මඩරන් - සේන තෝරදෙනිය

 මීට පෙර කතුවරයාගේ "සදත් විල මහා සුභද්‍රාවෝ", "බණ්ඩර මැරූ උන්", "යාරා යාත්‍රිකා", සහ "හඳුන්මල් කඩුල්ල" යන නවකතා සතර කියවා ඇත්තෙමි. මින් බණ්ඩර මැරූ උන් සහ සදත් විල මහා සුභද්‍රාවෝ සුවිශේෂි නවකතා වන අතර, හඳුන්මල් කඩුල්ල නවකතාවෙ ද රසවත්, නිර්මාණාත්මක කොටස් බොහෝය. එහෙත්, කතුවරයා විටෙක තමන් ගේ අභිරුචිය දිනා ගන්නා විෂයන් කෙරෙහි දීර්ඝ ලෙස ප්‍රස්තූතයෙන් පිට ගොස් සාක්ච්ඡා කිරීමට පෙළඹෙයි. මෙය බෙහෙවින් දුටුවේ යාරා යාත්‍රිකා වල දී ය. එහි දීර්ඝ ලෙස දුම්රිය මාර්ග හා මහා මාර්ග විස්තර කරන්නේ කියවන්නිය වෙහෙසට පත් කරමිනි. ඊට වඩා අඩු මට්ටමකින් වුව, හඳුන්මල් කඩුල්ලේ ද මෙම ලක්ෂණය ඇත - නැතිනම් එහි රසවත් සහ සාර්ථක නවකතාවක් වීමේ විභවයක් අන්තර්ගතය. මඩරන් නවකතාව සැලකුවහොත්, එය මාතෘකාවෙන් පිට ගොස්  යම් විෂයක් දීර්ඝ ලෙස සාකච්ඡා කරතැයි කිව නොහැක - ඒ, නවකතාවේ මුඛ්‍ය තේමාව ම මඩබදු, වී බදු, නොහොත් මඩරන් ම ය. කතුවරයා මඩ බදු ඔස්සේ, බ්‍රිතාන්‍යයන් උඩරට ජනතාව මහත් අසරණත්වයට පත් කල ආකාරයත්, ඊට පෙරත්, මඩබදු නිසාම උඩරට ජනතාවගේ ඉඩම් අහිමි වීම් ගැනත් දීර්ඝ ලෙස සාක්ච්ඡා කොට ඇත. කතුවරයා මේ පිළිබඳ පුළුල් හැදෑරීමක යෙදී ඇති බව පැහැදිලිය - ඇත්තෙන්ම මේ සිදු කොට  ඇති සුවිශේෂි ගවේෂණය, විෂයීක කෘතියක් ලෙස ප්‍රකාශ කිරීමට තරම් යැයි සිතේ. කිමද, මේ විෂය ගැන සාකච්ඡාවට යොදා ඇති වෑයම නවකතාවේ ප්‍රගමනයට බාධාවකි. එය පාඨකයා වෙහෙසට පත් කරයි. නවකතාවක් ලෙස මෙම කෘතියේ සමස්තයට අවැඩක් කරයි. තෝරදෙනිය තරම්, වෙසෙසින් දුම්බර පැති ගැනත්, එම ජීවිතය ගැනත් අපූරුවට ලිවීමට සමතෙක් තවත් නැත. කතුවරයා නවකතාව යන කලා කෘතිය තුල වෙසෙනා කල, අප රට වෙසෙනා විශිෂ්ඨතම නවකතාකරුවන් අතර සිටීම ඔහුට කිසිදු අභියෝගයක් නොවේ. එහෙත්, පෙර නිර්මාණ කිහිපයක් ගෙන පෙන්වු ආකාරයෙන්, සහ මෙහි මඩ බදු ගැන එන දීර්ඝ විස්තරය නිදසුනට ගෙන ඇති ආකරයෙන් ද, කතුවරයා තම නිර්මාණයේ එන විෂයීක පරිපූණත්වය කෙරෙහි වසඟ වන්නේ, ඔහු සිටිනුයේ නවකතාව නම් වූ පදනමේය යන්න අමතක කරමිනි. සමාජ දේශපාලන කාරණා වලට සේවය කෙරෙන නවකතා නැත්තේ නොවේ. පී.බී. ජයසේකර ගෙ "ඉක්බිති ඔහු මරාපීහ" ( විෂය: බණ්ඩාරනායක ඝාතනය හා බැඳි සිදුවීම්) , සහ සුමිත්‍රා රාහුබද්ධගේ "තම්මැන්නා" ( විෂය: එන්.එම්. පෙරේරා ප්‍රමුඛ නිදහසට ආසන්න යුගයේ සිට '77 දක්වා වමේ දේශපාලනය)  මතකයට නැගේ. මට තෝරදෙනිය ගේ මේ පොත ද නවකතා හා යම් සමානතාවකින් දැක්විය හැකිමුත්, මඩරන් මෙම නවකතා වලට වඩා කියවීම තරමක් අපහසුය.

මඩරන් නවකතාව ඇරඹෙන්නේ එල්.ටී.ටී.ඊය පරාජයෙන් පසු අන්තරජාතික දේශපාලන පීඩනයන් යොමු කිරීමට අවස්ථාවක් වෙතැයි අහඹු ලෙස හමුවන මිනිකටු කිහිපයක්, සමූහ මිනීවලක් යැයි වැරදි කියවීමක් ඔස්සේය. මේ උක්ත කාලයේ මන්නාරමෙන් සොයා ගත් සංකිලි යුගයේ මිනී ඇටකටු, බෙදුම්වාදී යුද්ධය හා බැඳි යැයි  වැරදි නිගමනයකට ඒමේ සිද්ධිය වාර්තා විය. කතුවරයා "සමහර ජාත්‍යන්තර සංවිධාන වල හදිසිය" සමච්ච්ලයට ලක් කරමින්, මේ දුම්බර ගම් පෙදෙසෙකින් සොයා ගත් මිනී ඇට කටුවල සම්භවය ගැන සාක්ච්ඡාවට ගනී. ඒ අතින් නවකතාවකට විෂයක් ලෙස මෙහි යම් නැවුම් ගතියක් ඇත. කතුවරයා ඊට අදාළ හැදෑරීම හා ගවේෂණයන් ද පූර්ණ ලෙස ඉටු කොට ඇත. දොසක් ලෙස මා දකිනුයේ, එම විෂය ගැන දීර්ඝ සාකච්ඡාවක්, ගැමියන්ගේ දෙබස් මාර්ගයෙන් හා, මෙහි එන එකම ප්‍රධාන චරිතය වන මළිඳා මාර්ගයෙන්, නවකතාව යන ප්‍රස්තූතයට දැරිය නොහැකි තරමින් සාකච්ඡා කොට තිබීමයි. ල මර්සියර් නම් නුවර එළියේ සිටි උප ඒජන්තවරයෙකු, මඩ බදු අඅ කිරීම නිසා යැපුම් කිකරමයක් පමණක් වූ වී ගොවිතැනේ නිරත වූවන් අන්ත අසරණතාවට පත්ව, පාරට බස්සා, සාගතයෙන් මියැදෙන තැනට බිරිතාන අණ්ඩුව ක්‍රියා කොට ඇති ආකාරය ගැන සිය වෘත්තීය ජ්‍යේෂ්ඨයන් හා සමයන් අතර ඇති වූ වාද විවාද කොටස මෙම නවකතාවේ එන රසවත් කොටසකි. තෝරදෙනිය අන් තැන් වල මෙම මාතෘකාව ගැනත් , ල මර්සියර් ගැනත් තවම සාකච්ඡාවේ යෙදේ (1). මෙම ලිපියෙන් ඇඟවෙන පරිදි දුම්බර පෙදෙස් වල ඉතිහාසය ගැන විෂයීක කෘතියක් ද තෝරදෙනිය අතින් පළ වෙන බවකි අපගේ වැටහීම.

