Saturday 14 September 2024

හිත හදාගත් කෙනෙක් - සමිත බී. අටුවබැන්දෑල


 සමිත බී. අටුවබැන්දෑල කවියාගේ, 'හිත හදාගත් කෙනෙක්' කාව්‍ය සංග්‍රහය කියවීමි. මීට පෙර කවියාගේ 'කඳු මුදුන' කාව්‍ය සංග්‍රහය කියවා එය මහත් රස වින්දෙමි (1). කවියා 'කඳු මුදුන' පළ කොට වසර නවයකට පසුව ය ඔහු ගේ නවතම කාව්‍ය සංග්‍රහය ප්‍රකාශ කොට ඇත්තේ. ඔහුගේ මුල් ම කාව්‍ය සංග්‍රහය වූ 'සංසාර මාවත' ප්‍රකාශ කොට ඇත්තේ 2003 වසරේ දී ය. මින් කවියා තම කවිය ඔපමට්ටම් කර අවසන් නිර්මාණය උදෙසා ගන්න කැපවීම පිළිබඳ යම් ඇඟවීමක් පෙනවන්නේ ද ?

 මෙම කාව්‍ය සංග්‍රහයේ කවි පංති 25ක් හමු වේ. ඉන් දුර්වල යැයි කිව හැකි ඒවා නැති තරම්‍ ය. ඔහුගේ කවි බස, මුඛරිය, බුහුටිය, වරෙක හාස්‍යරසයක් ඇත, තවත් වරෙක සෝපාහාසයක් ඇත, අනවශ්‍ය වචන අඩුය. මේ ලක්ෂණ නිසා මේ කාව්‍ය සංග්‍රහය මා සිත් ගත්තේය. එහි නිසැක ලෙස ම කුමාර හෙට්ටිආරච්චිගේ ආභාෂයක් ඇත (එකම වෙනස කුමාර වසරකට කාව්‍ය සංග්‍රහයක් හෝ ඊට වැඩි ගණනක් ප්‍රකාශ කරද්දි, සමිත වසර දහයක් ගෙන ඔහුගේ හොඳම කවි ප්‍රකාශ කරතැයි මට සිතේ.)

මෑතක මා කියවීමට උත්සාහ දරා, යම් යම් හේතු නිසා මග අතැර දැමූ කාව්‍ය සංග්‍රහයන් වේ. ඒවා බොහෝ විට අධිමාත්‍රාවෙන් භාවාතිෂය ය; පද බැඳීම දුර්වලය; ඒවා හි මාතෘකා බොහෝ විට සුලභය. සාමාන්‍යයෙන් කවි පොතක් කියවීමට යන කාලය සාපේක්ෂ වශයෙන් අඩු වන්නේ විෂයීක පොතකට පමණය. කිමද කවෙන් කව දෙතුන් වතාවක් කියවා කවි සිත හඳුනාගැනීමට ගන්න ප්‍රයත්නයක් එහි ඇති නිසාය. ඊට අමතරව කවිය කියවාගෙන යන විට එහි ගැබ් වූ රිද්මයක් එම කියවීමේ ගමනට උත්තේජනයක් ගෙනෙන සුළු විය යුතුය. ඉතින්, කවිය යනු මේ සියල්ල පාඨකයා පාදාගෙන යන ගමනක් ය. එම පාදාගැනීම අපහසු එකක් නම් ( අපහසු වීම කමක් නැත), ඊට රසාස්වාදයෙන් ලැබෙන ප්‍රතිලාභ ඉහළ තලයේ විය යුතුය. එම ප්‍රතිලාභය අඩු නම්, වැඩි මිලක් දී අඩු වටිනාකමක් ඇති කෑමක් වේලක් ගන්නවා වාගෙය. කවි පොතට ගෙවන මිල, අපගේ කාලයයි. 'හිත හදාගත් කෙනෙක්' සඳහා මා ගෙවූ කාලය නම් වූ මිලට සාධාරණයක් ලැබුනි. ඒ අර පෙර කී ලක්ෂණ තුලින් ම ලත් තෘප්තිය තුලිනි.

