේ දේශපාලනය)  මතකයට නැගේ. මට තෝරදෙනිය ගේ මේ පොත ද නවකතා හා යම් සමානතාවකින් දැක්විය හැකිමුත්, මඩරන් මෙම නවකතා වලට වඩා කියවීම තරමක් අපහසුය.

මඩරන් නවකතාව ඇරඹෙන්නේ එල්.ටී.ටී.ඊය පරාජයෙන් පසු අන්තරජාතික දේශපාලන පීඩනයන් යොමු කිරීමට අවස්ථාවක් වෙතැයි අහඹු ලෙස හමුවන මිනිකටු කිහිපයක්, සමූහ මිනීවලක් යැයි වැරදි කියවීමක් ඔස්සේය. මේ උක්ත කාලයේ මන්නාරමෙන් සොයා ගත් සංකිලි යුගයේ මිනී ඇටකටු, බෙදුම්වාදී යුද්ධය හා බැඳි යැයි  වැරදි නිගමනයකට ඒමේ සිද්ධිය වාර්තා විය. කතුවරයා "සමහර ජාත්‍යන්තර සංවිධාන වල හදිසිය" සමච්ච්ලයට ලක් කරමින්, මේ දුම්බර ගම් පෙදෙසෙකින් සොයා ගත් මිනී ඇට කටුවල සම්භවය ගැන සාක්ච්ඡාවට ගනී. ඒ අතින් නවකතාවකට විෂයක් ලෙස මෙහි යම් නැවුම් ගතියක් ඇත. කතුවරයා ඊට අදාළ හැදෑරීම හා ගවේෂණයන් ද පූර්ණ ලෙස ඉටු කොට ඇත. දොසක් ලෙස මා දකිනුයේ, එම විෂය ගැන දීර්ඝ සාකච්ඡාවක්, ගැමියන්ගේ දෙබස් මාර්ගයෙන් හා, මෙහි එන එකම ප්‍රධාන චරිතය වන මළිඳා මාර්ගයෙන්, නවකතාව යන ප්‍රස්තූතයට දැරිය නොහැකි තරමින් සාකච්ඡා කොට තිබීමයි. ල මර්සියර් නම් නුවර එළියේ සිටි උප ඒජන්තවරයෙකු, මඩ බදු අඅ කිරීම නිසා යැපුම් කිකරමයක් පමණක් වූ වී ගොවිතැනේ නිරත වූවන් අන්ත අසරණතාවට පත්ව, පාරට බස්සා, සාගතයෙන් මියැදෙන තැනට බිරිතාන අණ්ඩුව ක්‍රියා කොට ඇති ආකාරය ගැන සිය වෘත්තීය ජ්‍යේෂ්ඨයන් හා සමයන් අතර ඇති වූ වාද විවාද කොටස මෙම නවකතාවේ එන රසවත් කොටසකි. තෝරදෙනිය අන් තැන් වල මෙම මාතෘකාව ගැනත් , ල මර්සියර් ගැනත් තවම සාකච්ඡාවේ යෙදේ (1). මෙම ලිපියෙන් ඇඟවෙන පරිදි දුම්බර පෙදෙස් වල ඉතිහාසය ගැන විෂයීක කෘතියක් ද තෝරදෙනිය අතින් පළ වෙන බවකි අපගේ වැටහීම.

අයෙකුට, නවකතාව එසේ විය යුතු නැත ය, සහ මෙසේ ද විය හැකි යැයි කියමින් මා හා එකඟ නොවිය හැක - එසේ එකඟ නොවීමට පූර්ණ අයිතිය ද ඇත. එහෙත්, වසරේ හොඳම නවකතාවට හිමි ගොඩගේ සම්මානයද දිනූ මෙම කෘතියේ නවකතාමය ස්වරූපය ය මට වැදගත් ය - එම නිසා ය මට මෙම කෘතිය එම සම්මානය දිනා ගැනීම ගැන එතරම් පැහැදීමක් නැත්තේ. නවකතාවේ රාමුව තුල සිටිමින්, වඩා පරීශ්‍රමයෙන් කතුවරයාට තම පණිවුඩය ඒත්තු ගන්වන්නට ඉඩ තුබූ බවකි, මගේ විශ්වාසය. නැතිනම්, කතුවරයා උක්ත විෂය ගැන බොහෝ දේ කීමට ඇත්තේ නම්, එය විෂයීක කෘතියක් ලෙස පළ කිරීමේ පූර්ණ හැකියාවක් කතුවරයා සතු බව මට විෂ්වාසය.එහෙත් මේ ස්වරූපයෙන් අපට හමුවන්නේ, ඔහුගේ සමාජ දේශපාලනයෙන් ගවේෂණයන්ගෙන්, නවකතා සැකිල්ල ට යම් හානියක් සිදු වූ, පාඨකයා වෙහෙසට පත්වෙන ආරේ නිර්මාණයකි.

ශ්‍රේණිය: ***
වසරේ හොඳම නවකතාවට හිමි ගොඩගේ සම්මානය (2020)
2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ තෝරාගත් නවකතා කියවීම - 9

1 https://www.lankaweb.com/news/items/2023/03/12/of-british-colonial-administrators-with-special-reference-to-c-j-r-le-mesurier-assistant-government-agent-of-nuwara-eliya-district-and-british-planters-in-the-central-province-of-ceylon-in-1870-189/?fbclid=IwAR2BXcNOj0hzPZU4ulaGHNiuAtLnaNVQDKbq63oYkHFgCTZm4mq0c8W2gms