අයෙකුට, නවකතාව එසේ විය යුතු නැත ය, සහ මෙසේ ද විය හැකි යැයි කියමින් මා හා එකඟ නොවිය හැක - එසේ එකඟ නොවීමට පූර්ණ අයිතිය ද ඇත. එහෙත්, වසරේ හොඳම නවකතාවට හිමි ගොඩගේ සම්මානයද දිනූ මෙම කෘතියේ නවකතාමය ස්වරූපය ය මට වැදගත් ය - එම නිසා ය මට මෙම කෘතිය එම සම්මානය දිනා ගැනීම ගැන එතරම් පැහැදීමක් නැත්තේ. නවකතාවේ රාමුව තුල සිටිමින්, වඩා පරීශ්‍රමයෙන් කතුවරයාට තම පණිවුඩය ඒත්තු ගන්වන්නට ඉඩ තුබූ බවකි, මගේ විශ්වාසය. නැතිනම්, කතුවරයා උක්ත විෂය ගැන බොහෝ දේ කීමට ඇත්තේ නම්, එය විෂයීක කෘතියක් ලෙස පළ කිරීමේ පූර්ණ හැකියාවක් කතුවරයා සතු බව මට විෂ්වාසය.එහෙත් මේ ස්වරූපයෙන් අපට හමුවන්නේ, ඔහුගේ සමාජ දේශපාලනයෙන් ගවේෂණයන්ගෙන්, නවකතා සැකිල්ල ට යම් හානියක් සිදු වූ, පාඨකයා වෙහෙසට පත්වෙන ආරේ නිර්මාණයකි.

ශ්‍රේණිය: ***
වසරේ හොඳම නවකතාවට හිමි ගොඩගේ සම්මානය (2020)
2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ තෝරාගත් නවකතා කියවීම - 9

1 https://www.lankaweb.com/news/items/2023/03/12/of-british-colonial-administrators-with-special-reference-to-c-j-r-le-mesurier-assistant-government-agent-of-nuwara-eliya-district-and-british-planters-in-the-central-province-of-ceylon-in-1870-189/?fbclid=IwAR2BXcNOj0hzPZU4ulaGHNiuAtLnaNVQDKbq63oYkHFgCTZm4mq0c8W2gms

None of this would have happened if Prince were alive - Carolyn Prusa

 Okay - the single reason I decided to read this was its title. My fellow book worm friends, more conversant on such sub-genres as Rom-Coms and Mom-Coms, had a field day when I made the announcement that I was reading this, for I admittedly can't name a single Rom-Com I've read to date. So what ? There is always a first time to everything, and if there was a reason to do so, the name of the  one artiste who had made the most impact on your musical tastes should suffice - clearly. So read it I did.

The book: its a decent enough book as the 38 year old Ramona, stumbles on in life, with a boss who breathes down her neck, the danger of a hurricane that was probably the biggest since she came to live in Savannah, Georgia with her husband, ehh, her husband - her latest challenge, undecided on how to proceed with her marriage, although clearly the two love each other much, an obstinate mother, and two kids aged seven and three - not enough on her hands ? Throw in Bailey, the helpful neighborhood kid who's neglected by his own. I found it a page turner most of the way, and in its own right was entertaining enough as a read. Only I wouldn't have read this mix, if not for the title.

But Prince helped. Here's how. There are 62 references to him by name ( plus, a few merely by his songs - I would die 4U ), almost once in every six pages! And it's not always a passing reference to the late great.

"I idled at the counter. I didn't know then you can feel heartbreak over losing someone you don't really know. Someone you've never seen. Not even from the nosebleed seats.
I guess you can. I wasn't the only one. Though we'd been  passing ships just two minutes ago, now the woman across from me and I locked eyes across the counter.
It seems too early for Jesus to be calling him home, but he must have.
Way too early, I heard my voice say, and break, just a little."

[ Digression on Prince On that fateful day, 21st April, 2016, I, who is yet to set foot in the US of A, sat glued to my sofa for over two hours, unable to come to terms with  the news of his death -  being broken to me by a book worm friend - who I was just getting know at the time - ( and since then come to identify as a friend with most of the common hobby oriented ailments - compulsive book buying, never diminishing TBR lists etc., claiming to put a complete stop to book buying, every 3 months or so). I have stated elsewhere, Prince has locked my attention from the first day I saw him - in an American Music Awards ceremony, when he swept most of the awards, came on stage with 'Big Chick' Hunstbury, eye patch and all , with Wendy and Lisa speaking more than Prince himself - his words being limited to a single word of "thanks" at times. Prince wasn't popular on mainstream state owned radio channels back then in Sri Lanka, and I had to wait till a like minded friend gave a cassette of "Purple Rain", and a best of, of his. From that day on wards, my tendency to listen to the top 20 stuff declined rapidly. It was clear that here was someone who was bursting with confidence, sure about what he does, sure about his uncontested position on the scheme of things, coupled with a subtle privacy with a tinge of arrogance at times ( a trait which went away somewhere in the mid 90s or so, I guess.) I found no one else made music sound so involved, vibrant, and bold. From party anthems like "Baby, I'm a star", to dark sensual jammers like "computer blue", to sex crazy (yet) perfect pop songs  "head" and "dirty mind" - See, I've not even mentioned the early obvious hits like the series of hits from Purple Rain, 1999, Around the world in a day, or Parade. Parts of an interview given by George Michael I found once on YouTube lingers on in my head - a quote found from it, in the internet goes, that he wants to be remembered “as a great singer songwriter… from a period of time we won’t be seeing again, like Prince or Madonna… As one of the last big stars in the sense that there was a certain glamour to it. And someone who had some kind of integrity." ( Michael Jackson's name too was mentioned, coupled with the above two, as one of music's last superstars). But for me,  unlike with the case of Madonna, or Jackson, Prince's music opened the doors  to go beyond a safety to more adventurous stuff. Am sure that I mayn't have been able to play some of his albums in full when I was in my early teens, as they would've included such songs as the nothing left to imagine "do me, baby", or the kinky "If I was your girlfriend" - and he had so much clout even in the 90s, as to bring in a song titled "Sexy MF" inside the UK top 5. For me, it was just a matter of time till the whole discography was checked out, as music became more readily available with time.  I guess it was that daring, to sing about what he wanted to, and sing it with an arrangement of music like no other, that made him so special. Later I realised that he "wrote, produced, arranged, and performed" all parts of his records by himself - but by that time he was already a giant ( beyond MJ, and Madonna, for me).]

To the book and Prince -

"On my mug Prince smolders at me, the volume of his hair competing with the frills of his lace shirt. In the midst of my heartbreak and cheap wine buzz, I still feel the pain of Prince's death.
'How could you leave us?' I ask him. 'I need you.'
Prince doesn't answer. He doesn't know what it feels like to be left to be left in a world that used to have a tiny guitar-wielding deity shrouded in lush fabrics emanating freedom, sexuality, vulnerability, and funkiness and now it doesn't.
But we do. And things have gotten pretty shitty since Prince died. I mean, they really suck now. Not just in my own disastrous existence but also out there in the world. I'm starting  to feel confident there is a connection between these two things."

Prince made life sparkly; this is Ramona's point, and all of a sudden she realises that she has been going through the mere motions in life, without her happiness being  the main objective. Maybe it is the absence of Prince, coupled with the other challenges that makes her realise that she's missing the most important thing about life. It works on her, to tell her boss about how she feels about her job, and the way he treats her, and the lack of faith in her. It is that which makes her realise  how she should go ahead with her marriage. And it is Prince who tells how to ride the storm - literally. What would Prince's reaction have been?  Did he cancel the super bowl show because of the storm, or did he ride the storm ?