කවි කිහිපයක් කොටස් වෙත යොමු වෙමු;

1. 'ඉස්කෝලේ මහත්තයා දැන් නිදාගන්න' කවි පංතියේ ඇරඹෙන්නෙ ඔහුගේ දරුවන් සිටිනා ඉහල තැන් ගැන කියමිනි.

'දුව පදිංචි
එවරසට් කන්ද අසල
ජීවිතයේ උස ම තැනක.
පොඩි පුතා වැඩ
ධවල මන්දිරෙ
ජීවිතය සුදු කරගෙන.'

අනතුරුව ඔහුට ඇති නිදහස, ගිණුම ට ඩොලර් වැටෙනා සැටි කියා, මෙවන් අපූරු  පදපෙළකින් අවසන් වෙයි.

"මැණිකෙත් එනවා එතකොට
මගෙ ළඟට ම
පොල් තෙල් පහනත් අරගෙන
බැහැලා ෆොටෝ එකෙන්
මුළු ඉහේ ම තෙල් ගාන්න.
'ඉස්කෝලෙ මහත්තයා මොකටද
කලබල වෙන්නේ ඔය හැටි?
දැන් පොඩ්ඩක් නිදාගන්න
රෑ දොළහයි.
කෝච්චියත් ඔය බදුලු ගියේ
අපි දෙන්නට හූ තියාන"

 2-

     "සෞරග්‍රහ මණ්ඩලෙ
      ඈතක සිට
      බලා හිඳියි අඟහරු
      පෘථිවිය දෙස
      'කියුරියොසිටි එව්වේ
      යාළුකමටද?
      නෑකමටද?
      ළයේ තෙත ඇද්දැයි හොයන්ටද?
      මුහුද සඟවාගෙන ඉන්නවා දැයි බලන්ටද?
      කිතිකවන්ටද'"?


               .....

    කවියා මේ අපූරු විමසුමෙන් පසුව අඟාරු ග්‍රහයා ගැන කාව්‍යමය විස්තරයකට යොමු වෙයි.

              "කුඩා බිරින්දෑවරු දෙදෙනෙක්
              එක සේ බලා ගෙන
              සණ්ඩු නැතිව
              බැබැළි බැබැළි
              බලා හිඳියි විශ්වය දෙස රාත්‍රියට."


      සමිත කවි ලක්ෂණය සපත කරමින්, කවියා මේ කවි පංතියද අවසන් කරන්නේ, අඟහරු ට ගතු කියමිනි.

            "නිදහසේ
             භ්‍රමණයව පරිභ්‍රමණයව
             පාඩුවේ ඉන්නට ඉඩ නොදී ඔබට
             ඔබ ශිෂ්ට කරවන්න
             ජනාවාස කරවන්න
             විද්‍යාවෙන් බබළවන්න
             තාක්ෂනෙන් වළලු දෙන්න
             කලඹවන්න
             හරිහරියට සැලසුම් මෙහෙ.
             ප්‍රථිවියෙන පිටපිට එලෙස
             එල්ලවන ග්‍රහදෝෂ මිස ඔබට
             ඔබෙන් මෙහෙට කඩා පනින
             කිසි කුජ දෝෂයක් නොමැත!"

3- කවියා එළිවැට සහ එළිසමය රකිමින් රසවත් කවි පංති කිහිපයක් දෙ මෙහි ඇතුලත් කොට ඇත.
 