Rating: ***
Genre :  Humorous Fiction (2023)

 

රස පොළොව - ප්‍රභාත් ජයසිංහ

ප්‍රභාත් ජයසිංහ ගේ රස පොළොව කෙටිකතා සංග්‍රහය කියවීමට පටන්ගත්තේ, 2020 ප්‍රකාශ වූ කියවීමට මා තෝරාගත් නවකතා හා කෙටිකතා සංග්‍රහයන් ටික දැන්වත් කියවා හමාර කරගත යුතුයැයි සිතමිනි. මීට වසර කිහිපයකට පෙර, ඒ ඒ වසරේ නවකතා - කෙටිකතා පමණක් නොව කාව්‍ය සංග්‍රහයන් ද යුහුසුළුව කිය වූ මුත්, දැන් පවතින වෘත්තීමය බැඳීම් ද, සිංහල ප්‍රබන්ධ නොවන කෘති කියවීමේ වැඩි උවමනාවත්, ආදි හේතුන් නිසා දැන් මා එම කටයුත්තෙන් තරමක් පසුපසිනි. ඇරත් මම 2020 ප්‍රකාශිත කෙටිකතා තෝරාගෙන තියෙන්නේද හයක් පමණි -එය ඊට පෙර වසරේ කියවූ එකොළහට පමණක් නොව, ඊට පෙර වසර දෙක තුනේ කියවූ සංග්‍රහයන් හත-අට ද අඩු ගණනකි.  එහෙත් මෙය මං ම බාරගත් කියවීමේ වගකීමක් නිසාත්, අනෙක් අය ඒ ගැන තඹ දොයිතුවක වැදගම්මක් නැති නිසාත් "ඔය පුළුවන් විදිහට පස්සේ කියවනවා" ආකාරයට මද වේගයෙන් කියවාගෙන යමි.

රස පොළොවේ කෙටිකතා දහයකි - ඉන් තුනක් මීට පෙර පළ වූ කතුවරයාගේ අන් කෙටිකතා සංග්‍රහයන් වල පළ වූ ඒවාය. ඒත් අලුත් කෙටිකතා හතක් ම තිබෙන නිසා මෙය නවතම කෙටිකතා සංග්‍රහයක් ලෙස සැලකීමේ වරදක් නැත. ඇරත් මෙහි එන ආලෝක යක්ෂයා, සිරිනාල් කට්ටඩියා, රේවත් ආදී චරිත කෙටිකතා දහය පුරාම සිටිනා නිසා, මෙය අතකින් නවකතාවක යම් ස්වරූප රැගත් කෙටිකතා සංග්‍රහයකි. මගේ සීමිත කියවීම් වලට මේ ගණයේ කෙටිකතා සංග්‍රහයක් ලෙස හමු වූයේ නොබෙල් සාහිත්‍ය සම්මාන ලාභී, ඇලිස් මන්‍රෝ ගේ Beggar Maid: Stories of Flo and Rose(1) නම් වූ කෘතියයි. එහි එන කෙටිකතා දහයේම අපට ෆ්ලො සහ රෝස් නම් චරිත දෙක ආශ්‍රිත ව, ඔවුන්ගේ ජීවිත වල විවිධ අවදි ඔස්සේ කෙටිකතා දහය නිර්මාණ වී ඇත.

"උත්පත්ති කතාව" නම් පළමු කෙටිකතාවේ අපට අලෝක් නම් යකාව සිරිනාල් කට්ටඩියා බැඳගැනීමත්, ඒ ඔස්සේ යමෙකු යම් ක්‍රමයකට නතු වූවාට පසු ඉන් ගැලවීමේ ක්‍රමයක් නැති තරම් බවත් ඒත්තු ගන්වයි. අප ද රටක් ලෙස 1977 දී විවෘත ආර්ථිකය නම් වූ "යකෙකු" බැඳ ගත්තේ එවන් අර්ථක්‍රමයක් නඩත්තු කිරීමේ හරිහමන් විදිහක් ගැන සිතන්නට පෙරය. ඒහෙත් ටික කලකින් ම, එක්තරා ජීවන රටාවකට හුරු වූ විට, එහි නඩත්තුවේ වගකීම හෝ වගවීම පාලකයන්ගේ වගකීමක් ලෙස ලඝු කර සැලකීමත්, අප රටක් ලෙස මේ පසු කරන අවදියට ඒමට ප්‍රධාන හේතුවකි. අපේ රටේ පාලක පැලැන්තිය මහජනතාවට නොදෙවෙනි නිසා, ආඬි හත්දෙනාගේ කැඳ හැලියක් බවට පත් ව ඇත. මෙහි දී ද ආලෝක් ට රේවතී ගේ නාරි ලතාව හෝ, හෝ අගුවා ගේ රහමෙර ට පුරුදු වූ පසු, ආපහු යක්ෂ විමානෙට යාම දෙවෙනි වැදගම්මක් බවට පත් ව, පසුව මගැරී ම යයි.

ගැමියන්ට මධ්‍යස්ථව, සාධාරණව, පමණක් නොව, විවෘත මනසකින් හෙබි දෙවියෙකු වැඩක් නැත. එවන් දෙවියෙකු ප්‍රතික්ෂේප කර තමන්ගේ දැඩි මතයන්ට හි එල්බ සිටීමට පහසු ආකාරයේ දෙවියෙකු සොයා යාම අප රට ජන විඥ්ඥාණයේ ස්වරූපයක් බව පෙන්වන අපූරු නිර්මාණයකි, "දෙයියන්ගේ හාල්".

තෙවෙනි කෙටිකතාව වෙද්දි, ආලොක් සහ රේවති අඹු සැමියන්‍ ය. රේවතී දොළක් පියවීමට යත්න දැරීමේදී ආලෝක් ට වෙනදා මෙන් නිධන ගොඩගන්නා අවස්ථාවේදි කරන්නා වූ වික්‍රමයන් කරන්නට හැකි නොවන්නේ, වෙනදාට නැති වරදකාරී හැඟීමක් ඔහුට ආත්මය හා පරබඳින හෙයිනි. ඉන් කට්ටඩියා ට උපරිම මිලක් ගෙවීමට සිදුවේ. වෙනදාට තමා තුල වරදක් නැති බව ආලෝක් ට විශ්වාස වුවද, අත්නොහරින හෙවනැල්ලක්  (ඡායාව අනපායිනි) ලෙස එන්නේ මෙවර එම විශ්වාසය තමන් තුල නැති වීමය.

මෙම සංග්‍රහයේ අග බාගයේදී මේ ගම් ප්‍රදේශයේ යම් ප්‍රධාන භූමිකාවක් දරන්නෙකු වන විරුමාල් කට්ටඩි උන්නැහේ අපට හඳුනාගත හැකි වන්නේ, "පිශාච උවදුර" නම් වූ සිව්වෙනි කෙටිකතාවේදීය. තම පැවැත්ම උදෙසා නැති ප්‍රශ්ණයක් හෝ හඳුන්වා දී ප්‍රමුඛත්වයට ඒමේ හැකියාවත්, ඊට උල්පන්දන් දීමේ උපදේශ දෙන්නන් සිටීමත්, එවන් අයම පාලක පැලැන්තියට යොමු වීමේ ආනතියත් සැලකිය යුතු ලක්ෂණ ලෙස හඳුනාගත හැක.

ආලෝක් ට තම යක්ෂ වාසස්තානයත්, මනුස්ස වාසස්තායත් අතර දෝළණය වන අතර ම, තමන් තනා ගත් පවුලින් ඔහුව ක්‍රමිකව ප්‍රතික්ෂේප වීමට ඉඩ සැලසෙන ආකාරය "දෙමෝදර දෙඉවුරෙහි" කෙටිකතාවේ පෙන්නුම් කරයි.

මෙතැනින් පසුව අපට හමුවන තවත් ප්‍රධාන චරිතයක් වන අභී අපට හමුවන්නේ, "හෙනහුරා සහ වල්ග තරුව" නම් වූ ඇගේ ග්‍රහචාරයත්, විවාහයත්, ඊට හේතුපාදක වූ ඇගේ සුවිශේෂ චරිත ලක්ෂණත් දිගැරෙන කෙටිකතාවෙනි.

මේ වන මෙහි එන ප්‍රධාන කතුන් දෙදෙනා ගේ විවාහයන් දෙදරා ගොසිනි. ඔවුන්ගේ මුල් සැමියන් එම නිවෙස් අතැර සිටින අවස්තාවක, වෙනස් පසුබිම් දෙකක් ඔස්සේ අන් පුරුෂයන් දෙදෙනෙකු ඔවුනට ලංවේ. "ඉවර නූනූ කතා දෙකක්" ලෙස පමණක් එම ආල නුරා කතා එහිදී අවසන් වේ.

දැන් අපට වෘක්ෂ දේවතාවන් දෙදෙනෙකි. අයෙකු දෙවියෙකි. අනෙකා "දේවාතිදේව" ය. ඒ අතර රේවතිටත් අභීට ත් ට වඩා ඔවුනොවුන් ගේ අදහස් වලට, හා හැසිරීම් වලට ගැලපෙන දෙදෙනෙකු හමු වන අයුරු අපට තුලින් හමුවේ. එම පුරුෂයන් දෙදෙනාම මනුස්ස ස්වරූපයට සංක්‍රාන්ති වූවන් වීම අපූරු අහඹුවකි. එය අහඹුවක් ම ද?

අපට මේ ගම්මැද්දේ ඊළඟට හමුවන චරිතය, පන්සලේ ලොකු හාමුදුවන් ය. උන්වහන්සේ අපට හමු වී ඇති, බණ දහම් දෙසීමේ සීමිත හැකියාවක් ඇති, ගැමියන්ගේ යම් නොපහන් හැඟීම් ද මධ්‍යයේ උන් වහන්සේ සැමට මෛත්‍රිය වඩමින් වැඩ වසන්නේය.

"ගම්මු නං කිව්වේ ලොකු හාමුදුරුවන්ට පුළුවන් මහ සද්දෙන් තුන් සරණෙ කියල පන්සිල් දෙන්න විතරයි කියල. ඒක ටිකක් අතිනුත් දාල කියපු කතාවක් උනත්, ඒකෙ පොඩි ඇත්තක් තිබුණ. බණකට වැඩියත්, කවදාවත් එක මාතෘකාවක් එල්ල කරගෙන බණක් කියන්න උන්වහන්සේට බැරි උනා."

මෙසේ ඉඳිද්දීය උන් වහන්සේට පරණ පිණක් ඉසේ කඩා ගෙන වැටෙනුයේ - එය "සුභ හා යසලාලකතිස්ස" එකෙකි. නමුත් එය පිණක් ම ද ?

අවසන් කෙටිකතාව වද්දී, ගමට "ඇත්තටම හරි ගියාද" යන්න සැකසහිත විදිහට කරුණු දිගැරෙන්නේ, ගම්මු ලංකරන් ඉන්න දෙවියන් ද, කට්ටඬියන් ද ලංකාවේ දිග පළල පුරා පතිර පවතිනා ආකාරයට නොවෙනස බව පෙන්වෙන නිසාය. "ඡ්න්ද රසය" කෙටි කතාවෙන්, එහි පිළිකුල් රසය ඇවැසි ලෙස අපට ගෙනදේ.

කෙටි පසුවදනක් මගින්, කතුතුමා අපට ඉඟි කරන්නේ මෙහි එන චරිත වලට යම් සත්‍ය ලොව පසුබිමක් කොහේ පවතින බවකි. එය කුතුහලය දනවන්නක් වුවත්, එය පිණවාගන්න මගක් නැති බව පැහැදිලිය.

කෙටිකතා චක්‍ර ගැන දීර්ඝ විස්තරයකින් මෙම කෘතිය හමාරවන්නේ, ඒ පිළිබඳ ශාස්ත්‍රීය ගවේෂණ කල කිහිපදෙනෙකුගේ අදහස් පෙන්වා දීම ඔස්සේය. කෙටිකතා චක්‍ර ගැන නිදසුන් කිහිපයක් මෙහි ඇතුලත් ය. පෙර ගී ඇලිස් මුන්‍රොගේ කෙටිකතා සංග්‍රහය මෙන්ම,  හෙමිංවේ, ජුම්පා ලාහිරි, සයිමන් නවගත්තේගම, සහ ජොයිස් ද ඊට ඇතුලත් ය. රස පොළොව ට පසුව ප්‍රකාශ වූ සුනිල් වික්‍රමසිංහගේ සංසාර කමටහන් ද එම නිදසුන් ලයිස්තුව දිගු කරයි. මා නොකියවූ කෙටිකතා පොත් කිහිපයක් ගැන ද සටහන් ව ඇති හෙයින් ඒ ගැන පසු දාක විමසිලිමත් වීමට ඉටා ගත්තෙමි ( වෙසෙසින් ජෝන් අප්ඩයික් ).

නොවලහා කිවිය යුත්තකි. මෙය 2020 වසරේ ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් අතර ඉදිරියෙන් ම සිටින්නක් බවය. මා මහත් ලෙස රස විඳි, මෙතෙක් කතුවරයා ගේ මා කියවූ සාර්ථකම කෙටි කතා සංග්‍රහය මෙය බව පැහැදිලිව කිව හැක.

ශ්‍රේණිය: ****1/2
ශාණරය: කෙටිකතා (චක්‍ර)
ප්‍රකාශක: සරසවි (2020)
2020 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීම - 5



1 https://me-and-err.blogspot.com/2019/01/the-beggar-maid-stories-of-flo-and-rose.html

 

Giraya - Punyakante Wijenaike

 

Punyakante Wijenaike (1933-2023), is considered one of the early fiction writers in English, from Sri Lanka. She started publishing her work back in 1963 ( she had started writing when she was 27), at a time when writing in English was the unpopular thing to do, especially after the Sinhala only movement having such currency just a few years back. I think the main reason that she became a house hold name back in the 1980s was the adoption of her novel, Giraya, to a Sinhala tele-drama, by that master producer, the late Lester James Peries. Back as a teenager I have watched that tele-drama, and it also introduced to most of us, the much respected business leader Peter D'Almeida in the lead role of Lal. Although that teledrama had a relative happy ending, the novel had a twist which raised its level in my eyes of Punyakante as an author - which, in turn, encouraged one of excesses - which is, purchase copies of the author's other work in the market ( which were somewhat difficult to find.)  However, it was the recent passing away of the author, which prompted me to take my copy of Giraya for reading.

The novel could be looked upon from two perspectives. The first is Kamini's single handed battle to win over rights as a wife, to wedge in a chance for youth and modernity from the stranglehold of the previous generation (i.e. her mother in law) and old conservative ways. I sense the choice of her name as indicative of the change that is being promoted against an incumbent religious out look on life, which is the way of the life in the manor house. Punyakante, has made such inferences, which makes the book that much more brilliant.

"We came upon another husking coconuts. Into the brown earth he had driven an iron spike, the gleaming point turned cruelly towards the sun. He too was bare-bodied except for the loin cloth and he had tied a turban about his head and with intense concentration, brought it down on the spike. There was a piercing, tearing sound. One vicious twist of the hapless fruit and the husk loosened its hold on the nut within its womb. But the nut did not fall out. He attacked the other side of it. The third segment was removed by hand. The whole operation had taken only a few seconds and now the fruit lay on the earth without its protective shell."