                     "කුලේ මොටද ජිනදාසත්                   විනාසේ
                       කුලේ නැතත් පියලුත් රජ                 විලාසේ
                       මළේ සුගත් බීලයි සේ                       ජලාශේ
                       මලේ, එහෙම උන් නොපතමි ලෙඩා        සේ

                       හඬ නැති අලින් දහසක් ආවත්             නිසරු
                       ධන බල සහිත දළ ඇතුමය ඉතා             ගරු
                       ඩොක්ටර් තමා මේ ලෙඩටත් දෙවි        අයුරු
                       දුවට හොයන් වර කපුවෝ              මහත්තුරු"

පසු ගිය වසර දහය ඇතුලත පමණ  ප්‍රකාශ වූ ම සිත් ගත් කවි පොත් අතර ට මෙයද එක්වනු ඇත. එනම්, ඉතා කෙටි කලබල සිහින, ඔබ ගැඹුරු නින්දක,  සමහර කමටහන්, රිදුම් පිරි පිරිමැදුම්, ත්‍රිවේණි සංගමම්,  අතර ට මෙය ද එක්කාසු කරමි. ඒ අතර පසු ගිය වසර 7-8 ක කාලයක මිලදී ගෙන තවම නොකිය වූ, නැතිනම් බාගයට කියවා ඇති කවි පොත් ද රැසකි. 'කඳු මුදුන' හි සාර්ථකත්වය මත, දැන් දැන් කවි පොත් කියවීම දිනෙන් දින කල් දාන මට, මේ පොත කියවීමට සිත් පහළ විය. මෙය බොහෝ සෙයින් සාර්ථක කාව්‍ය සංග්‍රහයක් යැයි සිතමි.

ශ්‍රේණිය: ****1/2
රජත පුස්තක සම්මානය - හොඳම කාව්‍ය සංග්‍රහය - 2024

(1)  කඳු මුදුන - සමිත බී. අටුවබැන්දෑල - https://me-and-err.blogspot.com/2016/06/blog-post_25.html


               


    



Thursday 12 September 2024

ටෙඩියෙකුගේ චේ හදවත - මලිඳු කාවින්ද කුමාරසිංහ

 අප විසින් කතුවරයාගේ 'මං මාවතක මතක මිමිණිල්ල' කියවූවේ මීට මාස නවයකට පමණ ප්‍රථමවය(1).

2021 ගොඩගේ අත්පිටපත් තරඟයේ ජයග්‍රාහි කෙටිකතා සංග්‍රහය වූ ද, 2022 සම්මාන කිහිපයකට නිර්දේශ වූ ද, 'ටෙඩියෙකුගේ චේ හදවත' නම් වූ සංග්‍රහය, පසු ගිය දිනවල කියවීමි.

මෙහි කෙටිකතා දහයක් වෙයි. ඉන් මා වඩාත් සිත් ගත්තේ පළමු කෙටිකතාව වූ 'දෙයියන්ගේ ආයුධ', සහ දසවෙනි කෙටිකතාව වූ 'පරණ සුයිප් සහ අලුත් නොම්මර' ය. ඉහත කී පළමුවැන්නෙන් දරුවෙකුට දෙමාපියන් ආදරය නම්, ඔහු සමාජයේ ක්‍රියාත්මක වන අයූරු ඔවුනට කිසිසේත් ම එම දරුවාට අදාළ නොවෙන බව මෙම නිර්මාණයට මාතෘකා කරගෙන අයුරු අපූරුය. පපරණ සුයිප් සහ අලුත් නොම්මර කෙටිකතාවේ ද මිතුරෙකු තම මිතුරාට උපකාර කරන්නට අවශ්‍ය නම්, ඔහුගේ සුබසිද්ධිය උදෙසා වැඩිපුර යමක් කරනා ආකාරයත්, එය මුදල් මතම තීන්දු නොවෙන ආකාරයත් අපූරුවට ගලපා ඇතැයි සිතුනි.

කතුවරයා ගේ ශෛලීය ලක්ෂනයක් වන පාඨකයාට විමතියක් ගෙනෙනාකාර අවසානයකට තම නිර්මාණය ගෙනයාම (good punchline), මෙම සංග්‍රහයේ ද දක්නට ලැබිම ය. මෙම ලක්ෂණය සාර්ථකව යොදා ගත් අවස්තාවන් ලෙස 'ඌෂා' සහ 'මීට ආදරණීය සුමනේ' යන නිර්මාණ දැකිය හැකිය. වෙසෙසින් මේ කියනා 'ඌෂා' නම් කෙටිකතාව භාවතීෂයෙන් තොරව, වඩා වියුක්ත සහ තරම නරුම වේශයකින් ලියවී තිබීම එහි සාර්ථකත්වයට හේතු වේ.