Although Kamini may have won the battle, ultimately she loses the war, as there was much more than she initially read into, in the situation. This is where there is a difference between the novel, and the tele-drama, and the novel wins clearly for its darkness, hopelessness, and the deception that Kamini finds herself in. There is no doubt that Kamini is subtle, and plotting, as Lal reads her like an open book, when the damage is done. The beauty for me was Kamini's realisation at the end, once the dark secrets of the manor house surfaces to the top, that her actual saviours were those she fought. The parentage of Sugath is also hinted as in some doubt, especially after Lal's final outburst - a point however that is never doubted by Kamini. The conviction of Kamini was strong enough to dilute Lal's doubt, in my eyes.

All in all, it is a first rate psychological novel, set in a very Sri Lankan environment back in the 1950s. I have no hesitation in rating this among the best fictional works by I've read from Sri Lankan authors writing in English (e.g. Bringing Tony home, In My Kingdom of the Sun by Tissa Abeysekara, Stories by Charulatha A. Thewarathanthri, The Chinaman, and The Seven Moons of Mali Almeida). I have, over the last few days upon completing Giraya, purchased six other books from the author, including her Gratien award winning "Amulet".

Rating : *****

Life, Memento Mori, and Reflections

 

"Tired of lying in the sunshine, staying home to watch the rain
You are young and life is long, and there is time to kill today
And then one day you find ten years have got behind you
No one told you when to run, you missed the starting gun"
                                                                           ( Time - Pink Floyd)

If someone asked me what is the most cruel thing about life, I'd say its how it is paced - not too short to make dash for things you want in life, and not long enough to savour the hard gotten things, as much as you like.

Its a few days after my 48th birthday, and am listening to the new Depeche Mode album, "Memento Mori" - an album which they started with Andy Fletcher, but finished with a title clearly that has much to do with his passing, and a reminder of their days left. However, it is hoped that Gahan and Gore will release more music before they call it a day. Being around sixty years of age, that is naturally to be expected ( and Fletcher's passing was somewhat untimely). However I think it is obvious that some of the bands, parallel to their hey days, we spent our youth in, are on their last phase. Hopefully Depeche Mode can dish out one, if not two before they retire. Peter Gabriel is finally releasing  I/O, an album which was over 20 years in the making. Last year Tears for Fears released "The Tipping Point", an excellent album, which could very well be their last. Robert Smith of The Cure has promised us a new album this year, and the new Metallica album is just to be released - and it safe to expect one or two albums from them too. Tool released "Fear Innoculum" a few years back, and hopefully we'll hear more music from despite them taking forever between albums, and the excellent Danny Carey's advancing years.

Looking back, I can recall the first music that I heard of each of these artistes. Songs of Faith and  Devotion was big when it came out in 1993. "I feel you" hit the air waves via TNL, and MTV. Although I had no occasion to listen to the album as a whole, "walking in my shoes", and the hit single "its no good" from  from Ultra convinced me to listen to "Exciter" (2001), when I had the facilities to listen to the full album. I've listened to all subsequent albums, and have gone back on their discography and collected most of their albums on CD, but Exciter to date is more special to me than their other albums.

The story is similar for other artistes too. Peter Gabriel's  "Steam" as the starting song on one of the music award shows, and the better "digging in the dirt" made a deep impression - which I caught in a friend's 'best of' Rock album that was available back then. Now am a huge fan of his early albums, especially "Peter Gabriel" - ( ok, 1, "car" album to be precise) as well as "Up". "Friday, I'm in love" was huge, and I've caught up with The Cure's full discography, since. Tears for Fears became a  big name, a little before my teen years, and hence their hits were familiar songs by the time I reached them. I have their early big albums on CD now. "Lateralus" blew me away, when it came out in 2001. But Stink Fist has made an impression on me a few years prior via Z-Rock 40, so that I didn't hesitate to procure a copy in an unlikely place, when I stumbled upon it.

Other than Gabriel ( and some members of Tool), most of others that I mentioned here are no more that 12-15 years my senior, and are in the last leap of their long careers. Each of the artistes I have mentioned here are very special to me, as I moved from my youth to middle age, in absolutely no time, wondering "hey, what the fuck happened ? I was, like 29, yesterday".

There are others whose whole careers coincide with my passage from youth to middle age - namely Radiohead - every bloody album of theirs , Pearl Jam, Alice in Chains ( including the painful passing of Layne), and Nirvana - Kurt, and Sound Garden's Cornell. Seeing old videos of some of these who are no longer with us, make me realise what huge impressions they made, and the gap they've left behind. I felt this most when watching old footage of  Scott Weiland - some of dance moves live, and his remarkable stage antics. Men (and women) who lived their lives as they believed they ought to, however much troubled, they may have been in their somewhat brief lives ( Kurt -27, Winehouse -27,  Layne - 34, Weiland - 48, and Cornell - 52 ).

After living the life to the music of these bands, these days I find that the music that impresses me is few and far between, as the music scene has changed so much. Recently Rick Beato did a YouTube clip called "Why do we stop listening to our favourite albums" ( https://www.youtube.com/watch?v=mwzrct0X4LM ) - well, I for one haven't, but I do get the drift that Rick attributes to. For these are bands that produced music in parallel to various stages of my life. I had a copy of Pearl Jam's vs. made via a CD-to-tape recording, along with a tape copy of 'ten', for me to keep me company during my Advanced Levels. The first CDs I bought were Alice in Chains' "three legged dog", and "August and Everything After", by Counting Crows (during my years of higher studies), since the tape I had till the second half of the 90s had run its course to its "tape suicide" in a deck, with all its tape intestines poured out. I got an original CD copy of OK computer within weeks of its release, and purchased CDs via CD Now, and later Amazon, at a time when the exchange rate made it feasible, and I was making a little money. I was still with my parents, and I could spend what I made, on music. Come the new millennium, the fortunes changed, as my father fell ill, and Tool's Lateralus was my favourite album on the year of his passing. By this time pirated copies of CDs were very common, and I must confess that was a good thing, along with Napster and other peer file sharing mechanisms, as the new conditions didn't leave much extra cash. I think the years 2005 to 2010 were the years that I was mostly distant from music, as I had to relocate after marriage leaving my hi-fi and the CD collection. While I did listen to most that was coming out from my favourite bands, I had little time to explore new music. After 2010 I caught up with most of the albums that preceded my youth, as I caught up with the back catalogs of most bands - The Cure, Depeche Mode, R.EM., Black Crows, Rolling Stones, Genesis,  Fleetwood Mac - I could go on and on, - as well as what I had missed out on in that 2005-2009 period. - as unlimited internet in an overseas posting made the vistas open. Come the mid 2010s, Music groups in facebook etc. made me knowledgeable about bands that I was not aware of before, and some of the favourite albums from recent years have been from bands that I learned of, through them ( Wide Awake - Parquet Courts - 2019; CRAWLER- IDLES - 2021 ). Over the last couple of years,  streaming music has made me go less and less to my hi-fi. It is only when I want to yank up the volume once in a while, as I power the old monster - my 25 year old NAD  amp, as against settling for  Spotify on my Bluetooth Bose.

Such has been the passage of life from, 14 or 15, to 48, always with music by my side. The journey has been too brief for my liking, although there is no doubt it has been wonderful. I am in my middle age and and some special people have contributed to this ever expanding list of artsites - as they introduced them to me - Abul Hasan, Eshanth, Mirshad, and facebook group like Music buffs cannot be forgotten.  By today, my teenage sons love their music, but I reckon they are in the process of discovering more and more. One likes Coldplay's first two albums most, and was surprised to learn that the chorus from an Eminem song ( the title of which I do not know) has been copied from Aerosmith's Dream on- a song so old, that their own father was not born at the time of its release.  My youngest - at 10, identifies Solsbury Hill and Diggin' in the dirt as among his favourites - making his dad very proud.