කතුවරයාගේ පෙර කී පොත ගැන අදහස් දක්වද්දි අප මෙසේ පවසා ඇත. "...
සමහර විටෙක කාව්‍යාත්මක සහ භාවාතීශ රසාස්වාදයක් ඌණනය කිරීමට ම යත්න දැරීම හේතුවෙන්, සමහර නිර්මාණ වල විශ්වාසනීයත්වයට පළුදු ගෙනන අවස්තා ද මතුවේ." මෙම ලක්ෂණය අප මේ විමසන සංග්‍රහයේත් ඇත. සමහර විටෙක පොත් දෙක ළඟ ම කාලයක ප්‍රකාශ වූ නිසා, කතුවරයා එකම ආස්ථානයක සිට කෙටිකතා නිර්මාණයේ යෙදෙන්නට ඇත. ඇරත්, අපගේ සීමිත වැටහීම අනුව, ලාංකික පාඨකයා වඩාත් ප්‍රිය කරන්නේ භාවාතීශ කලා නිර්මාණ වලටය. මෙය වෙසෙසින්, සමාජය විසින් සාර්ථක යැයි සලකන කවි කෘති ඔස්සේ දැකිය හැක. මේ භාවාතීශයට වඩා නැඹුරක් වීම හේතුවෙන් සාර්ථකත්වක විභවයක් තිබූ සමහර සාර්ථක නිර්මාණ වලට සිදු ව ඇතැයි සිතේ. 'ටෙඩියෙකුගේ චේ හදවත', 'ඒ තමයි තාත්තා', 'සංසාර වන්දනාව', මීට නිදසුන් ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය. 

හර්මෙන් හෙස ගේ සිද්ධාර්ථ මතකයට නංවන සුළු 'විල් දිය කැලඹුණ මොහොතක්', යම් අයගේ සමාජ දේශපාලනට ඇති බැඳීමේ දැඩිබව පෙන්වන 'රැවුලා',  සහ මනෝ ගමනක අවසන වෙනස් නිම වීමක් අඟවන 'සාගරිකා දුම්රිය... ' යන කෙටිකතා ද සාර්ථක පාර්ශවයට වඩා නැඹුරු නිර්මාණ ලෙස දකිමි.

ලේඛකයා ගේ නිර්මාණ කෞශල්‍ය ගැන සැකයක් නැති අතර, ඔහුට ආවේණික ශෛලියක් ඔහු දැනටම ළඟා කරගෙන ඇති තත්වයක, එරික්, පියල්, අමරකීර්ති, කම්මැල්ලවීර වැනි ලේඛකයන්ගේ ඇති, භාවාතීශ නොවී අවසානය පෙළ ගස්වා
, භාවය ගොඩනඟා ගැනීම පාඨකයාට ම භාර දීමක් වැනි ලිවීමේ ආර දෙස බලන්නේ නම් ඔහුට වඩා සාර්ථක කෙටිකතාකරුවෙකු විය හැකි බවකි අපගේ පෞද්ගලික හැඟීම. වැඩි පාඨක පිරිසකගේ සිත් දිනා ගැනීම කතුවරයාට වඩා වැදගත් නම්, ඔහු දැනට ලියනා අයුරෙන් ඔහුට එය ලබා ගත හැක.

ශ්‍රේණිය: ***1/2
සම්මාන නිර්දේශ - ගොඩගේ, විද්‍යෝදය - හොඳම කෙටිකතා සංග්‍රහය - 2022
2022 ප්‍රකාශ වූ තෝරා ගත් කෙටිකතා සංග්‍රහයන් කියවීම - 4

(1) මං මාවතක මතක මිමිණිල්ල - https://me-and-err.blogspot.com/2023/12/mkk2021.html