By the time I finish typing this in, the third round of Memento Mori has just started playing, and Gahan sings,
"Don't play with my world
Don't mess with my mind
Don't question my spacetime
My cosmos is mine"

The Lincoln Highway - Amor Towles

I read "A Gentleman in Moscow" simply because my book worms were going all crazy over it. I found an audio book  which fitted the purpose, and I must admit it was an excellent read. When "The Lincoln Highway" was announced, its title suggesting a novel bound to an American road trip, I was definitely going to read it.

So read it I did, a year or so delayed from my initial plan.

How does it read ?

Well, it clearly is  a page turner - and an adventure, with the Zeno's paradox serving as a possible underlying fundamental essence. This is the main thing about the book - the underlying essence, and what the author had in mind as his broader knowledge base, using which he authored a book, which if one is not careful could be found as a set back from his glory of "A Gentleman in Moscow". ( For those who've read the book, please read this - https://www.amortowles.com/the-lincoln-highway-q-and-a/ - but those who haven't and are planning to - stay away from the Q&A with the author ) But having read the Q&A, there are more things beneath the surface - Why 1954 ? Popular music being Tony Bennet, Perry Como, and Nat King Cole, with Rock n' Roll probably still be conceived. The first issue of the Play boy magazine was not yet published, and the birth control pill was still seven years away from approval - So in essence, Rock n' Roll, and Sex, was still not heard of, and treated from a conservative point of view, especially among teenagers. This book focuses mainly on teenagers - and how their mixed backgrounds carry them with different ethos, which they have inherited from their families - largely dysfunctional. Hence the back ground, with the way of thinking of these youngsters may suggest to readers of a rather conservative and God fearing, praying back ground. Once the reader realizes that these societal background, albeit unfamiliar by today's standards, was important to be reflected as it was in the novel, a renewed respect for the novelist cannot be helped. 

The fact that each of these kids had a major portion of their ethics integrated into them by their parents is an important aspect. (Maybe it is relatively less today, with children being open to media and information from an early stage - which in effect keeps the parents too in check.) Emmett Watson has a deep rooted habit of not asking for advice or direction, which is the fault which saw his father becoming a failure, before his death. His treating of the very earnest Sally, is probably an indication of how his father treated the mother too, as gender discrimination is clearly suggested. Duchess had a dangerous portion of his father's ethics (or the lack of it), and his "ledger" of debt vs. credit on actions was soon to land him in trouble anyway. Although duchess wasn't from Nebraska, ( and the Watsons were) the serial killings by Chalres Starkweather, with him taking law on to his hands for being bullied in school was just five years in to the future ( See Nebraska by Bruce Springsteen, and the related incidents), is such an indication.

Am not sure, that the cultural background and its contemporary ethos,Towles had in mind when writing this novel will be transferred to all readers, unless they do a little home work, upon completion of the book. The more the reader spends time to understand that, the more meaningful the book will become besides being a coming of age adventure, with  a few cliche incidents testing the reader at times. But hey, possibly the writing style too is heavily influenced from the adventure fiction of a by gone era !

Rating: ****
( photo credits to the webpage https://www.amortowles.com/the-lincoln-highway-q-and-a/ )

කොළඹ දැනුම - එරික් ඉලයප්ආරච්චි

 කොළඹ දැනුම වනා හි කතුවරයා ගේ දසවෙනි කෙටිකතා සංග්‍රහයයි. මෙම සංග්‍රහය වන තෙක් ඔහු ලියූ සියළු කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවූවෙකු ලෙස, මට හැඟෙන්නේ  වසර තිහකට ආසන්න කාලය තුල කතුවරයා සමාජ ප්‍රගමණය ගැන සංවේදී වීමත් සමඟ, ඔහු ගේ පෙර අත්දැකීම් දෙස ( නිදසුනක් ලෙස පුත්තලම් ප්‍රදේශයේ වගකීම් සහගත රාජ්‍ය නිලධාරියෙකු ලෙස ), ඔහු ඒ අලුත් වන දැනුමෙන් නැවත පිරීක්සා බලා, සංවේදී තැන් මතුකරනා නිර්මාණකරණයේ යෙදෙනා බවකි. මෙය ඔහු ගේ ප්‍රේත නවකතාවේ මා හොඳින්ම නිරීක්ෂණය කලේය.  අනෙක් පසින් නූතනත්වය ගෙනෙන අලුත් තත්වයන් ( ලිංගිකත්වය වේවා, කාන්තාවන් සාම්ප්‍රදායික ජීවිත වලින් වෙනස් මගක් ගැනීම - බලන්න මෙහි එන "කොස්වාලිහිණි" කෙටිකතාව) කෙරෙහි සංවේදි වන ඔහු එම තත්වයන් තම නිර්මාණ වලට ගෙන එන්නේ ස්වභාවික ලෙසය; ඉවසිලිවන්ත බවකිනි. මේ ස්වභාවයන් ඔහුගේ සමස්ත නිර්මාණ හරහා දැකිය හැක. එහි දිගුවක් ලෙස ය, මා කොළඹ දැනුම කෙටිකතා සංග්‍රහය දකිනුයේ. එහි එන නිර්මාණ සාරාංශ කරතොත්:

මෙහි එන ප්‍රථම කෙටිකතාව වන්නේ "ඊසප්පුගේ වික්‍රමයයි". එය ඇත්තෙන්ම මා කියවා ඇති අපූරුම කෙටිකතාවකි. නැවත නැවත ඊට ඒමට සුදුසු තරමේ කෙටි කතාවකි. එහි ඇත්තේ වැඩිහිටි පරම්පරාවේ නරුම ගතියත්, පොඩිවුන් තම සමාගමයට වෙනස් තරාතිරමේ ළමුන් වද්දා ගැනීමට වඩා රුකුල් දීමේ කාරණාවත් ය. එහිදී ද තමන් වෙනුවෙන් යම් කැපකිරීමක් කල ඊසප්පු ඔවුනට වීරයෙක් විය. වචන වලට හරවා නොගත්තත් ළමුන් තුල තමන් වෙනුවෙන් කල දෙයක් වෙනුවෙන් ඇති කෘතඥ්ඥතාව ඇත්තෙන්ම ආකර්ශනීයය. මා පාසැල් වියේ දි, අප පංති වල සිටි ගහ ගැනිම් වලට දක්ෂයා හා බැඳි සිද්ධියක් මට මතකය. අපට එකල තව එක් පංතියක් හා ගැටළුවක් විය. පෙර කී මිත්‍රයා එම පංතියේ ළමුන්ට සිටි ලොකුම තර්ජනයයි. දිනෙක ගැටුමකට අර අදිද්දි පෙර කී පංතියේ ළමුන්, ඔවුන් හා මිතුරු වසරක් වැඩුමල් ළමයෙකු ගෙන්වාගෙන අප මිතුරාට බිම වැටෙන තුරු ගැසුවේය. අප ද, අන් පංතියේ අන් ළමුන් ද ඒ ද්වන්ද ගැටුම අවසන් වන තුරු බලා සිට, අප මිතුරා ට නැගිටීමට උදවු කොට, ඇදුම් පිස දමා, ඔහු වෙනුවෙන් බෑගයද ගෙන පිට ව ගියෝය. අප ට ඔහු අත් වූ පරාජය වැදගත් නොවීය. ඔහු අපි වෙනුවෙන් ගුටි කෑවේය. අප එම සටන ගැන හෝ වදනක් නොකියා, සිත් තුල අප මිතුරා කෙරෙහි ගෞරවයක් ඇති ව, වෙනදා තරම් දොඩමළු නොවී පිට ව ගියෝය. මට ඊසප්පු ගේ වික්‍රමය මෙම සිද්දිය මතකයට නැගීය.

එරික් තම නිර්මාණ තුලින් කෙරෙනෙ දේශපාලන භාවිතාව සියුම් එකකි. සංචාරක ව්‍යාපාරයට ඇති විරෝධය කසිප්පු විකුණු ගෙයකින් මතු වීමත්, සංචාරක කර්මාන්තය හා බැඳි ධනවාදයට ගමේ දිරාපත් වන මාක්ස්වාදීන් ගේ විරෝධයත් පෙන්නුම් කරන්නේ, සංස්කෘතිය ආරාක්ෂා කරලීමේ මුවාවෙන් වේවා, ජාතිකත්ව පදනමෙන් වේවා, ඊට සැඟවුණු හේතුවක් ඇති බවකි. මේ තත්ත්ව මධ්‍යයේ මෙම අදහස් දෙකම පැවතීමේ ක්‍රමයත් අප ඉවසන බවත්, "මුහුදු වෙරළේ ඩමිය" මගින් යම් ප්‍රගතිශීලි අදහස් ඇත්තෙක් වුව, අප රට එම සාම්ප්‍රදායික ඩමි සමඟ විසීමේ ක්‍රමය උගත යුතු බවත් අපට අඟවයි.

දිය මසින් හා ගොඩ මසින් සුපෝෂිත පරිපූර්ණ සූප ශාස්ත්‍රයක් අපට ඉතිහාසයේ තිබූ බවත්, පසුගිය වසර සියයේ පමණ ඇති වූ යම් ආගමික සදාචාරාත්මක පිබිදිමකට යොමු කිරීම මගින්, එම උරුමය යට ගැසී ගිය බවත් අඟවන කෙටිකතාවකි, "රජ බොජුන්". අතුරුදන් වූ සූපකලා පොත, නැවත අරන්තලාව නම් වූ මහා භික්ෂු ඝාතනයක් වූ පෙදෙසකින් හමු වූ බව පැවසීමෙන්, යටපත් ව තිබූ රස විඳීමේ ක්‍රමවේදයක් මතු වීමේ නිදහසක් ගැන ඉඟියක් දෙයි.

"කොළඹ දැනුම" තරමක් වෙනස් නිර්මාණයකි. නීති විරෝධි සංක්‍රමණිකයා ගේ කොළඹ දැනුම වනාහි අනෙකා කියනා දේ නොව ඔහු එසේ කිමට පෙළඹෙන පසුබිම කියවීමේ මගය. එය මහත් අත්දැකීම් මගින් 'තෙම්පරාදු' වීමේ ඵලයකි. එවන්නෙකුට, දියුණු ශිෂ්ඨ සමාජයේ වචන වලට නොරැවටේ. විටෙක ඇටිලියෝ කීවේ ඔහුගේ පැත්තෙන් සත්‍යයක් ද වීමට ඉඩ ඇත. එහෙත් ඒ පෞද්ගලික අනුකම්පාව නීතිය 'නැමිමට' තරමට ශක්තිමත් නැත. කොළඹ දැනුම් සුපෝෂිත සංක්‍රමණිකයා මේ තත්වය වටහා ගෙන ය, ඉතාලියට පැමිණ ඇත්තේ.

ජීවත්වීම යනු, අයෙක් තමා කෙතෙරම් ජීවිතය විඳින්නේද, සහ තමන් වසන පරිසරයේ ජීවතවීමේන් කෙතෙරම් තමන් කැමති ඒ ජීවිතයට පෝෂණයක් ලබන්නේද යන කාරණා මත තීරණය වන්නක් ලෙස අයෙකුට පැවසිය හැක. "උපතක විපත" නම් කෙටි කතාවේ එන තිලකසිරි ද, ඔහු ගේ පුතු ද අයත්වන්නේ තමන් වසන නගරයටය. තමන් ගේ ජනප්‍රියත්වයත්, තමන් ගේ දක්ෂකමුත් එම නගර මධ්‍යයේ ම පාන ඒවාය. ඒවා ලැබෙන්නේද ටවුමේ අපිළිවෙල ජීවිතය, කුණු කසල මත්තෙන්මය. කතාවකට වඩා තවත් ජීවන ක්‍රමයක් වෙත නෙත යොමු කිරීමක් වන් මෙම කෙටිකතාවට, ඊට අදාල රිද්මයක් ද, රසයක් ද ඇත.

"සාම්ප්‍රදායික ගැහැනු ජීවිතයකට වඩා කිසිවක් එහි ඇති නිසා නොවේ ද තමා විපුල්ගේ සහකාරිය වැනි උගත් එකියකගේ අවධානයට පාත්‍ර වන්නට නියමිතව ඇත්තේ ? තමා වැන්නියන්ගේ ජීවිතය මුල් කර ගනිමින් චිත්‍රපට, නාට්‍ය ආදිය සෑදෙන්නේ ඒ අගය නිසා බව ඇයට සිතිණි.... ඇයට හැඟුණේ තමාගේ අතීතයට හා වර්තමානයට සමාව දෙන සමාජයක් බිහි වී තිබෙන බවකි. එය බොරු සදාචාරවාදීන්ගේ වංචනික දෙබිඩ්ඩන්ගේ මානාධික පුහු ආකල්ප සුනු විසුනු කර දමන තරුණ බුද්ධිමතුන්ගේ සමාජයකි." (129 පිටුව)
ඉහත උපුඨනය රැගත් "කොස්වාලිහිණි" මා මෙහි වඩාත් රසවිඳි නිර්මාණයකි. අප රට තවමත් "දියුණු වෙමින් පවතින රටක්" වුවත්,  අප විඳින්න කැමති ආර්ථික සමාජීය ජීවිතයට ඔබින නිෂ්පාදන ආර්ථිකයක් ගැන එතරම් උවමනාවක් රටක් වශයෙන් ම නොපෙන්වුවද, පෞද්ගලික ජීවිතය විඳීමේ දී, අනෙකා ගේ විනිශ්චය ගැන වදවීම දිනෙන් දින අඩුවීම හොඳ ප්‍රවණතාවකි. තරුණ දරුවන් වඩාත් තමනට උවමනා විදිහට ජීවත් වීමත්, ආච්චි-සීයා ගේ අදහස් ප්‍රතික්ෂේපයට කිසිදු පැකිලීමක් නොපෙන්වීමත්, මෙතෙක් කලක් පැවිදි පැලැන්තියට තිබුණු සැලකීම දිනෙන් දින අඩුවීමත් මේ පූර්ණ සමීකරණයේ ම කොටසකි ( පැවිද්දන්ද තමන්ට හැකි අයුරින් තම ආගමික සංස්ථාවේ තහංචි බිදීම දිනෙන් දින වැඩි වීම මෙහි ම කොටසක් ද ?). අප කතුවරයා මෙම කෙටිකතාව තුලින්, සාම්‍ප්‍රදායික ස්ත්‍රී ජීවිතයකින් වෙනස් ව, තමන් විවෘත මං ඔස්සේ තම ජීවිතය හැඩගස්වා ගන්නා තරුණ කතක් අනුසාරයෙන් සමාජයේ මේ සිදුවන සීග්‍ර වෙනස්වීමට මෘදු, ඉවසිලිවන්ත නෙතක් යොමු කරයි. 

කොටි ත්‍රස්තවාදීන්ගේ තර්ජනයත් ඔවුන් විසින් පළවා හැරීමත් හේතුකොට ගෙන මන්නාරමේ සිට කල්පිටියට පැමිණි මුස්ලිම් ජනතාවගේ අවතැන් ජීවිත ත්, එවන් වටපිටාවක බහු ජාතික සමාජයකින් සපිරි කල්පිටියේ ඇති වන සමාජ අසහනයත් අලලා ලියැවුණු කෙටි කතාවකි, "අවතැන් ප්‍රේමය". කල්පිටියේ වොලිබෝල් සංගමයක් මුල් කොට ගත් යම් සංහිඳියාවක් ගොඩනැගීමේ අභිලාෂයත්, ඊට ඉඩ නොදෙන කොටසුත්, එකිනෙකාගේ සැකය හේතුවෙන් මෙතෙක් සමාජයේ පිළිගැන්මක් ඇතිවන ආකාරයේ හැසිරුණු කොට්ඨාශයන් ද වෛරීසහගත හැසිරීමක් කරා යොමු වීමත්, කතුවරයා පෙන්වා දෙන්නේ, සමාජය රෝගී වීමට එතරම් ප්‍රයත්නයක් අනවශ්‍ය බව පෙන්වමිනි.

ජන්ම දක්ෂතාව, සහ තමන් සතු සීමිත දක්ෂතාවන් තුලින් ආර්ථික ප්‍රගතියක් ලබාගැනීමත් යනු දෙකක් බව, විශ්වවිද්‍යාල කාලයේ සිට දන්නා සිසුන් දෙදෙනුකගේ දියුණුවේ වෙනස්කම් තුලින් විදහාදක්වන්නකි "සුළු කවියා සහ මහ කවියා" කෙටිකතාව. චිත්‍රශිල්පියෙක් ලෙස සමාජයේ හිනි පෙත්තට, පිළිගැන්මට ලක්වූ කෙනා, කොළඹ හතේ සමාජයේ පිළිගත් පුරුකක් බවට පරිනාමය වී එහි සියළු සැප සම්පත් විඳමින්, යම් බොහිමියානු චරිත ලක්ෂණ ද ආරෝපනයෙන් ජීවිත වෙද්දී,  ජන්ම දක්ෂතා සතු කෙනා සරල සාමාන්‍ය ජීවිතයකින් ඔබ්බට නොපතන චාම් දිවිපෙවෙතක් ගෙවන පහල මධ්‍යම පාංතිකයෙකු ලෙස මැදි වියට ලං වී ඇත්තෙකි.

සමහර ජන කොට්ඨාශ වලට ලොව සමස්ත වෙනස්කම් සමඟ වෙනස් වීමේ අභියෝග පවති. ඒ ඔවුන් අනෙක් සමාජ වලින් කොන් වී සිටීමත්, ඔවුන්ගේ ම සුවිශේෂි ජනජීවිතයත් හේතුවෙනි. මෙහි එන "අහිංගුණ්ඨිකයාට බූරුවෙක්" කෙටිකතාව වෙනස් වන ලෝකයේ ඔවුන් මුහුණ දෙන අභියෝගත්, තරුණ පරම්පරාව ඒ අලුත් ලොවට එකතු වීමට සිහින දකිද්දී, පැරණි පරම්පරාව තම නැති වූ ඔවුනට ආවේණික ජනජීවිතය ගැන දුක්වීමත් යන කාරණා ගැන අවධානය යොමු කරන, මෙහි එන මා වඩාත් සිත් ගත් කෙටිකතාවකි.

එරික් ගේ කෙටිකතා සමහරක්වා, ආරම්භක ස්ථානයත් අවසනත් අතර සලකිය යුතු දිශානති වෙනසක් පෙන්වන ඒවාය. මෙහි එන දීර්ඝතම කෙටිකතාව වන "දිවයින් තුනක්" ද එවැන්නකි. සුගතදාස ආචාර්‍ය උපාධිය සඳහා ජපානයට යාමේදී, යම් නිදහසක් ඒ වාසයේදී පැතු බවට සිතිය හැක. එහි ගිය පසු ශාස්ත්‍රයට අමතරව ආර්ථික වාසියක් ලබාගැනීමේ මං ද ඔහු තේරුම් කරගනී. එහෙත් කෙටිකතාවේ තෙවෙනි කෙටි කොටස වන විට ඇන්ටන් චෙකොෆ් ගේ සාකලීන් ගමනේ ගමන් විස්තර රැගත් පොතේ කොටස් වලට යොමු වන්නේ, සුගතදාස ගේ ගමන් සගයින් දෙපළගේ වියළි අලිංගික ස්වරූපයත්, දූපතේ ශීතාධික දේශගුණයත් එකම තලයකට ගෙන එමිනි. 

සාහිත්‍යයට ලැදි ලිපිකරුවෙක් කථිකයා ලෙස ක්‍රියාකරන "ඈන් ෆ්‍රෑන්ක් කතාවක්" තුලින් හෙළි වන්නේ අප රට එක්තරා ජන කොට්ඨාශයකගේ වෘත්තීයට ඇති වගවීමේ ස්වභාවයයි. මීට පෙර කලක ආනන්ද ගුරුගේ මහතාගේ දේශනයකට සවන් දීමේ අවස්ථාවක් ලත් කල, එහි දී මතු කල යම් ප්‍රශ්ණයකට පිලිතුරු වශයෙන් හෙතෙම ද අප රට ප්‍රධාන ජන කොට්ඨාශයට සාපේක්ෂව මෙම ජන කොටසේ වෘත්තියට ඇති ළැදි බව උපුටා දැක්වුයේය. එරික් ද එවන් කාරණායක් මෙහි මතු කරන්නේ, තමනට ජීවිත තර්ජන පවතින අවස්ථාවක වුව සමහර අයෙක් රාජකාරිය ම දේවකාරිය ලෙසට සලකන අයුරුය.

කෙටිකතා එකොළසකින් සපිරි මෙම කෙටිකතා සංග්‍රහය 2020 වසරේ හොඳම කෙටි කතා සංග්‍රහයට හිමි රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානය දිනා ගත්තේ, අන් සම්මාන කිහිපයක ද අවසන් වටයට තේරෙන අතරය. එරික් ගේ කෙටිකතාවක් කියවීමෙන්, ඔහුගේ කෙටිකතාව ට පුරුදු අයෙක් ලබා ගන්නා සුපුරුදු රසාස්වාදය මෙහිදී ද ලබන බව පැහැදිලිය. ඔහු බොහෝ කලා කෂේත්‍රයන් හි රසකාමියෙකු බවත්, තම මනසින් ඔහු ඇසුරු කරන කලා කෘති තුල ගමන් ගන්නෙකු බවත් පැහැදිලිය. එනිසාම ය ඔහුගේ නිර්මාණ තුල ලෝකප්‍රකට චිත්‍රයක්, නැතහොත් ඓතිහාසික කෘතියක ආභාෂයක් අපට හමු වන්නේ. තැනෙක අපට ලෝප්‍රකට නම් ඇඳබාන්නක් (name dropping) දුටුවහොත්, එය එම ආභාෂයේ ම කොටසක් ලෙස ඉවසීමට සුපුරුදු එරික් පාඨකයා ට හැකිය. එහෙත්,  මට හැඟෙන්නේ මෙතෙක් එරික් පාඨකයකු නොවන්නෙකුට දැන් දැන් ඔහු ලියනා දෑ සමඟ පළමු වරට කියවීම, යම් අභියෝගයක් ගෙන දෙන තත්වයක් ලෙසටය.  එරික් තම විශ්‍රාම වියෙදී ද දැනුමින් තව තවත් ඉදිරියට යමින් තම නිර්මාණ තව තව විචිත්‍රවත් කරගනිමින් සිටියි.  අලුතින් එරික් ගේ කෙටිකතා වෙත යොමු වන කියවන්නියක්, ඔහුගේ මුල් කාලීන කෙටි කතා කියවා මෑත කාලයේ කෘති වෙත යොමු වීමෙන් ඔහුගේ සාහිත්‍යමය ව්‍යායාමව කෙරෙහි නිසි ඇගයීමකට හේතු වන බවකි, මගේ වැටහීම.

ශ්‍රේණිය: ****
ගොඩගේ (2020) - කෙටිකතා
2020 ප්‍රකාශ වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීම - 4